Με τα «τύμπανα του πολέμου» να έχουν αρχίσει να ηχούν στα σύνορα της Ουκρανίας με την Ρωσία, ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις εξελίξεις έχει η ναυτιλιακή κοινότητα, καθώς τυχόν σύρραξη αναμένεται να έχει καταστροφικές συνέπειες, όχι μόνο ανθρωπιστικές, αλλά και για την παγκόσμια ναυλαγορά.
Το μεγαλύτερο πλήγμα αναμένεται να δεχθεί η αγορά ξηρού φορτίου, δηλαδή ο τομέας των φορτηγών πλοίων, που κυριαρχούν τα ελληνικά ναυτιλιακά συμφέροντα, καθώς τόσο η Ουκρανία, όσο και η Ρωσία έχουν εξελιχθεί σε πολύ σημαντικούς εξαγωγείς πρώτων υλών και ξηρού χύδην φορτίου.
Συγκεκριμένα, η Ρωσία εξάγει κυρίως άνθρακα (κάρβουνο), σιτηρά, λιπάσματα και προϊόντα χαλυβουργίας, ενώ η Ουκρανία εξάγει σιτηρά, σιδηρομετάλλευμα και προϊόντα χαλυβουργίας. Έτσι, μια πιθανή σύρραξη θα επηρεάσει αρνητικά τις παραπάνω εξαγωγές, δημιουργώντας αλυσιδωτές αντιδράσεις.
Όπως αναφέρει σε σχετική της ανάλυση η Drewry, κάθε μήνα, τα ρωσικά και ουκρανικά λιμάνια φορτώνουν πάνω από 700 φορτηγά πλοία. Αν ένας πόλεμος σταματήσει την ροή εμπορευμάτων, έστω και για ένα μήνα, τα πλοία αυτά θα μετακινηθούν σε άλλες περιοχές του πλανήτη, αναζητώντας φορτία, με αποτέλεσμα να αυξηθεί η προσφορά στην αγορά κατά τουλάχιστον 4%.
Με τον τρόπο αυτό, η ναυλαγορά ξηρού φορτίου θα δεχόταν ένα διπλό πλήγμα, αφενός μεν την έλλειψη φορτίων (ζήτηση), αφετέρου την αύξηση της προσφοράς, μια εξέλιξη που μπορεί, δυνητικά, να προκαλέσει κατάρρευση στους ναύλους, ακόμα και σε ιστορικά χαμηλό επίπεδο. Ήδη, αρκούσαν τα γυμνάσια που πραγματοποίησαν πλοία του Ρωσικού Πολεμικού Ναυτικού την προηγούμενη εβδομάδα, για να καταστήσουν την ναυσιπλοΐα, πρακτικά αδύνατη, σύμφωνα τουλάχιστον με τις καταγγελίες της Ουκρανίας και δη του υπουργού Εξωτερικών της χώρας.
Ένας ακόμα παράγοντας προβληματισμού για την αγορά ξηρού φορτίου αφορά τον άνθρακα. Η Ρωσία είναι υπεύθυνη για το 16% της παγκόσμιας προμήθειας άνθρακα και το 42% της Ε.Ε, με βάση τα στοιχεία του 2021. Μια διακοπή των εξαγωγών άνθρακα από την Ρωσία, ένεκα μιας πολεμικής σύρραξης, θα είχε ως αποτέλεσμα την εμφάνιση ελλείψεων στην παγκόσμια παραγωγή, καθώς οι υπόλοιποι παραγωγοί δεν θα ήταν σε θέση να την αναπληρώσουν . Ως εκ τούτου, οι τιμές του άνθρακα θα εκτινάσσονταν, περιορίζοντας την ζήτηση από πολλές χώρες της Ασίας, επηρεάζοντας έτσι το εμπόριο και δη την ζήτηση φορτηγών πλοίων.
Όπως σημειώνει η Drewry, πρόσφατα, η Κίνα αύξησε τις εισαγωγές άνθρακα από την Ρωσία, στην προσπάθειά της να βρει νέες πηγές εισαγωγών, λόγω της εμπορικής και πολιτικής έντασης, που έχει με την Αυστραλία.
Η τελευταία ήταν μέχρι πρότινος ο κύριος προμηθευτής της Κίνας με άνθρακα. Έτσι, ένας πόλεμος θα μπορούσε να υποχρεώσει την Κίνα να στραφεί εκ νέου στην Αυστραλία, για την κάλυψη των αναγκών της.
Αντίστοιχα, η Ουκρανία εξάγει το 40% των σιτηρών της σε χώρες της Μ. Ανατολής και της Β. Αφρικής.
Οι χώρες αυτές έχουν μεγάλη εξάρτηση από το καλαμπόκι και το σιτάρι, το οποίο εισάγουν κυρίως μέσω πλοίων από την Μαύρη Θάλασσα. Τα πλοία αυτά είναι των μικρότερων κλάσεων, π.χ. Supramax, Handysize και Panamax, που θα πλήττονταν περισσότερο σε ένα ενδεχόμενο πολέμου. Παράλληλα, η Ουκρανία εξάγει πάνω από το 60% του σιδηρομεταλλεύματός της στην Κίνα, ήτοι περίπου 36,5 εκατ. τόνους.
Μια απώλεια των εξαγωγών αυτών, επίσης δυνητικά, θα οδηγούσε σε αναγκαστική αύξηση των εξαγωγών σιδηρομεταλλεύματος από την Αυστραλία προς την Κίνα.
Ωστόσο, κάτι τέτοιο είναι ιδιαίτερα δύσκολο να συμβεί, όχι μόνο για λόγους πολιτικής βούλησης, αλλά εξαιτίας της αδυναμίας της ίδιας της Αυστραλίας να καλύψει τις απώλειες που θα προκαλούσε η απουσία του ουκρανικού σιδηρομεταλλεύματος από την αγορά. Το αποτέλεσμα θα ήταν μια περαιτέρω έλλειψη ζήτησης, οδηγώντας ακόμα περισσότερα φορτηγά πλοία στο… ταμείο ανεργίας.
