Η φετινή συγκομιδή σόγιας στις Ηνωμένες Πολιτείες ξεκίνησε νωρίτερα από το αναμενόμενο, καθώς ο ασυνήθιστα ζεστός καιρός του φθινοπώρου επέσπευσε την ωρίμανση των καλλιεργειών.
Οι αγρότες βρίσκονται πλέον σε έναν αγώνα επιβίωσης, καθώς μαζεύουν τις σοδειές τους πριν οι καλλιέργειες ωριμάσουν -πέρα από το όριο- στο χωράφι, αλλά χωρίς να μπορούν να αποθηκεύσουν όλα αυτά τα προϊόντα.
Φρένο από την Κίνα
Ο βασικός αγοραστής της αμερικανικής σόγιας, η Κίνα, δεν έχει αγοράσει ούτε ένα φορτίο από τη φετινή παραγωγή. Πρόκειται για μια ασυνήθιστη και ανησυχητική εξέλιξη, αφού πέρσι, οι εξαγωγές προς την Κίνα είχαν αποφέρει περίπου 5 δισεκατομμύρια δολάρια μέχρι τον Ιούλιο. Φέτος, το ίδιο διάστημα, οι εξαγωγές έχουν περιοριστεί στα 2,5 δισ. δολάρια και δεν υπάρχει καμία προγραμματισμένη αποστολή για την περίοδο 2025-2026.
Αυτό δημιουργεί τεράστιο πρόβλημα στους Αμερικανούς αγρότες, οι οποίοι βλέπουν τις αποθήκες τους να γεμίζουν και αναγκάζονται να στοιβάζουν τις σοδειές τους σε ανοιχτούς χώρους καλυμμένους με μουσαμάδες — λύση προσωρινή και επικίνδυνη, καθώς η υγρασία και ο καιρός μπορούν να καταστρέψουν το προϊόν. Όσοι δεν έχουν αποθηκευτικό χώρο είναι υποχρεωμένοι να πουλήσουν σε χαμηλές τιμές, απλά για να «ξεφορτωθούν» τη σοδειά.
Ιστορικά χαμηλά επίπεδα τιμών
Οι διεθνείς τιμές της σόγιας επηρεάζονται ήδη. Παρότι οι τιμές μελλοντικής παράδοσης στο Σικάγο διατηρούνται λίγο πάνω από τα 10 δολάρια το μπούσελ (μονάδα μέτρησης), οι παραγωγοί στη Βόρεια Ντακότα πωλούν κάτω από 9 δολάρια, εξαιτίας της υπερπροσφοράς και της πτώσης της ζήτησης. Η διαφορά αυτή έφτασε σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα.
Η κατάσταση είναι ιδιαίτερα κρίσιμη στις βόρειες πολιτείες. Στη Βόρεια Ντακότα, η παραγωγή αναμένεται να ξεπεράσει τη διαθέσιμη χωρητικότητα αποθήκευσης κατά 33%, στη Νότια Ντακότα κατά 26% και στη Νεμπράσκα κατά 15%, σύμφωνα με την εταιρεία Terrain Ag. Οι τιμές στο χρηματιστήριο εμπορευμάτων του Σικάγο έπεσαν κατά 5% μόνο τον Σεπτέμβριο, με την αγορά να προεξοφλεί προβλήματα υπερπροσφοράς.
Οι τιμές εκτός ΗΠΑ
Οι εμπορικές σχέσεις ΗΠΑ-Κίνας επιβαρύνουν ακόμα περισσότερο την εικόνα. Η άρνηση της Κίνας να αγοράσει σόγια από τις ΗΠΑ φαίνεται πως σχετίζεται με την πολιτική ένταση ανάμεσα στις δύο χώρες, με τον Ντόναλντ Τραμπ να υπόσχεται «σκληρή στάση» απέναντι στο Πεκίνο, εφόσον επανεκλεγεί. Ωστόσο, οι συνέπειες αυτής της έντασης μετακυλίονται στους αγρότες και ενδέχεται να περάσουν σύντομα και στον τελικό καταναλωτή, μέσω αυξήσεων στις τιμές βασικών προϊόντων.
Η σόγια χρησιμοποιείται ευρέως σε προϊόντα διατροφής, ζωοτροφές, έλαια και βιομηχανικά παράγωγα. Μια πτώση των εξαγωγών σημαίνει μεγαλύτερη προσφορά εντός ΗΠΑ, κάτι που προσωρινά ρίχνει τις τιμές στην εγχώρια αγορά.
Μακροπρόθεσμα, εάν οι αγρότες καταγράψουν ζημιές και περιορίσουν τις μελλοντικές καλλιέργειες, ενδέχεται να μειωθεί η προσφορά και να ανέβουν οι τιμές διεθνώς. Αυτό θα επηρεάσει όχι μόνο τα αμερικανικά προϊόντα, αλλά και τα εισαγόμενα που βασίζονται σε σόγια — όπως ζωοτροφές, κρέας, γαλακτοκομικά και φυτικά έλαια — ακόμα και στην Ευρώπη και την Ελλάδα.
