Η συντεταγμένη ανάπτυξη του γαστρονομικού τουρισμού στην Ελλάδα μπορεί να ανοίξει τον δρόμο για την ουσιαστική διασύνδεση των κλάδων του τουρισμού και της αγροτοδιατροφής. Αυτό είναι το βασικό συμπέρασμα της νέας μελέτης της διαΝΕΟσις, που υλοποίησαν η Μαριάννα Σκυλακάκη και ο δρ Θοδωρής Μπένος, σχετικά με τους δύο αυτούς κλάδους της ελληνικής οικονομίας.
Αφού εξέτασε τις δυνατότητες των δύο κλάδων, αλλά και τις βασικές τους αδυναμίες, η έρευνα καταλήγει σε έναν οδικό χάρτη για την καλύτερη διασύνδεσή τους και στο επίκεντρο βρίσκεται η σύσταση ενός Γαστρονομικού DMO (Destination Management Organization).
Συγκεκριμένα, η διαΝΕΟσις προτείνει να δημιουργηθεί ένα «Εθνικό Συμβούλιο Ελληνικής Γαστρονομίας», στο οποίο θα συμμετέχουν εκπρόσωποι των φορέων της κεντρικής διοίκησης, εκπρόσωποι της περιφερειακής διοίκησης και εκπρόσωποι των επαγγελματικών φορέων, το οποίο θα αναλάβει τη σύσταση ενός «Γαστρονομικού DMO», την επίβλεψη και την απόφαση για τη στελέχωσή του.
Ο «Γαστρονομικός DMO» θα χρειαστεί να έχει την απαιτούμενη αυτονομία ώστε να σχεδιάσει το ενιαίο (εθνικό) branding του εγχώριου γαστρονομικού χαρτοφυλακίου, να φροντίσει για την ενιαία τεκμηρίωση στοιχείων του γαστρονομικού τουρισμού εν γένει, να διαχειριστεί την ενιαία μεταφορά και διάχυση αυτών σε τοπικό επίπεδο, αλλά και να συντονίσει την ενιαία προβολή του ελληνικού γαστρονομικού τουριστικού προϊόντος.
Η κατάσταση σήμερα
Το 60% των ξενοδοχείων διαθέτει εστιατόριο, με το μερίδιο εσόδων που αντλούνται από αυτό να φτάνει στο 44,6% κατά μέσο όρο. Επίσης, το 73,3% των προμηθειών των ξενοδοχείων αφορά τρόφιμα και ποτά. Ωστόσο, αν και περίπου το 60% των Ελλήνων ξενοδόχων προτιμούν να προμηθεύονται για τις επιχειρήσεις τους εγχώρια αγροδιατροφικά προϊόντα, μόλις το 30,4% των προμηθειών των ξενοδοχείων σε τρόφιμα/ποτά προέρχεται απευθείας από τους εγχώριους παραγωγούς.
Οι λόγοι είναι η αδυναμία κάλυψης της απαιτούμενης γκάμας, η μη κάλυψη της ζήτησης και η χαμηλότερη ποιότητα προϊόντων, εξαιτίας του υψηλότερου κόστους σε σχέση με τα εισαγόμενα, αλλά και η συχνά αναποτελεσματική συνεργασία με τους προμηθευτές. Υπάρχει σημαντική δυναμική του πρωτογενούς τομέα, κυρίως ως προς τα φρούτα και τα νωπά λαχανικά, αλλά δεν είναι σε θέση να καλύψει τις ανάγκες του τουριστικού κλάδου, ειδικά ως προς την ποσότητα και την τυποποίηση πολλών προϊόντων.
Είναι χαρακτηριστικό άλλωστε ότι σε έρευνα στον νομό Ηλείας, από τους 32 φορείς της αγροδιατροφής που συμμετείχαν, 7 προμηθεύουν απευθείας τουριστικές μονάδες και 12 προμηθεύουν εστιατόρια. Κανένας από τους αγροτικούς συνεταιρισμούς δεν συνεργάζεται απευθείας με τουριστικές μονάδες ή εστιατόρια, ενώ από́ τους υπόλοιπους φορείς, τα μικρότερα σχήματα φαίνεται να έχουν αναπτύξει τέτοιες απευθείας σχέσεις. Όσοι συνεργάζονται απευθείας με καταλύματα, κατά μέσο όρο διοχετεύουν σχεδόν 31% της παραγωγής τους σε αυτά, ενώ όσοι προμηθεύουν απευθείας εστιατόρια δίνουν περίπου 28% της παραγωγής τους.
Η εθνική γαστρονομική ταυτότητα
Για να γίνει η Ελλάδα προορισμός γαστρονομικού τουρισμού απαιτείται μια συντεταγμένη προεργασία, ξεκινώντας από τον προσδιορισμό της εθνικής γαστρονομικής ταυτότητας. Αυτό μπορεί να γίνει αφενός με την ανάπτυξη της ήδη σχεδιαζόμενης από την Πολιτεία ηλεκτρονικής «Πλατφόρμας Γαστρονομικού Χάρτη», η οποία θα πρέπει να πλαισιωθεί με μια μελέτη που θα καταγράψει όλο το απόθεμα της αγροδιατροφής ανά περιοχή. Ο «Γαστρονομικός Χάρτης» μπορεί να εμπλουτιστεί με ένα «Γαστρονομικό Ημερολόγιο», το οποίο θα παρουσιάζει όλες τις εκδηλώσεις γαστρονομικού χαρακτήρα με οργανωμένο τρόπο.
Σε ό,τι αφορά τον «Γαστρονομικό DMO», η μελέτη της διαΝΕΟσις προτείνει τις εξής δράσεις:
- Καταγραφή τρόπων με τους οποίους παραδοσιακά πιάτα μπορούν να «φρεσκαριστούν» και να σχεδιαστεί το μενού αντίστροφα, με βάση τι προσφέρεται από την ντόπια παραγωγή.
- Συγκρότηση συστηματοποιημένου θησαυρού των ελληνικών γεύσεων με περιγραφή των εδεσμάτων στην ελληνική γλώσσα, αλλά και σε δύο ή τρεις ξένες γλώσσες. Δημιουργία κοινού.
- Τμηματοποίηση της αγοράς, με βάση τη στάση και τη συμπεριφορά των ταξιδιωτών ή με βάση το δημογραφικό τους προφίλ, για να υπάρξει η κατάλληλη στόχευση.
- Χτίσιμο Παρατηρητηρίου για τον γαστρονομικό τουρισμό, σε συνεργασία με ερευνητικά ιδρύματα της χώρας. Εκεί μπορούν να συγκεντρώνονται και καλές πρακτικές από διαφορετικές χώρες.
Οι δράσεις του «Γαστρονομικού DMO» μπορούν να υποστηριχθούν από τον Νόμο 4875/2021 για τους DMOs και το υποέργο «Διαχείριση Προορισμών» του Ταμείου Ανάκαμψης.
