Όλη η συνέντευξη του Κυριάκου Μητσοτάκη στη ΔΕΘ

Ολόκληρη η συνέντευξη Τύπου του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στην 89η Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης:

Νίκος Οικονόμου (Μακεδονία της Κυριακής): Κύριε Πρόεδρε, είμαστε λίγα δευτερόλεπτα μετά τις 12:00, άρα μπορούμε να πούμε καλησπέρα. Σας καλωσορίζουμε για άλλη μια φορά στη συνέντευξη Τύπου της Θεσσαλονίκης.

Το ερώτημά μου αφορά κάτι που δεν ανακοινώσατε χθες κατά την ομιλία σας, όπου παρουσιάσατε ένα πακέτο μέτρων που το χαρακτηρίσατε «πλαίσιο στήριξης της κοινωνίας», συνολικού ύψους 1,6 δισεκατομμυρίων. Σε αυτό περιλαμβάνονται πολλά, αλλά όχι ο 13ος μισθός στο Δημόσιο.

Σε κάποιο σημείο της ομιλίας σας, μάλιστα, είπατε ότι εξετάσατε το ενδεχόμενο για πιο «απλοϊκές ιδέες, όπως ο 13ος μισθός» και ότι καταλήξατε στο ότι η δική σας πρόταση είναι «πιο ορθή και πιο δίκαιη» και ότι «οι μισθωτοί στο Δημόσιο ωφελούνται σημαντικά και από τις φοροαπαλλαγές» που ανακοινώσατε.

Όμως, η αντιπολίτευση, αλλά και τα κόμματα και κομμάτια της κοινωνίας, υποστηρίζουν ότι το μέτρο είναι οικονομικά βιώσιμο και ότι θα έχει μικρότερο κόστος από ό,τι εσείς λέτε. Τι απαντάτε σε αυτό;

Και, αν και γνωρίζω ότι δεν απαντάτε σε θεωρητικές ερωτήσεις, θα ήθελα να γνωρίζω αν υπάρχει στο σχέδιο, στο μυαλό σας, αν τα δημοσιονομικά δεδομένα της στιγμής αργότερα γίνουν καλύτερα, να το δούμε μπροστά μας μέχρι το τέλος της τετραετίας; Ευχαριστώ.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Σας ευχαριστώ για την ερώτησή σας, κ. Οικονόμου. Επιτρέψτε μου να ξεκινήσω εν συντομία περιγράφοντας το κεντρικό πλαίσιο των ανακοινώσεων τις οποίες παρουσίασα χθες, που νομίζω ότι συνιστούν ουσιαστικά μία από τις πιο τολμηρές, αν όχι την πιο τολμηρή φορολογική μεταρρύθμιση της κλίμακας εισοδήματος στην ιστορία της Μεταπολίτευσης.

Καταρχάς πρέπει να εξηγήσουμε ότι το γεγονός ότι διαθέτουμε σήμερα ένα σημαντικό δημοσιονομικό πλεόνασμα προς κατανομή, προέκυψε ως αποτέλεσμα μιας συγκροτημένης οικονομικής πολιτικής, η οποία ακολουθείται εδώ και πολλά χρόνια.

Έκανα τη σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες εξηγώντας ότι η Ελλάδα σήμερα αποτελεί εξαίρεση στον κανόνα. Οι πιο πολλές ευρωπαϊκές χώρες είναι αναγκασμένες να επιβάλλουν μέτρα λιτότητας, να αυξήσουν φόρους, να μειώσουν δαπάνες, προκειμένου να συμμορφωθούν με τους αυστηρούς ευρωπαϊκούς δημοσιονομικούς κανόνες.

Εμείς είμαστε, ευτυχώς, στην αντίθετη θέση. Και είμαστε στην αντίθετη θέση επειδή ακριβώς η ελληνική οικονομία αναπτύχθηκε πιο γρήγορα από τον μέσο όρο της ευρωζώνης και επειδή πήραμε δραστικές αποφάσεις για να καταπολεμήσουμε τη φοροδιαφυγή.

Δημιουργήθηκε έτσι ένα απόθεμα, ένα κοινωνικό μέρισμα προς κατανομή, ύψους, για το 2026, περίπου 1,7 δισεκατομμυρίων ευρώ. Αυτό δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερο από αυτόν τον αριθμό. Διότι αν ήταν μεγαλύτερο, τότε θα παραβιάζαμε τους δημοσιονομικούς κανόνες τους οποίους εμείς οι ίδιοι έχουμε δεσμευτεί να τηρήσουμε και οι οποίοι αποτελούν και το θεμέλιο πάνω στο οποίο οικοδομούμε όλη την πολιτική μας. Άρα, το ποσό προς κατανομή είναι αυτό, και αυτό δεν επιδέχεται καμίας αμφισβήτησης.

Επιλέξαμε ως επί το πλείστον να στοχεύσουμε σε μια γενναία φορολογική μεταρρύθμιση η οποία ωφελεί παραπάνω από 4 εκατομμύρια συμπολίτες μας: και τους μισθωτούς στο Δημόσιο και τους συνταξιούχους και τους νέους εργαζόμενους. Και το κάναμε γιατί θεωρούμε ότι ο καλύτερος τρόπος να υπηρετηθεί μια φιλελεύθερη οικονομική πολιτική είναι με το να δίνουμε περισσότερα χρήματα στις τσέπες των φορολογούμενων, μειώνοντας τη φορολογική τους επιβάρυνση.

Ο 13ος μισθός, για να έρθω στο ερώτημά σας, θα στοίχιζε μεταξύ 1,3 και 1,4 δισεκατομμυρίων ευρώ. Εάν, λοιπόν, κάναμε αυτή την επιλογή, τα κόμματα της αντιπολίτευσης θα πρέπει να μας εξηγήσουν γιατί προκρίνουν αυτή την επιλογή και όχι αυτό το οποίο κάναμε εμείς. Είναι μια θεμιτή προσέγγιση. Αν κάποιος πιστεύει ότι πρέπει το δημοσιονομικό πλεόνασμα να πάει εκεί, να το πει. Αλλά δεν μπορείς να έχεις και τα δύο, και τον 13ο μισθό και τις φοροαπαλλαγές τις οποίες ανακοινώσαμε.

Τώρα, ως προς το ερώτημα το οποίο μου θέσατε, φιλοδοξώ και ευελπιστώ η πολιτική της παραγωγής υγιών πλεονασμάτων να συνεχιστεί και του χρόνου. Γι’ αυτό και οι Έλληνες πολίτες μπορούν να προσβλέπουν σε καλύτερες μέρες. Θυμάστε ότι σε ανύποπτο χρόνο, σε δύσκολες στιγμές της πρώτης διετίας, είχα πει «τα καλύτερα είναι μπροστά μας».

Και νομίζω ότι αυτό το οποίο εξαγγείλαμε χθες στη Θεσσαλονίκη, και το οποίο θα έχουμε την ευκαιρία να εξειδικεύσουμε από αύριο, το πιστοποιεί αυτό. Όλοι οι πολίτες έβαλαν πλάτη για να μπορέσουμε να επανέλθουμε σε συνθήκες βιώσιμης ανάπτυξης και δημοσιονομικής ισορροπίας.

Και ήρθε τώρα η ώρα αυτό το μέρισμα της ανάπτυξης να επιστρέψει με δίκαιο τρόπο, υπηρετώντας συγκεκριμένες πολιτικές -θα έχω την ευκαιρία, φαντάζομαι, στη συνέχεια να τις εξειδικεύσω-, σε όσο το δυνατόν περισσότερους συμπολίτες μας.

Χρήστος Μπόκας (Πρώτο Θέμα): Κύριε Πρόεδρε, καλησπέρα και από εμένα. Ουσιαστικά οι χθεσινές ανακοινώσεις, η φετινή ΔΕΘ ήταν αφιερωμένη σε ένα γνωστό αλλά ομολογουμένως πολύ μεγάλο πρόβλημα, που είναι το δημογραφικό. Ακούσαμε φοροελαφρύνσεις που εστιάζουν κυρίως στις οικογένειες. Θα δούμε βεβαίως αν αυτά τα μέτρα θα οδηγήσουν νέα ζευγάρια να κάνουν οικογένεια ή να τη μεγαλώσουν. Εδώ αρχικά θα ήθελα μια διευκρίνιση: να μας πείτε αν οι φοροελαφρύνσεις αφορούν εισοδήματα του 2025 ή του 2026.

Γενικεύοντας, όμως, στα περί της οικονομίας, είπατε και εσείς προηγουμένως ότι η εθνική οικονομία πετυχαίνει πολύ μεγάλα πλεονάσματα, ότι έχουμε δημοσιονομικές δεσμεύσεις, βεβαίως. Ωστόσο, υπάρχουν και κάποια προβλήματα που παραμένουν, προβλήματα που αφορούν τις ασφαλιστικές εισφορές, τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, κυρίως, όμως, το μεγάλο πρόβλημα είναι η ακρίβεια στο ράφι, η ακρίβεια τροφίμων, που εκεί παίρνει και μέτρα χωρίς δημοσιονομικό κόστος και δεν ακούσαμε κάτι γι’ αυτά. Ευχαριστώ.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Καταρχάς, η μεταρρύθμιση η οποία ανακοινώθηκε χθες έχει συγκεκριμένες στοχεύσεις. Ήμουν απολύτως σαφής και στην ομιλία μου: θέλουμε να στηρίξουμε τις οικογένειες με παιδιά.

Και για πρώτη φορά υπάρχει μια γενναία κλιμάκωση της μείωσης της φορολογικής επιβάρυνσης ανάλογα με τον αριθμό των τέκνων. Και αυτή είναι σημαντική. Δόθηκαν παραδείγματα χθες, θα δοθούν πολλά περισσότερα αύριο.

Και βέβαια, θέλω να αποσαφηνίσω ότι αυτή τη βελτίωση στο εισόδημα θα τη δουν οι μισθωτοί από την πρώτη μισθοδοσία του Ιανουαρίου του επόμενου έτους και κάθε μήνα. Άρα, είναι περισσότερα χρήματα για κάθε νοικοκυριό.

Θέλω να σταθώ ιδιαίτερα στη μεγάλη τομή την οποία κάνουμε, που αφορά τις νέες και τους νέους μας. Και νομίζω ότι πράγματι αυτό που εξαγγείλαμε χθες είναι και καινοτόμο και ριζοσπαστικό και πολύ τολμηρό. Και νομίζω ότι μας δίνει μια δυνατότητα να επανασυνδεθούμε και με μία γενιά η οποία αντιμετωπίζει την πολιτική με σκεπτικισμό, η οποία θεωρεί ότι κατά κανόνα οι πολιτικές μας ωφελούν, ενδεχομένως, τους μεγαλύτερους, τους συνταξιούχους.

Αυτό το οποίο έχουμε κάνει είναι πάρα πολύ τολμηρό. Το να πεις μηδέν φόρο εισοδήματος για ένα παιδί 22 ετών το οποίο έχει βγει στην αγορά εργασίας, μπορεί να είναι ένας ή και δύο μισθοί, αν είναι κοντά στο όριο των 20.000 ευρώ.

Και το ίδιο ισχύει, βέβαια, και για τους νέους μας από 25 έως 30 ετών, που και αυτοί θα δουν σημαντικές μειώσεις φόρου εισοδήματος.

Θέλουμε τα νέα παιδιά να μπαίνουν νωρίς στην αγορά εργασίας και δίνω και πολύ μεγάλη έμφαση στα νέα παιδιά τα οποία ακολουθούν την τεχνική και την επαγγελματική εκπαίδευση. Κατά κανόνα, αυτοί μπαίνουν πιο νωρίς στην αγορά εργασίας. Θα έχουν ένα πολύ μεγάλο οικονομικό όφελος εάν κάνουν αυτή την επιλογή.

Προφανώς και μίλησα πολλές φορές στην ομιλία μου για το πρόβλημα της ακρίβειας. Και ξέρω πολύ καλά τι σημαίνει σήμερα να μεγαλώνεις δύο, τρία, τέσσερα παιδιά, ή και να είσαι ένα νοικοκυριό χωρίς παιδιά, σε ένα περιβάλλον όπου έχουμε μια συσσωρευμένη ακρίβεια, όπως και σε πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Όλη μας η στόχευση είναι η στήριξη του διαθέσιμου εισοδήματος. Το διαθέσιμο εισόδημα είναι ο μισθός -οι ονομαστικοί μισθοί κατά γενική ομολογία έχουν αυξηθεί-, είναι και το τι μένει, όμως, στο νοικοκυριό μετά τη φορολόγηση. Εκεί, λοιπόν, στοχεύουμε με αυτό το πλαίσιο μέτρων τα οποία εξαγγείλαμε και πράγματι το όφελος για τα νοικοκυριά, για τους νέους μας, για τους συνταξιούχους μας, για όλους τους Έλληνες θα είναι πολύ σημαντικό.

Και αυτή είναι η καλύτερη απάντηση απέναντι στην ακρίβεια, αλλά δεν είναι η μόνη, προφανώς. Δεν θέλω να επεκταθώ πολύ, φαντάζομαι θα μου δοθεί η ευκαιρία και σε άλλες ερωτήσεις να μιλήσω για το ζήτημα των τιμών στη χώρα μας και το τι κάνουμε σε αυτό το επίπεδο, αλλά προφανώς η μάχη κατά της ακρίβειας δεν περιορίζεται μόνο στη στήριξη του διαθέσιμου εισοδήματος, σημαίνει παρεμβάσεις σε πολλούς τομείς: από τα τρόφιμα μέχρι την ενέργεια, από τα ενοίκια μέχρι τα καύσιμα, τα οποία συνιστούν σημαντικούς παράγοντες κόστους ενός νοικοκυριού.

Αλλά επιμένω ότι αυτό το οποίο κάνουμε είναι να δίνουμε τελικά περισσότερα χρήματα στην τσέπη του νοικοκυριού, για να μπορέσει να αντιμετωπίσει πιο αποτελεσματικά τη συσσωρευμένη ακρίβεια. Και αυτό είναι κάτι το οποίο οι Έλληνες πολίτες θα το δουν από την 1η Ιανουαρίου, κάποιοι θα το έχουν δει και πριν, γιατί θέλω να θυμίσω ότι υπάρχουν και 1,5 δισ. μέτρα τα οποία ακόμα οι πολίτες δεν τα έχουν αισθανθεί, διότι πολύ απλά τα χρήματα αυτά δεν έχουν εκταμιευθεί.

Όλοι οι ενοικιαστές θα πάρουν πίσω ένα ενοίκιο τέλη Νοεμβρίου. Όλοι οι χαμηλοσυνταξιούχοι θα πάρουν πίσω 250 ευρώ τέλη Νοεμβρίου. Θα είναι επιπρόσθετοι πόροι που προήλθαν από την υπεραπόδοση της οικονομίας το 2024.

Άρα, υπάρχει μια σημαντική στήριξη του διαθέσιμου εισοδήματος ως, πιστεύω, μια όχι ευκαταφρόνητη ανακούφιση για την αντιμετώπιση του προβλήματος της ακρίβειας.

Γιάννης Καντέλης (ΣΚΑΪ): Καλησπέρα, έχετε αναφερθεί πάρα πολλές φορές στο γεγονός πως η πολιτική σταθερότητα είναι προϋπόθεση για να βαδίσει με ασφάλεια η χώρα, προϋπόθεση ευημερίας. Η πολιτική σταθερότητα για εσάς, όπως έχετε πει, περνάει μέσα από ισχυρές μονοκομματικές κυβερνήσεις.

Το παρόν πολιτικό σκηνικό δείχνει δύσκολο για κάποιο κόμμα, ακόμα και για τη Νέα Δημοκρατία, το να επιτύχει την αυτοδυναμία και γι’ αυτό έχει ανοίξει μια συζήτηση για αλλαγή του εκλογικού νόμου, ώστε να εξασφαλίζεται αυτή η σταθερότητα για την οποία μιλάτε σχετικά πιο εύκολα.

Θα ήθελα να μας ξεκαθαρίσετε αν έχετε πρόθεση ως το τέλος της τετραετίας να αλλάξει ο εκλογικός νόμος. Και αν δεν τον αλλάξετε, με το παρόν πολιτικό σκηνικό, αν βλέπετε ότι υπάρχουν προϋποθέσεις για μια κυβέρνηση συνεργασίας και αν εσείς θα μπορούσατε να συνεργαστείτε με τον κ. Ανδρουλάκη, με την κα Κωνσταντοπούλου, με τον κ. Βελόπουλο ή και με τον κ. Τσίπρα.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Κύριε Καντέλη, ομολογώ ότι την περίμενα αυτή την ερώτηση, για τον απλούστατο λόγο ότι δεν έχει υπάρξει συνέντευξη Τύπου από τότε που έγινα Πρωθυπουργός που να μην μου τίθεται η ίδια ερώτηση.

Η απάντηση που σας δίνω, λοιπόν, θα είναι μονότονα ίδια: δεν έχω καμία απολύτως πρόθεση να αλλάξω τον εκλογικό νόμο.

Και το λέω αυτό διότι θεωρώ ότι η διατήρηση των κανόνων του παιχνιδιού αποτελεί σημαντική προϋπόθεση για να γνωρίζουν όλοι, και τα κόμματα αλλά και προφανώς οι πολίτες, πώς θα τοποθετηθούν σε μια μελλοντική εκλογική αναμέτρηση.

Πιστεύω στις μονοκομματικές κυβερνήσεις, δεν το έχω κρύψει, και οι Έλληνες πολίτες μας εμπιστεύτηκαν δύο φορές με πλειοψηφία να κυβερνήσουμε τον τόπο. Το ίδιο θα επιδιώξουμε και στις επόμενες εκλογές.

Θέλω να σας θυμίσω ότι η αυτοδυναμία φάνταζε δύσκολη σε κάποιους και πριν από τις εκλογές του 2023. Και όμως, επιτεύχθηκε.

Αυτή τη στιγμή οι εκλογές του 2027 δεν είναι το πρώτο μέλημα στο μυαλό μου. Η προτεραιότητά μου είναι η υλοποίηση του κυβερνητικού μας προγράμματος και, όπως βλέπετε, όταν υλοποιείς ένα σχέδιο με ορίζοντα τετραετίας, αναμένεις το σχέδιο αυτό να αποδίδει σε βάθος χρόνου.

Άρα, κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει ποιο θα είναι το πολιτικό τοπίο το 2027, όταν θα διεξαχθούν οι εκλογές. Κατά συνέπεια, η ερώτησή σας για ενδεχόμενες μετεκλογικές συνεργασίες σε ένα τοπίο το οποίο θυμίζει περισσότερο τοπίο στην ομίχλη αυτή τη στιγμή, νομίζω ότι δεν μπορεί στην παρούσα συγκυρία να απαντηθεί από εμένα.

Άρα, τελικά ο ελληνικός λαός είναι αυτός ο οποίος θα εκφράσει την προτίμησή του. Αυτός είναι ο κυρίαρχος και αυτός θα κάνει την επιλογή, αν επιθυμεί μια μονοκομματική κυβέρνηση ή μας υποδείξει ότι επιθυμεί μια κυβέρνηση συνεργασίας.

Σταύρος Παπαντωνίου (Καθημερινή): Κύριε Πρόεδρε, καλησπέρα. Να πάμε λίγο στο θέμα του καλωδίου, που είχαμε πολλές εξελίξεις μέσα στην εβδομάδα. Θέλω να σας ρωτήσω, πρώτον, αν γνωρίζατε τις προθέσεις της Λευκωσίας πως το καλώδιο δεν είναι βιώσιμο ή αιφνιδιαστήκατε; Δεύτερον, θέλω να ρωτήσω αν είχατε εικόνα για την εισαγγελική έρευνα από τις Βρυξέλλες.

Και τρίτον, επειδή εδώ και πάρα πολύ καιρό ακούμε από κυβερνητικά στελέχη πως το καλώδιο θα γίνει στον κατάλληλο χρόνο, θέλω να ρωτήσω, ποιος είναι τελικά αυτός ο κατάλληλος χρόνος και αν φοβάστε ότι όσο καθυστερούμε δικαιώνεται η θέση της Τουρκίας και υποχωρεί η δική μας. Ευχαριστώ.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Σας ευχαριστώ για την ερώτηση, κ. Παπαντωνίου. Μου δίνετε την ευκαιρία να περιγράψω τη μεγάλη εικόνα ενός πολύ σημαντικού έργου ηλεκτρικής διασύνδεσης, το οποίο θα ωφελήσει πρωτίστως την αδερφή Κύπρο.

Και το λέω αυτό διότι σήμερα η Κύπρος είναι ενεργειακά απομονωμένη. Και γι’ αυτό η Ευρωπαϊκή Ένωση έκρινε ότι θα πρέπει να παράσχει μια πολύ γενναία οικονομική επιχορήγηση που ξεπερνάει τα 650 εκατομμύρια ευρώ, προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι η Κύπρος θα είναι και αυτή διασυνδεδεμένη με το ευρωπαϊκό σύστημα ενέργειας. Άρα, η Κύπρος είναι ο μεγάλος ωφελημένος από αυτό το καλώδιο και, πράγματι, η Ελλάδα έτρεξε να βοηθήσει την Κύπρο όταν ανέλαβε ο ΑΔΜΗΕ το έργο αυτό, το οποίο καρκινοβατούσε για πολύ χρόνο.

Η πρόθεσή μας είναι το έργο αυτό να ξεκινήσει και να ολοκληρωθεί και προσωπικά θα κάνω ό,τι περνάει από το χέρι μου να εξασφαλίσω ότι θα υπάρχει απόλυτη σύμπνοια της Κυπριακής Δημοκρατίας, προκειμένου αυτό να γίνει πράξη.

Αλλά θέλω εδώ να είμαι ξεκάθαρος: προφανώς για να ολοκληρωθεί το έργο αυτό, πρέπει και η Κύπρος να αποδείξει έμπρακτα ότι το έργο αυτό πραγματικά το θέλει και πιστεύω -αν θέλετε να προεξοφλήσω και το τι θα γίνει- ότι αυτό θα συμβεί τελικά.

Υπάρχουν κάποια ζητήματα που αφορούν καταβολές ποσών από μέρους της Κύπρου, σχετικά με τις ρυθμιστικές χρεώσεις, τεχνικά ζητήματα, τα οποία θα πιστοποιήσουν, όμως, πράγματι ότι η Κύπρος εννοεί αυτό το οποίο λέει ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, ότι το έργο αυτό είναι εθνικά επωφελές για την Κύπρο και κατά συνέπεια, θα πρέπει να ολοκληρωθεί.

Ταυτόχρονα, όμως, θέλω να επισημάνω ότι για την Ελλάδα η ηλεκτρική διασύνδεση με την Κύπρο δεν είναι το μόνο έργο προτεραιότητας όσον αφορά τις διασυνδέσεις. Τα τελευταία χρόνια έχουμε επενδύσει δισεκατομμύρια ευρώ προκειμένου να ολοκληρώσουμε τη διασύνδεση της Κρήτης, η οποία έχει τεράστια σημασία για όλα τα ελληνικά νοικοκυριά, γιατί τελικά θα οδηγήσει σε μειώσεις στις χρεώσεις ηλεκτρικού ρεύματος. Προχωράμε τις διασυνδέσεις με τα Δωδεκάνησα, με το Βόρειο Αιγαίο και βέβαια, έχουμε μπροστά μας και το πολύ σημαντικό έργο της διασύνδεσης της Ελλάδας με την Αίγυπτο.

Κατά συνέπεια, όταν μιλάμε συνολικά για ηλεκτρικές διασυνδέσεις, πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι για την Ελλάδα η διασύνδεση με την Κύπρο είναι σημαντική στο βαθμό που βοηθάει την Κύπρο. Για την Ελλάδα δεν έχει τόσο μεγάλη οικονομική σημασία. Τα υπόλοιπα έργα τα οποία σας περιέγραψα, όμως, για την Ελλάδα είναι απολύτως κρίσιμα.

Για να επιχειρήσω να συνοψίσω αυτό που σας είπα, εκτιμώ ότι θα έχουμε πολύ σύντομα καθαρή ορατότητα από την Κύπρο ότι πράγματι το έργο αυτό το θέλει και το εννοεί και καταβάλλει και το σχετικό τίμημα, προκειμένου να κινηθούν οι διαδικασίες και στη συνέχεια, με βάση τον προγραμματισμό, τον οποίον έχουμε, θα προχωρήσουμε στα επόμενα στάδια.

Αντώνης Σεφερλής (ΑΝΤ1): Καλησπέρα, κ. Πρόεδρε. Έχετε διαχρονικά επιμείνει στην ανάγκη της επιβολής του δόγματος «νομιμότητα παντού». Ήδη και πριν από την ανάληψη της εξουσίας από τη Νέα Δημοκρατία το 2019, θυμάμαι χαρακτηριστικά ότι λέγατε πως «η παραβατικότητα και η ανομία τελειώνουν την επομένη των εκλογών», το 2019.

