Σε αναβρασμό βρίσκεται ο κόσμος του εμπορίου, σε μια συγκυρία που το περιορισμένο διαθέσιμο εισόδημα των καταναλωτών και οι διαταραχές στη ζήτηση οξύνουν τον ανταγωνισμό, καθιστώντας επίκαιρα ζητήματα αθέμιτων πρακτικών από πλατφόρμες τρίτων χωρών, την ώρα που αναδύονται αβεβαιότητες εν όψει της νέας εμπορικής πολιτικής των ΗΠΑ.
Ξένα marketplaces, ειδικά όσα δραστηριοποιούνται με έδρα εκτός ευρωζώνης, τύπου Temu, AliExpress και Shein, έχουν βρεθεί στο στόχαστρο των ελεγκτικών αρχών, που επιχειρούν να ανακόψουν την ροή εκατομμυρίων δεμάτων που εισέρχονται καθημερινά στην ΕΕ.
Από τους δειγματοληπτικούς ελέγχους που έχουν διενεργηθεί στο ολλανδικό hub, διαπιστώνεται ότι ήδη πάνω από 85% των προϊόντων που μπαίνουν στην ΕΕ από κινεζικές πλατφόρμες δεν συμμορφώνονται με την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Σημειώνεται ότι στο πλαίσιο διμερών εμπορικών συμφωνιών της Ευρώπης με τρίτες χώρες, όπως η Κίνα, τα προϊόντα που αγοράζονται μέσω πλατφορμών εισάγονται στην Ολλανδία, όπου και εκτελωνίζονται και υπόκεινται σε δειγματοληπτικό έλεγχο. Κατόπιν διανέμονται στις διάφορες χώρες, ανάλογα με τις παραγγελίες που έχουν δώσει. Το σύστημα έχει κενά, καθώς επιτρέπει καταστρατήγηση των ευρωπαϊκών εμπορικών κανονισμών.
Φόβοι κλιμάκωσης του ανταγωνισμού από Κινέζους λιανοπωλητές
Εν τω μεταξύ, ο όγκος που διακινείται έχει ξεπεράσει κάθε προηγούμενο. Το 2024 εκτιμάται ότι η ροή δεμάτων ηλεκτρονικού εμπορίου από τα ολλανδικά τελωνεία έφτασε στο 1,4 δισ., δηλαδή περίπου 40% του συνολικού όγκου ηλεκτρονικού εμπορίου στην ΕΕ. Μεταξύ άλλων, εξετάζονται υποθέσεις παραποιημένων ή μη ασφαλών προϊόντων και αναμένονται κυρώσεις, ενώ εξετάζεται η θέσπιση μέτρων, όπως η επιβολή φόρου στα έσοδα των πλατφορμών ηλεκτρονικού εμπορίου, η εφαρμογή τελών διεκπεραίωσης παραγγελιών ανά είδος, η πλήρης κατάργηση των αδασμολόγητων εισαγωγών κ.λπ.
Παράγοντες της αγοράς ανησυχούν επίσης για πιθανή κλιμάκωση αθέμιτων επιχειρηματικών πρακτικών, ειδικά από τις κινεζικές πλατφόρμες, μετά την επιβολή δασμών από τις ΗΠΑ. Εάν οι Κινέζοι λιανοπωλητές αναζητήσουν διέξοδο στην Ευρώπη για τα προϊόντα τους, θα ασκήσουν ακόμη μεγαλύτερη πίεση στις τοπικές επιχειρήσεις, οι οποίες μπορεί να διαθέτουν πιο ποιοτικά και ασφαλή προϊόντα, αλλά δεν μπορούν να τους ανταγωνιστούν σε επίπεδο τιμών και ποικιλίας.
Εμπόριο: Διακινούνται δισεκατομμύρια πακέτα κάθε μέρα
Η επιβίωση και η ανταγωνιστικότητα του ελληνικού και ευρωπαϊκού λιανεμπορίου βρέθηκε στο επίκεντρο παρέμβασης του προέδρου της Ελληνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου & Επιχειρηματικότητας (ΕΣΕΕ), Σταύρου Καφούνη, κατά την ετήσια συνεδρίαση της Διεθνούς Ομοσπονδίας Ενώσεων Λιανικού Εμπορίου (FIRA) στη Νέα Υόρκη.
Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΕ που επικαλείται, οι ευρωπαϊκές τελωνειακές αρχές καταγράφουν πάνω από 10 εκατ. δέματα ημερησίως, δηλαδή κοντά στα 4 δισ. δέματα κάθε χρόνο. Αν αυτό το στοιχείο πολλαπλασιαστεί με μια μέση αξία 100 ή 150 ευρώ, το αποτύπωμα στο πανευρωπαϊκό εμπόριο είναι τεράστιο. Μόνο η αξία των προϊόντων χαμηλής αξίας (περίπου 9,5 ευρώ ανά δέμα) για το 2024 υπολογίζεται ότι ξεπέρασε τα 4 δισ. ευρώ. Γι’ αυτό και στις άμεσες προτεραιότητες της ΕΣΕΕ περιλαμβάνεται η συνεργασία σε εθνικό επίπεδο με όλα τα εμπλεκόμενα μέρη, ώστε να δημιουργηθεί μια τεκμηριωμένη πρόταση από το επιστημονικό επιτελείο του Ινστιτούτου της ΕΣΕΕ, που θα καταγράψει το μέγεθος της απειλής για την ελληνική αγορά, ώστε να επικοινωνηθεί αναλόγως στα κέντρα των αποφάσεων στην Ελλάδα και στην Ευρώπη.
