Με ανάμεικτα συναισθήματα και στραμμένα τα βλέμματα στην αβέβαιη συμπεριφορά των καταναλωτών εισέρχονται οι ευρωπαϊκές αεροπορικές εταιρείες στη φετινή καλοκαιρινή τουριστική περίοδο. Η αβεβαιότητα στην παγκόσμια γεωπολιτική σκηνή -με αιχμή την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ- αλλά και η αυξανόμενη ανησυχία για τα ακραία καιρικά φαινόμενα στη Μεσόγειο διαμορφώνουν ήδη τις ταξιδιωτικές επιλογές των Ευρωπαίων.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της OAG, εταιρείας αναλύσεων αερομεταφορών, για την περίοδο από τα τέλη Μαρτίου έως και τα τέλη Οκτωβρίου, έχουν προγραμματιστεί 947,16 εκατ. θέσεις αναχωρήσεων από ευρωπαϊκά αεροδρόμια -μόλις 3% περισσότερες από το 2024. Ωστόσο, η περιορισμένη αυτή αύξηση δεν σημαίνει αυτόματα θετική προοπτική. Όπως σημειώνει ο John Grant, συνεργάτης της OAG, «δεν είναι θέμα προσφοράς φέτος το καλοκαίρι, είναι θέμα ζήτησης. Σε ορισμένες χώρες η ζήτηση θα μειωθεί, τα ναύλα θα υποχωρήσουν και τα κέρδη των αεροπορικών εταιρειών δεν θα είναι τα ίδια με πέρυσι».
Ο Carl Denton, διευθύνων σύμβουλος της Sven Carlson Aviation Consulting, επισημαίνει ότι φέτος οι αεροπορικές είναι πιο προσεκτικές στις γραμμές που επιλέγουν να διατηρήσουν, καθώς οι καταναλωτές τείνουν να κάνουν κρατήσεις πιο αργά. «Πέρυσι, υπήρχε μεγάλη αύξηση στις τιμές, υπερβάλλουσα προσφορά σε κάποιες περιοχές και πολύ έντονος ανταγωνισμός. Αυτό οδήγησε φέτος σε περικοπές χωρητικότητας και οι αεροπορικές δεν είναι πρόθυμες να θυσιάσουν έσοδα για να διατηρήσουν όλες τις πτήσεις», αναφέρει επίσης.
Οι μεγαλύτεροι χαμένοι και κερδισμένοι
Η αγορά με τις μεγαλύτερες απώλειες παραμένει η Ρωσία, όπου λόγω του συνεχιζόμενου πολέμου στην Ουκρανία έχουν αφαιρεθεί 3,65 εκατ. θέσεις σε σύγκριση με πέρυσι -φτάνοντας στα 46,8 εκατ. για το φετινό καλοκαίρι.
Στη Σκανδιναβία συνολικά παρατηρείται μείωση χωρητικότητας. Στη Νορβηγία η αγορά υποχώρησε ελαφρώς από 22,36 εκατ. σε 22,23 εκατ. θέσεις, ενώ στη Σουηδία η πτώση ήταν πιο αισθητή, από 14,12 εκατ. σε 13,85 εκατ. θέσεις. Η Δανία μετρά επίσης απώλειες (14,44 εκατ. θέσεις από 14,71 εκατ.), με τη Φινλανδία να αποτελεί τη μοναδική εξαίρεση, καταγράφοντας αύξηση από 7,45 εκατ. σε 7,81 εκατ. θέσεις.
Στον αντίποδα, η Ισπανία εξακολουθεί να κυριαρχεί ως η μεγαλύτερη ευρωπαϊκή αγορά με 117,91 εκατ. θέσεις αναχωρήσεων (και ισάριθμες αφίξεις), αυξημένες από 114,26 εκατ. πέρυσι. Η ενίσχυση αυτή, σύμφωνα με τον Grant, δεν οφείλεται μόνο στη δημοφιλία της χώρας αλλά και την ισχυρή στήριξη που παρέχει η ισπανική κυβέρνηση στις αερομεταφορές, σε αντίθεση με τη Γαλλία. Επίσης, τα Κανάρια και οι Βαλεαρίδες -ισχυρές εσωτερικές αγορές- ενισχύουν τη θέση της Ισπανίας.