Ωστόσο, κάθε μέρα βλέπετε και στις ειδήσεις ότι έχουμε εστίες παραβατικότητας, καθημερινής παραβατικότητας που συγκλονίζουν τις τοπικές κοινωνίες, ακόμα και δράση του οργανωμένου εγκλήματος με αιχμή το κύκλωμα με τη μαφία στην Κρήτη. Πολύ ανησυχητική η δράση του και στην ιδιαίτερη πατρίδα σας, τα Χανιά.

Θέλω, λοιπόν, να σας ρωτήσω, μήπως δεν υπάρχει η πολιτική βούληση από πλευράς της κυβέρνησης για την επιβολή του νόμου; Και έξι χρόνια μετά από την ανάληψη της διακυβέρνησης της χώρας, έχετε κερδίσει ή χάνετε τη μάχη κατά της παραβατικότητας;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Κύριε Σεφερλή, τη μάχη αυτή την κερδίζουμε κάθε μέρα. Και θα σας έλεγα ότι η καλύτερη απόδειξη είναι η αποκάλυψη τόσων κυκλωμάτων οργανωμένου εγκλήματος, τα οποία αντιμετωπίζονται πολύ αποτελεσματικά από τη νέα Διεύθυνση Αντιμετώπισης Οργανωμένου Εγκλήματος, αυτό το οποίο αποκαλούμε «ελληνικό FBI», το οποίο μέχρι σήμερα από τότε που συστάθηκε έχει σημειώσει πάρα πολλές επιτυχίες.

Αντιμετώπιση κυκλωμάτων διακίνησης τσιγάρων, αντιμετώπιση κυκλωμάτων διακίνησης λαθραίων καυσίμων με πειραγμένες αντλίες, κάτι το οποίο είναι εις βάρος όλων των οδηγών, οι οποίοι ζημιώνονται με το να βάζουν τελικά λιγότερα καύσιμα από αυτά για τα οποία καταλήγουν να πληρώνουν.

Αντιμετώπιση οργανωμένων συμμοριών στον χώρο του ποδοσφαίρου. Μιας και μιλάμε για «νομιμότητα παντού», για θυμηθείτε την εικόνα που υπήρχε στα γήπεδα πριν από δύο χρόνια, πόσες δύσκολες αποφάσεις πήραμε, όταν αναγκαστήκαμε να κλείσουμε τα γήπεδα, να κάνουμε τα ηλεκτρονικά εισιτήρια, να επιβάλουμε αυτοματοποιημένες ποινές στις ΠΑΕ.

Θα αναγνωρίσει, νομίζω, ο κάθε καλόπιστος συμπολίτης μας ότι εκεί έχει γίνει μια πολύ σημαντική πρόοδος. Και το ίδιο αφορά και αυτή τη συμμορία διακίνησης ναρκωτικών, η οποία απεκαλύφθη στην Κρήτη.

Κοιτάξτε, το έγκλημα υπήρχε, υπάρχει και θα υπάρχει και στην Ελλάδα και σε οποιαδήποτε χώρα του κόσμου. Το ερώτημα είναι: κάνει κανείς κάτι γι’ αυτό; Αυτή η κυβέρνηση έχει αποδείξει ότι κάνει.

Και όταν μιλάμε για παραβατικότητα, κ. Σεφερλή, δεν μιλάμε μόνο για το σκληρό οργανωμένο έγκλημα. Να θυμηθώ τις πολλές περιπτώσεις όπου αποκαλύφθηκαν κυκλώματα διαφθοράς εντός του Δημοσίου: της Πολεοδομίας στη Ρόδο, της ΔΟΥ στη Χαλκίδα, την περίπτωση που αφορούσε τον Δήμο της Αθήνας.

Όλες αυτές είναι επιτυχίες που πιστοποιούν ότι η κυβέρνηση αυτή, στο ζήτημα της «νομιμότητας παντού» -που ήταν, θα έλεγα, ένα σύνθημα το οποίο για πρώτη φορά παρουσίασα με τόση ένταση στην πρώτη μου εμφάνιση στη ΔΕΘ μετά τις εκλογές του 2023- δεν πρόκειται να κάνει πίσω.

Και έχουμε σημαντικές επιτυχίες. Υπάρχει σήμερα κατάληψη ενεργή σε ελληνικό πανεπιστήμιο; Ρητορική ερώτηση. Η απάντηση είναι πως δεν υπάρχει.

Αντιμετωπίζουμε αποτελεσματικά ζητήματα παραβατικότητας στον δρόμο όπου, δυστυχώς, πολλοί αισθάνονται ότι μπορούν να κάνουν ό,τι θέλουν, να παίρνουν το τιμόνι, να κάθονται στο τιμόνι του αυτοκινήτου και να οδηγούν με τρόπο που θέτουν σε κίνδυνο όχι μόνο τη δική τους τη ζωή, αλλά τη ζωή άλλων;

Βεβαίως υπάρχει μια πολύ μεγάλη αυστηροποίηση και με τον νέο Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας, αλλά και με τη χρήση της τεχνολογίας. Ενθαρρύνω τους Θεσσαλονικείς να επισκεφτούν το σχετικό περίπτερο του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης για να αντιληφθούν ακριβώς πώς θα δουλεύει το σύστημα με τις κάμερες και πώς η κλήση θα έρχεται απευθείας στο wallet του κάθε πολίτη.

Όλα αυτά αποδεικνύουν την προσήλωση της κυβέρνησης στην εφαρμογή αυτής της ατζέντας. Θα κερδίσουμε όλες τις μάχες; Όχι, προφανώς. Όμως, έχουμε κερδίσει πολλές περισσότερες μάχες από όσες έχουμε χάσει και δεν υπάρχει καμία περίπτωση προσωπικά να υποχωρήσω στην επιβολή αυτής της ατζέντας παντού.

Η Ελλάδα είναι ένα ευνομούμενο κράτος και είναι χρέος μας να εξαλείψουμε, να περιορίσουμε τουλάχιστον, όχι μόνο τις εστίες του οργανωμένου εγκλήματος αλλά και τις εστίες διαφθοράς εντός την Δημόσιας Διοίκησης, και θα παραμείνουμε απόλυτα προσηλωμένοι σε αυτόν τον στόχο.

Γιώργος Ευγενίδης (STAR): Καλό μεσημέρι, κ. Πρόεδρε. Ένα από τα θέματα που απασχολούν ιδιαίτερα την ελληνική κοινωνία και όχι μόνο -βλέπουμε ότι είναι ένα θέμα το οποίο δημιουργεί διαιρετικές τομές και ρήγματα και στην Ευρώπη και στις Ηνωμένες Πολιτείες-, είναι το μεταναστευτικό.

Σε λίγες εβδομάδες λήγει το έκτακτο καθεστώς για την αναστολή αιτημάτων ασύλου όσων έρχονται από τη Λιβύη, που παρουσιάσατε, λόγω των πολύ αυξημένων ροών που καταγράφηκαν στην Κρήτη, τον Ιούλιο. Το ερώτημα είναι: αν θα παραταθεί αυτό το καθεστώς, αν μπορεί να επεκταθεί και σε άλλες περιπτώσεις και, εν πάση περιπτώσει, τι σκοπεύετε να κάνετε για την αποτροπή ροών, ασχέτως της αυστηροποίησης του πλαισίου κράτησης.

Παρένθεση, και θα ήθελα να το σχολιάσετε, άκουσα κάποια στελέχη του κόμματός σας να διαφοροποιούνται ελαφρώς και να τάσσονται υπέρ περισσότερων οδών νόμιμης μετανάστευσης.

Και με αυτό το δεδομένο να βάλω και μια ακόμα παράμετρο, παρακαλώ: το 2026 η χώρα μας θα αντιμετωπίζει και την υποχρέωση να παίρνει πίσω μετανάστες που συλλαμβάνονται σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, για παράδειγμα στη Γερμανία, έχοντας μπει από την Ελλάδα στην Ευρώπη, βάσει του νέου Κανονισμού για το άσυλο που ψήφισε η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Ελλάδα συμφώνησε με αυτό. Πώς τοποθετείστε σε αυτό;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Μου επιτρέπετε, κ. Ευγενίδη, μια πολύ σύντομη ανασκόπηση της μεταναστευτικής μας πολιτικής από το 2019 έως και σήμερα. Από την κρίση του Έβρου, όταν η Ελλάδα προφύλαξε τα σύνορά της απέναντι σε μια οργανωμένη μεταναστευτική εισβολή, είχα πει ότι η Ελλάδα πρέπει να ακολουθήσει μια αυστηρή αλλά δίκαιη πολιτική στο μεταναστευτικό, η οποία ξεκινά από τη μέγιστη δυνατή προστασία των συνόρων της πατρίδας μας, που ταυτόχρονα αποτελούν και τα σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Τότε, θέλω να σας θυμίσω, ήμασταν μειοψηφία στην Ευρώπη. Ήταν μια εποχή όπου την Ευρώπη την απασχολούσαν πολύ περισσότερο οι δευτερογενείς ροές.

Σήμερα, όμως, πρέπει να σας πω ότι πια η Ευρωπαϊκή Ένωση και δια της Επιτροπής αλλά και δια του Συμβουλίου έχει έρθει και έχει ταυτιστεί απόλυτα με τις ελληνικές θέσεις. Η προστασία, λοιπόν, των συνόρων, η καταπολέμηση των δικτύων των διακινητών αποτελούν πρώτη πολιτική προτεραιότητα, όχι μόνο της Ελλάδος αλλά και της Ευρώπης.

Και θα κάνω ό,τι περνάει από το χέρι μου για να εξασφαλίσω ότι θα περιορίσω στο ελάχιστο δυνατόν την παράνομη μετανάστευση εντός της πατρίδας μας.

Νομίζω ότι και τα έκτακτα μέτρα τα οποία πήραμε στην περίπτωση των αυξημένων ροών από τη Λιβύη, οι οποίες διαπιστώθηκαν τους πρώτους μήνες του 2025, έχουν ήδη αποτελέσματα. Μέσα στον Αύγουστο έφτασαν λιγότεροι από τη Λιβύη απ’ ό,τι έφτασαν σε μία μέρα τον Ιούλιο. Άρα, η πολιτική αυτή είχε σαφέστατα αποτελέσματα.

Όπως αποτελεσματική είναι και η πολιτική της φύλαξης των συνόρων και στον Έβρο, όπου ο φράχτης επεκτείνεται, αλλά και στο Ανατολικό Αιγαίο.

Και θα σας έλεγα, κ. Ευγενίδη, ότι η καλύτερη απόδειξη της αποτελεσματικότητας της πολιτικής είναι ότι σε αντίθεση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπου το μεταναστευτικό -μαζί με την ακρίβεια- είναι ένα από τα δύο θέματα που απασχολούν περισσότερο τις ευρωπαϊκές κοινωνίες, αυτό δεν συμβαίνει στην πατρίδα μας. Συνέβαινε, όμως, στο παρελθόν, όταν είχαμε τις αθλιότητες -για να μην τα ξεχνάμε κι αυτά- της Μόριας και μια εικόνα μιας χώρας η οποία είχε χάσει απολύτως τον έλεγχο των συνόρων της.

Θα επιμείνουμε, λοιπόν, σε αυτή την πολιτική, η οποία πολιτική όμως, κ. Ευγενίδη, συνδυάζεται και με μία λελογισμένη, θα έλεγα, εφαρμογή, στον βαθμό που μας είναι απαραίτητο, πολιτικών νόμιμης μετανάστευσης. Δεν είμαι εναντίον της νόμιμης μετανάστευσης. Είμαι υπέρ της οργανωμένης νόμιμης μετανάστευσης, έτσι ώστε εμείς να είμαστε αυτοί που καθορίζουμε ποιος θα έρθει στην πατρίδα μας, από πού θα έρθει, με τι κανόνες θα έρθει και να μην το κάνουν αυτό οι διακινητές για λογαριασμό μας.

Μάλιστα, μέσα στους επόμενους δύο μήνες θα υπάρξει νομοσχέδιο για τη νόμιμη μετανάστευση, το οποίο προωθεί ο αρμόδιος Υπουργός, με διατάξεις οι οποίες θα είναι επ’ ωφελεία της ελληνικής κοινωνίας και της ελληνικής οικονομίας.

Να σας δώσω ένα παράδειγμα: φοιτητικές βίζες. Ανοίγει τώρα η αγορά της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Έχει ήδη ανοίξει. Εδώ στο Αριστοτέλειο υπάρχει ένα εξαιρετικό πρόγραμμα -αναφέρω ένα παράδειγμα μόνο- Ιατρικής το οποίο απευθύνεται πρωτίστως σε ξένους φοιτητές. Χρειαζόμαστε πιο γρήγορες, πιο απλές και πιο λειτουργικές φοιτητικές βίζες. Χρειαζόμαστε βίζες τεχνολογίας, χρειαζόμαστε βίζες συγκεκριμένες για τον αγροτικό τομέα.

Άρα, η αυστηρή πολιτική στη φύλαξη των συνόρων πρέπει να ισορροπείται από μία έξυπνη πολιτική νόμιμης μετανάστευσης, η οποία και θα αντιμετωπίζει πραγματικές ανάγκες της αγοράς εργασίας. Δεν πρέπει να φοβόμαστε καθόλου τη νόμιμη μετανάστευση, αρκεί να δρομολογείται με τους όρους που σας περιέγραψα.

Τώρα για το συγκεκριμένο ερώτημά σας, δεν ξέρουμε, δεν έχουμε πάρει την οριστική μας απόφαση ακόμα αν θα επεκτείνουμε την αναστολή εξέτασης αιτήσεων ασύλου. Ήταν ένα προσωρινό μέτρο. Μακάρι να μην χρειαστεί να το επεκτείνουμε. Αυτό θα σημαίνει ότι θα έχουμε αντιμετωπίσει το πρόβλημα στον πυρήνα του.

Άγγελος Μόσχοβας (iefimerida.gr): Κύριε Πρόεδρε, καλημέρα. Επιτρέψτε μου να σας πάω στο χώρο της αριστεράς, της ευρύτερης κεντροαριστεράς. Έχουν μεσολαβήσει περίπου δέκα χρόνια από το 2015. Έκτοτε έχουν αλλάξει πάρα πολλά. Είδαμε τις εκλογικές ήττες του ΣΥΡΙΖΑ, τον κατακερματισμό του κόμματος, τις αποχωρήσεις κορυφαίων και προβεβλημένων στελεχών, τη δημιουργία νέων κομμάτων, ενώ το τελευταίο διάστημα ακούγεται πολύ έντονα το περίφημο «rebranding» του κ. Τσίπρα και το ενδεχόμενο δημιουργίας νέου κόμματος από τον ίδιο.

Εγώ θα ήθελα δύο σχόλια. Το ένα είναι ένα σχόλιο δικό σας, αν κάνει κόμμα ο κ. Τσίπρας. Και ένα δεύτερο, πηγαίνοντας και λίγο στη χθεσινή ομιλία σας, πίσω από τις γραμμές διάβασα μια έμμεση αιχμή σε σχέση με κάποιους που συντηρούν κάποια «βαρίδια» του παρελθόντος. Εκτιμάτε ότι υπάρχουν συμφέροντα που επιδιώκουν να επαναφέρουν τον κ. Τσίπρα; Σας ευχαριστώ.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Καταρχάς, το ζήτημα της όποιας πιθανής επανάκαμψης του κ. Τσίπρα -βέβαια, θέλω να θυμίσω ότι είναι εν ενεργεία βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ αυτή τη στιγμή, δεν έχει φύγει από την πολιτική-, αφορά πρωτίστως, κ. Μόσχοβα, όπως καταλαβαίνετε, τον χώρο της κεντροαριστεράς.

Μία παρατήρηση θα ήθελα μόνο να κάνω επ’ αυτού: καταλαβαίνω ότι ο κ. Τσίπρας ζητά από τους πολίτες να κάνουν αυτοκριτική γιατί δεν κατάλαβαν πόσο ο ίδιος βοήθησε τη χώρα, αντί να κάνει ο ίδιος αυτοκριτική για τα δικά του πεπραγμένα και γιατί οδήγησε το κόμμα το οποίο ο ίδιος ουσιαστικά δημιούργησε σε δύο συντριπτικές εκλογές ήττες -μιλάω για εθνικές εκλογές. Άρα, ο κ. Τσίπρας απέτυχε και ως Πρωθυπουργός, απέτυχε και ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Και να σας πω και κάτι ακόμα: νομίζω ότι γνωρίζετε το πώς έχω πορευτεί πολιτικά και στις εκλογές του 2019 και στις εκλογές του 2023. Εγώ δεν αισθάνομαι ότι κέρδισα τον κ. Τσίπρα. Αισθάνομαι ότι κέρδισα την εμπιστοσύνη των Ελλήνων πολιτών. Με τους πολίτες συνομιλούμε και αυτούς πρέπει να πείσουμε τελικά ότι η δική μας κυβερνητική πρόταση είναι η πιο αξιόπιστη, για να μας τιμήσουν τελικά με την εμπιστοσύνη τους.

Τώρα, σχετικά με το δεύτερο σκέλος της ερώτησής σας, τι να σας πω; Νομίζω ότι ναι, υπάρχουν κάποια συμφέροντα, κάποια μέσα, κάποιοι επιχειρηματίες που έχουν αναλάβει τον ρόλο του χρυσού χορηγού του κ. Τσίπρα.

Τώρα, γιατί το κάνουν, τι εξυπηρετούν, αν στον κ. Τσίπρα, θα έλεγα, προσωποποιούν την όποια αντίδρασή τους στην κυβέρνηση, αυτό είναι δικό τους δικαίωμα. Αλλά, ξέρετε, αυτά συμβαίνουν πάντα στο χώρο της πολιτικής. Δεν τα αξιολογώ ως ιδιαίτερα σημαντικά, απλά τα επισημαίνω προκειμένου να είμαστε απολύτως σαφείς για το τι ακριβώς συμβαίνει με το περιβόητο «rebranding» του κ. Τσίπρα.

Παναγής Γαλιατσάτος (Real News – Real FM): Κύριε Πρόεδρε, καλησπέρα. Επιτρέψτε μου να σας πάω από τη Θεσσαλονίκη στη Νέα Υόρκη, όπου θα ταξιδέψετε σε λίγες μέρες κι εκεί θα συναντήσετε και τον Recep Tayyip Erdoğan.

Θα συμφωνείτε μαζί μου ότι το κλίμα δεν είναι το ίδιο, όπως ήταν πριν από τρία χρόνια στο Βίλνιους. Σήμερα εμείς στη Real News έχουμε ένα αποκαλυπτικό ρεπορτάζ για τα «αγκάθια» που έχουν προκύψει στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και το σημαντικότερο κατά τη γνώμη μας είναι η ηγεμονική απαίτηση της Τουρκίας να υπόκεινται στην έγκρισή της όλα τα ενεργειακά σχέδια στην Ανατολική Μεσόγειο.

Στο φως όλων αυτών, λοιπόν, που έχουν συμβεί τον τελευταίο χρόνο, πώς αξιολογείτε τις προοπτικές της ελληνοτουρκικής προσέγγισης και αυτού που ονομάσαμε «ήρεμα νερά»; Θεωρείτε ότι μπορούμε να συνεχίσουμε σε αυτή την πολιτική ή ότι έχει φτάσει στα όριά της;

Και ένα δεύτερο ερώτημα για την ίδια συνάντηση: έχετε ζητήσει από την Τουρκία την άρση του casus belli για να συναινέσει η Ελλάδα σε χρηματοδοτήσεις από τον μηχανισμό SAFE. Θα το βάλετε ξανά και θεωρείτε ότι μπορούν να το δεχτούν;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Ξέρετε, κ. Γαλιατσάτο, η εξωτερική πολιτική είναι δυναμική και προφανώς προσαρμόζεται πάντα στις καταστάσεις, όπως και αυτές αλλάζουν.

Δεν νομίζω ότι χρειάζεται να κάνω μία εκτενή επανάληψη του τρόπου με τον οποίον αντιλαμβάνομαι τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Επιδιώκω τα «ήρεμα νερά», αλλά από μία θέση ισχύος και αυτοπεποίθησης, χωρίς ποτέ να κάνω εκπτώσεις ως προς τα εθνικά συμφέροντα, την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα της πατρίδας μας.

Και πιστεύω ότι σε σχέση με το πού βρισκόμασταν πριν από έναν χρόνο, πράγματι έχουν αλλάξει αρκετά στο πεδίο. Και έχουν αλλάξει διότι η Ελλάδα έκανε μία σειρά από κινήσεις, όπου απέδειξε ότι ασκεί και την κυριαρχία της αλλά και τα κυριαρχικά της δικαιώματα με τρόπο διαφορετικό από ό,τι συνέβαινε στο παρελθόν.

Θέλω να θυμίσω τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό, μια εκκρεμότητα η οποία ερχόταν από το παρελθόν, η οποία διευθετήθηκε από αυτή την κυβέρνηση. Θέλω να θυμίσω τα θαλάσσια πάρκα, τα οποία ουσιαστικά συνιστούν άσκηση κυριαρχίας της πατρίδας μας για την προστασία των χωρικών υδάτων στο νότιο Αιγαίο.

Θέλω να θυμίσω τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τις έρευνες για υδρογονάνθρακες νοτίως της Κρήτης και αναμένουμε την επόμενη εβδομάδα να δούμε και την επισημοποίηση του ενδιαφέροντος ξένων εταιρειών. Όμως, εμείς, όταν προκηρύξαμε τα οικόπεδα νοτίως της Κρήτης, το κάναμε με βάση τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε εμείς την ελληνική υφαλοκρηπίδα και Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη, και όχι όπως την αντιλαμβάνονται κάποιοι άλλοι.

Άρα, σίγουρα η Ελλάδα έχει κάνει μια σειρά από κινήσεις που νομίζω ότι είναι λογικό σε έναν βαθμό να μπορούν να προκαλούν και κάποιες αντιδράσεις από πλευράς Τουρκίας.

Όμως, θέλω να είμαι σαφής: ο σχεδιασμός της Ελλάδος δεν υπόκειται στην έγκριση της Τουρκίας. Και νομίζω ότι αυτό είναι κάτι το οποίο το αποδείξαμε και έμπρακτα.

Θα εξακολουθώ να συνομιλώ με τον κ. Erdoğan, να έχω ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας, να είμαι πολύ ειλικρινής μαζί του ως προς τα ζητήματα τα οποία μας απασχολούν.

Και μιας και με ρωτήσατε, θα σας απαντήσω ευθέως για το ζήτημα του casus belli. Θα το ξαναπώ: είναι 30 χρόνια από το 1995, από τότε που η Τουρκική Εθνοσυνέλευση ψήφισε αυτή την απαράδεκτη απειλή κατά της πατρίδας μας. Τι είναι το casus belli; Αν επεκτείνετε τα χωρικά σας ύδατα στο Αιγαίο, ουσιαστικά σας απειλούμε με πόλεμο.

Αν πραγματικά θέλουμε μια ουσιαστική εξομάλυνση των ελληνοτουρκικών σχέσεων και να μπούμε πιο ουσιαστικά στον πυρήνα της κεντρικής μας διαφοράς, είναι προφανές ότι το casus belli πρέπει να ανακληθεί από την Τουρκία.

Και μιας και με ρωτήσατε, να επαναλάβω με απόλυτη σαφήνεια ότι όσο υπάρχει το casus belli στο τραπέζι και όσο η Τουρκία και σε άλλα πεδία επιδεικνύει έναν αναθεωρητισμό ο οποίος είναι εις βάρος της Ελλάδος, η Ελλάδα θα μπλοκάρει τη συμμετοχή της Τουρκίας στο πρόγραμμα SAFE, όπως έχει τη δυνατότητα να κάνει.

Ευαγγελία Τσικρίκα (ALPHA): Κύριε Πρόεδρε, η αντιπολίτευση σας κατηγορεί ότι οι μειωμένοι φορολογικοί συντελεστές που ανακοινώσατε χθες καλύπτουν εν μέρει το αυξημένο κόστος ζωής λόγω του πληθωρισμού και όχι για όλους.

Το ερώτημα, λοιπόν, είναι γιατί δεν αποφασίζετε να προχωρήσετε σε μείωση κάποιων άδικων και πολύ υψηλών φόρων, όπως είναι, για παράδειγμα, ο ΕΝΦΙΑ. Η οικονομία, λέτε, ανακάμπτει. Ήρθε σαν προσωρινό μέτρο την εποχή των μνημονίων, όμως παραμένει και είναι ως φόρος ακινήτων υψηλότερος από άλλες χώρες στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ή, δεύτερο παράδειγμα, τη μείωση των φόρων στα καύσιμα που ανεβάζουν την τελική τιμή και που επίσης αυτός ο φόρος είναι μεγαλύτερος σε σχέση με άλλες χώρες της Ευρώπης.

