Ανοχύρωτοι απέναντι στον ευρωπαϊκό ανταγωνισμό αλλά και στις παράνομες μεταφορές, είναι οι επαγγελματίες και οι εταιρείες – ιδιοκτήτες φορτηγών δημόσιας χρήσης, που στην αναμενόμενη για σήμερα συνάντηση με τον αναπλ. Υπουργό Μεταφορών Κωνσταντίνο Κυρανάκη, θα ζητήσουν την παρέμβαση της κυβέρνησης για τη στήριξη του κλάδου, ο οποίος, παρότι σηκώνει το μεγαλύτερο βάρος των εμπορευματικών μεταφορών της χώρας, έχει τον πιο γερασμένο στόλο φορτηγών στην Ευρώπη, με τη μέση ηλικία των ελληνικών φορτηγών να είναι στα 22,6 χρόνια, όταν η μέση ηλικία των ΦΔΧ στην ΕΕ είναι στα 14,1 χρόνια.
Οι τέσσερις οργανώσεις του κλάδου- ΟΦΑΕ, ΠΕΕΔ, ΕΕΣΥΜ και ΠΣΕΕΟΜ- με έγγραφο που έστειλαν στις 11 Δεκεμβρίου 2025 στους συναρμόδιους υπουργούς, κατέθεσαν μία λίστα 20 αιτημάτων και ζητούν συνάντηση για την αντιμετώπιση των κρίσιμων ζητημάτων των οδικών εμπορευματικών μεταφορών και της εφοδιαστικής αλυσίδας, προειδοποιώντας ταυτόχρονα για κινητοποιήσεις στις 21 Δεκεμβρίου, αν δεν υπάρξει ανταπόκριση.
«Ο κλάδος των οδικών εμπορευματικών μεταφορών, παρότι έχει μπροστά του τις μεγάλες προκλήσεις που έθεσε η Κοινοτική πολιτική για το περιβάλλον και τη μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος, δεν έχει την παραμικρή υποστήριξη από την Πολιτεία. Οι ναυτιλιακές εταιρείες, οι αεροπορικές, δικαιούνται επιστροφή του ΕΦΚ στο καύσιμο και οι δικές μας επιχειρήσεις, οι περισσότερες από τις οποίες είναι μικρές, ατομικές επιχειρήσεις, δεν έχουν την παραμικρή υποστήριξη.
«Ο κλάδος, δεν μπορεί να αναδιοργανωθεί και να προχωρήσει σε επενδύσεις σε νεώτερου τύπου φορτηγά, χωρίς κίνητρα. Σήμερα, σε κάθε ιδιοκτήτη, αναλογούν 1,6 φορτηγά αυτοκίνητα, δηλαδή η πλειοψηφία των ιδιοκτητών φορτηγών δεν μπορεί να ελπίζει σε τραπεζικό δανεισμό, δεν μπορεί να επενδύσει σε ανανέωση οχημάτων. Απαιτούνται κίνητρα για την αναδιάρθρωση του κλάδου, για να προχωρήσουμε σε συνενώσεις. Στη γειτονική Τουρκία, οι περισσότερες επιχειρήσεις έχουν πάνω από 100 φορτηγά η κάθε μία», τόνισε ο πρόεδρος της ΟΦΑΕ (Ομοσπονδία Φορτηγών Αυτοκινητιστών Ελλάδος) Απόστολος Κενανίδης, προσθέτοντας:
«Έχουν από την Eυρωπαϊκή Ένωση, με το Green Deal και το Fir for 55, τεθεί στόχοι για τη μείωση των ρύπων στην ατμόσφαιρα, που καθιστούν αναγκαία την αντικατάσταση των παλιών φορτηγών, με νέα. Αλλά το κόστος αγοράς φορτηγών αντιρρυπαντικής τεχνολογίας Εuro 6+ και, σύντομα Εuro 7, είναι υψηλό και πρέπει να υπάρξουν κίνητρα στην κατεύθυνση αυτή. Άλλωστε, είναι αδύνατη η στροφή του κλάδου σε εναλλακτικά καύσιμα και στην ηλεκτροκίνηση, γιατί δεν υπάρχουν οι υποδομές στο εθνικό οδικό δίκτυο.
«Περιμένουμε, στη συνάντηση, με τους αρμόδιους υπουργούς, να προωθηθούν λύσεις στα ζητήματα του κλάδου αλλά και να επιλυθούν, άμεσα, προβλήματα της καθημερινότητας των οδηγών. Δεν είναι δυνατόν, στα περίπου 700 χλμ της Εγνατίας Οδού να μην υπάρχουν Σταθμοί Εξυπηρέτησης Αυτοκινητιστών, να μην υπάρχει ούτε ένας Σταθμός στα 160 χλμ. από την Αγχίαλο ως την Αταλάντη, όταν στους αυτοκινητόδρομους της Γερμανίας, υπάρχουν σταθμοί ανά 15-20 χλμ».
