Σε εβδομαδιαία βάση, το Υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ δημοσιεύει μια περίληψη με τις πιο πρόσφατες εξαγωγές αμερικανικών αγροτικών προϊόντων. Τον τελευταίο καιρό, όμως, το στατιστικό που λείπει είναι ένα: οι πωλήσεις σόγιας προς την Κίνα. Η σόγια είναι το σημαντικότερο προϊόν που εξάγουν οι ΗΠΑ προς την Κίνα σε όρους αξίας, φτάνοντας τα 12,6 δισ. δολάρια το 2024. Όμως, καθώς η φθινοπωρινή συγκομιδή έχει ήδη ξεκινήσει σε όλη τη χώρα, η Κίνα, που πέρυσι απορρόφησε το 52% των συνολικών αμερικανικών εξαγωγών σόγιας, φέτος είναι εντελώς απούσα από τα reports του υπουργείου.
Η 1η Σεπτεμβρίου σηματοδότησε την έναρξη της νέας εμπορικής χρονιάς για τη σόγια, την περίοδο όπου συνήθως πραγματοποιούνται οι μεγαλύτερες πωλήσεις. Σύμφωνα με τα στοιχεία των New York Times, η Κίνα δεν έχει αγοράσει καθόλου αμερικανική σόγια από τον Μάιο.
H αιτία; Oι ανταποδοτικοί δασμοί που επέβαλε η Κίνα στις Ηνωμένες Πολιτείες, που καθιστούν την τιμή της αμερικανικής σόγιας μη ελκυστική για τους Κινέζους αγοραστές. Καθ’ όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού, οι αγρότες ήλπιζαν ότι η κυβέρνηση Τραμπ και η Κίνα θα κατέληγαν σε μια εμπορική συμφωνία, που θα καταργούσε τον δασμό στα προϊόντα τους, αλλά μέχρι στιγμής δεν έχει υπάρξει καμία πρόοδος.
Μέχρι τον Ιούλιο, η Κίνα είχε αγοράσει 51% λιγότερη αμερικανική σόγια σε σχέση με την ίδια περίοδο πέρυσι, σύμφωνα με το Υπουργείο Γεωργίας. Άλλες χώρες, όπως η Αίγυπτος, η Ταϊβάν και το Μπαγκλαντές, αγοράζουν σόγια από τις Ηνωμένες Πολιτείες, ωστόσο οι συνολικές εξαγωγές σόγιας έχουν βυθιστεί κατά 23% φέτος.
Οι συνέπειες ήδη συσσωρεύονται για τους Αμερικανούς αγρότες. Στις αρχές της περασμένης εβδομάδας, η κυβέρνηση Τραμπ δεσμεύτηκε να στηρίξει την Αργεντινή, καθώς αντιμετωπίζει οικονομικές αναταραχές. Την ίδια μέρα, η Αργεντινή ανέστειλε τον φόρο στις εξαγωγές μιας σειράς βασικών καλλιεργειών, συμπεριλαμβανομένης της σόγιας. Λίγο αργότερα, κινεζικές εταιρείες αγόρασαν πάνω από 1 εκατομμύριο τόνους αργεντίνικης σόγιας, σύμφωνα με το Reuters, αυξάνοντας τη δυνατότητα της χώρας να αποφύγει την αγορά από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η πραγματική ανησυχία, ωστόσο, δεν αφορά τις τωρινές συνθήκες, αλλά τις μελλοντικές. Οι τιμές της σόγιας έχουν παραμείνει υποτονικές, γύρω στα 10 δολάρια το μπούσελ για το μεγαλύτερο μέρος του τελευταίου έτους, από περίπου 13 δολάρια στις αρχές του 2024.
Οι πωλήσεις σόγιας την άνοιξη και το καλοκαίρι είναι πάντοτε πιο αργές, καθώς η Κίνα και άλλες χώρες στρέφονται στη Βραζιλία, η οποία συγκομίζει Φεβρουάριο και Μάρτιο. Συνήθως, πάνω από το μισό των αμερικανικών εξαγωγών σόγιας πραγματοποιείται μεταξύ Οκτωβρίου και Δεκεμβρίου. Αν οι Κινέζοι αγοραστές συνεχίσουν να απέχουν, οι Αμερικανοί αγρότες θα βρεθούν σε απελπιστική κατάσταση.
