Φέτος τα πράγματα θα μπορούσαν να ήταν πολύ χειρότερα την παγκόσμια οικονομία. Τον Απρίλιο, όταν ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ξεκίνησε τον εμπορικό του πόλεμο με τους δασμούς, οι επενδυτές και πολλοί οικονομολόγοι προετοιμάστηκαν για μια απότομη παγκόσμια ύφεση, σύμφωνα με ρεπορτάζ του Economist.
Τελικά, το παγκόσμιο ΑΕΠ πιθανότατα θα αυξηθεί περίπου κατά 3% φέτος, όσο και πέρυσι. Η ανεργία παραμένει χαμηλή σχεδόν παντού. Τα χρηματιστήρια κατέγραψαν άλλη μια χρονιά αξιοπρεπών αποδόσεων. Μόνο ο πληθωρισμός αποτελεί πραγματική ανησυχία. Στις χώρες του ΟΟΣΑ παραμένει πάνω από τον στόχο του 2% των κεντρικών τραπεζών.
Αυτή η συνολική επίδοση κρύβει μεγάλες διαφορές. Για πέμπτη συνεχή χρονιά, ο Economist αναζήτησε την «οικονομία της χρονιάς». Συγκεντρώθηκαν για το σκοπό αυτό στοιχεία για πέντε δείκτες —πληθωρισμό, «εύρος πληθωρισμού», ΑΕΠ, απασχόληση και χρηματιστηριακή απόδοση— για 36 κυρίως πλούσιες χώρες.
Αυτές κατατάχθηκαν ανάλογα με το πόσο καλά τα πήγαν σε κάθε παράμετρο και κλάδο, δημιουργώντας ένα συνολικό σκορ οικονομικής επιτυχίας για το 2025. Ο πίνακας παρακάτω δείχνει την τελική κατάταξη:
H Πορτογαλία στην πρώτη θέση στην κατάταξη του Economist για το 2025 © Εconomist
Περισσότερα καλά οικονομικά νέα για τη νότια Ευρώπη
Μετά τη νίκη της Ισπανίας πέρυσι, η Πορτογαλία βρίσκεται αυτή τη φορά στην κορυφή της λίστας. Το 2025 συνδύασε ισχυρή ανάπτυξη ΑΕΠ, χαμηλό πληθωρισμό και ένα ζωηρό χρηματιστήριο. Άλλα μέλη της ευρωζώνης που δυσκολεύτηκαν τη δεκαετία του 2010, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας (νικήτρια το 2022 και 2023) και της Ισπανίας, βρίσκονται επίσης ψηλά. Το Ισραήλ (στην τρίτη θέση) συνέχισε την ισχυρή ανάκαμψή του μετά το χάος του 2023. Η Ιρλανδία χάνει οριακά την πρώτη θέση από την Πορτογαλία.
Οι ουραγοί, αντίθετα, είναι κυρίως βορειοευρωπαϊκές χώρες. Η Εσθονία, η Φινλανδία και η Σλοβακία συναγωνίζονται για τις τελευταίες θέσεις. Η Γερμανία τα πάει λίγο καλύτερα από προηγούμενα χρόνια, αλλά και πάλι όχι καλά. Το ίδιο ισχύει και για τη Βρετανία.
Η Γαλλία, παρά το πολιτικό της χάος, τα πηγαίνει αρκετά καλά. Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, η Αμερική κατατάσσεται μόλις στο μέσο -και χειρότερα από την Ιταλία. Η αγορά εργασίας της είναι ισχυρή αλλά όχι εντυπωσιακή. Ο σχετικά υψηλός πληθωρισμός μειώνει τη συνολική βαθμολογία της Αμερικής.
Ο πρώτος δείκτης που υπολογίζεται για την κατάταξη είναι ο βασικός πληθωρισμός, ο οποίος αφαιρεί τις τιμές τροφίμων και ενέργειας επειδή είναι ευμετάβλητες. Μια χώρα τα πάει καλύτερα στην κατάταξη όσο πιο κοντά βρίσκεται ο ετήσιος ρυθμός της στο 2%, έναν τυπικό στόχο των κεντρικών τραπεζιτών.
Ο πληθωρισμός της Τουρκίας παραμένει πολύ πάνω από οπουδήποτε αλλού, λόγω των αλλοπρόσαλλων οικονομικών πολιτικών του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Η Εσθονία είναι η δεύτερη χειρότερη, με βασικό πληθωρισμό σχεδόν 7% το τρίτο τρίμηνο του 2025, καθώς ανακάμπτει από το τεράστιο ενεργειακό σοκ του 2022. Πολλές άλλες χώρες αντιμετωπίζουν δικά τους προβλήματα. Ο βασικός πληθωρισμός της Βρετανίας είναι χαμηλότερος από ό,τι την ίδια περίοδο πέρυσι. Αλλά στο 4% παραμένει πολύ πάνω από αυτό που θα ήθελε η Τράπεζα της Αγγλίας.
Σε ορισμένες χώρες ο βασικός πληθωρισμός είναι υπερβολικά χαμηλός. Αυτό περιλαμβάνει τη Σουηδία, όπου είναι σχεδόν ανύπαρκτος. Σε πολλά νοικοκυριά, κουρασμένα μετά από τέσσερα χρόνια έντονης ανόδου τιμών, αυτό μπορεί να ακούγεται υπέροχο. Ωστόσο, σε ένα τέτοιο σενάριο οι οικονομολόγοι ανησυχούν για αποπληθωρισμό, ο οποίος αποθαρρύνει τις δαπάνες και αυξάνει τα πραγματικά βάρη του χρέους.