Στην Ελλάδα, είναι ταξινομημένα περίπου 40.000 ΦΔΧ, με ποσοστό μικρότερο του 10%, να εκτελεί διεθνείς μεταφορές. Οι εταιρείες διεθνών μεταφορών, για να μπορούν να επιχειρούν εκτός Ελλάδος, διαθέτουν φορτηγά νεώτερου τύπου, από τα οποία τα πιο πολλά είναι τεχνολογίας Euro 5 και, λιγότερα, Euro 6. Στις εθνικές μεταφορές, τα περισσότερα αυτοκίνητα είναι μεγαλύτερα σε ηλικία και χαμηλότερης αντιρρυπαντικής τεχνολογίας.
Ο κλάδος, έχει δύο μεγάλα προβλήματα, όπως υπογράμμισε η Ηρώ Δουμάνη, γενική διευθύντρια της ΟΦΑΕ και αντιπρόεδρος της ΙRU (Διεθνής Ένωση Οδικών Μεταφορών). Το ένα αφορά στην ηλικία των φορτηγών και, το δεύτερο, στην έλλειψη οδηγών και ειδικότερα νεότερων ηλικιών, όπως και στην υποεκπροσώπηση των γυναικών.
Μέσα στα πολλά ζητήματα του κλάδου είναι και το πρόβλημα της παράνομης λειτουργίας, στο εθνικό ελληνικό δίκτυο, φορτηγών που έχουν πινακίδες κυκλοφορίας άλλου κράτους αλλά κάνουν μεταφορές στη χώρα μας.
Η Ηρώ Δουμάνη, γενική διευθύντρια της ΟΦΑΕ και αντιπρόεδρος της ΙRU (Διεθνής Ένωση Οδικών Μεταφορών) ©ΟΦΑΕ
Στόλος φορτηγών δημόσιας χρήσης στην Ελλάδα – Στατιστικά στοιχεία
Η Ελλάδα διαθέτει έναν από τους πιο γερασμένους στόλους βαρέων οχημάτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Σύμφωνα με στοιχεία της ACEA (Σύνδεσμος Ευρωπαίων Κατασκευαστών Αυτοκινήτων) για το 2023, η μέση ηλικία των φορτηγών στην Ελλάδα αγγίζει τα 22,6 έτη, έναντι ευρωπαϊκού μέσου όρου 14,1 ετών, ενώ η μέση ηλικία των λεωφορείων ανέρχεται σε 17,6 έτη, όταν στην υπόλοιπη Ευρώπη δεν ξεπερνά τα 11,7 έτη. Αν δεν συμπεριληφθεί η Ελλάδα στον υπολογισμό του μέσου όρου ηλικίας των οχημάτων, τότε ο Ευρωπαϊκός μέσος όρος της ηλικίας των φορτηγών, είναι κοντά στα 10,5 έτη.
Όπως επισημαίνεται από την ΟΦΑΕ, η διαφορά αυτή δεν είναι απλώς αριθμητική· μεταφράζεται σε αυξημένο λειτουργικό κόστος, χαμηλότερη οδική ασφάλεια και σημαντική περιβαλλοντική επιβάρυνση.
Ο στόλος των κυκλοφορούντων οχημάτων στην Ελλάδα αποτελείται από 4.834.313 επιβατικά (71,3%), 750.477 ελαφρά φορτηγά (11,1%), 238.939 βαρέα φορτηγά (3,5%) και μόλις 26.197 λεωφορεία (0,4%).
Η αγορά νέων βαρέων οχημάτων παρουσιάζει καθοδική πορεία: το πρώτο δίμηνο του 2025 ταξινομήθηκαν μόλις 108 φορτηγά, σημειώνοντας κατακόρυφη πτώση 68,9% σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του 2024. Αντιθέτως, η αγορά μεταχειρισμένων βαρέων οχημάτων –στην πλειονότητά τους παλαιά ευρωπαϊκά οχήματα– παραμένει ιδιαίτερα ενεργή, με τις εισαγωγές να υπερβαίνουν κατά πολύ τις πωλήσεις καινούργιων μονάδων.
Η στροφή στα μεταχειρισμένα φορτηγά εύκολα εξηγείται αφού, σύμφωνα με πληροφορίες, το κόστος αγοράς ενός καινούργιου φορτηγού, είναι υπερδιπλάσιο από το κόστος απόκτησης ενός μεταχειρισμένου 5ετίας, αφού ένα φορτηγό των 40 tn, καινούργιο Euro 6 a/e κοστίζει από περίπου 30.000 ευρώ έως και 70.000 ευρώ, ανάλογα με τον τύπο, ενώ ένα μεταχειρισμένο, στοιχίζει κοντά στις 15.000 ευρώ και συνήθως οι Έλληνες μεταφορείς, αγοράζουν μεταχειρισμένα φορτηγά από Γερμανία, Αυστρία και Ολλανδία, χώρες που τα βαρέα οχήματα ανανεώνονται στα 5-7 χρόνια κυκλοφορίας.