Και τέλος, ένα άλλο παράδειγμα, επιμένετε σε αυτό, στη μη μείωση του ΦΠΑ στα τρόφιμα. Ακούμε να λέτε ότι δεν θα φτάσει αυτή η μείωση στο ράφι, στον καταναλωτή, όμως υπάρχει το παράδειγμα της Ισπανίας, όπου οι ελεγκτικοί μηχανισμοί λειτούργησαν και όταν η μείωση εφαρμόστηκε, αυτή πέρασε ολοκληρωτικά σχεδόν στο ράφι, γιατί λειτούργησαν οι ελεγκτικοί μηχανισμοί, προφανώς. Και αυτό, ότι πέρασε στο ράφι, δεν το λέει η αντιπολίτευση, το λέει η ανεξάρτητη κεντρική Τράπεζα της Ισπανίας.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Έχω μια λίγο διαφορετική προσέγγιση στα ζητήματα αυτά και επιτρέψτε μου να αντικρούσω τα επιχειρήματά σας.

Καταρχάς, αυτή η κυβέρνηση έχει μειώσει τον ΕΝΦΙΑ 30%. Φόρος κατοχής ακινήτων υπάρχει σε όλη την Ευρώπη, δεν έχουμε από τους υψηλότερους φόρους. Αυτή τη στιγμή έχουμε μάλλον από τους χαμηλότερους φόρους κατοχής. Άρα, ζήτημα κατάργησης, πλήρους κατάργησης του ΕΝΦΙΑ δεν τίθεται και είναι κάτι το οποίο πιστεύω ότι θα ήταν και λάθος και άδικο.

Όμως, θέλω να σας θυμίσω ότι χθες προχωρήσαμε σε μια πολύ σημαντική πρωτοβουλία, που αφορά τη στήριξη της ελληνικής περιφέρειας, μειώνοντας κατά 50% το 2026 και καταργώντας το 2027 τον ΕΝΦΙΑ για την πρώτη κατοικία σε όλα τα χωριά και τις κωμοπόλεις κάτω των 1.500 κατοίκων. Μια πάρα πολύ σημαντική έμπρακτη στήριξη της ελληνικής περιφέρειας, γιατί και εγώ, πρέπει να σας πω, στεναχωριέμαι όταν πηγαίνω στα χωριά μας και βλέπω συχνά, όχι παντού αλλά συχνά, μια εικόνα εγκατάλειψης.

Πρέπει να στηρίξουμε τους συμπολίτες μας οι οποίοι μένουν στα ελληνικά χωριά και να ενθαρρύνουμε -γιατί όχι; Γιατί έχει αρχίσει και συμβαίνει και αυτό- συμπολίτες μας να φύγουν από τα μεγάλα αστικά κέντρα και να γυρίσουν πίσω στον τόπο τους ή να πάνε να κατοικήσουν σε κάποιο χωριό της αρεσκείας τους, από τη στιγμή που η προσβασιμότητα βελτιώνεται, οι τηλεπικοινωνίες βελτιώνονται, η δημόσια υγεία βελτιώνεται. Η ζωή στο χωριό αρχίζει να είναι πιο βατή, πιο εύκολη από αυτό το οποίο μπορεί να ήταν πριν από κάποια χρόνια.

Για το ζήτημα του ΦΠΑ η άποψή μου είναι σαφής: πρώτον, έχουμε μειώσει τον ΦΠΑ σε μια σειρά από προϊόντα και υπηρεσίες. Στηρίξαμε τον αγροτικό τομέα. Μειώσαμε τον ΦΠΑ στις μεταφορές. Έχουμε μειώσει τον ΦΠΑ σε μια σειρά από κατηγορίες προϊόντων που σχετίζονται με την οικογένεια, τα βρεφικά είδη.

Όμως, είμαι απολύτως πεπεισμένος ότι η μείωση, η περαιτέρω μείωση του ΦΠΑ δεν θα είχε το αποτέλεσμα στο οποίο προσβλέπουμε. Θα ήταν, εν πολλοίς, μια έμμεση επιδότηση μεσαζόντων και επιχειρήσεων. Ουσιαστικά θα διευκόλυνε τις επιχειρήσεις να κρατήσουν τιμές σταθερές και να καρπωθούν τη μείωση του ΦΠΑ, έχοντας ένα καλύτερο περιθώριο κέρδους.

Και επιτρέψτε μου να σας διορθώσω: στην Ισπανία δεν έγινε αυτό το οποίο λέτε. Υπήρχε μια αρχική μείωση τιμών και στη συνέχεια οι τιμές αυξήθηκαν και πάλι. Κατά συνέπεια, η παγκόσμια βιβλιογραφία είναι μάλλον κατά της ιδέας ότι μειώνοντας τον ΦΠΑ μειώνονται οι τιμές. Δεν φαίνεται αυτό να υποστηρίζεται από πραγματικά δεδομένα.

Και βέβαια, το τελευταίο μου επιχείρημα είναι ότι μια τέτοια μείωση, όπως και μια μείωση στον Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης στα καύσιμα, έχει πολύ μεγάλο δημοσιονομικό κόστος.

Άρα, αυτοί οι οποίοι ισχυρίζονται ότι θέλουν να μειώσουν τον ΦΠΑ, θα πρέπει να πουν σε όλους τους ωφελημένους από τις μειώσεις φόρων στην κλίμακα εισοδήματος την οποία εξαγγείλαμε ότι «δεν μπορούμε να κάνουμε αυτές τις μειώσεις, αντ’ αυτού θα επιλέξουμε να μειώσουμε τον ΦΠΑ».

Υπάρχει και αυτή η προσέγγιση. Έχουμε 1,7 δισ. να κατανείμουμε. Μπορεί κάποιος να πει ότι «το ρίχνω όλο αυτό το 1,7 δισ. στη μείωση του ΦΠΑ». Θα το σεβαστώ. Είναι μια διαφορετική προσέγγιση. Διαφωνώ με αυτήν.

Αυτό το οποίο δεν μπορούμε να κάνουμε είναι να ζητάμε και τη μείωση του ΦΠΑ και τη μείωση των άμεσων φόρων. Διότι τότε αρχίζουμε και φτάνουμε σε προγράμματα ύψους 3, 4, 5, 6, 8 δισεκατομμυρίων, τα οποία προφανώς θα μας οδηγήσουν σε δημοσιονομικό εκτροχιασμό.

Τέλος, για τα καύσιμα, να πω και κάτι ακόμα: είναι πάντα πάρα πολύ καλά τα μέσα όταν αναδεικνύουν τις αυξήσεις των τιμών στα καύσιμα. Και θέλω να τονίσω ότι αυτές οι αυξήσεις ή οι μειώσεις είναι αποτέλεσμα διεθνών χρηματιστηριακών διακυμάνσεων. Τώρα που μειώθηκαν οι τιμές στα καύσιμα, όχι επειδή κάναμε κάτι εμείς -θέλω να είμαι σαφής σε αυτό-, αλλά επειδή εκεί μας πάει η παγκόσμια αγορά, δεν είδα αυτό το ζήτημα να αναδεικνύεται.

Είναι σημαντικό ότι τώρα οι τιμές στα καύσιμα και το πετρέλαιο θέρμανσης θα είναι πιο χαμηλά απ’ ό,τι ήταν πέρυσι.

Ελένη Ευαγγελοδήμου (Τα Νέα): Κύριε Πρόεδρε, καλό μεσημέρι. Να σας πάω στις δημοσκοπήσεις. Δεν θα αναφερθώ σε συγκεκριμένα ευρήματα. Βλέπουμε μια οριζόντια φθορά της κυβέρνησης πλέον σε ηλικιακές κατηγορίες στον κεντρώο χώρο, στον δεξιό χώρο. Κοινωνικές συμμαχίες, λοιπόν, πού θα αναζητήσετε;

Και επειδή μιλήσατε πριν για την εμπιστοσύνη με τους πολίτες, έχετε πια τον χρόνο και τον τρόπο να καλύψετε αυτό το ρήγμα;

Και τελικά, με ποιες αξιώσεις διεκδικείτε την εμπιστοσύνη ξανά του κεντρώου χώρου, όταν στο προσκήνιο έρχονται ιδιαίτερα σκάνδαλα διαφθοράς, που ξέρουμε όλοι πόσο μεγάλη σημασία έχουν για το συγκεκριμένο ακροατήριο; Ευχαριστώ πολύ.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Κυρία Ευαγγελοδήμου, είναι προφανές ότι μια κυβέρνηση η οποία βρίσκεται στον έβδομο χρόνο της θητείας της θα υποστεί κάποια φθορά.

Όμως, νομίζω ότι αυτό το οποίο δεν αμφισβητείται από κανέναν είναι ότι, παρά τη φθορά, η Νέα Δημοκρατία παραμένει η κυρίαρχη δύναμη, με ποσοστά τα οποία ξεπερνούν τις 10 μονάδες όσον αφορά στη διαφορά από το δεύτερο κόμμα. Δεν γνωρίζω αυτό να συμβαίνει σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες.

Άμα δείτε τις μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες, κατά κανόνα οι κυβερνήσεις βρίσκονται σε μειονεκτική θέση σε σχέση με την αντιπολίτευση. Πάρτε για παράδειγμα το Ηνωμένο Βασίλειο, που ένα χρόνο μετά από μία πανηγυρική εκλογή, η κυβέρνηση ήδη υπολείπεται σημαντικά του ακροδεξιού κόμματος στις μετρήσεις.

Κατά συνέπεια, οι κοινωνικές συμμαχίες τις οποίες εμείς αναζητούμε δεν είναι διαφορετικές από αυτές που αναζητήσαμε και το 2019 και το 2023. Πιστεύουμε ότι υπάρχει μια σιωπηλή πλειοψηφία πολιτών που επιθυμεί μια χώρα η οποία θα προσεγγίζει την Ευρώπη σε όλα τα επίπεδα, μια χώρα η οποία θα μπορεί να δίνει ευκαιρίες στα νέα παιδιά να παραμείνουν στην πατρίδα τους, μια χώρα η οποία θα μπορεί να μειώνει την ανεργία και να μειώνει την επιβάρυνση των πολιτών ως προς τη φορολόγησή τους, μια χώρα η οποία θα στέκεται με υπερηφάνεια και με αυτοπεποίθηση στο διεθνές σκηνικό. Και αυτή ήταν και η πολιτική την οποία ακολουθήσαμε και ακολουθώ και μέχρι σήμερα, με θρησκευτική ευλάβεια.

Οικονομικά φιλελεύθερη, πιστεύοντας σε μια ανάπτυξη που έρχεται κυρίως από τον ιδιωτικό τομέα, κοινωνικά δίκαιη, με έμφαση σε δημόσια αγαθά όπως η δημόσια παιδεία και η δημόσια υγεία, υπεύθυνα πατριωτική, ενισχύοντας τις Ένοπλες Δυνάμεις και προβάλλοντας μία εξωτερική πολιτική η οποία ασκεί στην πράξη κυριαρχία και κυριαρχικά δικαιώματα από μια θέση αυτοπεποίθησης.

Αυτός είμαι. Μπορείτε να με περιγράψτε όπως θέλετε: δεξιό, κεντροδεξιό, κεντρώο. Δεν στέκομαι τόσο στις ετικέτες. Πιστεύω, όμως, ότι αυτή η πολιτική εκφράζει πολλούς Έλληνες πολίτες και πρέπει να τους πείσουμε, και ενόψει των επόμενων εκλογών, ότι αξίζουμε και πάλι στην εμπιστοσύνη τους.

Θέλω να σας πω και κάτι ακόμα: έχουμε δύο χρόνια μέχρι τις εκλογές. Δεν με προβληματίζει αυτή τη στιγμή η εκλογική μας στρατηγική το 2027. Διότι αν κινούμουν από αυτή τη λογική, μπορεί να πατούσα φρένο σε δύσκολες μεταρρυθμίσεις λέγοντας, «δεν βαριέσαι, πάμε να τις κάνουμε στην τρίτη θητεία».

Δεν το έκανα την πρώτη τετραετία, δεν το κάνω και τώρα. Πιστεύω στην πολιτική την οποία εφαρμόζουμε. Πιστεύω ότι οι Έλληνες πολίτες διαπιστώνουν ότι η χώρα προοδεύει και θα προοδεύσει ακόμα περισσότερο.

Επιμένω ότι οι καλύτερες μέρες είναι μπροστά και το 2027 θα κάνουμε το ταμείο. Αλλά δεν σχεδιάζω την πολιτική μου από τώρα μέχρι το 2027 με γνώμονα να βάλω στην άκρη δύσκολες μεταρρυθμίσεις και να προωθήσω μόνο μέτρα τα οποία μπορεί να χαρακτηρίζονται φιλολαϊκά.

Τέλος, σε σχέση με την ερώτηση που μου κάνατε για το ζήτημα των «σκανδάλων», της διαφθοράς. Απάντησα πριν, νομίζω με πολύ απτά παραδείγματα, του πώς αντιλαμβάνομαι τη «νομιμότητα παντού». Από εκεί και πέρα, για οποιαδήποτε υπόθεση είναι ενώπιον της Δικαιοσύνης, έχω απόλυτη εμπιστοσύνη στη Δικαιοσύνη ότι θα κάνει τη δουλειά της και αν εντοπιστούν ένοχοι, αυτοί θα τιμωρηθούν.

Γεωργία Σκιτζή (ERT NEWS): Κύριε Πρόεδρε, θα ήθελα να σας πάω στο μεγάλο κοινωνικό θέμα, που δεν είναι άλλο από τη στεγαστική κρίση. Και αυτό γιατί υπάρχουν έρευνες που δείχνουν ότι σήμερα υπάρχει έλλειμμα περίπου 180.000 κατοικιών στην αγορά των ακινήτων, με το στεγαστικό, όπως το βιώνουμε όλοι, να αποτελεί εμπόδιο για τους νέους που θέλουν να δημιουργήσουν οικογένεια, αλλά και να ροκανίζει το εισόδημα όσων ζουν στο ενοίκιο.

Χθες ακούσαμε ότι εξαγγείλατε κάποια μέτρα και, σε συνδυασμό με αυτά που έχετε λάβει και τα προηγούμενα χρόνια, ήθελα να σας ρωτήσω: θα βρεθεί λύση θεωρείτε ή θα έρθουμε του χρόνου στην ίδια αίθουσα και θα σας θέτουμε τις ίδιες ερωτήσεις;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Το στεγαστικό πρόβλημα στην πατρίδα μας δημιουργήθηκε, κα Σκιτζή, τα τελευταία χρόνια και είναι αποτέλεσμα μιας οικονομίας η οποία αναπτύσσεται γρήγορα.

Και βέβαια, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι αυτό το οποίο είναι πρόβλημα για τον ενοικιαστή ή για τον υποψήφιο αγοραστή, μην το ξεχνάμε, είναι όφελος για τον ιδιοκτήτη, ο οποίος βλέπει την περιουσία του να αυξάνει σε αξία, έχει δει τη φορολόγησή του να μειώνεται και μπορεί να εισπράττει αυξημένο ενοίκιο σε σχέση με αυτό το οποίο εισέπραττε. Άρα, πρέπει να βλέπουμε και τις δύο πλευρές.

Αλλά εγώ θέλω να σταθώ ιδιαίτερα στους συμπολίτες μας οι οποίοι είναι σήμερα στο νοίκι, στους φοιτητές οι οποίοι θα πρέπει να βρουν στέγη για να ξεκινήσουν τη φοιτητική τους διαδρομή, στα νέα ζευγάρια τα οποία θέλουν και ονειρεύονται να αποκτήσουν ένα σπίτι.

Εμείς έχουμε παρουσιάσει ένα, νομίζω, πολύ συγκροτημένο και πλήρες πρόγραμμα, το οποίο ξεπερνάει τα 6 δισ. ευρώ. Μάλιστα, όλες οι δράσεις είναι διαθέσιμες στο portal stegasi.gov.gr. Δεν θέλω να τις αναφέρω αναλυτικά.

Να πω όμως μόνο ότι τα προγράμματα «Σπίτι μου Ι» και «Σπίτι μου ΙΙ» έδωσαν τη δυνατότητα σε 30.000 νέους συμπολίτες μας να αποκτήσουν σπίτι. Και κάθε φορά που συναντώ συμπολίτες μας οι οποίοι μπορούν σήμερα να αποκτούν σπίτι -γιατί; Γιατί πληρώνουν μία δόση στεγαστικού δανείου η οποία θα είναι χαμηλότερη από αυτό το οποίο θα πλήρωναν αν νοίκιαζαν ένα αντίστοιχο σπίτι-, βλέπω τη χαρά στα πρόσωπά τους.

Αλλά δεν είναι, προφανώς, αυτή η μόνη λύση του προβλήματος. Έχουμε πολλά κλειστά διαμερίσματα και έχουμε χρησιμοποιήσει μια σειρά από κίνητρα, όπως μηδενική φορολόγηση αν μετατρέψεις τη μίσθωσή σου από βραχυχρόνια σε μακροχρόνια, για να στρέψουμε συμπολίτες μας από τη βραχυχρόνια μίσθωση στη μακροχρόνια, αλλά και για να ενθαρρύνουμε συμπολίτες μας να ανακαινίσουν τα διαμερίσματά τους μέσα από χρηματοδοτικά εργαλεία, προκειμένου αυτά να βγουν στην αγορά.

Φαίνεται μέχρι στιγμής ότι ο περιορισμός στις νέες βραχυχρόνιες μισθώσεις στο κέντρο της Αθήνας αποδίδει. Και πρέπει να σας πω ότι, αν όντως είναι έτσι και είναι κάτι το οποίο εξετάζουμε, είμαι ανοιχτός να επεκτείνω τέτοιους περιορισμούς και σε άλλες πόλεις ή και σε τουριστικούς προορισμούς, όπου υπάρχει μεγάλη πίεση για στέγη. Είναι κάτι στο οποίο θα καταλήξουμε εντός των επόμενων ενός, δύο μηνών, γιατί αυτή τη στιγμή ακόμα επεξεργαζόμαστε τα δεδομένα, γι’ αυτό και δεν μίλησα για το ζήτημα αυτό χθες.

Έχουμε σχολάζουσα ακίνητη περιουσία του Δημοσίου. Μίλησα χθες για τρία στρατόπεδα, όπου το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, που έχει και δυνατότητα να κινηθεί πιο γρήγορα, μπορεί να κατασκευάσει μέχρι 2.000 κατοικίες, να κρατήσει το 25% για τις ανάγκες των στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων και να δώσει το 75% προς διάθεση για κοινωνική κατοικία.

Βλέπουμε ότι σε πολλές περιοχές τοπικές κοινωνίες, ιδιώτες προσθέτουν στέγη, ειδικά για δημόσιους υπαλλήλους, γιατρούς, καθηγητές, ειδικά στα νησιά μας, οι οποίοι έχουν αυξημένο κόστος όταν πρέπει να μετακινηθούν, ειδικά σε ένα τουριστικό νησί.

Να πω και μία κουβέντα για το ζήτημα των νέων μας. Η επιδότηση ενοικίου για του φοιτητές είναι πια πολύ σημαντική. Δείτε πού τη βρήκαμε και πού είναι σήμερα: 2.000 ευρώ, 2.500 ευρώ εάν συγκατοικήσεις. 2.500 ευρώ εάν συγκατοικήσεις σημαίνει ότι αν δύο παιδιά μείνουν μαζί, είναι 5.000 ευρώ τον χρόνο. Προσθέστε και τη μία επιστροφή ενοικίου. Αν τρία παιδιά μένουν μαζί, είναι 7.500 ευρώ το χρόνο.

Επιτρέψτε μου να πω και κάτι με τη δική μου εμπειρία: νομίζω ότι η ελληνική οικογένεια πολλές φορές είναι απολύτως προσηλωμένη, ότι ένα παιδί το οποίο θα πάει να σπουδάσει πρέπει να μείνει μόνο του. Αυτό στο εξωτερικό δεν ισχύει. Στο εξωτερικό οι φοιτητές κατ’ εξοχήν συγκατοικούν. Και όταν συγκατοικήσουν έχουν πολύ παραπάνω οικονομικό όφελος.

Αν όλοι οι φοιτητές μας πάνε και ψάχνουν γκαρσονιέρες των 40 ή 50 τετραγωνικών, προφανώς και θα αυξηθούν οι τιμές. Είναι ζήτημα προσφοράς και ζήτησης. Αν κατανεμηθούν περισσότεροι φοιτητές σε σπίτια, γιατί επιλέγουν να συγκατοικούν με σημαντικό οικονομικό όφελος, τότε προφανώς και οι πιέσεις για τα πιο μικρά διαμερίσματα δεν θα είναι τόσο έντονες.

Οπότε, το λέω -έχοντας ο ίδιος συγκατοικήσει στο πανεπιστήμιο, βλέποντας τα παιδιά μου αυτή τη στιγμή να συγκατοικούν στο εξωτερικό- και για τους νέους γονείς: μην είστε μόνο προσηλωμένοι στη λογική ότι το παιδί πρέπει, ντε και καλά, να μείνει μόνο του. Δείτε ευκαιρίες για συγκατοίκηση, τα οικονομικά οφέλη θα είναι σημαντικότατα.

Δημήτρης Γκάτσιος (capital.gr): Καλησπέρα, κ. Πρόεδρε, και από εμένα. Σας άκουσα χθες, άκουσα τις χθεσινές σας αναφορές για το στεγαστικό. Άκουσα την απάντησή σας τώρα. Θέλω να σας πάω σε ένα έτερο κρίσιμο μέτωπο, είναι αυτό του δημογραφικού. Ένα πρόβλημα του παρόντος, όχι του μέλλοντος. Απειλεί την οικονομία, την αγορά εργασίας, το ασφαλιστικό, συνολικά τις αντοχές του έθνους.

Θέλω να σας ρωτήσω αν τα μέτρα που ανακοινώσατε χθες, θεωρείτε ότι επαρκούν για να το αντιμετωπίσετε και αν θεωρείτε ότι έχετε κάνει αρκετά για τους νέους, αρκετά για τη νέα γενιά, κ. Πρόεδρε.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Σας ευχαριστώ, κ. Γκάτσιο, για την ερώτηση, διότι το δημογραφικό είναι ένα τεράστιο μακροπρόθεσμο πρόβλημα, το οποίο, όμως, δεν αφορά μόνο την πατρίδα μας. Αφορά όλο τον δυτικό κόσμο.

Άμα δείτε, δυστυχώς, τις τάσεις των γεννήσεων παντού στην Ευρώπη, θα διαπιστώσετε ότι τα προβλήματα της Ελλάδος τα αντιμετωπίζουν σχεδόν όλες οι ευρωπαϊκές χώρες. Κάποιες, μάλιστα, είναι σε πολύ χειρότερη κατάσταση από εμάς. Δεν το λέω ως δικαιολογία, το λέω απλά για να αντιληφθούμε ότι το δημογραφικό δεν είναι μόνο οικονομικό πρόβλημα, είναι και κοινωνικό ζήτημα.

Πάρτε τη Νότια Κορέα, μια χώρα η οποία είναι πολύ πλούσια. Ξέρετε ποιος είναι ο ρυθμός αναπλήρωσης, πόσα παιδιά γεννιούνται στη Νότια Κορέα; Κάτω από ένα.

Άρα, πρέπει να καταλάβουμε ότι εδώ έχουμε να κάνουμε με ένα πολύ σύνθετο πρόβλημα. Αλλά δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι κάτι πρέπει να κάνουμε γι’ αυτό. Η δική μας εθνική στρατηγική για το δημογραφικό εκτείνεται σε πολλούς διαφορετικούς άξονες.

Θέλω να θυμίσω ότι αυτή η κυβέρνηση καθιέρωσε το επίδομα γέννησης. Είναι σήμερα 2.400 ευρώ, φτάνει μέχρι τα 3.500 ευρώ. Είναι αυτό αρκετό κίνητρο για να κάνει μια οικογένεια παιδί; Προφανώς και όχι. Αλλά είναι μια σημαντική πρώτη οικονομική στήριξη για να καλυφθούν τα έξοδα της γέννας ή ενδεχομένως τα έξοδα της μετασκευής ενός πρώτου παιδικού δωματίου.

