Οι επιχειρηματίες Αριστοτέλης και Στέφανος Παντελιάδης ανέλαβαν τη σκυτάλη από τους γονείς τους Παντελή και Ουρανία Παντελιάδη, ως κάτι αναπόφευκτο. Ζυμωμένοι με την καθημερινότητα και τις εξελίξεις των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων της οικογένειας, ακολούθησαν τα βήματά τους, ανέπτυξαν τις εταιρείες που παρέλαβαν, ενώ προχώρησαν και σε άλλες κινήσεις στη συνέχεια. Οι δύο επιχειρηματίες παρευρέθηκαν για πρώτη φορά από κοινού σε πάνελ συζήτησης ή συνέντευξη, συμμετέχοντας στο 10ο Family Business Forum της KMPG.
Μεγεθύνοντας έτι περαιτέρω τις επιχειρήσεις Metro-My market στον κλάδο των σούπερ μάρκετ και Όπτιμα-Ήπειρος στον τομέα των γαλακτοκομικών προϊόντων, που παρέλαβαν από την οικογένειά τους, ως δεύτερη γενιά τα δύο αδέρφια προχώρησαν στη συνέχεια και σε νέες επενδύσεις. Μεταξύ αυτών είναι η εταιρεία Metro Energy, με παρουσία στην ενέργεια και τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, η πρότυπη φάρμα γαλακτοπαραγωγής Φάρμα Ήπειρος, η εταιρεία παραγωγής και εμπορίας ελαιόλαδου Medolio, αλλά και η συμμετοχή τους στην πλατφόρμα εύρεσης εργασίας kariera.gr. Θυμίζουμε ότι το 2023 η Όπτιμα είχε κύκλο εργασιών 202,33 εκατομμύρια ευρώ με καθαρά κέρδη 8,81 εκατομμύρια ευρώ, ενώ ο όμιλος Metro είχε κύκλο εργασιών 1,59 δισεκατομμύρια ευρώ με καθαρά κέρδη 31 εκατομμύρια ευρώ.
Στ. Παντελιάδης: Η δραστηριοποίηση στο επιχειρείν έγινε σχεδόν τυχαία
Ο Στέφανος Παντελιάδης, διευθύνων σύμβουλος του ομίλου Όπτιμα, αναφέρθηκε στην έναρξη της επιχειρηματικής δραστηριότητας της οικογένειας, όπου η αρχή έγινε με την εταιρεία Όπτιμα. «Η δραστηριοποίηση στο επιχειρείν έγινε σχεδόν τυχαία. Ο πατέρας μας είχε εμπειρία στο εμπόριο τροφίμων, επέλεξε τη δραστηριοποίησή του σε αυτόν τον κλάδο. Θα έλεγα εκ των υστέρων ότι λόγω της παντελούς έλλειψης κεφαλαίων, δεν μπορούσε να δραστηριοποιηθεί στην παραγωγή, γι’ αυτό και επικεντρώθηκε στο εμπόριο. Ήταν ένα startup της εποχής, αν και σε πιο παραδοσιακή μορφή, σε ένα γραφείο, με έναν υπάλληλο».
