Η πεποίθηση πως οι δασμοί θα χρησίμευαν ως διαπραγματευτικό χαρτί για την κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ καταρρέει συθέμελα μετά τη χθεσινή ανακοίνωση του Αμερικανού προέδρου. Η φορολόγηση σχεδόν όλων των αμερικανικών εισαγωγών με ένα 10%, η επιβολή «αμοιβαίων» δασμών σε μια μακρά λίστα χωρών, συμπεριλαμβανομένης της Ε.Ε, μαζί με δασμούς στα αυτοκίνητα, το αλουμίνιο και τον χάλυβα αποτελούν μια πρωτοφανή επίθεση στο παγκόσμιο εμπόριο, το οποίο οι ίδιες οι ΗΠΑ θεμελίωσαν μεταπολεμικά για τη σφυρηλάτηση της ειρήνης.
Κάθε πτυχή των διεθνών αγορών μετρά τις επιπτώσεις από μια νέα διεθνή τάξη πραγμάτων. Ο χρυσός έφθασε σε νέο ιστορικό υψηλό, διότι οι επενδυτές καταφεύγουν μαζικά σε καταφύγια, αλλά τα πιο πολλά εμπορεύματα μαζί με τα διεθνή χρηματιστήρια βρίσκονται στο κόκκινο. Στην Ευρώπη, ο πανευρωπαϊκός δείκτης Stoxx 600 έχανε ενδοσυνεδριακά 1,31%, ενώ οι Cac-40 και Dax υποχωρούσαν 1,3% και 1,8%, αντίστοιχα. Οι μετοχές των τραπεζών UBS, Standard Chartered και Commerzbank έχαναν από 4,4% μέχρι 6,7% λόγω φόβων ότι η επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας να οδηγήσει σε πτώση των επιτοκίων και άρα των κερδών τους. Παράλληλα, οι μετοχές των Adidas, LVMH και Pandora έχαναν από 3,4% μέχρι 11%, διότι οι ΗΠΑ είναι η μεγαλύτερη αγορά για τις εξαγωγές της Ε.Ε.
Αναμένονται ανατροπές στις διεθνείς εφοδιαστικές αλυσίδες, νέα άνοδος του πληθωρισμού, ιδιαίτερα στις ΗΠΑ, και ύφεση σε αρκετές οικονομίες. Κίνδυνοι διατρέχουν, επίσης, τις οικονομίες της Ευρώπης που δεν έχουν καταφέρει να ανακάμψουν από την πανδημία και την ενεργειακή κρίση που προκάλεσε η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Η κατάρρευση της εμπιστοσύνης στις ΗΠΑ απεικονίζεται από την πτώση του δολαρίου, το οποίο ιστορικά ήταν ακλόνητο σε κρίσεις. Αν και οι δασμοί είναι γενικευμένοι, το ύψος τους διαφέρει από χώρα σε χώρα. Εις βάρος της Ε.Ε, παραδείγματος χάριν, ανέρχονται στο 20% και της Κίνας στο 34%. Το Βιετνάμ, η Καμπότζη και η Ινδονησία -οι οποίες έχουν επωφεληθεί τελευταία από τις εμπορικές τριβές των ΗΠΑ με την Κίνα- επιβαρύνονται πια με «αμοιβαίους» δασμούς από 42% μέχρι 49%. Σύμφωνα με την εταιρεία αναλύσεων Investec, βαριές θα είναι οι συνέπειες για τους ομίλους ένδυσης και αθλητικών ειδών. Στο Βιετνάμ, η Adidas έχει αναθέσει το 27% της παραγωγής της και στην Ινδονησία το 19%.
Ουσιαστικά οι Ρεπουμπλικανοί κηρύττουν εμπορικό πόλεμο σε ιστορικούς συμμάχους χωρίς καμία διαπραγμάτευση, με τους δασμούς να συμβολίζουν μια νέα, σκοτεινή εποχή στις σχέσεις με την Ε.Ε. Πέραν των συνεπειών στην οικονομική συνεργασία μεταξύ των δυο πλευρών του Ατλαντικού, η οποία αποτιμάται περίπου σε 2 τρισ. δολάρια από το Bloomberg, η κυβέρνηση Τραμπ έχει απειλήσει πως θα πάρει υπό τον έλεγχό της τη Γροιλανδία, έχει αναμειχθεί στα πολιτικά δρώμενα της Γερμανίας και της Γαλλίας, με εμφανή τη στήριξη ακροδεξιών κομμάτων, και έχει παρακάμψει την Ευρώπη για να διαπραγματευτεί απευθείας με τη Μόσχα τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία.
Η Fitch Ratings υπολογίζει πως η φορολογική επιβάρυνση σε όλες τις εισαγωγές των ΗΠΑ θα φθάσει το 22%, εάν υπολογίσει κανείς αθροιστικά όλους τους δασμούς που έχει επιβάλει ο Τραμπ από τις 20 Ιανουαρίου, όταν ξεκίνησε η νέα τετραετής θητεία του. Κάτι τέτοιο δεν έχει επαναληφθεί από το 1910. «Αλλάζει όλα τα δεδομένα όχι μόνον για την αμερικανική, αλλά και για την παγκόσμια οικονομία», υπογραμμίζει ο Όλου Σονόλα, επικεφαλής οικονομικών ερευνών του οίκου πιστοληπτικής αξιολόγησης Fitch Ratings στο Reuters. «Είναι χειρότερα απ’ ό,τι περιμέναμε, δεν υπάρχει κανένα περιθώριο να πάρει κανείς ανάσα», σχολίασε ο Ζιγκάι Τσεν, επικεφαλής αναδυόμενων αγορών στην BNP Paribas Asset Management, στους Financial Times.