Εμείς ήμασταν αυτοί που αυξήσαμε σημαντικά τα vouchers για παιδικούς και βρεφονηπιακούς σταθμούς, διότι εκεί αποδίδω πολύ μεγάλη σημασία. Διότι μια νέα οικογένεια με δύο εργαζόμενους γονείς πρέπει να αισθάνεται ότι μπορεί κάπου να αφήσει το παιδί της και να παρέχεται ποιοτική και ασφαλής φροντίδα. Το θεωρώ πολύ σημαντικό κίνητρο για μια νέα οικογένεια.

Μίλησα πριν για το στεγαστικό. Εάν κάποιος αισθάνεται ότι δεν μπορεί εύκολα να αποκτήσει σπίτι, τότε προφανώς σκέφτεται δύο και τρεις φορές αν θα αποκτήσει παιδί ή αν μετά από το ένα παιδί θα πάει στα δύο ή στα τρία.

Και βέβαια, η όλη φορολογική πολιτική, η μεταρρύθμιση που εξήγγειλα χθες, στηρίζεται ακριβώς στο να δώσουμε ένα μήνυμα στις οικογένειες ότι σας ακούμε. Ξέρουμε ότι είναι άλλο το κόστος ζωής όταν δεν έχεις παιδί και άλλο το κόστος ζωής αν έχεις δύο ή τρία παιδιά. Άρα, πρέπει εμείς, ως πολιτεία, να έρθουμε και με κάποιον τρόπο να επιβραβεύσουμε τους συμπολίτες μας οι οποίοι κάνουν αυτή την επιλογή.

Και προφανώς, δεν είναι ποτέ το οικονομικό το κίνητρο για να κάνει κανείς παιδιά ή να προσθέσει παιδιά, αλλά είναι και αυτό πολύ σημαντικό. Και σε αυτή την κατεύθυνση κινούμαστε.

Και βέβαια, όταν μιλάμε για το δημογραφικό, πρέπει να αντιληφθούμε ότι το δημογραφικό έχει πολλές διαστάσεις. Μια διάστασή του είναι το πόσα παιδιά γεννιούνται στην πατρίδα μας. Η απάντηση εδώ είναι, προφανώς, όχι αρκετά. Όχι όσα θα θέλαμε.

Αλλά το δημογραφικό έχει και μια άλλη διάσταση, που αφορά την τρίτη ηλικία. Το κόστος το οποίο θα έχουν οι δημογραφικές αλλαγές στην περίθαλψη, στο Εθνικό Σύστημα Υγείας. Οι συνταξιούχοι μας.

Εγώ είμαι πάρα πολύ ικανοποιημένος από το γεγονός ότι μια από τις σημαντικές μεταρρυθμίσεις που κάναμε, που αφορά τη φορολόγηση των εργαζόμενων συνταξιούχων, είχε τόσο σημαντική ανταπόκριση. Παραπάνω από 200.000 συνταξιούχοι επέλεξαν να εργάζονται σήμερα, γιατί πολύ απλά δεν τους κόβουμε πια τη σύνταξη όταν εργάζονται και τους φορολογούμε αυτοτελώς για το συμπληρωματικό τους εισόδημα. Και πολλοί από τους ανθρώπους που εργάζονται το κάνουν γιατί χρειάζονται το εισόδημα αυτό. Πολλοί άλλοι το κάνουν γιατί δεν θέλουν να μην αισθάνονται παραγωγικοί και δημιουργικοί.

Και αυτοί οι άνθρωποι έχουν πολλά να εισφέρουν σε μια αγορά εργασίας η οποία αλλάζει δραστικά. Άλλη αγορά εργασίας όταν είχαμε 18% ανεργία, άλλη αγορά εργασίας όταν έχουμε 8%, κάτω από το 8% ανεργία. Άρα, θα χρειαστούμε και εργαζόμενους την επόμενη μέρα, καθώς η δημογραφική διάρθρωση της πατρίδας μας αλλάζει.

Αλλά να μην πιστεύει κανείς ότι υπάρχουν απλοϊκές προσεγγίσεις ή να μην νομίζει κανείς ότι οποιαδήποτε χώρα έχει βρει το μαγικό κουμπί ή τη μαγική λύση για να λύσει το δημογραφικό.

Έχουμε μελετήσει πάρα πολλές χώρες, πολλές πολιτικές. Υπάρχουν χώρες που έδωσαν πάρα πολλά χρήματα για την αντιμετώπιση του δημογραφικού, δεν είχαν τα αποτελέσματα που προσδοκούσαν.

Αλλά δεν παραγνωρίζω καθόλου ότι η οικονομική στήριξη των οικογενειών πρέπει να είναι στην πρώτη γραμμή και ακριβώς αυτή είναι και η πολιτική την οποία υλοποιούμε και, θα έλεγα, ότι είναι και ο πυρήνας της μεγάλης φορολογικής μεταρρύθμισης, την οποία εξήγγειλα χθες.

Κώστας Παπαχλιμίντζος (Παραπολιτικά): Κύριε Πρωθυπουργέ, επιτρέψτε μου μια διπλή ερώτηση όσον αφορά την παιδεία.

Για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, τα μη κρατικά. Ήρθαν τα μη κρατικά πανεπιστήμια στην Ελλάδα, δεν ήρθε βέβαια το Yale, δεν ήρθε το Harvard, δεν ήρθε το Princeton, που ακούγαμε, δεν ήρθε ούτε η Σορβόννη που έχει κάνει και αίτηση, μάλιστα.

Και επίσης σας καταγγέλλουν, σας κατηγορούν ότι τελικά ο μόνος ωφελημένος από αυτή την υπόθεση είναι κάποια κολλέγια, τα οποία ήταν παραρτήματα κολλεγίων του εξωτερικού, ήταν στην Ελλάδα και απλά αναβαθμίστηκαν σε πανεπιστήμια.

Ή άλλη κριτική, την έχετε ακούσει, επιτρέψτε μου δείχνω και μια ιδιαίτερη ευαισθησία για τη Νομική για παράδειγμα, ότι της είχε κλείσει η πόρτα να πάει στην Πάτρα, να πάει στο Πάντειο παλιότερα και της άνοιξε ένα παράθυρο για να μπει μέσω κρατικών ή μη κρατικών πανεπιστημίων.

Και άλλη κριτική την έχετε ακούσει, δεν θέλω να την επαναλάβω. Αλλά θέλω να επιμείνω και στο σύστημα εισαγωγής στα πανεπιστήμια, τις πανελλαδικές, οι οποίες παρά τα προβλήματά τους, τα γνωρίζουμε όλοι, ήταν το μόνο αδιάβλητο και διαφανές σύστημα. Υπάρχουν τέτοια εχέγγυα για το Εθνικό Απολυτήριο που θα τις αντικαταστήσει; Ευχαριστώ.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Σας ευχαριστώ για την ερώτηση, γιατί είναι πολύ ουσιαστική και ως προς τα δύο σκέλη της.

Καταρχάς, για τη Νέα Δημοκρατία η θεσμοθέτηση και η υλοποίηση της μεταρρύθμισης των μη κρατικών, μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων, έχει ταυτοτικό χαρακτήρα και είμαι πολύ υπερήφανος που επί δικής μας κυβέρνησης υλοποιείται.

Και είμαι και πολύ υπερήφανος που απέναντι στην κινδυνολογία των κομμάτων της αντιπολίτευσης αποδείξαμε ότι οι προδιαγραφές που έχουμε θέσει για τα πανεπιστήμια είναι πολύ αυστηρές. Εξ ου και στον πρώτο κύκλο πήραν άδεια λειτουργίας μόνο τέσσερα από τα έντεκα ή δώδεκα πανεπιστήμια τα οποία υπέβαλαν αίτηση. Και τα υπόλοιπα έχουν τη δυνατότητα να πάρουν, εφόσον, όμως, λάβουν υπόψη τις πολύ σημαντικές παρατηρήσεις της Ανεξάρτητης Αρχής, η οποία αξιολόγησε τις αιτήσεις τους.

Θεωρώ ότι αυτή η μεταρρύθμιση έχει και εκπαιδευτικό αλλά και πολύ σημαντικό αναπτυξιακό πρόσημο, διότι θα μας δώσει τη δυνατότητα να μπορέσουμε να προσελκύσουμε και φοιτητές από το εξωτερικό και να κάνουμε πράξη κάτι το οποίο νομίζω ότι αποτελεί όραμα πολλών: να μετατρέψουμε την Ελλάδα σε έναν περιφερειακό εκπαιδευτικό «ηγεμόνα», με πολύ σημαντικές θετικές επιπτώσεις, όχι μόνο για τη δυνατότητα που θα δίνουμε στα παιδιά μας να σπουδάζουν εδώ αντί να φεύγουν στο εξωτερικό, αλλά και στη δυνατότητά μας να εισάγουμε συνάλλαγμα μέσω υπηρεσιών, που θα προσφέρουμε σε φοιτητές από το εξωτερικό.

Και το Harvard και το Yale έχουν έρθει στην Ελλάδα, απλά έχουν έρθει σε συνεργασίες με δημόσια πανεπιστήμια και νομίζω ότι αυτό είναι κάτι το οποίο πρέπει να το αναδείξουμε. Όταν βρέθηκα στη Θεσσαλονίκη πριν από μία εβδομάδα συνομιλώντας με τους Πρυτάνεις των Πανεπιστημίων της Βόρειας Ελλάδος, και οι πέντε Πρυτάνεις ξεκίνησαν με μία λέξη: «εξωστρέφεια». Αυτή η λέξη δεν υπήρχε στο λεξιλόγιο των δημοσίων πανεπιστημίων πριν από πέντε χρόνια. Και όμως τα δημόσια πανεπιστήμια αντιλαμβάνονται ότι με την ευελιξία που τους έχουμε δώσει, πρέπει να μπορούν να κάνουν τέτοιου είδους συνεργασίες με σημαντικά πανεπιστήμια του εξωτερικού.

Το έκανε το Harvard με το ΑΠΘ, εξατομικευμένη ιατρική με έμφαση στις παθήσεις των ματιών. Το ΕΚΠΑ συνεργάζεται με το Yale για περιβαλλοντικές επιστήμες. Το Harvard έχει ήδη κέντρο στην Ελλάδα. Το Columbia απέκτησε Global Center στην πατρίδα μας που συνεργάζεται με δημόσια πανεπιστήμια.

Αποδίδω ακόμα μεγαλύτερη σημασία στην εξωστρέφεια των ελληνικών πανεπιστημίων. Επαναλαμβάνω, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο έχει ένα εξαιρετικό πρόγραμμα ιατρικής στα Αγγλικά. Απευθύνεται σε ξένους φοιτητές, είναι ανταγωνιστικό και ποιοτικό. Και αυτή τη στιγμή έχει πολύ μεγαλύτερη προσφορά φοιτητών απ’ ότι μπορεί να ικανοποιήσει. Αυτό είναι το μοντέλο και για τα υπόλοιπα δημόσια πανεπιστήμια μας, τα οποία συνδέονται πια με την αγορά εργασίας με πολύ πιο ενεργό τρόπο, υποστηρίζουν spin off, που προκύπτουν από την ερευνητική δραστηριότητα η οποία γίνεται εντός των πανεπιστημίων, αποκτούν τη δική τους ταυτότητα.

Το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο ασχολείται πολύ με τη λεγόμενη αγροτεχνολογία, το πώς θα αναπτύξουμε καινοτόμες τεχνολογίες που θα κάνουν τον πρωτογενή τομέα μας πιο δυναμικό. Το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας θα αποκτήσει τον δεύτερο υπερυπολογιστή μετά από αυτόν ο οποίος γίνεται στο Λαύριο, για να μπορέσει να παίξει κεντρικό ρόλο σε ειδικότητες που συνδέονται με την τεχνητή νοημοσύνη.

Αυτό είναι το όραμά μου για το δημόσιο πανεπιστήμιο, το οποίο αλλάζει. Το ΕΚΠΑ αποκτά παράρτημα στην Κύπρο. Όλες αυτές είναι πολύ σημαντικές πρωτοβουλίες. Άρα, μη στεκόμαστε μόνο στο τι γίνεται στα μη κρατικά πανεπιστήμια, ας δούμε πώς αλλάζει όψη όλη η τριτοβάθμια δημόσια εκπαίδευση. Και νομίζω ότι τα πανεπιστήμια αντιλαμβάνονται ότι πρέπει να κινηθούν σε αυτή την κατεύθυνση.

Και σε αυτό έρχεται να προστεθεί και αυτό το οποίο είπα πριν, ότι φέτος θα ξεκινήσουμε τη χρονιά χωρίς καμία κατάληψη. Μα, έχει καμία σχέση αυτή η εικόνα του δημόσιου πανεπιστημίου με το πού ήταν το δημόσιο πανεπιστήμιο πριν από κάποια χρόνια; Συμβολικά, το κυλικείο της Νομικής έχει μετατραπεί σε έναν χώρο ο οποίος είναι προσβάσιμος στους φοιτητές και όχι τους μπαχαλάκηδες και στους καταληψίες.

Είμαι πολύ υπερήφανος γι’ αυτές τις πολιτικές. Αυτό σημαίνει «νομιμότητα παντού» και αυτό σημαίνει να αποδώσουμε το δημόσιο πανεπιστήμιο σε αυτούς στους οποίους πραγματικά ανήκει: τους φοιτητές, στους καθηγητές, στους εργαζόμενους.

Έρχομαι τώρα στο δεύτερο σκέλος της ερώτησής σας. Δεν συζητάει αυτή τη στιγμή κανείς για κατάργηση των πανελλαδικών εξετάσεων. Θα συμφωνήσω απόλυτα μαζί σας ότι οι πανελλαδικές εξετάσεις είναι ένα αξιοκρατικό, αντικειμενικό, αδιάβλητο σύστημα, το οποίο τελικά επιβραβεύει τους υποψήφιους οι οποίοι εργάζονται, δουλεύουν περισσότερο και επιβραβεύονται με το να εισαχθούν στο δημόσιο πανεπιστήμιο.

Αυτό το οποίο συζητάμε αυτή τη στιγμή -γι’ αυτό και ανοίγω και τον διάλογο, δεν έρχομαι με προκαθορισμένες απόψεις- είναι το πώς θα μπορέσουμε να αναδείξουμε το Λύκειο ως έναν αυτοτελή εκπαιδευτικό ρόλο κι όχι μόνο ως έναν μηχανισμό προετοιμασίας για Πανελλαδικές εξετάσεις. Και αυτή προφανώς θα είναι μία μεταρρύθμιση σε βάθος χρόνου, αλλά θέλουμε το Λύκειο να μην είναι αυτό που είναι σήμερα.

Αυτή τη συζήτηση ανοίγουμε. Έχουμε κάποιες πρώτες ιδέες και κάποιες πρώτες σκέψεις, αλλά δεν πρέπει να είναι στο μυαλό των πολιτών αυτή τη στιγμή ότι σε τέσσερα χρόνια από τώρα δεν θα υπάρχουν πανελλαδικές εξετάσεις. Δεν είμαι έτοιμος να το πω αυτό, σε καμία περίπτωση, ούτε νομίζω ότι οι σκέψεις κατ’ ανάγκην μας οδηγούν εκεί, γιατί ακριβώς σέβομαι και τιμώ τον θεσμό των πανελλαδικών εξετάσεων.

Όμως, δεν μπορούμε να μην αναγνωρίσουμε ότι σήμερα το Λύκειο έχει γίνει ένας ουσιαστικά μηχανισμός, ειδικά στη Β’ και ακόμα περισσότερο στην Γ’ Λυκείου, προετοιμασίας και το απολυτήριο του Λυκείου έχει χάσει την αυτοτελή του αξία. Και αυτό νομίζω ότι πρέπει να το διορθώσουμε.

Και βέβαια, να πω και κάτι ακόμα: με απασχολεί πολύ, όπως, νομίζω, έχετε αντιληφθεί, το πώς η τεχνητή νοημοσύνη αλλάζει την εκπαιδευτική διαδικασία. Και την αλλάζει δραστικά. Φιλοδοξώ η Ελλάδα να είναι στην πρώτη γραμμή και αντιμετώπισης των αρνητικών συνεπειών της, αλλά και αξιοποίησης των τεράστιων δυνατοτήτων που μας προσφέρει.

Η συμφωνία που υπογράψαμε με την OpenAI είναι πολύ μεγάλης σημασίας. Η OpenAI είναι παγκόσμιος πρωταγωνιστής αυτή τη στιγμή στην τεχνητή νοημοσύνη και το γεγονός ότι έρχεται και μας διαθέτει εκπαιδευτικά εργαλεία για το πώς θα βοηθήσουμε τους καθηγητές να προγραμματίζουν καλύτερα το μάθημα, για το πώς θα βοηθήσουμε τους μαθητές να αξιοποιούν την τεχνητή νοημοσύνη καλύτερα, για το πώς αύριο μπορεί ο κάθε υποψήφιος στο πανεπιστήμιο για τις πανελλαδικές εξετάσεις να αποκτήσει έναν ψηφιακό βοηθό εξειδικευμένο, ο οποίος θα τον βοηθήσει στην προετοιμασία του, αυτές είναι συγκλονιστικές αλλαγές.

Επειδή εμείς είμαστε στην πρώτη γραμμή της τεχνολογίας, θέλουμε να τις αγκαλιάσουμε και ταυτόχρονα να αντιληφθούμε ότι η τεχνητή νοημοσύνη παρουσιάζει και πάρα πολλούς κινδύνους, οι οποίοι πρέπει να ελεγχθούν, αλλά εδώ θέλω να μιλήσω για τη θετική της σκοπιά και για το πώς μπορεί να μας βοηθήσει.

Επομένως, ανοίγουμε μια συζήτηση, θα την ανοίξουμε μέσα στον επόμενο μήνα, με μια ανοιχτή πρόσκληση προς τα κόμματα να καταθέσουν τις προτάσεις τους και προσπαθούμε να πάμε συναινετικά, διότι αυτή η μεταρρύθμιση δεν είναι μια μεταρρύθμιση η οποία μπορεί να γίνει μόνο από μία κυβέρνηση, γιατί σίγουρα ξεπερνά τον ορίζοντα ζωής αυτής της κυβέρνησης.

Αμαλία Κάντζου (newsbomb.gr): Καλησπέρα, κ. Πρόεδρε. Θα αναφερθώ σε ένα τρίπτυχο που σας έχω ακούσει να το υπερασπίζεστε πολλές φορές: πολιτική σταθερότητα, αυτοδυναμία και εξάντληση τετραετίας. Kαι αναρωτιέμαι, αν από την κάλπη δεν προκύψει αυτοδυναμία και ο λαός σάς δείξει ότι θέλει να συνεργαστείτε, θα πάτε σε δεύτερες και σε τρίτες εκλογές; Θα επιμείνετε σε αυτό;

Και το ερώτημά μου όσον αφορά τις πρόωρες εκλογές, αν και ξέρω ότι είστε υπέρμαχος της εξάντλησης της τετραετίας: υπό ποιες προϋποθέσεις θα μπορούσαμε να δούμε πρόωρες κάλπες; Ευχαριστώ πολύ.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Υπό καμία. Όσο εξαρτάται, τουλάχιστον… Η κυβέρνηση έχει μια ασφαλή κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Θα εξαντλήσουμε την τετραετία, οι εκλογές θα γίνουν το 2027. Δεν ξέρω με πόσο μεγαλύτερη σαφήνεια μπορώ να το πω. Τα ίδια ερωτήματα μου κάνατε πάντα στη διάρκεια της πρώτης τετραετίας. Σας διέψευσα, νομίζω. Έχω αποδείξει ότι εννοώ αυτό το οποίο λέω.

Και επαναλαμβάνω αυτό που σας είπα: προφανώς και θέλουμε να κερδίσουμε και θέλω να κερδίσω τις επόμενες εκλογές. Αλλά δεν είναι αυτό το μέλημά μου αυτή τη στιγμή.

Το 2023 έδωσα στους πολίτες κάποιες δεσμεύσεις. Τους μίλησα για υψηλότερους μισθούς, για καλύτερο διαθέσιμο εισόδημα, για ένα καλύτερο Εθνικό Σύστημα Υγείας. Τους μίλησα για μεταρρυθμίσεις, όπως αυτές που περιέγραψα πριν, τα μη κρατικά πανεπιστήμια. Τους μίλησα για την ενίσχυση των Ενόπλων Δυνάμεων και για μια εξωτερική πολιτική με αυτοπεποίθηση. Τους μίλησα για το πώς θα αξιοποιήσουμε τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης επ’ ωφελεία ολόκληρης της πατρίδας μας.

Αυτά ήταν η ατζέντα μας, και πολλά ακόμα, το 2023. Με ενδιαφέρει να υλοποιήσω αυτή την ατζέντα. Αν έχω πετύχει στους κεντρικούς μου στόχους, πιστεύω ότι θα είμαστε συνεπείς στους πολίτες. Αλλά δεν θα το κάνουμε με το να έχουμε από τώρα στο μυαλό μας στο τι θα γίνει το 2027.

Δεν το κάναμε ούτε την πρώτη τετραετία, όπου είχαμε περιθώρια, ενδεχομένως και δημοσκοπικό αέρα, να κάνουμε πρόωρες εκλογές. Αυτοί είναι τακτικισμοί οι οποίοι δεν νομίζω ότι τελικά ενδιαφέρουν την κοινωνία.

Το τι θα γίνει το 2027 θα το αποφασίσουν οι πολίτες το 2027, με γνώμονα αυτά τα οποία θα γνωρίζουν το 2027. Και αυτοί, το είπα και πριν, θα μας υποδείξουν τελικά αν θέλουν αυτοδύναμη κυβέρνηση ή αν θέλουν κυβερνήσεις συνεργασίας. Ο λαός είναι κυρίαρχος και όλοι θα σεβαστούμε τη βούλησή του.

Δημήτρης Τάκης (Action 24): Κύριε Πρόεδρε, είπατε πριν ότι τα μέτρα που πήρατε για την ύπαιθρο στοχεύουν στο να επιστρέψουν άνθρωποι και να ζήσουν εκεί υπό πιο ανθρώπινες συνθήκες.

Το ερώτημα είναι: αν θεωρείτε ότι αρκούν αυτά τα μέτρα για να συμβεί αυτό. Μήπως είναι πολύ λίγα; Και εν τέλει μήπως ελήφθησαν και αργά, δεδομένου ότι οι αποκλίσεις που υπάρχουν μεταξύ των μεγάλων αστικών κέντρων -και της Αθήνας φυσικά- και της περιφέρειας είναι πολλές και έχουν γιγαντωθεί το τελευταίο διάστημα.

Επιπροσθέτως, ανακοινώσατε τη μείωση 30% του ΦΠΑ σε ακριτικά νησιά. Υπάρχει, όμως, και ο ακριτικός Έβρος. Δεν ανησυχείτε μήπως οι κάτοικοι εκείνων των περιοχών θεωρήσουν διάκριση εις βάρος τους τη μείωση του ΦΠΑ μόνο στα ακριτικά νησιά; Ευχαριστώ.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Σας ευχαριστώ για την ερώτησή σας. Έχουμε μιλήσει πολλές φορές για τη διπλή σύγκλιση. Διπλή σύγκλιση είναι η σύγκλιση της χώρας με την Ευρώπη, αλλά και η σύγκλιση των Περιφερειών οι οποίες υπολείπονται σε σχέση με τις Περιφέρειες που είναι πιο ανεπτυγμένες: την Αττική, την Κεντρική Μακεδονία, το Νότιο Αιγαίο. Αναφέρω ενδεικτικά κάποιες.

Και νομίζω έχετε διαπιστώσει ότι έχουμε ξεκινήσει εδώ και πολύ καιρό, όχι τώρα, μια πολύ σπουδαία, πιστεύω, δουλειά η οποία αφορά τα Περιφερειακά και Τοπικά Σχέδια Ανασυγκρότησης, η οποία αποδίδει καρπούς. Και η οποία ουσιαστικά προωθεί μια διαβούλευση με τοπικούς φορείς, μια προτεραιοποίηση έργων, μια ξεκάθαρη στοχοποίηση των παρεμβάσεων οι οποίες είναι πολύ σημαντικές και μια λογοδοσία, από πλευράς κυβέρνησης αλλά και Τοπικής Αυτοδιοίκησης, για το ποια είναι εκείνα τα έργα τα οποία πρέπει να υλοποιηθούν για να στηρίξουμε την ελληνική περιφέρεια.

Και πρέπει να σας πω ότι ως προς τομέα των έργων, νομίζω ότι τα έχουμε πάει καλά. Δείτε τη διαφορετική εικόνα που υπάρχει σήμερα στη δυτική Ελλάδα. Ο δρόμος Πάτρας – Πύργου, απομένει ένα μικρό κομμάτι ακόμα το οποίο θα δοθεί στην κυκλοφορία στα τέλη Νοεμβρίου, άλλαξε τα δεδομένα.

