Η ευρωπαϊκή ναυτιλιακή επιβατική δραστηριότητα γύρισε σελίδα το 2024, καταγράφοντας μια από τις πιο εντυπωσιακές ανακάμψεις της τελευταίας δεκαετίας. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της Eurostat, τα λιμάνια των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης διακίνησαν συνολικά 412,3 εκατομμύρια επιβάτες, αριθμός αυξημένος κατά 18,8 εκατομμύρια σε σχέση με το 2023 – δηλαδή μια άνοδο 4,8% μέσα σε έναν μόλις χρόνο.
Παρά το έντονο θετικό πρόσημο, τα επίπεδα κίνησης παραμένουν οριακά κάτω από εκείνα του 2019 (-1,4%), γεγονός που δείχνει ότι η αγορά βρίσκεται ένα βήμα πριν την πλήρη επιστροφή στους προ πανδημίας ρυθμούς. Ωστόσο, η τάση είναι καθαρά ανοδική, ενισχυμένη τόσο από τη δυναμική του τουρισμού όσο και από την ενίσχυση των ακτοπλοϊκών υποδομών.
Από τις 27 χώρες της ΕΕ, οι δέκα ισχυρότερες σε ακτοπλοϊκή επιβατική κίνηση συγκέντρωσαν το 95,4% του συνόλου, επιβεβαιώνοντας τη στενή σύνδεση της επιβατικής ναυτιλίας με χώρες που διαθέτουν εκτενείς ακτογραμμές ή κρίσιμα διαμετακομιστικά λιμάνια.
Η Ιταλία κατέκτησε για ακόμη μια χρονιά την κορυφή, με 93,5 εκατομμύρια επιβάτες (22,7% του συνόλου), ενώ η Ελλάδα ακολουθεί πολύ κοντά, φτάνοντας τα 81,1 εκατομμύρια επιβάτες και ποσοστό 19,7%. Τρίτη κατατάσσεται η Δανία με 41,3 εκατομμύρια.
Η θέση της Ελλάδας δεν αποτελεί απλά μια στατιστική επιτυχία, αλλά έναν καθρέφτη της καθοριστικής σημασίας της για τη θαλάσσια επιβατική μεταφορά στην Ευρώπη – είτε πρόκειται για νησιωτικές μετακινήσεις, είτε για τουριστικές ροές, είτε για διεθνείς συνδέσεις με γειτονικές χώρες.
Η δυναμική των χωρών – Ποιοι κέρδισαν και ποιοι έχασαν επιβάτες από το 2019
Τα στοιχεία της Eurostat για την περίοδο 2019–2024 αποκαλύπτουν μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα εικόνα. Ακριβώς οι μισές από τις δέκα μεγαλύτερες χώρες σε επιβατική κίνηση κατάφεραν να αυξήσουν τον αριθμό των μετακινούμενων επιβατών τους σε σχέση με πριν την πανδημία.
Στους μεγάλους κερδισμένους της πενταετίας ξεχωρίζει η Ελλάδα, η οποία κατέγραψε αύξηση 7,1 εκατομμυρίων επιβατών, δηλαδή άνοδο 9,7%. Η χώρα επιβεβαιώνει τη σταθερά ισχυρή θέση της, όχι μόνο χάρη στην τουριστική έκρηξη αλλά και λόγω της κρίσιμης σημασίας των νησιωτικών μεταφορών, που συνεχίζουν να ανακάμπτουν με σταθερό ρυθμό. Σημαντική ενίσχυση παρουσιάζει και η Ιταλία, η οποία προσέθεσε 7 εκατομμύρια επιβάτες (+8%), ενισχύοντας το ήδη υψηλό μερίδιό της, χάρη στην έντονη κίνηση στην Αδριατική, στη Σικελία και στα μεγάλα τουριστικά νησιά. Παράλληλα, η Μάλτα καταγράφει εντυπωσιακή ποσοστιαία αύξηση 14,9%, προσθέτοντας 2 εκατομμύρια επιβάτες, επιβεβαιώνοντας τη συνεχιζόμενη ανοδική τροχιά του τουρισμού στη νησιωτική χώρα.
Αντίθετα, η ανάκαμψη δεν ήταν ομοιόμορφη σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες. Στη Βόρεια Ευρώπη παρατηρούνται οι μεγαλύτερες απώλειες σε σύγκριση με τα προ πανδημίας επίπεδα. Η Σουηδία καταγράφει μείωση 5,7 εκατομμυρίων επιβατών (-18,7%), η Φινλανδία χάνει 4,8 εκατομμύρια (-25,1%) και η Γερμανία μειώνεται κατά 3,1 εκατομμύρια επιβάτες (-9,8%). Οι απώλειες αυτές εντοπίζονται κυρίως στη Βαλτική, όπου η συρρίκνωση των διεθνών δρομολογίων και η γεωπολιτική αβεβαιότητα των τελευταίων ετών φαίνεται να έχουν επηρεάσει έντονα τη ζήτηση.
