Παρά τη στρατηγική του θέση στη Νότια Ευρώπη, ο Πειραιάς δεν κατάφερε να μπει στα κορυφαία 10 λιμάνια της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το 2024. Τα στοιχεία της Eurostat δείχνουν ότι τα ευρωπαϊκά λιμάνια διακίνησαν συνολικά 3,4 δισεκατομμύρια τόνους φορτίου, αμετάβλητο σε σχέση με το 2023, αλλά χαμηλότερο από το υψηλότερο επίπεδο της τελευταίας δεκαετίας, που είχε καταγραφεί το 2019 με 3,6 δισεκατομμύρια τόνους.
Τα μεγαλύτερα ευρωπαϊκά λιμάνια διατήρησαν την κυριαρχία τους, με το Ρότερνταμ στην Ολλανδία να διακινεί 397 εκατομμύρια τόνους, την Αντβέρπ-Μπριζ στο Βέλγιο 244 εκατομμύρια τόνους και το Αμβούργο στη Γερμανία 97 εκατομμύρια τόνους. Στην κορυφή της θετικής λίστας για το 2024 βρίσκονται η Βαλένθια με αύξηση 3,6% και η Αλχεσίρας με αύξηση 2,6%, ενώ η Κωνστάντζα στη Ρουμανία παρουσίασε πτώση 14,3% και η Γκντανσκ στην Πολωνία 11,0%, καταγράφοντας τις μεγαλύτερες μειώσεις.
Ο Πειραιάς, που το 2019 βρισκόταν στην 8η θέση με 70 εκατομμύρια τόνους φορτίου, το 2023 έπεσε στην 11η θέση με 68 εκατομμύρια τόνους. Η τάση αυτή καταδεικνύει την αυξανόμενη ανταγωνιστικότητα άλλων ευρωπαϊκών λιμανιών και τις μεταβολές στις εμπορευματικές ροές.
Ο Πειραιάς εκτός των κορυφαίων- Ποιοι κυριαρχούν στις ευρωπαϊκές θάλασσες
Στην κορυφή των ευρωπαϊκών λιμένων, το Ρότερνταμ στην Ολλανδία διατήρησε τη θέση του ως το μεγαλύτερο κέντρο θαλάσσιας εμπορευματικής διακίνησης, διαχειριζόμενο 397 εκατομμύρια τόνους φορτίου το 2024. Το λιμάνι της Αντβέρπ-Μπριζ στο Βέλγιο ακολούθησε με 244 εκατομμύρια τόνους, ενώ το Αμβούργο στη Γερμανία κατέγραψε 97 εκατομμύρια τόνους.
Η σταθερή θέση αυτών των λιμανιών αποδεικνύει τη σημασία τους ως κέντρα διαμετακόμισης και μεταφοράς εμπορευμάτων, τόσο για την ΕΕ όσο και για τις παγκόσμιες εμπορικές ροές. Το Ρότερνταμ παραμένει ιδιαίτερα κρίσιμο για τον εισαγόμενο άνθρακα, τα προϊόντα πετρελαίου και τις πρώτες ύλες, ενώ το Αμβούργο και η Αντβέρπ έχουν ισχυρή παρουσία στα χημικά και τα βιομηχανικά προϊόντα.
Τα 10 κορυφαία λιμάνια της ΕΕ εμπορευμάτων 2023-2024 ©Eurostat
Η Βαλένθια και η Αλχεσίρας αύξησαν την κίνηση, ενώ Κωνστάντζα και Γκντανσκ κατέγραψαν πτώση
Από τα δέκα μεγαλύτερα ευρωπαϊκά λιμάνια, τέσσερα παρουσίασαν αύξηση στη διακίνηση φορτίου το 2024 σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Στην κορυφή της θετικής λίστας βρίσκονται τα ισπανικά λιμάνια της Βαλένθια (+3,6%) και της Αλχεσίρας (+2,6%). Αντίθετα, το λιμάνι της Κωνστάντζα στη Ρουμανία σημείωσε πτώση 14,3% και το Γκντανσκ στην Πολωνία 11,0%, οι μεγαλύτερες μειώσεις μεταξύ των κορυφαίων λιμανιών.