Πηγαίνετε, μιλήστε με τους ανθρώπους εκεί, στους παραγωγούς μας στην Ηλεία για το πόσο πιο εύκολα μπορούν να φτάνουν στα λιμάνια, στις επιχειρήσεις οι οποίες επενδύουν στον τουρισμό για το πόσο πιο ελκυστική γίνεται η περιοχή για τουριστική ανάπτυξη.

Και ακολουθούν και πολλά ακόμα σημαντικά έργα υποδομής: ο Ε65 που θα βγάλει τη Δυτική Μακεδονία από την απομόνωση, ο Βόρειος Οδικός Άξονας στην Κρήτη και πολλές άλλες παρεμβάσεις οι οποίες κάνουν μεγάλη διαφορά ως προς τις βασικές υποδομές της περιφερειακής οικονομίας.

Και βέβαια, μην ξεχνάμε ότι όταν μιλάμε για τη στήριξη της περιφέρειας, δεν μπορούμε να αγνοούμε ότι στήριξη της περιφέρειας σημαίνει στήριξη του πρωτογενούς τομέα, άρα, τα σημαντικότατα έργα -δεν μίλησα γι’ αυτά χθες, αλλά θα μιλήσουμε πολύ σύντομα- της διαχείρισης του νερού, όπου δεν μπορούμε να συνεχίσουμε άλλο με ένα κατακερματισμένο σύστημα, με 600 τόσους φορείς διαχείρισης νερού στην πατρίδα μας, τα ζητήματα των βιώσιμων καλλιεργειών, τα ζητήματα υποστήριξης της κτηνοτροφίας μας, εκεί που έχουμε ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, όλα αυτά είναι ζητήματα τα οποία συνδέονται άρρηκτα με την περιφερειακή ανάπτυξη, όπως και ο τουρισμός.

Ο τουρισμός δεν αφορά πια μόνο ένα κομμάτι της πατρίδας μας. Ανοίγονται καινούργιες αγορές. Οι ταξιδιώτες ανακαλύπτουν την ηπειρωτική Ελλάδα, την ομορφιά των βουνών μας. Όλα αυτά δημιουργούν νέες ευκαιρίες περιφερειακής ανάπτυξης, τις οποίες θέλουμε να αξιοποιήσουμε.

Τέλος, ευχαριστώ για την ερώτηση για τον Έβρο. Θέλω να είμαι σαφής εδώ: η ευρωπαϊκή οδηγία επιτρέπει μειώσεις ΦΠΑ έως 30% μόνο για νησιά. Άρα, δεν έχουμε τέτοια δυνατότητα κανονιστική.

Ξεκινήσαμε με τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου για ευνόητους λόγους. Μακάρι να έχουμε τη δημοσιονομική δυνατότητα από του χρόνου να επεκτείνουμε και τη μείωση του ΦΠΑ και σε άλλα νησιά. Πάντα θα είναι κάτω από ένα ορισμένο μέγεθος και προφανώς θα λαμβάνουμε υπόψη και την οικονομική ευρωστία των νησιών.

Αλλά θεωρώ ότι είναι μια πολύ σημαντική παρέμβαση για όλα τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου. Διορθώνεται μια αδικία, γιατί, όπως ξέρετε, μόνο πέντε νησιά είχαν μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ.

Και τα μηνύματα τα οποία εισέπραξα εγώ τουλάχιστον από τα μικρότερα νησιά μας είναι μηνύματα μεγάλης ανακούφισης γι’ αυτή την παρέμβαση. Αλλά είναι μια παρέμβαση που, με βάση το ευρωπαϊκό πλαίσιο, αφορά μόνο νησιά και όχι την ηπειρωτική Ελλάδα.

Δημήτρης Τάκης (Action 24): Συγγνώμη, άρα για τον Έβρο μπορεί να υπάρξει κάτι άλλο;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Για τον Έβρο -καταρχάς ευχαριστώ που επανέρχεστε- έχουμε ήδη ένα πρόγραμμα. Θέλω να θυμίσω, το πρόγραμμα αυτό ήδη αρχίζει και τρέχει. Επιδοτούμε με μετρητά έως 10.000 ευρώ οικογένειες οι οποίες θέλουν να μετεγκατασταθούν στον βόρειο Έβρο. Και έχουμε ένα συνολικό πλαίσιο για τον Έβρο, με σημαντικά έργα υποδομής, που στηρίζουν την τοπική κοινωνία, π.χ. εκπαίδευση στον Έβρο, Σχολή Κτηνιατρικής στην Ορεστιάδα, Σχολή Ψυχολογίας στο Διδυμότειχο. Με ενημέρωσε ο Πρύτανης ότι είναι γεμάτη, ότι πληρώθηκαν όλες οι θέσεις.

Αυτές είναι πολύ σημαντικές παρεμβάσεις για τον βόρειο Έβρο. Γιατί, για να είμαστε σαφείς, όταν μιλάμε για τον Έβρο έχουμε τον νότιο Έβρο, ο οποίος αναπτύσσεται με πάρα πολύ γρήγορους ρυθμούς. Και πρέπει να γεφυρώσουμε εκεί, θα έλεγα, ούτε καν την ενδοπεριφερειακή, αλλά την απόκλιση μεταξύ της ανάπτυξης του βόρειου Έβρου και του νότιου Έβρου. Και εκεί έχουμε στραμμένη την προσοχή μας.

Γρηγόρης Τζιοβάρας (Το Βήμα της Κυριακής): Κύριε Πρόεδρε, το 2019, όταν κερδίσατε τις εκλογές, διαβεβαιώνατε ότι θα έχετε καλές σχέσεις με τους προκατόχους σας στην Προεδρία της Νέας Δημοκρατίας και στην Πρωθυπουργία, αναφέρομαι στον κ. Κώστα Καραμανλή και στον κ. Αντώνη Σαμαρά. Και μάλιστα μας είχατε πει τότε, μας λέγατε ότι θα τους συμβουλεύεστε.

Εδώ και κάποιους μήνες ο κ. Σαμαράς έχει διαγραφεί από τη Νέα Δημοκρατία, ενώ πρόσφατα εσείς ασκήσατε πολύ έντονη κριτική στην εξωτερική πολιτική της διακυβέρνησης Καραμανλή. Τι συνέβη και άλλαξε αυτό το διάστημα;

Και με την ευκαιρία αυτή, θέλω να σας πω ότι ο κ. Σαμαράς πρόσφατα, την 1η Αυγούστου, με μια συνέντευξη στο «Βήμα», είπε, διαπίστωσε μάλλον, την ύπαρξη πολιτικού κενού, το οποίο θα πρέπει να καλυφθεί, αφήνοντας σαφώς να εννοηθεί ότι είναι στις προθέσεις του να ενισχύσει, σε συνέχεια και της διακήρυξης των 91 προσωπικοτήτων, μια προσπάθεια να δημιουργηθεί ένας καινούργιος φορέας.

Θέλω, λοιπόν, να σας ρωτήσω, ποιες είναι σήμερα οι σχέσεις σας με τους δύο προκατόχους σας και πως θα αντιδράσετε αν δημιουργηθεί ένα κόμμα δίπλα στη Νέα Δημοκρατία και προσχωρήσουν σε αυτό και δικά σας στελέχη;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Κύριε Τζιοβάρα, αν μου επιτρέπετε να απαντήσω και πολιτικά, αλλά και ανθρώπινα. Καταρχάς, για τον κ. Σαμαρά εγώ δεν μπορώ να απαντήσω πολιτικά σήμερα. Εγώ βλέπω έναν πατέρα που έχασε το παιδί του και αυτό για μένα τα σκεπάζει όλα και δεν θέλω να πω τίποτα παραπάνω, γιατί είναι πολύ νωπό. Αυτή η τραγωδία είναι πολύ νωπή για τον ίδιον και την οικογένειά του.

Θέλω να πω ότι η δουλειά του Πρωθυπουργού είναι μοναχική δουλειά και οι πρώην Πρωθυπουργοί γνωρίζουν καλύτερα το πόσο δύσκολη είναι αυτή η αποστολή την οποία αναλαμβάνουν.

Σίγουρα υπήρξαν διαφωνίες σε ζητήματα πολιτικής και απαντήσεις οι οποίες δόθηκαν εκατέρωθεν, ειδικά για ζητήματα που αφορούν την εξωτερική πολιτική.

Θεωρώ, όμως, ότι η μεγάλη εικόνα τελικά είναι η εικόνα μιας παράταξης η οποία σήμερα είναι η μόνη δύναμη σταθερότητας στην πατρίδα μας και η μόνη δύναμη η οποία μπορεί να εξασφαλίσει την ευημερία των Ελλήνων και να κρατήσει το εθνικό σκάφος ασφαλές σε πολύ ταραγμένους καιρούς.

Και πιστεύω ότι τελικά αυτή η λογική θα επικρατήσει και δεν θέλω να πω κάτι παραπάνω από αυτό.

Γρηγόρης Τζιοβάρας (Το Βήμα της Κυριακής): Να το εκλάβω ως «άνοιγμα» αυτό που κάνατε μόλις;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Μπορείτε να το εκλάβετε όπως εσείς αντιλαμβάνεστε.

Γιάννης Ευσταθίου (OPEN): Κύριε Πρωθυπουργέ, σας άκουσα χθες να λέτε ότι προχωράει η δέσμευσή σας για επιστροφή των κλεμμένων επιδοτήσεων του ΟΠΕΚΕΠΕ. Ένα θέμα πάρα πολύ σοβαρό, όταν μάλιστα στον αγροτόκοσμο το 91% αυτών λαμβάνει επιδοτήσεις έως και 5.000 ευρώ και ακούει νούμερα τρελά.

Υπάρχει, όμως, μια βαριά κατηγορία από την αντιπολίτευση, ότι «επιχειρείτε να συγκαλύψετε ένα σκάνδαλο», διότι, όπως λένε, «γνωρίζατε τι γινόταν» και μία δεύτερη επίσης κατηγορία στο ίδιο θέμα, ότι «υπήρχε ένας μηχανισμός που μέσω του ΟΠΕΚΕΠΕ προσπαθούσε να ελέγξει εκλογικές περιφέρειες». Θέλω την προσωπική σας απάντηση.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Το ερώτημά σας είναι εύλογο. Έχω τοποθετηθεί πολλές φορές, θα το ξανακάνω σήμερα με αφορμή την ερώτηση την οποία μου κάνετε.

Το πρόβλημα του ΟΠΕΚΕΠΕ είναι διαχρονικό και νομίζω ότι με το να επιχειρήσει κανείς να το χρεώσει μόνο σε μία κυβέρνηση, θα έλεγα αγνοεί τα πραγματικά δεδομένα, το γεγονός ότι μας έχουν ζητηθεί παραπάνω από 2 δισ. ευρώ διαχρονικά σε ανακτήσεις ευρωπαϊκών επιδοτήσεων.

Όμως, εμείς είμαστε κυβέρνηση και εμείς οφείλουμε να το λύσουμε. Και πράγματι, παρά τις προσπάθειες εξυγίανσης, οι οποίες έγιναν αποδεδειγμένα στον ΟΠΕΚΕΠΕ, δεν είχαμε τα προσδοκώμενα αποτελέσματα.

Γι’ αυτό και αναγκάστηκα, πριν -θέλω να τονίσω- η υπόθεση φτάσει στη Βουλή από την έρευνα την οποία έκανε η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, να εξαγγείλω την ουσιαστική κατάργηση του ΟΠΕΚΕΠΕ και την πλήρη ενσωμάτωσή του στην ΑΑΔΕ, η οποία, εξάλλου, έχει πολύ μεγάλη εμπειρία σε διασταυρώσεις δεδομένων -αυτή είναι η βασική δουλειά του ΟΠΕΚΕΠΕ-, έτσι ώστε οι πληρωμές να γίνονται με διαφάνεια, με ασφάλεια και τα χρήματα να πηγαίνουν πράγματι σε αυτούς οι οποίοι τα δικαιούνται.

Άρα, εγώ αναλαμβάνω ακέραιη την ευθύνη για το γεγονός ότι δεν πετύχαμε την εξυγίανση του ΟΠΕΚΕΠΕ στο βαθμό τον οποίον θα θέλαμε στα έξι χρόνια που κυβερνούμε.

Όμως, θέλω να θυμίσω ότι πολλές προσπάθειες είχαν γίνει στο μεσοδιάστημα και θέλω να θυμίσω, επίσης, ότι πολύ πριν ασχοληθεί η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία με την υπόθεση αυτή είχε ασχοληθεί η ελληνική Δικαιοσύνη. Υπάρχουν ήδη υποθέσεις, αυτή τη στιγμή, οι οποίες εκδικάζονται που αφορούν περιπτώσεις διαφθοράς στον ΟΠΕΚΕΠΕ.

Άρα, σαφέστατα ήταν ένα πρόβλημα το οποίο το γνωρίζαμε και προσπαθήσαμε να το λύσουμε και όταν ο κόμπος έφτασε στο χτένι, αναγκαστήκαμε να πάρουμε πολύ δραστικές αποφάσεις, όπως αυτή την οποία σας περιέγραψα.

Δεν μπορούμε, προφανώς, να συζητάμε για έναν ανταγωνιστικό πρωτογενή τομέα, αν δεν είμαστε απολύτως σίγουροι ότι οι ευρωπαϊκές επιδοτήσεις -οι οποίες ούτως ή αλλιώς, όπως το ξέρετε, βρίσκονται κάτω από πίεση και στον επόμενο Προϋπολογισμό θα δώσουμε αγώνα για να κρατηθούν στα ίδια επίπεδα- θα πηγαίνουν πραγματικά σε αυτούς που τις δικαιούνται.

Και νομίζω ότι αποδείξαμε κιόλας ότι, όταν πραγματικά θέλουμε, μπορούμε να πάρουμε και τα λεφτά πίσω. Και είπα ότι θα πάρουμε πίσω τα κλεμμένα και έχουμε πάρει 22 εκατομμύρια. Και θα προχωρήσουμε. Όπως είπα, ξεκινήσαμε από τα «μεγάλα ψάρια» και ο έλεγχος προχωράει και στα επόμενα 5.000 ΑΦΜ.

Γιατί νομίζω ότι αυτή η ιστορία έχει και έναν παιδευτικό χαρακτήρα, θα έλεγα: το παλιό πελατειακό κράτος δεν έχει σβήσει στη χώρα μας. Όσοι με γνωρίζετε καλά γνωρίζετε ότι υπήρξα πολέμιός του από τότε που μπήκα στην πολιτική.

Και πιστεύω, επίσης, ακράδαντα ότι ένας από τους τρόπους να αντιμετωπιστεί είναι η χρήση της τεχνολογίας. Όπως το κάναμε με το gov.gr, που δεν ρωτάει τον πολίτη τι ψηφίζει, όπως το κάναμε με την επιτάχυνση των συντάξεων, που δεν χρειάζεται πια να πάρεις τον βουλευτή σου τηλέφωνο για να σου βγάλει μία σύνταξη, όπως το κάναμε με την αύξηση των κρεβατιών στις ΜΕΘ, όπου επειδή έχουμε περισσότερα κρεβάτια δεν χρειάζεται να πάρεις κάποιον τηλέφωνο για να σε διευκολύνει. Όλα αυτά ανήκουν στο παρελθόν.

Πρέπει να γίνουμε από μία κοινωνία πολιτικών πελατών μία κοινωνία πολιτών. Έχουμε φτάσει εκεί που θέλουμε; Όχι. Είμαι απολύτως αποφασισμένος, όμως, να τον δώσω αυτόν τον αγώνα. Και αν αυτό σημαίνει σύγκρουση και με ορισμένα, θα έλεγα, στερεότυπα που αφορούν και το δικό μου κόμμα, θα το κάνω.

Έχω αποδείξει ότι είμαι διατεθειμένος να δώσω αυτή τη μάχη. Και όταν χάνουμε μάχες, πρώτος εγώ θα βγω και θα πω: ναι, εδώ δεν πετύχαμε και θα το διορθώσουμε. Το έχουμε κάνει αρκετές φορές και αν χρειαστεί θα το ξανακάνουμε.

Αλλά το ζήτημα είναι να μην κάνεις ποτέ το ίδιο λάθος δύο φορές. Να μαθαίνεις από τα λάθη σου και να διορθώνεις αυτό το οποίο πράγματι είναι πρόβλημα.

Αυτό κάνουμε στον ΟΠΕΚΕΠΕ και αυτό θα κάνουμε και σε όλες τις άλλες εκφάνσεις του πελατειακού κράτους, όπου αυτές εξακολουθούν να εμφανίζονται.

Βαγγέλης Πλάκας (TV100 Δημοτική Τηλεόραση Θεσσαλονίκης): Καλησπέρα, κ. Πρόεδρε. Θα μου επιτρέψετε να επιμείνω στο θέμα του ΟΠΕΚΕΠΕ δεδομένου ότι με το που πέφτει η αυλαία της Διεθνούς Εκθέσεως, κ. Πρόεδρε, ξεκινούν οι εργασίες της σχετικής εξεταστικής επιτροπής.

Θα ήθελα, λοιπόν, πάνω στο θέμα να μας δώσετε δύο, τρεις ακόμα διευκρινίσεις. Πρώτον, κ. Πρόεδρε, γιατί τελικά επιλέξατε εξεταστική, αν και στο παρελθόν είχατε διατυπώσει επιφυλάξεις για το κατά πόσο μπορεί να κάνουν αποτελεσματική δουλειά οι εξεταστικές, και δεν υιοθετήσατε προανακριτική ή και τα δύο, όπως πρότεινε το ΠΑΣΟΚ.

Δεύτερον, τελικά εκείνη τη βραδιά της ψηφοφορίας από την κοινοβουλευτική πλειοψηφία της πρότασης του κυβερνώντος κόμματος για εξεταστική, γιατί είδαμε επιστολικές ψήφους; Υπήρχε κάποια ανησυχία στην πλευρά της Νέας Δημοκρατίας, της κυβέρνησης, για διαρροές από βουλευτές σας;

Και επειδή από το βήμα της Διεθνούς Εκθέσεως, κ. Πρόεδρε, έχετε τοποθετηθεί πολλές φορές, έχετε εξάρει την αποτελεσματικότητα του επιτελικού κράτους, το θέμα του ΟΠΕΚΕΠΕ ήταν μια αποτυχία του επιτελικού κράτους;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Καταρχάς, να απαντήσω και στα τρία ερωτήματά σας. Κατά την άποψη της κυβερνητικής πλειοψηφίας, δεν συνέτρεχαν λόγοι για σύσταση προανακριτικής επιτροπής. Το εξηγήσαμε με απόλυτη σαφήνεια στη Βουλή και αυτή τη θέση τελικά υπηρέτησε και η κοινοβουλευτική πλειοψηφία.

Οι εξεταστικές επιτροπές, στο χέρι μας είναι να αποδείξουμε ότι αυτό το οποίο είχε γίνει στο παρελθόν αρκετές φορές, όχι πάντα, δεν θα ξαναγίνει τώρα. Αλλά όταν έχουμε τη δυνατότητα να ψάξουμε ένα πρόβλημα το οποίο αντικειμενικά είναι διαχρονικό…

Να δώσω ένα παράδειγμα: η περιβόητη τεχνική λύση η οποία δόθηκε το 2014 και αποτέλεσε ουσιαστικά τον πυρήνα του προβλήματος, αν και μπορεί τότε να ήταν μια αναγκαιότητα. Γιατί διαιωνίστηκε; Ποιοι ωφελήθηκαν; Ποιες ήταν οι εταιρείες που κρύφτηκαν πίσω από αυτή την τεχνική λύση; Γιατί ο ΟΠΕΚΕΠΕ δεν μπόρεσε ποτέ να αποκτήσει απόλυτη τεχνολογική ανεξαρτησία και ήταν μονίμως δέσμιος πληροφοριακών συστημάτων που άλλοι παρείχαν; Νομίζω ότι όλα αυτά είναι εύλογα ερωτήματα, τα οποία πρέπει να απαντηθούν και μπορούν να απαντηθούν στο πλαίσιο μιας εξεταστικής.

Τώρα, για τις επιστολικές ψήφους, νομίζω ότι άμα δείτε τα στατιστικά στη Βουλή, είχαμε, έχουμε επιστολικές ψήφους. Χρησιμοποιούνται κατά κόρον. Αν θέλουμε να τις απαγορεύσουμε συνολικά και να έρχονται πάντα οι βουλευτές να ψηφίζουν, ας το προτείνουμε στον Κανονισμό της Βουλής να το κάνουμε. Είναι μια διευκόλυνση για τους βουλευτές και έτσι αντιμετωπίζω απόλυτα το ζήτημα αυτό.

Και το τρίτο ερώτημά σας;

Βαγγέλης Πλάκας (TV100 Δημοτική Τηλεόραση Θεσσαλονίκης): Πώς συνδέεται ο ΟΠΕΚΕΠΕ με την αποτελεσματικότητα του επιτελικού κράτους;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Λοιπόν, κοιτάξτε να δείτε: τι είναι το επιτελικό κράτος; Το επιτελικό κράτος είναι ένας μηχανισμός λογοδοσίας και συντονισμού των Υπουργείων. Δεν υποκαθιστά το Μέγαρο Μαξίμου, τους Υπουργούς. Απλά φροντίζει για καλύτερο συντονισμό, για λογοδοσία, για στοχοθεσία και επικεντρώνεται σε εκείνες τις περιπτώσεις όπου απαιτείται διυπουργικός συντονισμός.

Από τη στιγμή που εγώ ο ίδιος ανέλαβα την ευθύνη και είπα «στον ΟΠΕΚΕΠΕ δεν πετύχαμε αυτά τα οποία θέλαμε», προφανώς η ευθύνη βαραίνει όλους μας και εμένα πρώτο. Άρα, το πώς θέλετε να την επιμερίσετε, είναι δικό σας ζήτημα.

Αλλά εγώ θα εξακολουθώ να επιμένω ότι δεν υπάρχει άλλος τρόπος διακυβέρνησης πλην του επιτελικού κράτους, διότι οτιδήποτε άλλο εμένα με παραπέμπει σε συνθήκες που, τουλάχιστον από πλευράς χρηστής διαχείρισης, δεν μπορώ επί της αρχής να τις αποδεχτώ.

Πώς αλλιώς, δηλαδή, μπορεί να διοικηθεί μια χώρα; Εάν δεν υπάρχει ένας σφιχτός συντονισμός; Αν οι Υπουργοί δεν ξέρουν ποιοι είναι οι στόχοι τους οποίους έχουμε θέσει; Αν δεν αξιολογούνται γι’ αυτούς τους στόχους; Αν δεν υπάρχει ένας μηχανισμός επίλυσης διυπουργικών διαφορών και διυπουργικού συντονισμού;

Έχετε να μου υποδείξετε κάποιον άλλο τρόπο; Εγώ δεν τον ξέρω. Αλλά ξέρω ότι όλες οι σοβαρές χώρες έτσι διοικούνται. Τώρα, αν πιστεύουμε ότι ο κάθε Υπουργός πρέπει να έχει το δικό του βιλαέτι και να κάνει τα δικά του, αυτό δεν ανταποκρίνεται στη δική μου άποψη για το τι σημαίνει σοβαρή διακυβέρνηση της χώρας. Αυτό είναι το επιτελικό κράτος και θα εξακολουθώ να το υπερασπίζομαι και να επιχειρώ να το βελτιώσω.

Κατερίνα Σερέτη (Newsit.gr): Καλησπέρα, κ. Πρόεδρε. Γνωρίζετε ότι τα μεγαλύτερα θύματα του πληθωρισμού είναι παραδοσιακά αυτοί που έχουν σταθερό εισόδημα, αλλά δεν είναι οικονομικά ενεργοί, δηλαδή, κατά κανόνα είναι οι συνταξιούχοι.

Στη χώρα μας υπάρχουν ακόμα συνταξιούχοι, απόμαχοι της ζωής, οι γονείς μας, οι οποίοι δεν μπορούν να τα βγάλουν πέρα και αισθάνονται απόγνωση κάθε φορά που πηγαίνουν στο σούπερ μάρκετ να ψωνίσουν τα απαραίτητα.

Εξαγγείλατε χθες τη μείωση και στη συνέχεια την κατάργηση της προσωπικής διαφοράς. Θεωρείτε ότι αρκεί; Να περιμένουν κάτι περισσότερο οι συνταξιούχοι; Ευχαριστώ.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Καταρχάς, η μείωση, η κατάργηση ουσιαστικά σε δύο χρόνια της προσωπικής διαφοράς αποτελούσε ένα διαχρονικό αίτημα 670.000 συνταξιούχων και το οποίο είμαστε πια σε θέση να το υλοποιήσουμε.