Η συνεχιζόμενη πτώση στις πωλήσεις σόγιας, σε συνδυασμό με μια αναμενόμενη τεράστια συγκομιδή καλαμποκιού σε πολλές πολιτείες, τροφοδοτούν ανησυχίες ότι φέτος το φθινόπωρο δεν θα υπάρχει αρκετός αποθηκευτικός χώρος για τα σιτηρά. Υπάρχουν φόβοι ότι οι αποθηκευτικοί συνεταιρισμοί, που αγοράζουν και φυλάνε μεγάλες ποσότητες καλλιεργειών πριν τις μεταπωλήσουν, θα σταματήσουν να δέχονται σόγια, αφού δεν είναι σίγουροι ότι θα μπορέσουν να την εξάγουν.
Καλλιέργεια σόγιας © Unsplash
Η κυβέρνηση Τραμπ έχει αντιληφθεί το ζήτημα. «Μας ενδιαφέρει πολύ το γεγονός ότι η Κίνα έχει σταματήσει να αγοράζει τα αγροτικά μας προϊόντα», δήλωσε την προηγούμενη εβδομάδα ο Κέβιν Χάσετ, διευθυντής του Εθνικού Οικονομικού Συμβουλίου του Λευκού Οίκου, στο Fox Business Network.
Την ίδια μέρα, ο Τραμπ είπε ότι θα ήθελε μέρος των εσόδων από τους δασμούς να κατευθυνθεί στους αγρότες. Η υπουργός Γεωργίας, Μπρουκ Ρόλινς, δήλωσε σε ξεχωριστό συνέδριο στα τέλη της προηγούμενης εβδομάδας, ότι η κυβέρνηση δεν είναι ακόμη έτοιμη να ανακοινώσει ένα σχέδιο στήριξης για τον αγροτικό κόσμο.
Η κ. Ρόλινς είπε επίσης ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα επεκταθούν σε περισσότερες διεθνείς αγορές για τα αγροτικά τους προϊόντα μέσω εμπορικών συμφωνιών. Οι αγρότες πρέπει να πάψουν να βασίζονται «σε μια χώρα που δεν ευθυγραμμίζεται με τις αξίες μας» ως βασικό αγοραστή αγροτικών προϊόντων, είπε, ρίχνοντας ευθείες βολές προς την Κίνα.
Ψάχνουν αγοραστές για τη σόγια τους οι Αμερικανοί αγρότες
Η Νιγηρία, το Βιετνάμ και το Μπαγκλαντές δεν είναι παραδοσιακά μεγάλοι πελάτες για την αμερικανική σόγια, όμως δεδομένου του εμπορικού πολέμου του Τραμπ προς την Κίνα, οι απελπισμένοι αγρότες και οι συνεταιρισμοί τους στρέφονται στις πιο απομακρυσμένες γωνιές του κόσμου, ελπίζοντας να αποτρέψουν μια καταστροφή για τη γεωργία.
Μέχρι στιγμής, οι προσπάθειες δεν έχουν καταφέρει να αντισταθμίσουν την απώλεια του μεγαλύτερου πελάτη της χώρας για τη συγκεκριμένη καλλιέργεια, δείχνουν τα στοιχεία, ενώ όπως παρατηρεί το Reuters, η ζημιά επεκτείνεται και σε κατασκευαστές γεωργικών μηχανημάτων και άλλες συναφείς επιχειρήσεις.
Προχθές Πέμπτη, ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Σκοτ Μπέσεντ, είπε ότι την Τρίτη η κυβέρνηση θα ανακοινώσει μέτρα στήριξης για τους αγρότες.
Η κρίση είναι ιδιαίτερα έντονη στο Ιλινόις, την πολιτεία με τη μεγαλύτερη παραγωγή και εξαγωγή σόγιας στις ΗΠΑ. Μετά από μήνες δουλειάς που περιλάμβανε σπορά, λίπανση και ψεκασμούς για ζιζάνια, οι καλλιεργητές του Ιλινόις αντιμετωπίζουν κατά μέσο όρο απώλειες έως και 64 δολάρια ανά στρέμμα φέτος, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Πανεπιστημίου του Ιλινόις.
Η Κίνα αγόρασε πέρυσι περίπου το 45% των αμερικανικών εξαγωγών σόγιας και συνήθως εξασφαλίζει περίπου το 40% των ετήσιων αναγκών της από τις ΗΠΑ ήδη ως τις αρχές Οκτωβρίου, σύμφωνα με τον Τεντ Σάιφριντ, επικεφαλής στρατηγικής αγοράς στη Zaner Ag Hedge στο Σικάγο. Οι εξαγωγές αμερικανικής σόγιας προς την Κίνα έπεσαν κατά 39% σε όγκο στους 5,9 εκατ. τόνους από τον Ιανουάριο ως τον Ιούλιο, πριν ξεκινήσει η φθινοπωρινή συγκομιδή. Σε αξία, οι αποστολές μειώθηκαν κατά 51% στα 2,5 δισ. δολάρια, στερώντας από τους αγρότες δισεκατομμύρια σε εισόδημα.
