Το Συμβούλιο της Επικρατείας έκρινε πως είναι συνταγματικό και νόμιμο το σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος που αφορά στην έγκριση του Ειδικού Σχεδίου Περιβαλλοντικού Ισοδυνάμου Αναβάθμισης Πόλεων (ΕΣΠΙΑΠ). Το σχέδιο αυτό σχετίζεται με την αντιστάθμιση της χρήσης των πολεοδομικών κινήτρων του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ). Mε την έγκρισή του αίρεται η ασάφεια γύρω από τη χρήση αυτών των κινήτρων, επιτρέποντας έτσι την επανεκκίνηση της οικοδομικής δραστηριότητας.
Το εν λόγω σχέδιο εξασφαλίζει τη συνέχιση έργων που είχαν ξεκινήσει νόμιμα έως τις 11 Δεκεμβρίου 2024. Ενισχύει τη νομική ασφάλεια των οικοδομικών αδειών, προβλέπει σαφείς διαδικασίες για πιθανές αναθεωρήσεις και εισάγει για πρώτη φορά το εργαλείο του περιβαλλοντικού ισοδυνάμου ως μέσο για βιώσιμη πολεοδομική αναβάθμιση.
Μετά τις σχετικές αποφάσεις της Ολομέλειας του ΣτΕ (αποφάσεις 146–149/2025), το Ε΄ Τμήμα του Συμβουλίου προχώρησε στην επεξεργασία του σχεδίου και με την υπ’ αριθμ. 135/2025 γνωμοδότησή του το ενέκρινε.
Το σκεπτικό πίσω από την απόφαση ΣτΕ για τον ΝΟΚ
Οι δικαστές υπογράμμισαν ότι το περιεχόμενο του σχεδίου είναι πλήρως ευθυγραμμισμένο με τις προηγούμενες αποφάσεις της Ολομέλειας του ΣτΕ. Επιπλέον, επισημαίνουν ότι πριν από την έκδοση οικοδομικής άδειας απαιτείται προέλεγχος και πως καθορίζεται τόσο το ύψος του περιβαλλοντικού ισοδυνάμου όσο και η διαδικασία και οι υπόχρεοι πληρωμής του. Το ποσό αυτό θα καταβάλλεται σε ειδικό λογαριασμό του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων και θα αξιοποιείται αποκλειστικά από τον εκάστοτε δήμο για τη χρηματοδότηση σχετικών περιβαλλοντικών δράσεων.
Μέσω του ΕΣΠΙΑΠ καθορίζονται συγκεκριμένες παρεμβάσεις σε επίπεδο δήμου ή δημοτικής ενότητας, όπου έχουν εφαρμοστεί τα πολεοδομικά κίνητρα του ΝΟΚ. Το σχέδιο αυτό ενισχύει τη νομική κάλυψη για τη χρήση των κινήτρων χωρίς να απαιτείται αλλαγή στην οικοδομική άδεια, όπου αυτό προβλέπεται. Αποτελεί σημαντικό εργαλείο για την ενίσχυση της εμπιστοσύνης στον κατασκευαστικό τομέα και για την άμεση επανεκκίνηση των έργων.
Το πλήρες κείμενο της γνωμοδότησης του ΣτΕ αναμένεται να δημοσιευθεί το επόμενο διάστημα.