Η εικόνα αυτή δείχνει την ανομοιογένεια στις επιδόσεις των ευρωπαϊκών λιμανιών, όπου ορισμένα λιμάνια καταφέρνουν να επωφεληθούν από αυξημένες εμπορικές ροές και επενδύσεις, ενώ άλλα πλήττονται από μειωμένη ζήτηση, γεωπολιτικούς περιορισμούς ή τεχνικά ζητήματα υποδομών.
Ποια εμπορεύματα κυριάρχησαν στα ευρωπαϊκά λιμάνια το 2024
Το μεγαλύτερο ποσοστό των εμπορευμάτων που διακινήθηκαν από τα κύρια λιμάνια της ΕΕ το 2024 αφορούσε άνθρακα και λιγνίτη, αργό πετρέλαιο και φυσικό αέριο, με συνολικό μερίδιο 19,0%. Ακολουθούν οι κωκ και τα προϊόντα πετρελαίου με 16,5%, τα μεταλλεύματα και άλλα προϊόντα εξορύξεων με 7,4%, ενώ οι χημικές ουσίες, το καουτσούκ, τα πλαστικά και τα πυρηνικά καύσιμα αντιστοιχούσαν στο 7,2% του συνολικού όγκου. Τέλος, τα προϊόντα γεωργίας, δασοπονίας, αλιείας και κυνήγι αντιπροσώπευαν 6,3%, ενώ τα τρόφιμα, τα ποτά και ο καπνός έφταναν το 4,9%.
Η κατανομή αυτή αποτυπώνει τη σημασία των λιμανιών όχι μόνο ως κέντρων μεταφοράς ενέργειας και βιομηχανικών προϊόντων αλλά και ως κρίσιμων υποδομών για την εφοδιαστική αλυσίδα βασικών καταναλωτικών αγαθών.
Κέντρα διακίνησης ή κόμβοι διεθνούς εμπορίου;
Τα λιμάνια της ΕΕ δεν αποτελούν απλώς σημεία εκφόρτωσης και φόρτωσης εμπορευμάτων. Λειτουργούν ως στρατηγικοί κόμβοι για την παγκόσμια εμπορική αλυσίδα, προσφέροντας συνδυασμένες υπηρεσίες logistics, μεταφοράς και διαμετακόμισης. Η ανάπτυξη υποδομών όπως τερματικά εμπορευματοκιβωτίων, συστήματα αυτοματοποίησης και ψηφιακής παρακολούθησης φορτίων καθιστούν τα μεγάλα ευρωπαϊκά λιμάνια ανταγωνιστικά σε παγκόσμιο επίπεδο.
Ειδικά τα βορειοευρωπαϊκά λιμάνια όπως το Ρότερνταμ και η Αντβέρπ λειτουργούν ως κύριοι μεταφορικοί κόμβοι για εισαγωγές και εξαγωγές, όχι μόνο για τη χώρα στην οποία βρίσκονται, αλλά για ολόκληρη την ήπειρο. Η στρατηγική τους θέση και οι υψηλής ποιότητας υποδομές επιτρέπουν τη γρήγορη διακίνηση μεγάλων ποσοτήτων εμπορευμάτων με ελάχιστο κόστος και χρόνο.
Για τον Πειραιά, οι προκλήσεις αυτές μεταφράζονται σε ευκαιρίες: η ενίσχυση της ψηφιοποίησης, η επέκταση τερματικών εμπορευματοκιβωτίων και η εδραίωση συνεργασιών με διεθνείς shipping lines μπορούν να αυξήσουν τον όγκο και τη σημασία του λιμανιού στην ευρωπαϊκή και διεθνή αγορά.