Δεν είναι, όμως, η μόνη στήριξη που παρέχουμε στους συνταξιούχους. Εδώ και δύο χρόνια οι συντάξεις πια αυξάνονται, χρόνο με τον χρόνο. Και βέβαια, τώρα θα αρχίσουν να ωφελούνται και αυτοί οι οποίοι είχαν προσωπική διαφορά, που δεν έβλεπαν τις αυξήσεις.

Θέλω να θυμίσω ότι υπάρχει το έκτακτο βοήθημα των 250 ευρώ, το οποίο μονιμοποιείται πια. Ήταν έκτακτο, τώρα γίνεται μόνιμο, θα δίνεται κάθε Νοέμβριο.

Και βέβαια, να θυμίσω ότι από τις μειώσεις της φορολογίας εισοδήματος ωφελούνται όλοι, και οι συνταξιούχοι, ειδικά αυτοί οι οποίοι προφανώς είναι πάνω από το όριο του αφορολόγητου.

Και από εκεί και πέρα, ξέρω ότι και οι χαμηλοσυνταξιούχοι μας τα βγάζουν πέρα δύσκολα και η ακρίβεια, όπως είπα, είναι το πρώτο πρόβλημα το οποίο πρέπει να αντιμετωπίσουμε.

Δεν είχα την ευκαιρία να μιλήσω πριν για τους παράγοντες κόστους. Άμα δείτε, ας πούμε, επιμέρους τους τομείς όπου δαπανά ένα νοικοκυριό ή ένας συνταξιούχος χρήματα, στα τρόφιμα, πηγαίνουμε καλύτερα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο τελευταία. Στην ενέργεια υπάρχει μια σημαντική μείωση των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας. Ελπίζω να έχω την ευκαιρία ίσως κάποια στιγμή στη συνέχεια να μιλήσω πιο αναλυτικά για την ενεργειακή μας πολιτική. Άρα, δεν κοιτάμε μόνο το εισόδημα, κοιτάμε και τις δαπάνες του κάθε νοικοκυριού.

Και βέβαια, να πω και αυτό το οποίο είπα πριν: το γεγονός ότι παραπάνω από 200.000, 250.000 συνταξιούχοι εργάζονται πια -πολλοί το έκαναν και πριν, αλλά το έκαναν παράνομα- και εργάζονται τώρα νόμιμα, ξέρουν ότι δεν κινδυνεύει να περικοπεί η σύνταξή τους. Έχουν ένα συμπληρωματικό εισόδημα.

Οι πιο πολλοί πιστεύω το κάνουν για οικονομικούς λόγους. Υπάρχουν, όμως, και κάποιοι που το κάνουν γιατί θέλουν να αισθάνονται παραγωγικοί και δημιουργικοί και δεν πρέπει αυτούς τους ανθρώπους να τους τιμωρούμε.

Άρα, η έγνοια μας είναι πάντα στους συνταξιούχους και στο πώς μπορούμε να τους βοηθήσουμε, να κάνουμε τη ζωή τους καλύτερη. Και νομίζω ότι αποδείξαμε έμπρακτα ότι το εννοούμε αυτό.

Σοφία Φασουλάκη (MEGA): Καλησπέρα και από εμένα, κ. Πρόεδρε. Στο θέμα της ακρίβειας θα παραμείνω, στη συνέχεια της ερώτησης της συναδέλφου. Διανύουμε τον τέταρτο χρόνο πολύ υψηλού πληθωρισμού. Όλες οι έρευνες και οι δημοσκοπήσεις λένε ότι ο μήνας δεν βγαίνει, στις 20 του μήνα τελειώνει ο μισθός. Το τυπικό καλάθι στο σούπερ μάρκετ, σύμφωνα με το ΙΕΛΚΑ, πριν από πέντε χρόνια ήταν γύρω στα 50 ευρώ, έχει πάει στα 130.

Θα ήθελα να ρωτήσω πόσο ικανοποιημένος είστε, κ. Πρόεδρε, από τις προσπάθειες που έχει κάνει μέχρι στιγμής η κυβέρνησή σας για την αντιμετώπιση της ακρίβειας και τι θα λέγατε σε μια οικογένεια με έναν μέσο μισθό σήμερα 1.400 ευρώ μεικτά, 1.100 καθαρά, με ένα ή δύο παιδιά και ενοίκιο 700 ευρώ;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Θα της πω ότι κατ’ εξοχήν η προτεραιότητά μου και η μεγάλη φορολογική μεταρρύθμιση αφορά αυτές τις οικογένειες.

Μην ξαναπώ και μην παρουσιάσω πάλι τα οικονομικά οφέλη για τις οικογένειες, ειδικά με παιδιά, οι οποίες βρίσκονται σε αυτά τα εισοδηματικά κλιμάκια. Αν αυτό δεν είναι στήριξη κατά της ακρίβειας, τότε τι είναι; Είναι λεφτά τα οποία κάθε μήνα θα προστεθούν στο διαθέσιμο εισόδημα της οικογένειας.

Τώρα, ως προς τα νούμερα για τον πληθωρισμό, ξέρω πόσο μεγάλο είναι το πρόβλημα. Γιατί είναι μεγάλο το πρόβλημα; Διότι εμείς κουβαλάμε και δέκα χρόνια κρίσης στην πλάτη μας.

Όμως, ο συσσωρευμένος πληθωρισμός στην Ελλάδα ήταν χαμηλότερος απ’ ό,τι ήταν στην Ευρώπη τα τελευταία πέντε χρόνια. Δεν ξέρω για το καλάθι, πώς από τα 50 πήγε στα 130, δεν έχω υπόψη μου εγώ τέτοια έρευνα.

Ξέρω, όμως, ότι κάνουμε μεγάλη προσπάθεια και τελευταία οι τιμές στα τρόφιμα είναι σε πολύ καλύτερη κατάσταση απ’ ότι ήταν πριν. Προφανώς έχουν αυξηθεί, αλλά και μένουν σταθερές, σταθερές σε ένα υψηλότερο επίπεδο αλλά τουλάχιστον δεν αυξάνονται παραπάνω.

Άρα, η συζήτηση για την ακρίβεια είναι επίκαιρη και είναι στο επίκεντρο και όλων των πολιτικών πρωτοβουλιών μας. Γι’ αυτό εξαγγείλαμε αυτό το πρόγραμμα μείωσης της φορολογίας, ακριβώς για να ανακουφίσουμε τα νοικοκυριά από την ακρίβεια.

Σας μίλησα για τα τρόφιμα. Να πω δυο κουβέντες για την ενέργεια, το ηλεκτρικό ρεύμα. Έχουμε κάνει μεγάλες μεταρρυθμίσεις στην αγορά ενέργειας. Φέτος, η τιμή χονδρικής τον Αύγουστο ήταν πολύ μειωμένη σε σχέση με πέρυσι. Γιατί έγινε αυτό; Για δύο λόγους. Ο πρώτος ήταν γιατί με δική μας επιμονή σε ευρωπαϊκό επίπεδο αντιμετωπίσαμε ζητήματα διασυνδέσεων έτσι ώστε η Νοτιοανατολική Ευρώπη να μην είναι ενεργειακά αποκομμένη από τη Δυτική Ευρώπη και να μην έχει αυτές τις αποκλίσεις τιμών. Και γιατί καθώς χρόνο με τον χρόνο θα μπαίνουν περισσότερες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η τιμή της ενέργειας θα μειώνεται.

Έχω την απαίτηση, θα το ξαναπώ, αυτές οι μειωμένες τιμές χονδρικής να περάσουν και στη λιανική. Για τον μήνα Σεπτέμβριο είδαμε κάποιες καλές ενδείξεις. Αν αυτό συνεχιστεί, έχει καλώς. Αλλά θα γνωρίζουν όλοι, και οι μεγάλοι παραγωγοί ενέργειας, και χονδρικής και λιανικής, ότι αυτό δεν είναι απλά απαίτηση. Έχουμε τρόπο να το επιβάλλουμε, και αν χρειαστεί θα το κάνουμε.

Άρα, και για το ζήτημα του ρεύματος πιστεύω ότι τα πράγματα συν τω χρόνω -θα υπάρχουν διακυμάνσεις- θα πηγαίνουν καλύτερα. Αλλά έχουμε μία οικονομία προσφοράς και ζήτησης.

Έγινε μία μεγάλη συζήτηση για το μοσχαρίσιο κρέας. Μα, η Ελλάδα εισάγει το 85% του μοσχαρίσιου κρέατος. Γιατί; Διότι πολύ απλά δεν είμαστε τόσο ανταγωνιστικοί. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να στηρίξουμε τους παραγωγούς μοσχαρίσιου κρέατος στη χώρα. Αλλά όταν εισάγεις το 85% του μοσχαρίσιου κρέατος, προφανώς εισάγεις τις αυξήσεις τιμών ενός παγκόσμιου χρηματιστηριακού αγαθού.

Κατά συνέπεια, μην νομίζουμε ότι εμείς αυτή τη στιγμή μπορούμε ως διά μαγείας να επιβάλλουμε τιμές. Όταν έχουμε τόσο αυξημένο τουρισμό, ο οποίος μας χαροποιεί γιατί είναι ο «αιμοδότης» της ελληνικής οικονομίας, προφανώς σε ορισμένα προϊόντα από τη στιγμή που υπάρχει αυξημένη ζήτηση, θα αυξηθούν και για κάποιο διάστημα οι τιμές.

Τρόποι ελέγχου των τιμών με έναν νόμο και με ένα άρθρο δεν υπάρχουν, νομίζω ότι αυτό το έχουμε αντιληφθεί όλοι. Τρόποι ελέγχου της αγοράς, όμως, κατά της κερδοσκοπίας υπάρχουν και γι’ αυτό δημιουργούμε και την ανεξάρτητη αρχή καταναλωτή, όπου ενώνουμε όλους τους εποπτικούς μηχανισμούς, για να μπορέσουμε αυτό το οποίο ήδη κάνουμε με αρκετά αποτελεσματικό βαθμό μέσω της ΔΙΜΕΑ, να το κάνουμε με μία ανεξάρτητη θωράκιση. Ωστε όλοι να γνωρίζουν ότι καλός ο ανταγωνισμός, αλλά καλύτερος ο έλεγχος όταν ο ανταγωνισμός καταλήγει να διαμορφώνει συνθήκες ολιγοπωλίων.

Νίκος Χασαπόπουλος (Mononews.gr): Κύριε Πρόεδρε, συνέβη σε πολλές χώρες, όπως όλοι γνωρίζουμε, να πέφτουν κυβερνήσεις από σκάνδαλα ή από φαινόμενα διαφθοράς. Συνέβη και στη χώρα μας, όπως θυμάστε, με την κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου, που έπεσε από το σκάνδαλο Κοσκωτά ή από το σκάνδαλο του Βατοπεδίου που έπεσε η κυβέρνηση Καραμανλή.

Τώρα, η χώρα μας όντως ταλανίζεται με αυτή την ιστορία με τον ΟΠΕΚΕΠΕ και επιπλέον υπάρχει μια αίσθηση στον κόσμο ότι υπάρχει διαφθορά. Πώς θα αποφύγετε μια πιθανή πτώση της κυβέρνησης;

Και επειδή λέτε και ότι θα διεκδικήσετε και τρίτη θητεία, οκτώ χρόνια δεν σας έχουν φτάσει; Τι καινούργιο θα φέρετε στα άλλα τέσσερα χρόνια ας πούμε και με τόσο πάθος προσπαθείτε να κερδίσετε και μια τρίτη εκλογική αναμέτρηση;

Και κάτι άλλο, με συγχωρείτε για τον τόνο, υπάρχει ένα αίτημα που το δεχόμαστε εμείς, για επιστροφή του Γρηγόρη Δημητριάδη. Τι λέτε γι’ αυτό; Αίτημα βουλευτών, εννοώ. Ευχαριστώ πολύ.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Για το μεν τελευταίο δεν τίθεται κανένα τέτοιο ζήτημα, αλλά για τα υπόλοιπα τα οποία με ρωτήσατε, καταρχάς, εξ όσων θυμάμαι, εσείς είστε παλαιότερος, αλλά ο Ανδρέας Παπανδρέου εξήντλησε τη δεύτερη τετραετία του και μάλιστα είχε φροντίσει να αλλάξει και τον εκλογικό νόμο, να φέρει την απλή αναλογική, για να κάνει τη δουλειά της Νέας Δημοκρατίας πολύ πιο δύσκολη και χρειάστηκαν τρεις εκλογές για να κερδηθούν.

Νίκος Χασαπόπουλος (Mononews.gr): Ο νόμος Κουτσόγιωργα.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Εγώ δεν βλέπω καμία ομοιότητα μεταξύ αυτού το οποίο περιγράφετε και της κατάστασης στην οποία βρίσκεται αυτή τη στιγμή η Νέα Δημοκρατία. Έχουμε μία σταθερή κοινοβουλευτική πλειοψηφία και θα εξαντλήσουμε την τετραετία και κάπου εκεί τελειώνει από εμένα αυτή η συζήτηση.

Και να σας πω και κάτι; Καταλαβαίνω μερικές φορές την «πολιτική κουζίνα». Συζητιούνται «σκάνδαλα», «δοκιμάζεται η κυβέρνηση», μπορεί να αφορά 1.000 ανθρώπους πέριξ της πλατείας Κολωνακίου αυτή η συζήτηση. Δεν νομίζω ότι αφορά τόσο πολύ την κοινωνία.

Εγώ αυτή τη στιγμή είμαι ένας εκλεγμένος Πρωθυπουργός με μια εντολή: με προσέλαβαν οι Έλληνες πολίτες για τέσσερα χρόνια. Αυτό είναι το συμβόλαιό μου μαζί τους. Και στο τέλος της τετραετίας θα κρίνουν εάν το συμβόλαιο αυτό πρέπει ή δεν πρέπει να ανανεωθεί. Αυτή είναι η ομορφιά της δημοκρατίας. Και είμαστε όλοι σεμνοί και ταπεινοί απέναντι στην κρίση του ελληνικού λαού.

Αλλά, όπως σας είπα, αυτή τη στιγμή το ότι δεν με πήραν και τα χρόνια και ότι θα ήθελα να διεκδικήσω μια τρίτη τετραετία δεν σημαίνει ότι όλο μου το μυαλό αυτή τη στιγμή είναι ντε και καλά πώς θα κερδίσω τις εκλογές το 2027.

Όχι. Στις εκλογές του 2027 θα κερδίσουμε αν είμαστε μια καλή κυβέρνηση. Ανάποδα δουλεύει η λογική μου. Το ίδιο κάναμε και το 2023. Λοιπόν, αν είμαστε μια καλή κυβέρνηση, αν έχουμε απαντήσεις στα ερωτήματα τα οποία μου θίξατε, έχουμε περιορίσει τις επιπτώσεις της ακρίβειας, έχουμε κάνει όλα αυτά τα οποία έχουμε πει, ναι, νομίζω ότι θα έχουμε καλές ελπίδες να κερδίσουμε εκλογές.

Αλλά δεν είμαι, θα έλεγα, δεν έχω καμιά ψύχωση ντε και καλά προσωπική με το να κερδίσω και οπωσδήποτε να κάνω και μια τρίτη τετραετία. Αν είναι να έρθει, θα έρθει, αλλά θα έρθει γιατί θα είμαστε μια καλή κυβέρνηση. Όχι γιατί ντε και καλά από τώρα πρέπει να σχεδιάζουμε το πώς θα πετύχουμε αυτόν τον στόχο.

Γιατί αν καταλήξουμε να το κάνουμε αυτό, σας διαβεβαιώνω ότι οι αποφάσεις τις οποίες πρέπει να πάρουμε τώρα, θα τις μεταθέσουμε για το μέλλον. Και δεν έχω καμία πρόθεση αυτό να το κάνω.

Χρήστος Παναγόπουλος (Liberal.gr): Καλησπέρα σας, κ. Πρόεδρε. Με δεδομένες τις νεότερες πολιτικές εξελίξεις στην Ουκρανία, αλλά και τη στάση που τηρούν οι Ηνωμένες Πολιτείες, έχετε δεχθεί κριτική ότι οδηγήσατε την Ελλάδα σε μια γεωπολιτική ήττα, αποδυναμώνοντας στην πορεία την εθνική ασφάλεια, αλλά και προκαλώντας βαθιά ρήγματα στις ελληνορωσικές σχέσεις. Τι απαντάτε σε αυτό;

Και πιστεύετε ότι με την επιλογή της να φερθεί ως ο επιτήδειος ουδέτερος, η Τουρκία θα βγει κερδισμένη έναντι της Ελλάδας; Μετανιώνετε για τη στάση σας; Μήπως έκανε λάθος η Ελλάδα ή είναι τελικά στη σωστή πλευρά της ιστορίας; Σας ευχαριστώ πολύ.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Το πώς αποδυναμώνεται η εθνική ασφάλεια σε μια χώρα η οποία έχει ενισχύσει τόσο έμπρακτα τις Ένοπλες Δυνάμεις -θέλω να θυμίσω ότι μόνο το 2026 θα δαπανήσουμε 2,3 δισεκατομμύρια ευρώ πρωτίστως για τις φρεγάτες Belh@rra οι οποίες θα πλέουν στο Αιγαίο μέχρι το τέλος του επόμενου έτους- δυσκολεύομαι να το αντιληφθώ. Το πώς έχει απομειωθεί η εθνική ασφάλεια όταν αναμφισβήτητα το κύρος της χώρας έχει ενδυναμωθεί σημαντικά στο εξωτερικό και έχουμε σταματήσει να είμαστε μια χώρα-«παρίας» και είμαστε μια σοβαρή υπεύθυνη ευρωπαϊκή χώρα. Αλλά, από κει και πέρα, ο καθένας μπορεί να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα.

Για το ζήτημα της Ουκρανίας, η Ελλάδα έχει έναν πρόσθετο λόγο να ταχθεί με τη σωστή πλευρά της Ιστορίας, πέραν του ότι μου είναι αδιανόητο να φανταστώ πώς δεν θα υπερασπιστούμε τον αμυνόμενο απέναντι στον επιτιθέμενο. Γιατί αυτό έγινε στην Ουκρανία.

Η Ελλάδα κουβαλάει το τραύμα της Κύπρου. Μια εισβολή και κατοχή, η οποία 51 χρόνια τώρα δεν έχει επιλυθεί. Πώς είναι δυνατόν να νομιμοποιήσει την αίσθηση ότι «δεν βαριέσαι, μωρέ, κατέλαβε κάποια εδάφη ο επιτιθέμενος, πάμε να τα αναγνωρίσουμε τώρα, να τελειώσουμε τον πόλεμο έτσι, τσάτρα- πάτρα». Ή πώς, ο μη γένοιτο, η Ελλάδα θα ζητούσε στήριξη από τους συμμάχους της, αν βρισκόταν στην πολύ δύσκολη θέση να πρέπει να αμυνθεί απέναντι σε μια άλλη αναθεωρητική δύναμη, η οποία βρίσκεται στη γειτονιά μας.

Δεν εκτιμώ ότι κάτι τέτοιο θα γίνει, θέλω να είμαι σαφής. Πιστεύω ότι με την Τουρκία θα βρούμε την ισορροπία μας. Αλλά δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι υπάρχει αναθεωρητισμός από την Τουρκία σήμερα, ο οποίος πρέπει να ελεγχθεί.

Το είπα και χθες, το επαναλαμβάνω και σήμερα: η Ελλάδα απομονώθηκε μια φορά από την Ευρώπη για λόγους οικονομικούς. Γίναμε το «μαύρο πρόβατο». Δεν πρόκειται επί δικών μου ημερών να γίνουμε το «μαύρο πρόβατο» για λόγους γεωπολιτικούς.

Δεν είμαστε με την Ευρώπη, είμαστε Ευρώπη. Να το ξεκαθαρίσω αυτό: είμαστε Ευρώπη.

Και αυτή τη στιγμή θα εξακολουθώ να υπηρετώ αυτή την πολιτική με απόλυτη προσήλωση, έστω και αν ξέρω ότι μπορεί να ασκούνται ενστάσεις από μια μερίδα της κοινής γνώμης, την οποία θέλω να πείσω, όμως, ότι αυτή είναι η σωστή πολιτική, όχι μόνο γιατί αυτό είναι το σωστό στην Ουκρανία, αλλά γιατί αυτό εξυπηρετεί στον πυρήνα του τα δικά μας εθνικά συμφέροντα.

Σπύρος Μουρελάτος (Flash.gr): Κύριε Πρόεδρε, να σας πάω, να σας επιστρέψω μάλλον, στα κομματικά. Η κυβέρνησή σας έχει μπει πλέον στο δεύτερο μισό της δεύτερης θητείας σας και σε συνδυασμό με τις δημοσκοπήσεις που είχαμε τουλάχιστον μέχρι πριν από ενάμιση μήνα, βρίσκεστε μακριά μάλλον από τον πήχη της αυτοδυναμίας. Αυτό, ξέρετε, τροφοδοτεί και τη σεναριολογία την πολιτική, ευφάνταστη και μη.

Ένα από τα σενάρια που διακινούνται εσχάτως, υπάρχουν σχετικά δημοσιεύματα, φαντάζομαι θα τα έχετε δει και εσείς, είναι η αλλαγή εν κινήσει στην προεδρία της Νέας Δημοκρατίας. Και για να το κάνουμε λιανά, να καταλαβαίνουν και οι ακροατές μας, οι τηλεθεατές μας τι εννοούμε, είναι ότι η Νέα Δημοκρατία υπάρχει πιθανότητα να φτάσει στις επόμενες εκλογές χωρίς εσάς στο τιμόνι.

Αυτό έχει ξαναγίνει στην Ελλάδα, δεν είναι πρωτόγνωρο. Μπορεί όχι στον δικό σας χώρο, αλλά το 2004 ο αείμνηστος Κώστας Σημίτης, αρχές του 2004, είχε παραδώσει το δαχτυλίδι, που λέγαμε τότε, στον Γιώργο Παπανδρέου. Η πολιτική ιστορία είναι γνωστή: ο κ. Παπανδρέου ηττήθηκε στις εκλογές μετά από τρεις μήνες από τον Κώστα Καραμανλή.

Η ερώτησή μου, λοιπόν, είναι απλή: είναι τόσο δυσμενή τα δημοσκοπικά και πολιτικά δεδομένα για εσάς, που εξετάζετε το σενάριο να δώσετε δαχτυλίδι; Θα εκκινήσετε, θα δρομολογήσετε διαδικασίες διαδοχής σας πριν από τις επόμενες εκλογές; Ευχαριστώ πολύ.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Θα αστειεύεστε, φαντάζομαι. Εγώ δεν ξέρω ποιοι διακινούν αυτά τα σενάρια. Νομίζω ότι αν πάτε και βγείτε μια βόλτα έξω στην κοινωνία, δεν νομίζω ότι αυτό είναι το αντικείμενο συζήτησης.

Εγώ καταλαβαίνω γιατί, όπως είπα και πριν, στην «πολιτική κουζίνα» μπορεί να κουβεντιάζονται διάφορα. Καταλαβαίνω, επίσης, γιατί κάποια συγκεκριμένα συμφέροντα, για δικούς τους λόγους, ευρισκόμενα απέναντι στην κυβέρνηση, θέλουν να προκαλούν ενδεχομένως κάποιες υπόνοιες εσωτερικής αναταραχής. Και αυτά μέσα στο παιχνίδι είναι.

Αλλά πιστεύετε πραγματικά ότι ένας εκλεγμένος Πρωθυπουργός με ισχυρή λαϊκή νομιμοποίηση, του οποίου το κόμμα εξακολουθεί να προηγείται στις δημοσκοπήσεις -με κάποια φθορά, το αναγνωρίζω- με παραπάνω από 10 μονάδες από το δεύτερο, θα ξεκινούσε με οποιονδήποτε τρόπο μια τέτοια συζήτηση;

Ας είμαστε λίγο σοβαροί και ας εστιάσουμε στα πραγματικά προβλήματα της κοινωνίας και να αφήσουμε αυτούς οι οποίοι διακινούν αυτά τα ευφάνταστα σενάρια στη δική τους μοναξιά και στη θλίψη που, δυστυχώς, θα προκαλέσει η μη επιβεβαίωσή τους.

Άγγελος Αγγελίδης (Ελεύθερος Τύπος): Καλησπέρα, κ. Πρόεδρε. Έχω σημειώσει δύο πράγματα από τη χθεσινή σας ομιλία. Είπατε χαρακτηριστικά ότι οι αυξήσεις στους ενστόλους, δηλαδή τις Ένοπλες Δυνάμεις και τα Σώματα Ασφαλείας, θα είναι σημαντικές και θα δοθούν και από τη μισθοδοσία του Οκτωβρίου. Δεν είπατε, όμως, παραπάνω λεπτομέρειες. Σε τι ποσοστό θα φτάσουν και τι θα είναι αυτές οι αυξήσεις.