Οι ΗΠΑ αύξησαν σημαντικά τις εξαγωγές στο Μπαγκλαντές σε λίγο πάνω από 400.000 τόνους, που όμως είναι κλάσμα της συνήθους ζήτησης της Κίνας. Παρά την αύξηση των πωλήσεων σε Βιετνάμ, Αίγυπτο, Ταϊλάνδη και Μαλαισία, οι συνολικές εξαγωγές σόγιας των ΗΠΑ ήταν μειωμένες κατά 8% σε όγκο στο επτάμηνο, στα 18,9 εκατ. τόνους.
Η κινεζική κυριαρχία
Με πληθυσμό πάνω από 1,4 δισ. και το μεγαλύτερο κοπάδι χοίρων στον κόσμο, η Κίνα είναι δύσκολο να αντικατασταθεί ως αγοραστής σόγιας. Τα τελευταία πέντε χρόνια, έχει εισάγει κατά μέσο όρο το 61% της παγκόσμιας εμπορευόμενης σόγιας – περισσότερο απ’ όλο τον υπόλοιπο πλανήτη μαζί. Το 2024, οι ΗΠΑ εξήγαγαν σχεδόν 27 εκατ. τόνους σόγιας στην Κίνα και 5 εκατ. στο Μεξικό, τον δεύτερο μεγαλύτερο «πελάτη».
«Οι αγρότες σόγιας της χώρας μας πλήττονται επειδή η Κίνα, για λόγους ”διαπραγμάτευσης” μόνο, δεν αγοράζει», έγραψε ο Τραμπ στο Truth Social την Τετάρτη. Είπε επίσης ότι η σόγια θα είναι βασικό θέμα στη συνάντησή του με τον πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ σε τέσσερις εβδομάδες.
Οι κινεζικές επιχειρήσεις στρέφονται τώρα στη Νότια Αμερική, όπως και στον προηγούμενο εμπορικό πόλεμο. Τον Σεπτέμβριο, η αμερικανική σόγια ήταν 80–90 σεντς το μπούσελ φθηνότερη από τη βραζιλιάνικη, αλλά ο κινεζικός δασμός 23% προσέθετε 2 δολάρια στο κόστος, καθιστώντας την μη ανταγωνιστική.
Στην Αργεντινή, η κυβέρνηση του Χαβιέρ Μιλέι ανέστειλε προσωρινά τον φόρο στις εξαγωγές σόγιας, προσελκύοντας άμεσα Κινέζους αγοραστές. Κάτι που όπως είναι φυσικό, εξόργισε τους Αμερικανούς αγρότες, που είχαν αποκλειστεί από την κινεζική αγορά.
Πώς πλήττονται άλλοι κλάδοι
Η μείωση των εισοδημάτων από την παραγωγή σόγιας έχει αντίκτυπο και σε άλλους τομείς της αγροτικής ζωής των ΗΠΑ. Για παράδειγμα, η CNH, κατασκευάστρια τρακτέρ και γεωργικών μηχανημάτων, ανακοίνωσε μείωση 20% στις καθαρές πωλήσεις του γεωργικού της τομέα το εξάμηνο που έληξε στις 30 Ιουνίου, σε σχέση με πέρυσι. «Τα καλά νέα θα έρθουν μόνο όταν η Κίνα αρχίσει ξανά να παραγγέλνει», είπε ο διευθύνων σύμβουλος Γκέριτ Μαρξ σε συνέντευξή του στην έκθεση Farm Progress Show στο Ιλινόις.
Η Ντεκέιτερ, έδρα της Archer-Daniels-Midland στη Βόρεια Αμερική, ήταν γνωστή κάποτε ως η πρωτεύουσα της σόγιας στον κόσμο χάρη στη βιομηχανία μεταποίησης, όπως υπενθύμισε η δήμαρχος Τζούλι Μουρ Γουλφ. Στην ίδια έκθεση, όταν ρωτήθηκε ποια πόλη κατέχει τώρα τον τίτλο αυτό, η δήμαρχος χαμήλωσε τη φωνή της: «Μπορεί να είναι η Βραζιλία», είπε.
