«Αυτή είναι η στιγμή ενός “παγκόσμιου ευρώ” για την Ευρώπη» είναι ο τίτλος ενός άρθρου γνώμης της προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), Κριστίν Λαγκάρντ, στους Financial Times. Όπως η ίδια τονίζει, η ενίσχυση του κύρους του ευρώ στην παγκόσμια οικονομία θα εξασφαλίσει χαμηλότερο κόστος δανεισμού στην Ευρώπη, θα μειώσει την έκθεση στις διακυμάνσεις των ισοτιμιών και θα θωρακίσει τις οικονομίες από κυρώσεις ή και μέτρα εξαναγκασμού.
Η κεντρική τραπεζίτης της Ευρωζώνης, ωστόσο, επισημαίνει πως αυτό είναι ένα πλεονέκτημα που θα πρέπει να κατακτηθεί σε μια συγκυρία που ευνοεί την ανάδειξη της Ευρώπης ως πόλο σταθερότητας έναντι του δολαρίου που πλήττεται από τη συγκρουσιακή πολιτική του Ντόναλντ Τραμπ. Για να «εξαργυρώσει» το ευρώ όλες τις προοπτικές που του ανοίγονται, θα πρέπει η Ευρώπη να προστατεύσει τη γεωπολιτική αξιοπιστία της μαζί με την ανθεκτικότητα των οικονομιών και την ακεραιότητα των θεσμών της. Η δημοσίευση ενός εκτενούς άρθρου στη βρετανική εφημερίδα από την Λαγκάρντ λαμβάνει χώρα την ώρα που διεξάγεται η σύνοδος κορυφής των G7 στον Καναδά, με τον Αμερικανό πρόεδρο, Ντόναλντ Τραμπ, να αναγκάζεται να αποχωρήσει εσπευσμένα λόγω της κλιμάκωσης του πολέμου που έχει ξεσπάσει εδώ και πέντε 24ωρα ανάμεσα στο Ισραήλ και το Ιράν.
Υπό την εξάμηνη προεδρία του Αμερικανού προέδρου, οι ΗΠΑ έχουν υιοθετήσει μια επιθετική εμπορική πολιτική εναντίον ιστορικών συμμάχων, έχουν αποστασιοποιηθεί από το δόγμα της συλλογικής ασφάλειας ενώ εκδηλώνουν μεγαλύτερη εγγύτητα με το καθεστώς του Κρεμλίνου παρά με την Ε.Ε και την Ουκρανία που πολεμά τη ρωσική εισβολή. Συν τοις άλλοις, το φορολογικό νομοσχέδιο του Τραμπ έχει πλήξει την εμπιστοσύνη των επενδυτών στο δολάριο και τα κρατικά ομόλογα των ΗΠΑ διότι ανοίγει το δρόμο σε μεγαλύτερη αύξηση του δημοσιονομικού ελλείμματος και του δημοσίου χρέους των ΗΠΑ. Ο πόλεμος μεταξύ του Ισραήλ και του Ιράν αποτελεί, επί του παρόντος, την κορυφή του παγόβουνου διότι όχι μόνον ενισχύει τους κινδύνους μιας πετρελαϊκής κρίσης στην ευρύτερη περιοχή αλλά μπορεί να παρασύρει τις ΗΠΑ σε έναν νέο μακρύ πόλεμο, όταν ο Τραμπ είχε αρνηθεί κατηγορηματικά την εμπλοκή της χώρας του σε μια νέα σύρραξη.
Τεράστια δυναμική για το ευρώ σε μια ιστορική στιγμή
Κάτω από αυτό το γεωπολιτικό περιβάλλον, με τη ρητορική των ΗΠΑ να προκαλεί τον βαθύ προβληματισμό της διεθνούς κοινότητας, η Λαγκάρντ τονίζει τον ρόλο που ήδη διαδραματίζει το ευρώ στο παγκόσμιο εμπόριο. «Η Ε.Ε είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος στον κόσμο» μεταξύ 72 χωρών και αντιπροσωπεύει σχεδόν το 40% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Το ευρώ αντανακλά, ουσιαστικά, περίπου το 40% των παγκόσμιων εμβασμάτων, γράφει η επικεφαλής της ΕΚΤ. «Η ΕΕ πρέπει να εκμεταλλευτεί αυτή τη θέση με τη σύναψη νέων εμπορικών συμφωνιών. «Οι επενδυτές αναζητούν περιοχές που τιμούν τις συμμαχίες τους», με το ευρώ να φαίνεται πως έχει ενισχύσει το ποσοστό στα παγκόσμια συναλλαγματικά αποθέματα κατά 30 ποσοστιαίες μονάδες.
Όμως, η Ευρώπη αντιμετωπίζει διαρθρωτικές προκλήσεις, τονίζει η Λαγκάρντ, μια επισήμανση που έχει ήδη τονίσει ο προκάτοχος της, Μάριο Ντράγκι, στην εκτενή έκθεση για την ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης. Η ανάπτυξη παραμένει πεισματικά χαμηλή, οι κεφαλαιακές αγορές είναι κατακερματισμένες και η προσφορά «υψηλής ποιότητας επενδυτικών καταφυγίων» είναι χαμηλή παρά την συνολική δημοσιονομική κατάστασή, υπογραμμίζει η ίδια. Αναφέρει ενδεικτικά ότι το δημόσιο χρέος ανέρχεται στο 89% του ΑΕΠ έναντι του 124% που ισχύει για τις ΗΠΑ. «Για να ενισχύσει το ευρώ το κύρος του, η Ευρώπη πρέπει να λάβει αποφασιστικά μέτρα για να ολοκληρώσει την ενιαία αγορά, να περιορίσει το βάρος των κανόνων και να κτίσει μια εύρωστη ένωση αγορών κεφαλαίου». Συστήνει τον συντονισμό των πολιτικών στην Ε.Ε για τις στρατηγικές βιομηχανίες και την από κοινού χρηματοδότηση δημόσιων αγαθών, όπως είναι η άμυνα. Τέλος, η Λαγκάρντ γράφει στη βρετανική εφημερίδα πως είναι απαραίτητο να θωρακιστούν οι θεσμοί της Ε.Ε, όπως είναι το κράτος δικαίου και η ανεξαρτησία της ΕΚΤ. Η θεσμοθέτηση της ειδικής πλειοψηφίας σε κρίσιμα ζητήματα θα δώσει τη δυνατότητα στην Ευρώπη να λειτουργεί με μεγαλύτερη ευελιξία.