Το πρώτο Cash & Carry στην Ελλάδα
Από την άλλη πλευρά, ο αδερφός του, Αριστοτέλης Παντελιάδης, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ομίλου Metro ΑΕΒΕ, αναφέρθηκε στο γεγονός ότι ο πατέρας του, Παντελής Παντελιάδης, ήταν ο πρώτος που έφερε στην Ελλάδα το μοντέλο καταστημάτων χονδρικής, Cash & Carry, το οποίο δεν υπήρχε στη χώρα μας. «Κατ’ αρχάς θα έπρεπε να πω πως όταν ξεκινάει κανείς, ποτέ δεν φαντάζεται πώς μπορεί να εξελιχθούν τα πράγματα. Επομένως, τα πρώτα βήματα ήταν κάποιες κινήσεις υψηλού ρίσκου, για τις οποίες ο πατέρας μας δεν ήξερε τότε πού θα οδηγούσαν. Η Όπτιμα έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο στη δημιουργία της Metro. Κι αυτό γιατί η μικρή τότε Όπτιμα ήταν προμηθευτής μιας πρωτοπόρου ομάδας μικρών σούπερ μάρκετ, που είχαν συνασπιστεί. Στην πορεία ανακάλυψαν ότι από μόνοι τους δεν θα μπορούσαν να διοικήσουν το συγκεκριμένο σχήμα και αναζήτησαν κάποιον ακόμα. Καθώς είχαν γνωρίσει τον πατέρα μας από την Όπτιμα, η οποία ήταν προμηθευτής τους, του πρότειναν να αναλάβει τη συγκεκριμένη δουλειά. Έγινε ανταλλαγή μετοχών και έτσι μπήκε στο λιανεμπόριο. Όντως, ήταν μία πρωτοποριακή ιδέα, μόλις ξεκίνησε αυτό που ονομάστηκε Metro, να φτιάξει και ένα κατάστημα Cash & Carry. Έτσι, άνοιξε μία μικρή αποθήκη που είχε προς τους επαγγελματίες, για να μπορούν να κάνουν τις αγορές τους. Κάτι που δεν υπήρχε έως τότε στην Ελλάδα και σήμερα έχει εξελιχθεί πάρα πολύ, δίνοντάς μας την πρωτοκαθεδρία σε αυτόν τον τομέα».
«Δεν υπήρχε στρατηγικός σχεδιασμός, αλλά όραμα»
Ο Αριστοτέλης Παντελιάδης παραδέχτηκε ότι πίσω από τις συγκεκριμένες επιχειρήσεις δεν υπήρχε στρατηγικός σχεδιασμός, αλλά κυρίως όραμα, ενώ τον δικό της ρόλο διαδραμάτισε η τύχη.
Αναφερόμενος στο περιβάλλον μέσα στο οποίο μεγάλωσαν και οι δύο, όντες μέλη μιας οικογένειας που επιχειρεί, ο Στέφανος Παντελιάδης σημείωσε ότι «το να μεγαλώνει κανείς σε μία οικογένεια όπου και οι δύο γονείς βρίσκονται μέσα στην ίδια επιχείρηση, είναι ενδιαφέρον. Παρά το γεγονός ότι εκείνη την εποχή δεν υπήρχε η online διασύνδεση όπως σήμερα, σε όλα τα οικογενειακά τραπέζια συζητούσαμε θέματα της δουλειάς. Αυτό από μόνο του είναι ένα μεγάλο σχολείο. Από μικρή ηλικία ακούγαμε πράγματα. Μεγαλώνοντας αρχίσαμε να συμμετέχουμε σε συζητήσεις, περνώντας στο στάδιο των ερωτήσεων και της έκφρασης κάποιων απόψεων. Κάτι που αποτελεί μία δυναμική διαδικασία και όσο μπαίνει κανείς περισσότερο μέσα στη δουλειά, αποκτά διαφορετική και πιο ισχυρή άποψη για συγκεκριμένα ζητήματα. Έτσι, αυτές οι συζητήσεις γίνονταν περισσότερο διαδραστικές. Είναι σαν να ξεκινάει κανείς από το δημοτικό και να φτάνει να αποφοιτά από το σχολείο. Κάτι που δημιουργεί από μόνο του μία έλξη στα παιδιά για την οικογενειακή επιχείρηση, καθώς βλέπουν το μέλλον τους μέσα σε αυτήν. Σήμερα, αντικρίζοντας τα πράγματα από τα μάτια του γονέα, ομολογώ ότι διαπιστώνω πως διαδραματίζει ρόλο και η ανθρώπινη ανάγκη που έχει κάθε γονιός να δείξει την αξία του στα παιδιά του. Είναι ανθρώπινο, αλλά είναι και κάτι που βαραίνει στις πλάτες των παιδιών και δημιουργεί μία ευθύνη. Όλα αυτά είναι μέρος της διαδικασίας διαπαιδαγώγησης».