Λίγος πληθωρισμός είναι καλύτερος από το να μην υπάρχει καθόλου. Μια ομάδα άλλων χωρών, όπως η Φινλανδία και η Ελβετία, έχουν παρόμοια αναιμικά επίπεδα. Η Ιαπωνία έχει υψηλότερο πληθωρισμό από ό,τι τη δεκαετία του 2010, αλλά τίποτα παρόμοιο με την υπερθέρμανση που παρατηρείται αλλού.
Το «εύρος πληθωρισμού» λέει παρόμοια ιστορία. Παρακολουθεί το ποσοστό των προϊόντων στο καταναλωτικό καλάθι των οποίων οι τιμές αυξάνονται πάνω από 2% ετησίως. Σε ορισμένες χώρες έχει εκτιναχθεί, συμπεριλαμβανομένης της Αμερικής, ίσως ως αποτέλεσμα επιθετικής δημοσιονομικής πολιτικής. Ακόμη και σήμερα, οι τιμές πάνω από 85% των προϊόντων στο καλάθι των Αυστραλών αυξάνονται πάνω από 2% ετησίως.
Τι γίνεται με την ανάπτυξη και τις θέσεις εργασίας, τα άλλα πράγματα που ενδιαφέρουν βαθιά τους ψηφοφόρους; Εδώ ξεχωρίζει η Πορτογαλία. Ο τουρισμός έχει εκτοξευθεί, ενώ πολλοί πλούσιοι ξένοι μετακομίζουν στη χώρα για να επωφεληθούν από τους χαμηλούς φορολογικούς συντελεστές. Η ανάπτυξη του ΑΕΠ είναι πολύ πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Η Τσεχία και η Κολομβία εμφανίζουν αξιοπρεπείς αυξήσεις τόσο στην παραγωγή όσο και στην απασχόληση, στέλνοντάς τες στο άνω τρίτο της κατάταξής μας. Αντίθετα, η Νότια Κορέα έχει χάσει θέσεις εργασίας. Η Νορβηγία, που είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένη στα εμπορεύματα και τη ναυτιλία, έχει δυσκολευτεί λόγω της επιβράδυνσης του παγκόσμιου εμπορίου.
Στο τρίτο τρίμηνο φέτος η Ιρλανδία κατέγραψε ανάπτυξη ΑΕΠ πάνω από 12% σε ετήσια βάση, εντυπωσιακή αλλά και παραπλανητική. Οι πολλές μεγάλες πολυεθνικές που δηλώνουν κέρδη στην Ιρλανδία αλλοιώνουν τους εθνικούς λογαριασμούς της χώρας. Οι Ιρλανδοί οικονομολόγοι προτιμούν να χρησιμοποιούν το «τροποποιημένο σύνολο εγχώριας ζήτησης», που παράγεται από τη στατιστική υπηρεσία και αφαιρεί πολλές από αυτές τις στρεβλώσεις, επομένως χρησιμοποιήσαμε και εμείς το ίδιο μέτρο.
Οι αγορές μετοχών
Οι αγορές μετοχών ολοκληρώνουν την αξιολόγηση του Economist. Ίσως να περιμένατε οι αμερικανικές μετοχές να είναι οι αδιαμφισβήτητοι νικητές. Οι αποδόσεις είναι απλώς αξιοπρεπείς. Οι υψηλές τιμές αντανακλούν κυρίως την επιτυχία προηγούμενων ετών.
Η Γαλλία είναι παρόμοια μέτρια, με τις μετοχές της πιο πολύτιμης εταιρείας της, της LVMH, να παραμένουν στάσιμες. Σε αυτόν τον δείκτη καμία χώρα δεν τα έχει πάει χειρότερα από τη Δανία. Τον τελευταίο χρόνο η τιμή της μετοχής της Novo Nordisk, της εταιρείας που παράγει το Ozempic, έχει πέσει κατά 60%, καθώς η εταιρεία έχασε την πρωτοπορία της στην αγορά φαρμάκων απώλειας βάρους.
Για πολύ δυνατές χρηματιστηριακές αποδόσεις, κοιτάξτε αλλού. Παρότι τσεχικές και νοτιοκορεατικές εταιρείες τα πήγαν καλά το 2025, καμία χώρα δεν τα πήγε καλύτερα (σε όρους τοπικού νομίσματος) από το Ισραήλ. Τον τελευταίο χρόνο η τιμή της μετοχής της πιο πολύτιμης εισηγμένης εταιρείας της χώρας, της Bank Leumi, έχει αυξηθεί περίπου κατά 70%.
Οι Πορτογάλοι επενδυτές τα πήγαν επίσης καλά, με το χρηματιστήριο να αυξάνεται πάνω από 20% το 2025. Μπορεί να υπάρξει και συνέχεια. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του Economist, το χρηματιστήριο της χώρας που ανακηρύχθηκε «οικονομία της χρονιάς» αυξάνεται κατά μέσο όρο 20% ετησίως. Δεν δίνονται εδώ επενδυτικές συμβουλές, αλλά το γεγονός μάλλον σημαίνει πολλά για τους επενδυτές…