ΕΕ και περιβαλλοντική νομοθεσία
Όπως επισημαίνεται από την ΟΦΑΕ, ο κλάδος των οδικών μεταφορών αντιμετωπίζει δύο ακόμα προκλήσεις: την οξεία έλλειψη οδηγών και την επιτακτική ανάγκη απαλλαγής από τις εκπομπές ρύπων, όπως υπαγορεύει η νέα ευρωπαϊκή νομοθεσία.
Σύμφωνα με έκθεση της IRU, μόλις το 5% των οδηγών φορτηγών στην Ευρώπη είναι κάτω των 25 ετών, ενώ το 33% είναι άνω των 55. Η απουσία νέων, αλλά και η κραυγαλέα υποεκπροσώπηση των γυναικών (λιγότερο από 6% των οδηγών), αναδεικνύει την
εικόνα ενός επαγγέλματος που θεωρείται κουραστικό, παρωχημένο και με περιορισμένες προοπτικές.
Ταυτόχρονα, η Ε.Ε. έχει θέσει σαφές χρονοδιάγραμμα για την κλιματική συμμόρφωση: μείωση 45% των εκπομπών CO₂ έως το 2030, 65% έως το 2035 και 90% έως το 2040.
Ωστόσο, η επίτευξη αυτών των στόχων προϋποθέτει αφενός την ύπαρξη επαρκούς υποδομής φόρτισης ή ανεφοδιασμού με εναλλακτικά καύσιμα, και αφετέρου έναν στόλο που μπορεί να αντικατασταθεί ή να εκσυγχρονιστεί, προϋπόθεση που σήμερα απλώς δεν υφίσταται.
Ανύπαρκτες οι υποδομές για φορτηγά ΖΕV
Η πραγματικότητα στην Ελλάδα διαμορφώνεται ως εξής: φορτηγά Euro 0-III εξακολουθούν να κυκλοφορούν ευρέως, ενώ τα οχήματα αντιρρυπαντικής τεχνολογίας Euro 6+ και οι λύσεις μηδενικών εκπομπών (ZEVs) είναι ακόμη πολυτέλεια για την πλειονότητα των μεταφορικών επιχειρήσεων. Η άμεση μετάβαση σε ZEVs είναι ανέφικτη στο παρόν στάδιο, όχι μόνο λόγω κόστους, αλλά και εξαιτίας της ανυπαρξίας κατάλληλων υποδομών.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η ανάγκη για στοχευμένες επιδοτήσεις και χρηματοδοτικά εργαλεία είναι όχι μόνο επιθυμητή, αλλά επιβεβλημένη. Η στρατηγική πρέπει να είναι ρεαλιστική και σταδιακή: πρώτος στόχος η εκτεταμένη αντικατάσταση των πιο παλαιών φορτηγών με σύγχρονα Euro 6d-e και μελλοντικά Euro 7, με στόχο τη μείωση της μέσης ηλικίας του στόλου από τα 23 στα 10 έτη. Αυτό θα έχει άμεσα οφέλη για το περιβάλλον, την ασφάλεια και τη λειτουργική απόδοση, ενώ παράλληλα θα αναβαθμίσει την εικόνα του επαγγέλματος του οδηγού – προϋπόθεση για την προσέλκυση νεότερων και
περισσότερων γυναικών οδηγών.
Χωρίς στήριξη για την ανανέωση του στόλου και χωρίς ενεργές πολιτικές για την είσοδο νέων επαγγελματιών στο επάγγελμα, το μέλλον του κλάδου οδικών μεταφορών στην Ελλάδα διαγράφεται δυσοίωνο: με γερασμένα οχήματα, απόντες οδηγούς και ασύμφορη συμμόρφωση με την ευρωπαϊκή νομοθεσία.
H OΦΑΕ έχει προτείνει εθνικό πρόγραμμα κινήτρων με απόσυρση παλαιών φορτηγών (Euro 0–V) και επιδότηση αντικατάστασης με σύγχρονα Euro VIe/Euro VII, αξιοποιώντας ευρωπαϊκά εργαλεία (GBER, Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα). Στόχος είναι η μείωση ρύπων και κόστους, η διασφάλιση διεθνούς μεταφορικού έργου και η στήριξη των μικρών μεταφορικών επιχειρήσεων.
Στα 20 αιτήματα που κατέθεσαν οι τέσσερις φορείς του κλάδου των οδικών εμπορευματικών μεταφορών, περιλαμβάνονται αιτήματα οικονομικού χαρακτήρα, θεσμικού και καθαρώς επιχειρησιακού.
