Η εξάπλωση της ευλογιάς στα αιγοπρόβατα έχει αρχίσει να προκαλεί αναταράξεις στην αγορά γαλακτοκομικών προϊόντων, φέρνοντας στο προσκήνιο σημαντικές ελλείψεις σε πρόβειο γάλα και επακόλουθες αυξήσεις τιμών στη φέτα και το πρόβειο γιαούρτι.
Η νόσος, που εξαπλώνεται στη χώρα εδώ και περίπου ενάμιση χρόνο, έχει οδηγήσει στη θανάτωση περίπου 400.000 ζώων, εκ των οποίων τα μισά ήταν ζώα που παρήγαγαν γάλα.
Σύμφωνα με στελέχη της αγοράς, αυτό σημαίνει ότι λείπουν πλέον περίπου 70.000 τόνοι πρόβειου γάλακτος από το σύστημα, προκαλώντας «αλυσίδα» επιπτώσεων στην παραγωγή, στις εξαγωγές και τελικά στις τιμές λιανικής.
Η μείωση αυτή στην πρώτη ύλη αναμένεται να οδηγήσει σε πτώση της παραγωγής φέτας κατά περίπου 20.000 τόνους, καθώς το προϊόν εξαρτάται αποκλειστικά από το εγχώριο πρόβειο γάλα.
Σήμερα η Ελλάδα εξάγει περί τους 90.000 τόνους φέτας ετησίως, ενώ περίπου 40.000 τόνοι διατίθενται στην ελληνική αγορά. Με τη φετινή παραγωγή να υποχωρεί αισθητά, η αγορά ήδη προεξοφλεί ότι θα υπάρξει πίεση στις τιμές, τόσο στη χονδρική όσο και στη λιανική.
Στελέχη της βιομηχανίας εκτιμούν ότι η μέση τιμή παραγωγού για το πρόβειο γάλα θα προσεγγίσει το 1,60 ευρώ το κιλό, επίπεδα που θεωρούνται ικανοποιητικά για τους κτηνοτρόφους, ιδίως καθώς το κόστος των ζωοτροφών εμφανίζεται σημαντικά μειωμένο τους τελευταίους μήνες σε σχέση με το διάστημα που είχε προηγηθεί.
Ωστόσο, αυτή η αύξηση στην τιμή της πρώτης ύλης αναμένεται να περάσει αργά αλλά σταθερά και στα τελικά προϊόντα.
Ανατιμήσεις στη φέτα περί το 1 ευρώ στα ψυγεία
Σύμφωνα με εκτιμήσεις παραγόντων του κλάδου, η τιμή της φέτας στη χονδρική πώληση αναμένεται να αυξηθεί κατά περίπου 0,50 ευρώ το κιλό, γεγονός που μεταφράζεται σε αύξηση περίπου ενός ευρώ στο ράφι των σούπερ μάρκετ.
Έτσι, η επώνυμη φέτα, που σήμερα πωλείται γύρω στο 13,5 ευρώ το κιλό, ενδέχεται να φτάσει τα 14,5 ευρώ μέσα στους επόμενους μήνες. Οι ίδιες πηγές σημειώνουν ότι τα σενάρια περί τιμών άνω των 20 ευρώ το κιλό είναι αβάσιμα, αν και δεν αποκλείουν νέες ανατιμήσεις αν η νόσος συνεχίσει να επεκτείνεται.
Άμεσες οι επιπτώσεις στο πρόβειο γιαούρτι
Ακόμη πιο άμεσες αναμένεται να είναι οι επιπτώσεις στο πρόβειο γιαούρτι, το οποίο δεν αποθεματοποιείται, αλλά καταναλώνεται πολύ συντομότερα σε σχέση με τη φέτα. Εξειδικευμένα στελέχη της αγοράς εκτιμούν ότι οι πρώτες αυξήσεις στις τιμές του θα φανούν ήδη από τον επόμενο μήνα, καθώς οι βιομηχανίες προχωρούν σε ανατιμήσεις, που θα φτάνουν περίπου τα 0,06 ευρώ ανά κεσεδάκι. Αυτό σημαίνει ότι μια συσκευασία πρόβειου γιαουρτιού 200 γραμμαρίων, που σήμερα κοστίζει γύρω στα 1,50 ευρώ, θα ανέλθει στο 1,57 ευρώ.