Και ένα δεύτερο, αν μου επιτρέπετε, ότι «το μέρισμα της ανάπτυξης είναι αναγκαίο να επιστρέφει στους πολίτες με δίκαιο τρόπο». Μήπως, τελικά, το μέρισμα της ανάπτυξης ήταν λίγο μικρό και θα δοθεί και νέα στήριξη στο μέλλον; Σας ευχαριστώ.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Για το μεν πρώτο, έχουν γίνει συγκεκριμένες εξαγγελίες από το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας και νομίζω ότι και οι ένστολοί μας γνωρίζουν ότι έχουν ήδη πάρει τις πρώτες αυξήσεις οι οποίες καταβλήθηκαν από τον Ιούλιο του 2025 και θα υπάρχουν και περισσότερες την 1/1/2026. Αύριο το οικονομικό επιτελείο θα έχει την ευκαιρία να παρουσιάσει τα ακριβή νούμερα, δεν τα έχω εύκαιρα αυτή τη στιγμή.

Τώρα για το ερώτημά σας για το μέρισμα της ανάπτυξης, προφανώς και του χρόνου εκτιμούμε ότι θα υπάρχει δυνατότητα σημαντικής στήριξης της κοινωνίας, όσο αποδίδει η πολιτική μας, όσο μειώνεται η φοροδιαφυγή και όσο εξακολουθούμε να παραμένουμε σε αναπτυξιακή τροχιά.

Γι’ αυτό και σας είπα ότι αυτή η πολιτική δεν είναι πολιτική μιας χρήσης. Είναι, εξάλλου, μία πολιτική την οποία υπηρετούμε με συνέπεια εδώ και χρόνια. Και επιμένω σε αυτό που είπα ότι, παρά τις δυσκολίες που υπάρχουν, θεωρώ ότι τα καλύτερα είναι μπροστά μας.

Οπότε, λίγο υπομονή μέχρι τη ΔΕΘ του 2026. Δεν μπορώ να γνωρίζω αυτή τη στιγμή τι θα συμπεριλάβουμε σε αυτές τις ανακοινώσεις. Γνωρίζω, όμως, ότι κάποιες από τις ανακοινώσεις που κάναμε, προφανώς έχουν ορίζοντα υλοποίησης διετίας, όπως το ζήτημα, παραδείγματος χάρη, του ΕΝΦΙΑ στην περιφέρεια.

Αλλά γνωρίζω επίσης ότι όλα τα μέτρα αυτά τα οποία εξαγγείλαμε, είναι μόνιμα μέτρα. Θα το ξαναπώ, είναι μόνιμα μέτρα. Όταν μειώνεται η φορολογία σου, μειώνεται για πάντα. Εκτός αν έρθει κάποιος και την ξαναμειώσει ή την αυξήσει.

Εξάλλου, έχουμε εμπειρία σε αυτή τη χώρα από αυξήσεις φορολογίας, έτσι δεν είναι; Δηλαδή, μην ξεχνάμε, δεν ήταν πολύ πίσω. Μια δεκαετία ήταν. Τέτοια εποχή, πριν από δέκα χρόνια, αρχές Σεπτεμβρίου του 2015 είχαμε προεκλογική περίοδο. Τότε είχε υπογραφεί το τρίτο μνημόνιο. Δεν είχε πάρει πολύ χαμπάρι η ελληνική κοινωνία τι είχε μέσα το τρίτο μνημόνιο. Το κατάλαβε καλά στη συνέχεια. Άρα, μην θεωρούμε ότι και οι μειώσεις φόρων είναι δεδομένες, διότι έχουμε συγκεκριμένα παραδείγματα κυβερνήσεων που «τσάκισαν» τη μεσαία τάξη στους φόρους. Περίπου την εξολόθρευσαν.

Εμείς τουλάχιστον υπηρετούμε τη διαφορετική πολιτική. Και εκτιμώ ότι και του χρόνου θα έχουμε τη δυνατότητα να εξαγγείλουμε σημαντικές αποφάσεις ελάφρυνσης των νοικοκυριών και στήριξης της οικονομίας συνολικά.

Πένυ Αβραμίδη (Απογευματινή): Κύριε Πρόεδρε, στην προεκλογική περίοδο του 2023 είχατε δηλώσει ότι η υγεία αποτελεί το μεγάλο στοίχημα για την τρέχουσα τετραετία.

Τώρα βρισκόμαστε στο δεύτερο μισό της τετραετίας και θα ήθελα να σας ρωτήσω αν είστε ικανοποιημένος από τα βήματα που έχει κάνει η κυβέρνησή σας στο Εθνικό Σύστημα Υγείας, από την πρόοδο που έχει γίνει, γιατί έχουμε αυτή τη στιγμή και το δεδομένο να πυκνώνουν και να αυξάνονται οι διαμαρτυρίες. Είναι σχεδόν καθημερινά αυτά τα φαινόμενα και στην Αττική και στην περιφέρεια.

Και ακόμη βλέπουμε ανακαινίσεις σε κτήρια, σε δομές του ΕΣΥ, βλέπουμε μειώσεις στον χρόνο στα επείγοντα. Όμως, έχουμε μεγάλο πρόβλημα -και καταγράφεται- στις ελλείψεις γιατρών. Ποιος είναι ο σχεδιασμός σας για ίσως καλύτερες αποδοχές για το προσωπικό του ΕΣΥ προκειμένου να γίνει πιο ελκυστικό και να καλυφθούν τα κενά; Ευχαριστώ.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Έχω μιλήσει πολλές φορές για την προτεραιότητα την οποία αποδίδω στο Εθνικό Σύστημα Υγείας, αλλά και για τις σημαντικές βελτιώσεις οι οποίες έχουν ήδη επιτευχθεί αυτά τα δύο χρόνια. Δεν θέλω να τις επαναλάβω εκτενώς.

Είμαστε μπροστά στο μεγαλύτερο πρόγραμμα ανακαίνισης υποδομών του ΕΣΥ από συστάσεώς του. Παραπάνω από 90 Τμήματα Επειγόντων Περιστατικών ανακαινίζονται, παραπάνω από 170 Κέντρα Υγείας στην περιφέρεια ξαναγίνονται ουσιαστικά καινούργια.

Η τεχνολογία μπαίνει πια στην υγεία. Το «βραχιολάκι» στις εφημερίες εφαρμόστηκε με επιτυχία, μείωσε το χρόνο και έκανε πολύ καλύτερη τη διαχείριση των περιστατικών των εφημεριών. Τα απογευματινά χειρουργεία αποφόρτισαν τις λίστες αναμονής. Το 2025 θα κλείσει με ρεκόρ χειρουργείων στη χώρα. Αν δεν κάνω λάθος, παραπάνω από 530.000 χειρουργεία, για να έχουμε μία αίσθηση του μεγέθους του Εθνικού Συστήματος Υγείας.

Έχουμε τον μεγαλύτερο αριθμό γιατρών και νοσηλευτών που είχαμε ποτέ στο Εθνικό Σύστημα Υγείας, αλλά θέλουμε κι άλλους, ειδικά σε συγκεκριμένες ειδικότητες όπου έχουμε ελλείψεις. Δεν είναι μόνο ελληνικό το πρόβλημα.

Όποιος θέλει σήμερα να πάει επικουρικός γιατρός ή νοσηλευτής, μπορεί να πάει. Έχουμε ένα ζήτημα πρωτογενούς, θα έλεγα, εκπαίδευσης παθολόγων, αναισθησιολόγων. Δεν είναι μόνο ελληνικό το πρόβλημα, πρέπει να το αντιμετωπίσουμε.

Έχουμε βελτιώσει σημαντικά τις απολαβές των γιατρών, όχι εκεί που θα θέλαμε, αλλά υπάρχει μια σημαντική βελτίωση και με βελτιώσεις απολαβών, αλλά και με μείωση φορολογίας. Αναφέρω ενδεικτικά την αυτοτελή φορολόγηση των εφημεριών, την οποία υλοποιούμε τον τελευταίο χρόνο και θα επιμείνουμε σε αυτή την προσπάθεια.

Και βέβαια, έχει γίνει μία επανάσταση -και δεν τον χρησιμοποιώ αυτόν τον όρο εύκολα- στα ζητήματα της πρόληψης και της δημόσιας υγείας. Το Υπουργείο Υγείας δεν είναι Υπουργείο Ασθένειας, είναι Υπουργείο Υγείας. Και πρέπει να επενδύσουμε στο να προλαμβάνουμε την ασθένεια.

Και αυτό έχει γίνει σε πολύ μεγάλη έκταση, έχουν σωθεί δεκάδες χιλιάδες ζωές και έχει βελτιωθεί η ποιότητα ζωής πολλών συμπολιτών μας από τις προληπτικές εξετάσεις, τις οποίες έχουμε δρομολογήσει αυτή τη στιγμή. Και είμαστε στην πρώτη γραμμή της Ευρώπης ως προς την καινοτομία.

Έχουμε πολλή δουλειά να κάνουμε ακόμα, αλλά θα το ξαναπώ: δεν πρόκειται να επιτρέψω σε μία πολύ μικρή μερίδα συνδικαλιστών, που θέλουν κάθε φορά να κάνουν φασαρία σε ένα νοσοκομείο, να ακυρωθεί όλη αυτή η προσπάθεια η οποία γίνεται.

Το ΕΣΥ ανήκει σε όλους και όταν ρωτάμε τους νοσηλευόμενους, η εικόνα την οποία παίρνουμε είναι πολύ καλύτερη από αυτή που πολλές φορές παρουσιάζεται, είτε από τους συνδικαλιστές είτε από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης.

Και θέλω να σας ζητήσω με θάρρος να παρουσιάζετε όλη την εικόνα του ΕΣΥ. Και τα στραβά του, γιατί υπάρχουν αρκετά, αλλά και τα πολλά καλά τα οποία έχουν γίνει.

Και από το να συνομιλώ με ανθρώπους, οι οποίοι είναι με μία ντουντούκα και δεν ακούν τίποτα από αυτά τα οποία λέμε, επαναλαμβάνοντας μονότονα τα ίδια και τα ίδια, και με τους οποίους δεν μπορούμε πια να συνομιλήσουμε, διότι αρνούνται τα βασικά δεδομένα, προτιμώ να ακούω τους πολλούς υπεύθυνους και σοβαρούς γιατρούς και νοσηλευτές, αλλά κυρίως να ακούω τους ασθενείς.

Το ΕΣΥ υπάρχει για να υπηρετεί τους ασθενείς. Και όταν οι ασθενείς μας λένε κάτι το οποίο πρέπει να βελτιώσουμε, πρέπει να το ακούμε πολύ προσεκτικά. Αλλά και όταν μας λένε μπράβο για κάτι, να το κρατάμε και αυτό και να μας δίνει δύναμη για να γινόμαστε ακόμα καλύτεροι.

Δημήτρης Χρυσικόπουλος (Το Ποντίκι – topontiki.gr): Καλημέρα, κ. Πρόεδρε. Σύμφωνα με δημοσίευμα του Politico, η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία διεξάγει αυτή τη στιγμή έρευνα στη χώρα μας για την ανακύκλωση. Μάλιστα, ακούμε ότι έρχεται και νέα για τον ΟΠΕΚΕΠΕ. Δίνεται η εντύπωση ότι η κυβέρνηση βρίσκεται σε έναν κλοιό σκανδάλων. Η αντιπολίτευση, μάλιστα, ισχυρίζεται ότι η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία έχει «στρατοπεδεύσει» στη χώρα μας. Τι λέτε για όλα αυτά;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Φαντάζομαι ότι ξέρετε πόσες υποθέσεις χειρίζεται η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία σε όλη την Ευρώπη: 2.600 και πλέον. Υπάρχουν χώρες με πολύ περισσότερες υποθέσεις.

Και είναι απολύτως λογικό ένας θεσμός, ο οποίος στηρίχθηκε και από την πατρίδα μας, ο οποίος έχει σκοπό τον έλεγχο, θα έλεγα, κατανομής του ευρωπαϊκού χρήματος, να κοιτάει υποθέσεις και να ελέγχει καταγγελίες. Αυτή είναι η δουλειά του. Μόνο στην Ελλάδα γίνεται αυτή η φασαρία για την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία.

Και να τονίσω ότι όταν μιλάμε για Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, μιλάμε για Έλληνες Εισαγγελείς οι οποίοι υπηρετούν στο γραφείο του Ευρωπαίου Εισαγγελέα.

Λοιπόν, μόνο στην Ελλάδα υπάρχει αυτή η εργαλειοποίηση υποθέσεων οι οποίες πρέπει να ερευνώνται. Και φαντάζομαι ότι υπάρχουν και πολλές υποθέσεις οι οποίες ερευνώνται και τελικά διαπιστώνεται ότι δεν έχει γίνει κάτι, οι οποίες δεν νομίζω ότι αναδεικνύονται επαρκώς.

Άρα, δεν έχουμε να φοβηθούμε κάτι από οποιονδήποτε έλεγχο. Τον επιδιώκουμε. Οποιοσδήποτε έλεγχος αυτή τη στιγμή γίνεται από οποιονδήποτε θεσμό είναι καλοδεχούμενος.

Και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η ελληνική πολιτεία έχει τους δικούς της μηχανισμούς. Και όταν γίνεται μια συζήτηση, ας πούμε, που αφορά τις διαγωνιστικές διαδικασίες, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η χώρα έχει δικαστήριο, έχει το Ελεγκτικό Συνέδριο το οποίο ελέγχει τη νομιμότητα τέτοιων διαδικασιών.

Δεν μπορούμε να λέμε εδώ και να διακινούνται απόψεις -τα διαβάζω και από συναδέλφους σας- ότι τάχα όλοι οι διαγωνισμοί είναι προβληματικοί. Να έρθουν να μας πουν, πού συμβαίνουν αυτά τα πράγματα;

Δεν λέω ότι είναι όλα τέλεια. Και αν υπάρχει κάτι το οποίο είναι προβληματικό, να ερευνηθεί χίλιες φορές. Και αν πρέπει να αποδοθεί δικαιοσύνη, και αυτή να αποδοθεί. Αλλά ας κρατήσουμε λίγο μια αίσθηση του πότε ένα πρόβλημα εργαλειοποιείται από την αντιπολίτευση και ποια είναι στην πραγματικότητα η έκτασή του.

Και να πω και κάτι ακόμα: συγγνώμη, όταν αποκαλύπτονται όλες αυτές οι συμμορίες από το ποδόσφαιρο μέχρι τα ναρκωτικά και από τα όπλα μέχρι τα καύσιμα, από αυτή την κυβέρνηση δεν αποκαλύφθηκαν; Αυτά δεν υπήρχαν πριν; Τώρα ξαφνικά εμφανίστηκαν; Δεν θα υπάρχουν και στο μέλλον;

Αυτή η κυβέρνηση έδειξε αποφασιστικότητα, όμως. Και τα έβαλε με κάποιους οι οποίοι μπορεί στο παρελθόν να θεωρούσαν ότι είναι στο απυρόβλητο. Και έδειξαν και πολύ θάρρος οι διωκτικές αρχές να το κάνουν αυτό. Δεν είναι εύκολη δουλειά, ξέρετε, αυτή.

Δεν χρειάζεται να επεκταθώ. Δεν είναι εύκολη δουλειά όταν τα βάζεις με τέτοιου είδους συμμορίες. Το κάναμε. Και τους πήγαμε στη Δικαιοσύνη. Και θα καταλήξουν στη φυλακή, εφόσον καταδικαστούν.

Άρα, αυτή η είναι η γενικότερη προσέγγισή μου στα ζητήματα αυτά. Η κυβέρνηση δεν έχει να φοβηθεί ούτε να κρύψει οτιδήποτε από οποιονδήποτε έλεγχο.

Αλλά ας έχουμε μια αίσθηση ότι αυτά γίνονται σε όλη την Ευρώπη και σίγουρα δεν είμαστε πρωταγωνιστές ή δεν είμαστε η χώρα η οποία απασχολεί αποκλειστικά την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία.

Βίκτωρας Μοντζέλλι (Newsbeast.gr): Κύριε Πρόεδρε, καλησπέρα. Καταλογίζεται στην κυβέρνηση ότι δεν φρόντισε να έχει διαύλους επικοινωνίας με την πλευρά Trump και είχατε επενδύσει περισσότερο, και αποκλειστικά μάλλον, στους Δημοκρατικούς. Αλλά όταν είδατε ότι θα έχαναν τις εκλογές, άλλαξε η τακτική, άλλαξε η ατζέντα σας. Θα ήθελα να μας πείτε πως είναι σήμερα οι σχέσεις Αθήνας με την κυβέρνηση του Donald Trump και αν σας απασχολεί η καθυστέρηση της έλευσης της κυρίας Guilfoyle στην πρεσβεία, στην πρωτεύουσα. Ευχαριστώ.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Η Ελλάδα έχει διαχρονικά καλές, πολύ καλές σχέσεις και με τους Δημοκρατικούς και με τους Ρεπουμπλικάνους. Θέλω να θυμίσω ότι πήγα και μίλησα στο Κογκρέσο, με κοινή πρόσκληση που μου απηύθυναν και τα δύο κόμματα, και χειροκροτήθηκα και από τις δύο πλευρές.

Θέλω, επίσης, να σας θυμίσω ότι έχω συνεργαστεί με τον Πρόεδρο Trump. Είμαι πια αρκετά παλαιός και είμαι ένας από τους λίγους Ευρωπαίους ηγέτες ο οποίος είχε την ευκαιρία να συνεργαστεί μαζί του και είχαμε μια εξαιρετική συνεργασία για το χρονικό διάστημα της επικάλυψης της δικής μου θητείας με την πρώτη θητεία της διακυβέρνησής του. Επομένως, σας διαβεβαιώνω ότι οι σχέσεις μας είναι πολύ καλές.

Με προβληματίζει, προφανώς, και θα ήθελα η νέα πρέσβειρα να έρθει νωρίτερα στην Αθήνα, αλλά αυτό δεν αφορά την Ελλάδα. Αφορά ένα συνολικό πρόβλημα ως προς τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν οι επικυρώσεις των αποφάσεων του Αμερικανού Προέδρου στη Γερουσία και στο Κογκρέσο.

Τώρα, βέβαια, δεν έχω τόσο καλές σχέσεις όσο ο κ. Καμμένος. Δεν μπορώ με ένα τηλέφωνο, έτσι, να τα τακτοποιώ όλα. Αλλά, εντάξει, είμαστε σε πολύ καλό δρόμο. Μην ανησυχείτε.

Τάσος Τασιούλας (Voria.gr): Kύριε Πρόεδρε, καλησπέρα. Θα ήθελα να σας ρωτήσω για την τραγωδία των Τεμπών, με αφορμή και τις χθεσινές κινητοποιήσεις.

Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι πλέον έχουν καταρριφθεί οι θεωρίες περί παράνομου φορτίου στην εμπορική αμαξοστοιχία. Εσείς ο ίδιος, όμως, σε συνέντευξη στον συνάδελφο Αντώνη Σρόιτερ, δεν είχατε αποκλείσει αυτό το ενδεχόμενο. Τι πιστεύετε τελικά; Έχουμε απαντήσεις δυόμιση χρόνια μετά το δυστύχημα που στοίχισε τη ζωή σε 57 συνανθρώπους μας; Ευχαριστώ.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Καταρχάς, κάθε φορά που μιλάω για την τραγωδία αυτή, σκύβω το κεφάλι και αναλογίζομαι τις ζωές που χάθηκαν τόσο άδικα, τον πόνο των συγγενών και επανέρχομαι στη δέσμευσή μου ότι ένα τέτοιο δυστύχημα δεν πρέπει ποτέ να ξαναγίνει και αγωνιζόμαστε συνέχεια να κάνουμε τον σιδηρόδρομό μας πιο ασφαλή, με αποτελέσματα τα οποία πιστεύω ότι ήδη αρχίζουν να είναι ορατά.

Δεν νομίζω πια ότι υπάρχει καμιά αμφιβολία. Τώρα ξέρουμε, με βάση και τα τελικά πορίσματα τα οποία εκδόθηκαν, για τη «συμμαχία του ξυλολίου» και για όλους αυτούς που με πρωτοφανή αθλιότητα εργαλειοποίησαν τον πόνο των συγγενών, μόνο και μόνο για να μας αποδώσουν ευθύνες που δεν μας αναλογούσαν.

Και σε αυτό το έργο συμμετείχαν πολλοί και κόμματα τα οποία υποτίθεται ότι ήταν θεσμικά υπεύθυνα, μέσα μαζικής ενημέρωσης τα οποία ανακύκλωναν αυτές τις θεωρίες, παρουσιάζοντας συνέχεια απίθανους ανθρώπους να λένε απίθανα πράγματα. Και καλό είναι να αναλογιστούν όλοι και να κάνουν την αυτοκριτική τους, γιατί φτάσαμε σε αυτό το σημείο.

Άρα, τώρα ξέρουμε πια ακριβώς τι έγινε και πως στήθηκε αυτή η πρωτοφανής αθλιότητα, όσον αφορά αυτό το τμήμα, τονίζω, της τραγωδίας των Τεμπών.

Τα υπόλοιπα θα τα βρει η Δικαιοσύνη. Και αναρωτιέμαι αν όλοι αυτοί οι οποίοι αυτή τη στιγμή φωνάζουν γιατί έκλεισε η ανάκριση, αν πραγματικά θέλουν τελικά τη δίκη.

Νομίζω ότι όλοι πρέπει να θέλουμε τη δίκη. Μια ανάκριση η οποία κρατάει δύο χρόνια και, κάποια στιγμή πρέπει να ολοκληρωθεί για να πάνε κατηγορούμενοι στο δικαστήριο να δικαστούν και όποιοι είναι υπεύθυνοι για ο,τιδήποτε να τιμωρηθούν. Αυτό πιστεύω ότι θέλουμε και αυτή τελικά είναι η δικαίωση, νομίζω, των συγγενών και η καλύτερη απόδοση τιμής στη μνήμη των ανθρώπων, ειδικά των νέων παιδιών που χάθηκαν σε αυτή την τραγωδία.

Πωλίνα Χρήστου (Newsbreak.gr): Κύριε Πρόεδρε, καλησπέρα σας. Η κυβέρνηση δέχεται σφοδρή κριτική για την απόλυτη σύμπλευση με το Ισραήλ, σε μια περίοδο που αυτό γίνεται αποδέκτης ευρύτερης κατακραυγής για τις επιθέσεις στη Γάζα και την τραγική ανθρωπιστική κατάσταση. Σας κατηγορούν για επιλεκτική επίκληση του Διεθνούς Δικαίου στην περίπτωση του Ισραήλ. Ποια είναι η απάντησή σας και επίκειται η αναγνώριση από τη χώρα μας ενός ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους; Σας ευχαριστώ πολύ.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Σας ευχαριστώ για την ερώτηση, αλλά νομίζω ότι η κατηγορία αυτή αδικεί τη θέση της Ελληνικής Κυβέρνησης.

Πράγματι, η κυβέρνηση έχει μια στρατηγική συμμαχία με το Ισραήλ. Αυτό, όμως, δεν μας εμπόδισε να ασκήσουμε δριμύτατη κριτική για τον τρόπο με τον οποίο το Ισραήλ διεξάγει την επιχείρηση στη Γάζα, για τον αδιανόητα μεγάλο ανθρώπινο πόνο που έχει προκαλέσει, για τις απώλειες ανθρώπινης ζωής. Και να μην επιμένουμε συνέχεια, και διμερώς αλλά και στα πλαίσια της θέσης μας στο Συμβούλιο Ασφαλείας, για την ανάγκη να υπάρχει άμεση κατάπαυση του πυρός, η οποία θα οδηγήσει τελικά σε ένα πλαίσιο συνομιλιών έτσι ώστε να καταλήξουμε σε αυτό το οποίο πιστεύω ότι μπορεί να είναι η μόνη πραγματική λύση του προβλήματος του παλαιστινιακού, που είναι μια λύση δύο κρατών.

Αυτή είναι η θέση της κυβέρνησης και προσωπικά έχει μεταφερθεί η άποψή μου στην ηγεσία του Ισραήλ και δημόσια αυτή είναι η τοποθέτησή μας. Και θα ασκήσουμε σκληρή κριτική στο Ισραήλ και θα εξακολουθούμε να το κάνουμε όσο η επιχείρηση αυτή διαρκεί και όσο δεν φτάνουμε σε κάποιου είδους εκεχειρία, η οποία θα διασφαλίζει προφανώς και την απελευθέρωση των ομήρων, αλλά ταυτόχρονα θα σταματήσει αυτή η αδιανόητη ανθρωπιστική κρίση η οποία έχει προκληθεί σήμερα στη Γάζα.