Στην Τουρκία, αν και η χωρητικότητα εμφανίζεται αυξημένη κατά 5,9% (έχουν προγραμματιστεί 89,07 εκατ. αεροπορικές θέσεις αφίξεων), οι αναλυτές εκτιμούν ότι η χώρα δεν θα επαναλάβει την περυσινή της επιτυχία. Όπως εξηγεί ο Denton, «πέρυσι το τουρκικό νόμισμα ήταν πολύ ασθενές και οι τιμές των ξενοδοχείων εξαιρετικά χαμηλές. Φέτος η εκτίναξη του πληθωρισμού και οι σημαντικές αυξήσεις στις τιμές των ξενοδοχείων (τουλάχιστον 10%) καθιστούν τη χώρα δυσκολότερα ανταγωνιστική».
Κλιματική αλλαγή και μεταβαλλόμενες προτιμήσεις
Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τουρισμού (ETC) προειδοποιεί ότι οι Ευρωπαίοι ταξιδιώτες λαμβάνουν πλέον σοβαρά υπ’ όψιν τους τις ακραίες θερμοκρασίες. Σύμφωνα με νέα έρευνα, το 81% εξετάζει την κλιματική αλλαγή κατά την επιλογή προορισμού (7% περισσότεροι από το 2024), ενώ 15% αναζητά ηπιότερα κλίματα και 14% αποφεύγει περιοχές που πλήττονται συχνά από καύσωνες.
Αβεβαιότητα επικρατεί και όσον αφορά τη ροή ταξιδιωτών από τις ΗΠΑ. Ενώ έχουν προγραμματιστεί 32,93 εκατ. θέσεις άφιξης από τη Βόρεια Αμερική (αύξηση 1,1 εκατ.), οι αναλυτές αναμένουν μειώσεις ναύλων στην υπερατλαντική αγορά για τόνωση της ζήτησης.
Αλλά και αντίστροφα, οι επισκέψεις Ευρωπαίων στη χώρα έχουν μειωθεί κατά 7% το πρώτο τρίμηνο του 2025, σύμφωνα με στοιχεία του National Travel and Tourism Office των ΗΠΑ. Παρά τη σημαντική υποτίμηση του δολαρίου έναντι ευρώ και στερλίνας, η εικόνα της χώρας ως «μη φιλόξενου» προορισμού στρέφει τους Ευρωπαίους σε εναλλακτικούς προορισμούς με δολαριακή βάση, όπως Καραϊβική, Μεξικό, Ντουμπάι και άλλες χώρες της Μέσης Ανατολής.
Η ελληνική αγορά: Δυνατός Ιούνιος, προκλήσεις Ιουλίου – Αυγούστου
Οι τάσεις αυτές αντικατοπτρίζονται και στην Ελλάδα. Όπως επιβεβαιώνει ο πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Ρεθύμνου, Μανώλης Τσακαλάκης, παρατηρείται αυξημένη ζήτηση για τον Ιούνιο, με στασιμότητα ή και μικρή κάμψη στις κρατήσεις Ιουλίου – Αυγούστου σε σχέση με πέρυσι. «Ο Ιούνιος είναι πολύ δυνατός, ενώ δεν μπορούμε να πούμε το ίδιο για τον Ιούλιο και τον Αύγουστο» δηλώνει στο powergame.gr, αποδίδοντας την τάση αυτή αφενός στις υψηλές θερμοκρασίες των δύο μηνών και αφετέρου στις υψηλές τιμές.
Η μέση περίοδος του Ιουνίου προσφέρει χαμηλότερες τιμές συγκριτικά με την υψηλή περίοδο και, αν συνεχιστεί η εικόνα αυτή, δεν αποκλείονται προσφορές των ξενοδόχων για τους μήνες αιχμής, ώστε να διασφαλιστούν ικανοποιητικές πληρότητες -εξέλιξη που θα επηρεάσει τα έσοδά τους.
Σιωπηλοί κραδασμοί
Το φετινό καλοκαίρι διαμορφώνεται ως μια περίοδος ισχυρών αντιθέσεων και προκλήσεων στις ευρωπαϊκές τουριστικές και αεροπορικές αγορές.
Για τους Έλληνες επιχειρηματίες του τουρισμού, η παρακολούθηση της εικόνας στις ανταγωνιστικές χώρες αποκτά ιδιαίτερη σημασία, καθώς η μετατόπιση των ταξιδιωτικών προτιμήσεων και η εξέλιξη της ζήτησης θα καθορίσουν την πορεία της φετινής σεζόν και τις στρατηγικές για τη διατήρηση της ανταγωνιστικότητας.