«Δεν είναι εύκολο να διαχωρίσουμε την οικογενειακή από την επαγγελματική ζωή»
Με τη σειρά του, ο Α. Παντελιάδης πρόσθεσε ότι «εφόσον πρόκειται για έναν επιτυχημένο επιχειρηματικό όμιλο, μαθαίνει κανείς την έννοια της σκληρής δουλειάς. Καταλαβαίνει ότι τα πράγματα δεν γίνονται από τύχη. Βλέπαμε τον πατέρα μας να φεύγει το πρωί και να γυρίζει αργά το βράδυ. Αυτό κάτι σημαίνει. Μάθαμε όμως και πως όταν βγαίνουν λεφτά, το πρώτο μέλημα ήταν να επανεπενδυθούν, γιατί τα χρειάζεται η επιχείρηση, και μετά να τα απολαύσουμε. Και για να μην τα περιγράφουμε όλα ιδανικά, όταν το οικογενειακό περιβάλλον γίνεται και επιχειρηματικό, είναι κάτι που ενέχει δυσκολίες. Όσο και να λέμε ότι η πάγια γραμμή είναι να διαχωρίζουμε την οικογενειακή από την επαγγελματική ζωή, στην πράξη αυτό δεν μπορεί να συμβεί. Έτσι, η δουλειά έρχεται στο σπίτι. Και καμιά φορά έρχεται και για να μας παιδέψει, μεταφέροντας την πίεση στο σπίτι. Άρα όλο αυτό έχει πολλά καλά, έχει και δυσκολίες».
Αναφερόμενος στη στιγμή που και οι δύο μετά το πέρας των σπουδών τους ασχολήθηκαν με τις οικογενειακές επιχειρήσεις, ο Αριστοτέλης Παντελιάδης είπε: «Δεν ξέρω εάν είχα άλλη επιλογή. Μάλλον έγινε πολύ αυστηρό μάρκετινγκ μέσα στην οικογένεια, επομένως ήρθε ως αυτονόητη επιλογή. Δεν μου είπε ποτέ κανείς ότι “πρέπει να έρθεις στη δουλειά”. Αλλά επειδή φάνηκε όλο αυτό ως μία ευκαιρία, τελικά εγώ δεν έδωσα στον εαυτό μου άλλη επιλογή. Και πρέπει να πω ότι δεν θεωρώ καλό που η πρώτη και μοναδική μου δουλειά είναι μέσα στον όμιλο και μάλιστα μόνο στη Metro, μία εταιρεία του ομίλου. Εάν μπορούσα να γυρίσω τον χρόνο πίσω, θα επέλεγα να εργαστώ στην αρχή και σε άλλα επιχειρηματικά περιβάλλοντα, καθώς θα ήταν ένα πολύ καλό σχολείο, όπου θα μάθαινα πράγματα που θα με έκαναν καλύτερο μέσα στις επιχειρήσεις του ομίλου».
«Προσπαθώ να δώσω στα παιδιά μου τη δυνατότητα να επιλέξουν αυτό που τους ταιριάζει περισσότερο»
Από την άλλη ο Στέφανος Παντελιάδης, σημείωσε ότι «επί της ουσίας δεν είχα κάποια άλλη επιλογή. Ήταν κάτι προδιαγεγραμμένο. Μπορεί με μαεστρία ή με σχεδιασμό, δεν το ξέρω. Είμαι ευγνώμων γι’ αυτό που πήρα ως σκυτάλη και μπόρεσα να συνεχίσω. Στην πραγματικότητα όμως πιστεύω ότι ειδικά για τη δεύτερη γενιά είναι πολύ δύσκολο να υπάρξει κάποια άλλη επιλογή. Και εάν ο Αριστοτέλης έλεγε, ως μεγαλύτερος από εμένα κατά πέντε χρόνια, ότι δεν θα ασχοληθεί και γινόταν ζωγράφος ή αρχιτέκτονας, θα ήταν ακόμα πιο δύσκολο και βαρύ να μπω στη δουλειά αυτήν. Σε κάποιον βαθμό σε οδηγούν το περιβάλλον και οι γονείς. Τα παιδιά θέλουν να ευχαριστούν τους γονείς. Γιατί εκείνοι μπορεί να μην το λένε ευθέως, αλλά βλέπεις ότι είναι κάτι που θέλουν, επομένως σε μεγάλο βαθμό όλο αυτό γίνεται κάτι αναγκαστικό. Εν πάση περιπτώσει, είναι κάτι που προσπαθώ να αποφύγω και να μην κάνω το ίδιο στα παιδιά μου. Να επιλέξουν εκείνα αυτό που τους ταιριάζει περισσότερο».