Οι επιχειρηματικοί κύκλοι υπογραμμίζουν ότι οι αυξήσεις αυτές θεωρούνται σχεδόν αναπόφευκτες, καθώς το μειωμένο ζωικό κεφάλαιο δεν μπορεί να καλύψει τη ζήτηση, την ώρα που η χώρα εξακολουθεί να στηρίζει σημαντικό μέρος του εξαγωγικού της προφίλ στη φέτα.
Ζήτημα η καταβολή των αποζημιώσεων στους κτηνοτρόφους
Παράγοντες του πρωτογενούς τομέα επισημαίνουν επίσης ότι παραμένει σε εκκρεμότητα το ζήτημα των αποζημιώσεων προς τους κτηνοτρόφους που έχασαν τα κοπάδια τους λόγω της ευλογιάς. Εκφράζεται η ανάγκη να υπάρξει άμεση κρατική μέριμνα για την οικονομική στήριξη των πληγέντων, καθώς πολλές οικογένειες που δραστηριοποιούνται στον κλάδο έχουν μείνει χωρίς εισόδημα.
Σύμφωνα με εκπροσώπους της αγοράς, θα πρέπει να εξεταστεί ακόμη και η δυνατότητα χορήγησης επιδόματος ανεργίας στους κτηνοτρόφους που έχασαν ολοκληρωτικά τις εκμεταλλεύσεις τους, όπως συμβαίνει σε άλλους τομείς απασχόλησης όταν κάποιος μένει χωρίς εργασία.
Εν τω μεταξύ, εκπρόσωποι συνεταιριστικών οργανώσεων απευθύνουν έκκληση προς τη βιομηχανία και τις αλυσίδες σούπερ μάρκετ να συγκρατήσουν, όσο είναι δυνατόν, τις τιμές. Όπως αναφέρουν, ο καταναλωτής έχει ήδη επιβαρυνθεί σημαντικά τα τελευταία δύο χρόνια από τις συνεχείς αυξήσεις σε βασικά είδη διατροφής και οποιαδήποτε νέα ανατίμηση στη φέτα ή στο γιαούρτι θα επιδεινώσει την πίεση στο οικογενειακό εισόδημα.
Τι θα συμβεί με την ευλογιά
Παράλληλα, διατυπώνονται ανησυχίες για το τι θα συμβεί από την άνοιξη και μετά, αν η ευλογιά δεν τεθεί υπό πλήρη έλεγχο. Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι η νόσος θα μπορούσε να επηρεάσει και την επόμενη γαλακτοκομική περίοδο, δημιουργώντας ακόμα μεγαλύτερα προβλήματα στην παραγωγή και ενδεχομένως οδηγώντας σε νέα άνοδο των τιμών.
Η τρέχουσα συγκυρία, όπως υπογραμμίζουν στελέχη του κλάδου, αναδεικνύει ότι η ευλογιά δεν είναι απλώς ένα ζήτημα υγειονομικού χαρακτήρα, αλλά ένα βαθιά οικονομικό και κοινωνικό πρόβλημα. Η βιωσιμότητα εκατοντάδων μικρών κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων βρίσκεται πλέον σε κίνδυνο, ενώ η επάρκεια σε προϊόντα-σύμβολα της ελληνικής διατροφής, όπως η φέτα και το πρόβειο γιαούρτι, δοκιμάζεται.
Επί της ουσίας, οι επόμενοι μήνες θα είναι καθοριστικοί. Αν η ασθένεια περιοριστεί εγκαίρως και αποκατασταθεί σταδιακά η παραγωγή, η αγορά μπορεί να ισορροπήσει χωρίς ακραίες ανατιμήσεις.
Αν όμως η κατάσταση παραταθεί, η ελληνική γαλακτοκομία θα βρεθεί αντιμέτωπη με ένα ντόμινο συνεπειών, που θα επηρεάσει όχι μόνο τους παραγωγούς, αλλά και τους καταναλωτές, την οικονομία της υπαίθρου και τελικά τη συνολική ισορροπία του γαλακτοκομικού κλάδου και των τροφίμων στη χώρα.
