Το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών φέρεται να εξετάζει το ενδεχόμενο μείωσης του κατώτατου ορίου των 10.000 ευρώ που ισχύει σήμερα για την ένταξη στον Εξωδικαστικό Μηχανισμό ρύθμισης οφειλών, σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές.
Το θέμα έχει επανέλθει στο προσκήνιο, καθώς αυξάνονται οι επισημάνσεις από επαγγελματίες του χώρου αλλά και στοιχεία που δείχνουν ότι σημαντικός αριθμός μικροοφειλετών δεν μπορεί να ενταχθεί στη διαδικασία, παρότι βρίσκεται σε πραγματική οικονομική δυσχέρεια.
Σύμφωνα με το ισχύον πλαίσιο, δικαίωμα υποβολής αίτησης έχουν όσοι συγκεντρώνουν συνολικές οφειλές άνω των 10.000 ευρώ προς Δημόσιο, ασφαλιστικά ταμεία, τράπεζες ή διαχειριστές απαιτήσεων. Ωστόσο, η πρόβλεψη αυτή αποκλείει περιπτώσεις οφειλετών που έχουν καταβάλει μέρος των χρεών τους και πλέον βρίσκονται κάτω από το σχετικό όριο, ακόμη κι αν εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο αναγκαστικών μέτρων.
Όπως αναφέρουν νομικοί και σύμβουλοι ρύθμισης οφειλών, η λειτουργία του Μηχανισμού σε αυτές τις περιπτώσεις δείχνει να αντιστρέφει την αρχική του στόχευση, δηλαδή τη στήριξη όσων προσπαθούν να εξυπηρετήσουν τις υποχρεώσεις τους. «Είναι κρίμα να αποκλείονται άνθρωποι που έχουν κάνει προσπάθειες αποπληρωμής», σημειώνει χαρακτηριστικά σύμβουλος με εμπειρία στον τομέα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η πλατφόρμα του gov.gr αποτρέπει την υποβολή ή επανεκκίνηση αιτήσεων όταν το υπόλοιπο των οφειλών υπολείπεται του ορίου, ακόμα και σε περιπτώσεις όπου αυτό οφείλεται σε καθυστερήσεις ή άλλες πρακτικές των πιστωτών. Το ζήτημα έχει τεθεί αρμοδίως και αναμένεται να εξεταστεί ως μέρος πιθανών παρεμβάσεων για τη βελτίωση της λειτουργίας του Μηχανισμού.
Ιδιαίτερα εκτεθειμένοι είναι ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι που έχουν ήδη τακτοποιήσει μέρος των οφειλών τους προς το Δημόσιο ή τα Ταμεία, αλλά αδυνατούν να ολοκληρώσουν τη ρύθμιση με τράπεζες ή servicers. Δεδομένου ότι ο Εξωδικαστικός προβλέπει συλλογική αντιμετώπιση όλων των χρεών, η αδυναμία επανυποβολής οδηγεί πρακτικά σε αδιέξοδο, χωρίς άλλη οδό προστασίας. Παράλληλα, πολλοί είναι και οι πολίτες που υπέβαλαν αρχικά αίτηση, αλλά απορρίφθηκαν λόγω τεχνικών λαθών ή λανθασμένων εκτιμήσεων βιωσιμότητας. Στην προσπάθεια επανεκκίνησης της διαδικασίας, βρέθηκαν «εκτός», καθώς το ύψος των οφειλών τους είχε στο μεταξύ μειωθεί.
Η πρόταση που βρίσκεται στο τραπέζι προβλέπει είτε μείωση του κατώτατου ορίου στις 5.000 ευρώ, είτε εξαίρεση για όσους έχουν ήδη ενταχθεί, ώστε να μην απεντάσσονται αν υποχωρήσει το υπόλοιπο, είτε δυνατότητα επανυποβολής εφόσον παραμένουν ενεργές οφειλές και υπάρχει απειλή μέτρων.
Στελέχη της αγοράς και ενώσεις λογιστών κάνουν λόγο για «αστοχία του θεσμικού πλαισίου» και ζητούν άμεση αναθεώρηση, ειδικά σε μια περίοδο όπου αυξάνονται οι κατασχέσεις για μικρές οφειλές και ο αριθμός των ευάλωτων οφειλετών διευρύνεται.