«Ήθελα να είμαι ο Αριστοτέλης και όχι ο Παντελιάδης»
Ο Αριστοτέλης Παντελιάδης εργάστηκε σε αρκετές διαφορετικές θέσεις, ως υπάλληλος καταστήματος, στο τμήμα μάρκετινγκ, στον τομέα αγορών, πριν φτάσει στην κορυφή της διοικητικής πυραμίδας της επιχείρησης. «Σε έναν ικανοποιητικό βαθμό μπόρεσα να μπω στα παπούτσια των τότε συναδέλφων μου και για πολύ καιρό ήθελα να δηλώνω ότι είμαι εργαζόμενος και όχι ιδιοκτήτης. Ακόμα και σήμερα υπογράφω τα e-mail μου με το μικρό μου όνομα. Έμεινε από τότε η συνήθεια, γιατί ήθελα να είμαι ο Αριστοτέλης και όχι ο Παντελιάδης. Μέσα από αυτήν τη διαδικασία έμαθα πολλά πράγματα και πολλά από αυτά μου είναι χρήσιμα και τώρα, καθώς μπορώ να καταλάβω πολύ καλά τη δουλειά μας, έχοντας περάσει από πολλές διαφορετικές θέσεις».
«Δεν νομίζω ότι υπήρχε κάποιος στρατηγικός σχεδιασμός εικοσαετίας. Γιατί καμιά φορά προκύπτουν ευκαιρίες. Για να δώσω ένα παράδειγμα, όταν ήμουν στον στρατό και είχα βολευτεί πάρα πολύ σε μία υπηρεσία, όντας καλύτερα από δημόσιος υπάλληλος, έφυγε ο διευθυντής αγορών μας. Και έτσι ανέλαβα τον τομέα αγορών. Θα ήταν πολύ ωραία να τον αναλάμβανα όταν θα τελείωνα τη θητεία μου. Ωστόσο, τα πράγματα δεν έγιναν έτσι. Έφευγα από το στρατόπεδο, πήγαινα στην εταιρεία και έμενα έως το βράδυ. Κι από δημόσιος υπάλληλος γινόμουν ένας ιδιωτικός υπάλληλος με πολύ πιεσμένο χρόνο».
Αντίστοιχα, ο Στέφανος Παντελιάδης απασχολήθηκε στην πρώτη του επαφή με την επιχείρηση ως υπάλληλος στο τηλεφωνικό κέντρο. «Αργότερα δούλεψα και στις αποθήκες της Metro, αλλά και σε κατάστημα. Όλες αυτές οι εμπειρίες σε διαφορετικές θέσεις με ωφέλησαν. Ωστόσο, όταν προσπάθησα να κάνω κάτι αντίστοιχο με τις κόρες μου, το βρήκα πού δύσκολο να τους πω ότι θα πάνε για έναν μήνα να δουλέψουν στις αποθήκες στα Οινόφυτα, χάνοντας το καλοκαίρι τους. Οι γονείς μας παρ’ όλα αυτά, δεν είχαν ενδοιασμούς και εν τέλει δεν μπορούσαμε να φέρουμε καμία αντίρρηση».