Κορυφαίες χώρες της ΕΕ σε επιβάτες θαλάσσιων μεταφορών 2019-2024 ©eurostat
Τα 10 μεγαλύτερα λιμάνια της ΕΕ – Απόλυτη κυριαρχία της Ιταλίας
Η εικόνα στα ευρωπαϊκά λιμάνια είναι εξίσου εντυπωσιακή, καθώς τα δέκα μεγαλύτερα επιβατικά λιμάνια της ΕΕ συγκεντρώνουν το 22,1% της συνολικής θαλάσσιας κίνησης. Από αυτά, τα επτά βρίσκονται στη Μεσόγειο, δύο στη Βαλτική και ένα στον Βόρειο Ατλαντικό, γεγονός που αναδεικνύει τη βαρύτητα της νότιας Ευρώπης στη θαλάσσια επιβατική μεταφορά.
Στην κορυφή της κατάταξης δεσπόζει η Ιταλία, η οποία καταλαμβάνει και τις τρεις πρώτες θέσεις σε επίπεδο ευρωπαϊκών λιμανιών. Πρωταγωνιστεί η Μεσσίνα με 11,4 εκατομμύρια επιβάτες, ακολουθεί το Ρέτζιο ντι Καλάμπρια με 11,2 εκατομμύρια και τρίτη κατατάσσεται η Νάπολη με 11 εκατομμύρια επιβάτες. Η περίπτωση της Νάπολης είναι ιδιαίτερα αξιοσημείωτη, καθώς παρουσιάζει τη μεγαλύτερη αύξηση σε σύγκριση με το 2019, προσθέτοντας 1,7 εκατομμύρια επιβάτες και σημειώνοντας άνοδο 18,5% μέσα στην πενταετία.
Την ίδια στιγμή, στην αντίθετη πλευρά της κατάταξης βρίσκεται το Ελσίνκι, το οποίο κατέγραψε τη μεγαλύτερη μείωση επιβατικής κίνησης, χάνοντας 2,3 εκατομμύρια επιβάτες ή 19,7% σε σχέση με τα προ πανδημίας επίπεδα.
Η μεγάλη συγκέντρωση μεσογειακών λιμανιών στη δεκάδα αποτυπώνει όχι μόνο την τουριστική δυναμική της περιοχής αλλά και τον ρόλο της Μεσογείου ως βασικού κόμβου της ευρωπαϊκής ακτοπλοΐας. Η Βαλτική, αντιθέτως, έχει χάσει μεγάλο μέρος της παραδοσιακής κίνησης που εξυπηρετούσε μέσω διεθνών δρομολογίων.
Τα10 κορυφαία λιμάνια θαλάσσιων μεταφορών της ΕΕ 2019-2024© eurostat
Σταθερά βήματα επαναφοράς για τα ευρωπαϊκά λιμάνια
Το 2024 παρουσιάζει μια σαφή εικόνα: η θαλάσσια επιβατική μεταφορά στην ΕΕ έχει αφήσει πίσω της τα σημάδια της πανδημίας και βαδίζει σταθερά προς πλήρη επιστροφή στα ιστορικά επίπεδα του 2019.
Η Ελλάδα, απόλυτα συνδεδεμένη με την ακτοπλοΐα λόγω της γεωγραφίας της, επιβεβαιώνει για ακόμη μια φορά τον ρόλο της ως ναυτιλιακή δύναμη, δεύτερη μόνο μετά την Ιταλία. Η επιστροφή των ροών στα νησιά, η ενίσχυση των γραμμών και η άνοδος του τουρισμού συνθέτουν μια εικόνα ισχυρής και βιώσιμης ανάπτυξης.
Από την άλλη πλευρά, η Βόρεια Ευρώπη αντιμετωπίζει ακόμη προκλήσεις, ιδιαίτερα σε χώρες που είχαν παραδοσιακά έντονη κίνηση διεθνών δρομολογίων.
Το 2025 αναμένεται να είναι η χρονιά που –εφόσον συνεχιστεί αυτή η πορεία– η Ευρώπη θα ξεπεράσει οριστικά τα προ πανδημίας επίπεδα, ανοίγοντας τον δρόμο για νέα, ακόμη πιο φιλόδοξα επενδυτικά και περιβαλλοντικά σχέδια στον τομέα της ακτοπλοΐας.