Κυβερνητικές πηγές δεν διαψεύδουν ότι το θέμα βρίσκεται υπό επεξεργασία. Όπως σημειώνουν, στόχος του Εξωδικαστικού είναι η βιώσιμη ρύθμιση χρεών και η αποσυμφόρηση των αναγκαστικών μέτρων. «Η ένταξη περισσότερων μικροοφειλετών μπορεί να ενισχύσει την αποτελεσματικότητα του μηχανισμού, αρκεί να μην αλλοιωθεί ο χαρακτήρας του», αναφέρουν.
Από την πλευρά της, η Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους καταγράφει τις αποκλίσεις και εισηγείται τεχνικές τροποποιήσεις στην πλατφόρμα και στο μοντέλο αξιολόγησης. Η συζήτηση για το «κατώφλι» των 10.000 ευρώ αναδεικνύει ένα βαθύτερο πρόβλημα: η οικονομική πραγματικότητα πολλών μικροοφειλετών δεν αντικατοπτρίζεται στα νούμερα. Για έναν επαγγελματία που χρωστά 9.800 ευρώ και απειλείται με κατάσχεση, ο αποκλεισμός από τον Εξωδικαστικό είναι οριακά καταστροφικός.
Να σημειωθεί ότι μοναδικό καταφύγιο για τους μικροοφειλέτες σήμερα είναι η πάγια ρύθμιση χρεών των 24–48 δόσεων, με το υψηλό επιτόκιο όμως να την καθιστά μη βιώσιμη επιλογή για χιλιάδες φορολογούμενους. Το ετήσιο επιτόκιο διαμορφώνεται στο 5,84%, επιβαρύνοντας σημαντικά την τελική οφειλή.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ένας επαγγελματίας με οφειλή 9.500 ευρώ που εντάσσεται στην πάγια ρύθμιση των 48 δόσεων, θα κληθεί να πληρώνει περίπου 225 ευρώ τον μήνα. Συνολικά, λόγω επιτοκίων, το τελικό ποσό που θα καταβάλει θα ξεπεράσει τις 10.800 ευρώ, δηλαδή επιβάρυνση άνω των 1.300 ευρώ μόνο από τόκους. Για έναν αυτοαπασχολούμενο με χαμηλό ή ασταθές εισόδημα, αυτή η μηνιαία επιβάρυνση καθίσταται απαγορευτική, ενώ παράλληλα δεν του παρέχεται η προστασία και τα πλεονεκτήματα του εξωδικαστικού, όπως κούρεμα ή αναστολή μέτρων.
Το μέγεθος του προβλήματος καταγράφεται ανάγλυφα και στην τελευταία έκθεση του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή που αποκαλύπτει ότι το πρόβλημα δεν αφορά μεμονωμένες περιπτώσεις, αλλά τη μεγάλη πλειοψηφία των φυσικών προσώπων με ληξιπρόθεσμες οφειλές καθώς:
- 3.450.400 φυσικά πρόσωπα έχουν οφειλές κάτω των 10.000 ευρώ (89,4% του συνόλου σε αυτό το εύρος).
- Το 87,7% των οφειλών έως 10.000 ευρώ προέρχεται από φυσικά πρόσωπα.
- Το 17,1% των ρυθμισμένων οφειλών φυσικών προσώπων αφορά ποσά 500–10.000 ευρώ, ενώ για χρέη από 2.000 έως 3.000 ευρώ, το ποσοστό φτάνει το 20%.
Αντίθετα, τα νομικά πρόσωπα ρυθμίζουν κυρίως μεγαλύτερες οφειλές με το 27,5% των ρυθμίσεων να αφορούν χρέη από 10.000 έως 20.000 ευρώ και το 23,7% από 10.000 έως 100.000.
Τα δεδομένα αυτά δείχνουν ότι ο αποκλεισμός των μικροοφειλετών από τον Εξωδικαστικό αφήνει εκτός προστασίας τη μεγάλη κοινωνική πλειοψηφία, εντείνοντας τον κίνδυνο αναγκαστικών μέτρων για επαγγελματίες με πραγματική αδυναμία αποπληρωμής.
Αναδημοσίευση από την εφημερίδα Παραπολιτικά