«Ξεπαγώνουν» μέτρα και ανοίγει ο διάλογος στην ΕΕ
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι σε ευρωπαϊκό επίπεδο οι επιχειρηματικοί φορείς είχαν διαπραγματευτεί αλλαγές στις συνθήκες διακίνησης αγαθών μέσω πλατφορμών εδώ και μερικά χρόνια. Σχετικές πρωτοβουλίες είχαν ληφθεί εξάλλου από την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ηλεκτρονικού Εμπορίου, αλλά είχαν «παγώσει» εν όψει των ευρωεκλογών.
Πλέον, με την ανάληψη καθηκόντων από τις νέες επιτροπές του Ευρωκοινοβουλίου τα θέματα επικαιροποιούνται και ανοίγει εκ νέου ο διάλογος, ενώ επαναξιολογούνται τυχόν επιπτώσεις από την αλλαγή εμπορικής στρατηγικής του Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ.
Ο Μάκης Σαββίδης (GR.EC.A), που εκπροσωπεί την Ελλάδα στην Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ηλεκτρονικού Εμπορίου, σημειώνει στο powergame.gr ότι οι ΗΠΑ έχουν συμφέρον από την επιβολή δασμών στα κινεζικά προϊόντα. Αντίθετα, δεν προβλέπει δασμούς σε ευρωπαϊκά προϊόντα από τις ΗΠΑ, καθώς ο όγκος πωλήσεων είναι μικρός συγκριτικά με τις αμερικανικές εξαγωγές. Επίσης, εντοπίζει τον κίνδυνο κυρίως στην ποιότητα των προϊόντων που διακινούνται από τις κινεζικές πλατφόρμες και στις ελάχιστες επιβαρύνεις που αυτές επωμίζονται συγκριτικά με τις αντίστοιχες επιχειρήσεις με έδρα εντός ΕΕ. Πρακτικά ο κίνδυνος δεν αφορά τον όγκο των πωλήσεων. Εξάλλου, οι κινεζικές πλατφόρμες τύπου Temu, AliExpress και Shein έχουν πιάσει ήδη ανώτατα όρια πωλήσεων στην ευρωπαϊκή αγορά και η ΕΕ έχει αρχίσει να ελέγχει τόσο την καταλληλότητα των προϊόντων, όσο και την αυθεντικότητά τους.
Επίσης, οι ίδιοι οι καταναλωτές διαπιστώνουν ότι ορισμένα προϊόντα που αγοράζουν από αυτές τις πλατφόρμες υστερούν ποιοτικά συγκριτικά με αντίστοιχα προϊόντα που πωλούνται στην Ελλάδα από ελληνικές αλυσίδες, όπως π.χ. Jumbo ή ακόμη και ευρωπαϊκές αλυσίδες, όπως π.χ. η πολωνική Pepco, διαθέτοντας ευρωπαϊκές προδιαγραφές, ενώ ταυτόχρονα επιβαρύνονται από φόρους σύμφωνα με τα ισχύοντα στο ελληνικό θεσμικό πλαίσιο. Το ίδιο ισχύει στην υπόλοιπη Ευρώπη.
Ανταγωνισμός και από αμερικανικά marketplaces
Σύμφωνα με τον κ. Σαββίδη, η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ηλεκτρονικού Εμπορίου ασχολείται με τις εισαγωγές τόσο μέσω κινεζικών, όσο και μέσω αμερικανικών πλατφορμών, όπως eBay και Amazon, εδώ και μια πενταετία περίπου, δεδομένου ότι σε ορισμένες χώρες επηρεάζουν σημαντικά τον ανταγωνισμό, όπως π.χ. το amazon.de, που έχει δεσπόζουσα θέση στη Γερμανία.
Σημειώνεται επίσης ότι υπάρχουν διακρατικές συμφωνίες που καθορίζουν το παιχνίδι του ανταγωνισμού και τέτοιες υπάρχουν μεταξύ Ευρώπης και Κίνας, όπως και μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας. Καθώς όμως οι ΗΠΑ αλλάζουν την ατζέντα, γίνονται ζυμώσεις και σε ευρωπαϊκό επίπεδο -και υπό την πίεση των επιχειρηματικών φορέων, συμπεριλαμβανομένης της βιομηχανίας, που χάνει τζίρο και ανταγωνιστικότητα, αναμένεται επανατοποθέτηση εν όψει της ανανέωσης των διμερών συμφωνιών.
Τι ζητεί η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ηλεκτρονικού Εμπορίου
Ειδικά στο ηλεκτρονικό εμπόριο, σε συνέχεια των κυρώσεων που προβλέπονται για τις κινεζικές πλατφόρμες μετά τους ελέγχους που άρχισαν τον Οκτώβριο του 2024 και ολοκληρώθηκαν λίγο πριν από τα Χριστούγεννα, θα πρέπει να αναμένεται κατ’ αρχήν αποκλεισμός προϊόντων. Επιπλέον, αυτό που ζητεί η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ηλεκτρονικού Εμπορίου είναι οι εταιρείες αυτές να υπόκεινται σε φορολόγηση, όπως οι ελληνικές και οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, να υπόκεινται σε ελέγχους, να τηρούν τις υποχρεώσεις ασφάλειας που προβλέπει η ελληνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία και επιπλέον, ζητεί οι πλατφόρμες να εφαρμόζουν τον ευρωπαϊκό κανονισμό για τις ψηφιακές υπηρεσίες, πιο γνωστό ως DSA (Digital Services Act), που αφορά ένα σύνολο εμπορικών πρακτικών, όπως οι εκπτώσεις και προσφορές, ώστε να επιβάλλονται πρόστιμα όπου απαιτείται και να μην τιμωρούνται μόνο οι ελληνικές εταιρείες.
Διαβάστε επίσης
Ελληνικές τράπεζες: Ακίνητα και ΑΕΠ θα δοκιμάσουν τις κεφαλαιακές αντοχές