Είμαι απολύτως σαφής, λοιπόν, σε αυτά τα οποία λέω. Η Ελληνική Κυβέρνηση θα αναγνωρίσει το κράτος της Παλαιστίνης. Το ερώτημα είναι το πότε, το πώς και τη χρονική συγκυρία που εμείς θα κρίνουμε ότι είναι η πιο σωστή προκειμένου να μπορέσουμε με τον τρόπο μας να δώσουμε μια παραπάνω ώθηση σε αυτό το οποίο θεωρώ ότι πρέπει να είναι ο τελικός σκοπός αυτής της προσπάθειας, που δεν είναι άλλος από μια λύση δύο κρατών.

Παναγιώτης Μίχος (Μανιφέστο): Κύριε Πρόεδρε, προ ολίγου αλλά και στη χθεσινή ομιλία σας αναφερθήκατε στη σημασία της πολιτικής σταθερότητας. Αύριο στη Γαλλία λαμβάνει χώρα η ψηφοφορία εμπιστοσύνης για την κυβέρνηση Bayrou, με το ενδεχόμενο πτώσης τρίτης γαλλικής κυβέρνησης σε έναν χρόνο από τις βουλευτικές εκλογές να είναι ορατό.

Θέλω να σας ρωτήσω, σε μια εποχή διεθνούς αβεβαιότητας, με δεδομένο τον κομβικό ρόλο του Παρισιού εντός ΕΕ και δεδομένης της ελληνογαλλικής σύγκλισης σε ζητήματα ασφαλείας ιδιαίτερα στην Ανατολική Μεσόγειο, αν ανησυχείτε για τις εξελίξεις της Γαλλίας.

Και ως παρεμπίπτον, του χρόνου τέτοιες μέρες ολοκληρώνεται η στρατηγική εταιρική σχέση που υπογράψαμε το 2021 με τη Γαλλία. Έχετε να μας πείτε κάτι επ΄ αυτού; Ευχαριστώ πολύ.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Προφανώς και ανησυχώ για τις εξελίξεις στη Γαλλία, η οποία έχει εγκλωβιστεί εδώ και ένα σημαντικό χρονικό διάστημα σε μία κατάσταση οιονεί ακυβερνησίας, με μία κυβέρνηση η οποία δυσκολεύεται να ψηφίσει προϋπολογισμό, έρμαια δυνάμεων και από τα δεξιά και από τα αριστερά, συχνά με στοιχεία λαϊκισμού, που εγκλωβίζουν τη Γαλλία σε ένα πολιτικό αλλά και οικονομικό αδιέξοδο.

Η Γαλλία, σήμερα, δανείζεται πιο ακριβά από την Ελλάδα. Αυτό τα λέει όλα. Πριν από δέκα χρόνια η Γαλλία δανειζόταν με κάτω του 1% και η Ελλάδα δανειζόταν με 9%. Αυτό, θα έλεγα, είναι η καλύτερη απόδειξη της σημασίας της πολιτικής σταθερότητας σε αυτό το ευμετάβολο διεθνές οικονομικό και γεωπολιτικό περιβάλλον.

Εύχομαι και ελπίζω να προκύψει σταθερή κυβέρνηση στη Γαλλία, αλλά προφανώς δεν είμαι εγώ αυτός ο οποίος μπορεί καθ΄ οποιοδήποτε τρόπο αυτό να το επιβάλλει.

Όμως, το μήνυμα της Γαλλίας είναι μια προειδοποίηση του τι συμβαίνει όταν η πολιτική δεν μπορεί να υπηρετήσει την οικονομία και την κοινωνία. Εμείς εδώ, ευτυχώς, δεν είμαστε σε αυτή την κατάσταση, αλλά ας αναλογιστούμε καλά ότι πια αυτή είναι μία πραγματικότητα, η οποία, δυστυχώς, έχει κάνει την εμφάνισή της σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Εμείς τείνουμε να είμαστε η εξαίρεση σε αυτό.

Ως προς τη στρατηγική συμφωνία που με ρωτήσατε, προφανώς η πρόθεση της κυβέρνησης είναι να προχωρήσει στην ανανέωσή της.

Βίκυ Σαμαρά (News247.gr): Κύριε Πρόεδρε, εξαγγείλατε χθες μειώσεις φόρων, με κύριο στόχο, όπως είπατε, τη στήριξη της οικογένειας για την αντιμετώπιση του δημογραφικού.

Όμως, ταυτόχρονα, φέρνετε ένα νομοσχέδιο που προβλέπει τη δυνατότητα 13ωρης απασχόλησης στον ίδιο εργοδότη, έστω και για 37 ημέρες το χρόνο. Πώς θα κάνουν οικογένεια, πώς θα μεγαλώνουν παιδιά αυτοί οι εργαζόμενοι, αν χρειάζεται να δουλεύουν 13 ώρες την ημέρα υπερωριακά, γιατί δεν βγαίνουν με τον μισθό τους;

Μήπως κάτι πάει λάθος, όταν αναγκάζεται ένας γονιός να μη βλέπει το παιδί του ή ένας νέος δεν μπορεί να κάνει οικογένεια, γιατί πρέπει να δουλεύει 13 ώρες, επειδή δεν του φτάνει ο μισθός;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Σκοπός μας είναι να βελτιώσουμε τους μισθούς στη χώρα συνολικά κι αυτό είναι κάτι το οποίο η πολιτική μας σε έναν βαθμό το έχει πετύχει.

Είχαμε κατώτατο μισθό 650 ευρώ και τώρα έχουμε 880 και επίκειται νέα αύξηση του κατώτατου μισθού, δεν θα σας πω πόσο, αλλά σίγουρα θα πετύχουμε τον στόχο του κατώτατου μισθού: 950 ευρώ στο τέλος της τετραετίας.

Ο μέσος μισθός έχει και αυτός αυξηθεί σημαντικά. Η ανεργία έχει πέσει κατά 500.000 θέσεις.

Άρα, από το να έχω κάποιον άνεργο, ο οποίος ψάχνει για δουλειά, προτιμώ πολύ περισσότερο να αντιμετωπίζω το ζήτημα το οποίο είναι μια πραγματικότητα στην αγορά εργασίας σήμερα, ότι υπάρχουν επιχειρήσεις που δεν βρίσκουν εργαζόμενους. Άρα, τι πρέπει να κάνω για να προσθέσω δεξιότητες στο εργατικό δυναμικό για να μπορούμε να αντιμετωπίσουμε αυτή την πραγματικότητα.

Το περιβόητο 13ωρο, θέλω να σας θυμίσω ότι σήμερα υπάρχουν πολλοί νέοι που επιλέγουν να δουλεύουν δύο δουλειές. Δεν θα το θέλαμε για κανέναν να δουλεύει δύο δουλειές, θέλω να είμαι σαφής. Είναι, όμως, μια επιλογή η οποία γίνεται από κάποιους γιατί αισθάνονται ότι πρέπει να δουλεύουν δύο δουλειές. Προφανώς δεν συμβαίνει μόνο στη χώρα μας αυτό, έτσι δεν είναι;

Λοιπόν, τι ερχόμαστε και λέμε; Ότι από εκεί που δούλευες δύο δουλειές σε δύο διαφορετικούς εργοδότες, μπορείς να δουλεύεις στον ίδιο εργοδότη και αντί να φεύγεις, να παίρνεις το μηχανάκι σου να πηγαίνεις σε έναν άλλον εργοδότη, να μπορείς να το κάνεις στον ίδιο και να βγάλεις και παραπάνω χρήματα. Γιατί είναι αντεργατικό αυτό;

Προφανώς, επαναλαμβάνω, μακάρι όλοι να μπορούσαν να δουλεύουν μόνο οκτάωρο. Αλλά από τη στιγμή που υπάρχει αυτή η δυνατότητα, δίνεται ήδη, το να δώσουμε τη δυνατότητα σε κάποιον, εφόσον το επιλέγει, όπως είπατε, μόνο για 37 μέρες τον χρόνο, στα πλαίσια μιας αυστηρής εργατικής νομοθεσίας να το κάνει, γιατί είναι τόσο κακό; Όταν θα βγάζει και παραπάνω χρήματα;

Διασφαλίζουμε μια επιλογή του εργαζόμενου και του εργοδότη. Κανείς δεν μπορεί να υποχρεώσει κανέναν να δουλέψει υπερωρία. Κανείς δεν μπορεί να υποχρεώσει κανέναν να δουλέψει δεύτερη δουλειά.

Και θα περίμενα ότι θα υπήρχε μεγαλύτερη προβολή της τεράστιας μεταρρύθμισης που είναι η κάρτα εργασίας, η ψηφιακή κάρτα, που είναι η μεγαλύτερη διασφάλιση ότι ο εργαζόμενος τελικά πληρώνεται για τον πραγματικό του χρόνο. Γι’ αυτό και είχαμε εκτόξευση των δηλωθέντων υπερωριών. Ακριβώς γιατί η κάρτα εργασίας…

Και γι’ αυτό να σας πω και κάτι ακόμα: ναι, έχουμε και παράπονα από επιχειρηματίες μικρομεσαίους. Δεν έχουμε; Έχουμε. Γιατί, τι γίνεται εδώ; Να το πω πολύ απλά: γίνεται ένα γρήγορο «άσπρισμα» της ελληνικής οικονομίας, και στην εισφοροδιαφυγή και στη φοροδιαφυγή. Και αυτό έχει κόστος σε κάποιους. Αλλά αυτό είναι το σωστό. Και αυτό είναι υπέρ των εργαζόμενων.

Κατά συνέπεια, αυτή η κυβέρνηση έχει αποδείξει ότι νοιάζεται για τους εργαζόμενους, όπως νοιάζεται για τους εργοδότες. Νοιάζεται, όμως, πρωτίστως για τους εργαζόμενους. Γι’ αυτό και θα εξακολουθούμε να υπηρετούμε αυτή την πολιτική με στήριξη του εισοδήματός τους.

Και κάτι τελευταίο: όσο μειώνεται η ανεργία τόσο αυξάνεται η δύναμη του εργαζόμενου. Σήμερα δεν είμαστε εκεί που ήμασταν πριν. Αν μου λέγατε ότι είμαστε σε ένα περιβάλλον ανεργίας 18%, 20%, θα σας έλεγα ναι, ο εργοδότης έχει δύναμη μεγάλη. Να φύγει ο εργαζόμενος να πάει πού με ανεργία 20%; Είμαστε σε αυτή την κατάσταση σήμερα; Όχι. Και ειδικά σε τομείς, όπως η εστίαση ή ο τουρισμός, οι επιλογές είναι πολλές. Υπάρχουν παραπάνω ευκαιρίες από ότι εργαζόμενοι. Άρα, η δύναμη του εργαζόμενου είναι πολύ μεγαλύτερη.

Και αυτό, ότι «ο εργαζόμενος μπορεί να εκβιάζεται από τον εργοδότη», ναι, μπορεί να συμβαίνει. Και όποτε συμβεί, θα τους «τσακίσουμε» τους εργοδότες. Αλλά σήμερα ο εργαζόμενος έχει πολύ περισσότερες επιλογές από ότι είχε όταν η ανεργία ήταν 18% και 20% και αυτό είναι η μεγαλύτερη επιτυχία της οικονομικής μας πολιτικής.

Ελένη Γεωργοπούλου (Γνώμη Πατρών): Κύριε Πρόεδρε, δεχτήκατε σφοδρή κριτική από κόμματα της αντιπολίτευσης για τις φωτιές που ξέσπασαν πρόσφατα στον νομό μας, στην Αχαΐα, αλλά και σε άλλες περιοχές της χώρας, όπως στη Χίο και την Αττική. Σας καταλογίζουν ότι δεν έχετε κάνει αρκετά στο σκέλος της πρόληψης πυρκαγιών και ότι επενδύετε υπερβολικά στο τρίπτυχο: ατομική ευθύνη, επικοινωνιακή διαχείριση και αποζημιώσεις.

Πώς κρίνετε την ανταπόκριση του συστήματος Πολιτικής Προστασίας στις φετινές πυρκαγιές; Πιστεύετε ότι έχουν γίνει αρκετά για την πρόληψη και ότι η στρατηγική που έχετε σήμερα είναι αποτελεσματική; Τέλος, υπάρχει ζήτημα με τους πυλώνες ηλεκτροδότησης; Σας ευχαριστώ πολύ.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Φαντάζομαι ότι αυτά για την ατομική ευθύνη τα λέει ο Δήμαρχος Πατρέων, ο οποίος πιστεύει ότι μπορεί να κάνει αντάρτικο και να παροτρύνει τους πολίτες να μην ακούνε τις εντολές της Πολιτικής Προστασίας. Για να καταλήξουμε πάλι να έχουμε τραγωδίες, όπως αυτή που είχαμε, δυστυχώς, στο Μάτι.

Προφανώς και δεν εξαντλείται η πολιτική μας στην πολιτική των εκκενώσεων. Όμως, είναι τεράστια επιτυχία το «112». Τεράστια επιτυχία και δεν πρόκειται να επιτρέψω σε κανέναν να την αμφισβητήσει όταν σε άλλες πολύ πιο προχωρημένες χώρες -βλέπετε τι έγινε στις Ηνωμένες Πολιτείες- πνίγηκαν 100 τόσοι άνθρωποι επειδή δεν είχαν σύστημα έγκαιρης ειδοποίησης. Και εμείς το έχουμε αυτή τη στιγμή.

Και βγαίνουνε κάποιοι από την ασφάλεια του καναπέ τους να λένε αυτές τις σαχλαμάρες. Και λυπάμαι που είμαι τόσο αυστηρός, αλλά δεν τους αξίζει, δυστυχώς, άλλη αντιμετώπιση στο ζήτημα αυτό.

Από έκει και πέρα, αυτή η κυβέρνηση έχει δώσει παραπάνω από 300 εκατομμύρια ευρώ για δράσεις πρόληψης και προστασίας. Πότε είχαν δοθεί αυτά τα χρήματα στην Ελλάδα; Άμα πάρετε τον απολογισμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το Ταμείο Ανάκαμψης, παρουσιάζεται ως εμβληματική δράση το πρόγραμμα AntiNero: καθαρισμοί και διανοίξεις δασικών δρόμων, σημαντικές παρεμβάσεις πρόληψης στα δάση μας. Έχει γίνει πάρα πολύ σπουδαία δουλειά στον τομέα αυτό.

Και ναι, προφανώς πρέπει να υπάρχει ατομική ευθύνη. Δηλαδή, αν ο γείτονας σου δεν καθαρίζει το χωράφι του, τι πρέπει να γίνει; Δεν θα πρέπει να κάνουμε κάτι ως πολιτεία; Και κάναμε κάτι. Έχουμε την πλατφόρμα και έχουμε και πρόστιμα, τα οποία επιβάλλονται.

Μαζί θα αντιμετωπίσουμε αυτή την κλιματική κρίση. Δεν είναι ο πολίτης μόνος του και το κράτος. Είμαστε μαζί σε αυτή τη μεγάλη προσπάθεια και φέρνει αποτελέσματα.

Να σας δώσω κάποια στοιχεία. Λοιπόν, ήταν μια τραγική χρονιά για την Ευρώπη αυτή, κλιματολογικά. Στην Ευρώπη κάηκαν, μέχρι στιγμής, 9,8 εκατομμύρια στρέμματα. Ξέρετε ποιος ήταν ο μέσος όρος στην Ευρώπη των τελευταίων 20 ετών; 2 εκατομμύρια στρέμματα. Κάηκαν τέσσερις φορές παραπάνω στρέμματα στην Ευρώπη.

Στην Ισπανία κάηκαν 3,8 εκατομμύρια στρέμματα, μέσος όρος 670.000 στρέμματα, πέντε φορές παραπάνω.

Στην Πορτογαλία κάηκαν 2,6 εκατομμύρια στρέμματα, μέσος όρος εικοσαετίας 600.000 στρέμματα, τέσσερις φορές παραπάνω.

Στην Ελλάδα μέχρι στιγμής έχουν καεί 474.000 στρέμματα με μέσο όρο 476.000 στρέμματα, περίπου στα ίδια, ίσα βάρκα ίσα νερά, ίσως και λίγο παρακάτω.

Συγγνώμη, αυτό είναι κακή αντιπυρική περίοδος, με αυτές τις κλιματολογικές συνθήκες; Για να βάζουμε, επιτέλους, τα πράγματα στην πραγματική τους βάση και να βλέπουμε και να συγκρίνουμε με πραγματικά δεδομένα.

Προφανώς και είχαμε καταστροφικές φωτιές και από κάθε φωτιά μαθαίνουμε και θέλουμε να γινόμαστε καλύτεροι αλλά δεν πρόκειται να επιτρέψω να ακυρώνεται μια συνολική προσπάθεια, που αφορά πρωτίστως την Πυροσβεστική, τις Ένοπλες Δυνάμεις, την Τοπική Αυτοδιοίκηση -εκεί που είναι συνεργάσιμη, γιατί δυστυχώς δεν είναι παντού-, τους εθελοντές μας, οι οποίοι αυξάνονται, στον βωμό κάποιων οι οποίοι θέλουν να κάνουν τέτοιου είδους μικροπολιτική.

Ας έρθουμε, λοιπόν, να μιλήσουμε με πραγματικά δεδομένα, να δούμε τι έχουμε πετύχει και να δούμε πώς μπορούμε να γίνουμε καλύτεροι.

Γεωργία Σάκκουλα (Εφημερίδα των Συντακτών): Καλησπέρα, κ. Πρόεδρε. Οι πολιτικοί σας αντίπαλοι υποστηρίζουν ότι είμαστε ένα βήμα πλέον πριν από την παραπομπή της χώρας μας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, επειδή αρνείστε να εφαρμόσετε ευρωπαϊκές οδηγίες που δίνουν κατεύθυνση για μειωμένο ή ακόμα και μηδενικό συντελεστή ΦΠΑ σε τρόφιμα, φάρμακα, καθώς και τη δυνατότητα σε μικρές επιχειρήσεις να πουλούν εμπορεύματα και υπηρεσίες, χωρίς να χρεώνουν ΦΠΑ. Σας ανησυχεί αυτή η εξέλιξη;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Δεν γνωρίζω το θέμα καν, δεν είμαι σε θέση να σας απαντήσω.

Γεωργία Σάκκουλα (Εφημερίδα των Συντακτών): Έχει υποβληθεί και ερώτηση στο Κοινοβούλιο.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Να ενημερωθώ και θα σας απαντήσω.

Φανή Νικηφοράκη (Zarpanews.gr): Θα ήθελα να επιστρέψουμε στα ζητήματα που αφορούν τον αγροτικό κόσμο. Αναφερθήκατε ήδη διεξοδικά στον ΟΠΕΚΕΠΕ και στη διαδικασία εξυγίανσης.

Ωστόσο, την ίδια στιγμή στην Κρήτη ο υγιής αγροτικός κόσμος είναι σε αναβρασμό. Είδαμε δυναμικές κινητοποιήσεις τις προηγούμενες ημέρες και μπλόκα στην Eθνική Οδό και στο αεροδρόμιο από αγροκτηνοτρόφους που ζητούν καταβολή των καθυστερημένων πληρωμών που εκκρεμούν λόγω ΟΠΕΚΕΠΕ, αλλά και επιτάχυνση της διαδικασίας ολοκλήρωσης των ελέγχων, ώστε να μεταφερθούν οι ενισχύσεις στους πραγματικούς δικαιούχους.

Και ένα δεύτερο σκέλος, αν μου επιτρέπετε, που αφορά την αγωνία παραγωγών και στην Κρήτη, αλλά και στην υπόλοιπη Ελλάδα, οι οποίοι κινδυνεύουν να χάσουν επιδοτήσεις που δικαιούνται λόγω της μη απόδοσης του ΑΤΑΚ, του Αριθμού Ταυτότητας Ακινήτου σε καλλιεργήσιμα αγροτεμάχια, ο οποίος χαρακτηρίζεται πλέον ως απαραίτητος για τις πληρωμές. Τι προτίθεστε να κάνετε γι’ αυτά;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Ευχαριστώ για το ερώτημα. Καταρχάς, οποιαδήποτε καθυστέρηση καταβολής σε αγρότες, κτηνοτρόφους που δικαιούνται αποζημίωση, δημιουργεί εύλογη ανησυχία και δεσμεύομαι ότι θα κάνουμε ό,τι μπορούμε ώστε να επανέλθουμε σε έναν ρυθμό καταβολών τέτοιων που να μην υπάρχουν καθυστερήσεις, διασφαλίζοντας όμως απόλυτα και το γεγονός ότι δεν θα επαναλάβουμε λάθη του παρελθόντος. Άρα, ας ξέρουμε ότι αυτή η μεγάλη εξυγίανση την οποία επιχειρούμε, δυστυχώς έχει και ένα κόστος. Και θέλω να το διορθώσω στο μέτρο που αυτό είναι εφικτό.

Υπάρχει ζήτημα με τον Αριθμό Ταυτότητας Ακινήτων και ιδίως στις «νέες χώρες», στη βόρεια Ελλάδα. Εξετάζουμε να δούμε αν υπάρχουν εναλλακτικές, όπως το ΚΑΕΚ, κτηματολογικές δηλαδή αναφορές, οι οποίες μπορούν να αντικαταστήσουν το ΑΤΑΚ, έτσι ώστε να σιγουρευτούμε ότι θα καταβληθούν αποζημιώσεις σε αγρότες που αυτή τη στιγμή δεν το διαθέτουν.

Θέλω να είμαι σαφής: είμαστε σε μία ανοιχτή συζήτηση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, γιατί για οποιαδήποτε αλλαγή χρειαζόμαστε την έγκρισή της. Αλλά γνωρίζω πολύ καλά το ζήτημα του ΑΤΑΚ και κάνουμε ό,τι μπορούμε για να το ξεπεράσουμε.

Ζώης Τσώλης (Protagon.gr): Καλησπέρα, κ. Πρόεδρε. Παρακολούθησα με μεγάλη προσοχή τη χθεσινή ομιλία σας και τη σημερινή, βέβαια, συνέντευξή σας, τη μακροσκελή.

Αυτό που αντιλαμβάνομαι είναι ότι με την τοποθέτησή σας ζητάτε, επιδιώκετε, ένα νέο deal με τους ψηφοφόρους κυρίως, τόσο στην οικονομία όσο και στα εθνικά θέματα, όπως περιγράψατε την κατάστασή τους.

Μου έκανε δε μεγάλη εντύπωση η τελευταία παράγραφος στην ομιλία σας περί της ανάγκης συναινέσεων. Ωστόσο, σε εκείνο το κομμάτι εκτός από το Εθνικό Απολυτήριο στο οποίο, νομίζω, ήδη υπάρχει μία θετική ανταπόκριση από την αξιωματική αντιπολίτευση, δεν αναφερθήκατε σε ποιους άλλους τομείς μπορεί να υπάρξει το πεδίο συναίνεσης.

Αν μου επιτρέπετε το τελευταίο, μέσα σε αυτό το πεδίο των συναινέσεων που θα ήθελα να μου προσδιορίσετε, υπάρχει και η προοπτική αναθεώρησης ορισμένων διατάξεων του Συντάγματος, όπως για τον νόμο ευθύνης των Υπουργών ή για τα μη κρατικά πανεπιστήμια, που έτσι κι αλλιώς προχωρούν; Σας ευχαριστώ πολύ.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Σας ευχαριστώ, κ. Τσώλη, για την ερώτηση, γιατί είναι πολύ ουσιαστική.

Νομίζω ότι θα αντιληφθήκατε ότι στη χθεσινή ομιλία μου, σε αντίθεση με την πολύ μεγάλη ένταση η οποία έχει επικρατήσει στον δημόσιο διάλογο τους τελευταίους μήνες, επιχείρησα να ρίξω τους τόνους και το έκανα πολύ συνειδητά, γιατί πράγματι δεν νομίζω ότι αυτή η ένταση εξυπηρετεί συνολικά το επίπεδο του δημόσιου διαλόγου. Και νομίζω ότι όταν φωνάζουμε πολύ και τσακωνόμαστε συνέχεια και όλοι κάνουμε το άσπρο μαύρο, τελικά οι πολίτες καταλήγουν να κλείνουν τα αυτιά τους και να τους οδηγούμε στην αποχή.

Άρα, εγώ πρώτος κάνω ένα βήμα εκτόνωσης αυτού του κλίματος, το οποίο πράγματι νομίζω ότι δεν υπηρετεί τον δημόσιο διάλογο. Δεν θεωρώ ότι εμείς είμαστε οι βασικοί υπεύθυνοι, αλλά είμαστε η μεγαλύτερη πολιτική δύναμη και σίγουρα σε έναν βαθμό ορίζουμε και εμείς την ποιότητα του δημόσιου διαλόγου.

Αναφέρθηκα στο Εθνικό Απολυτήριο ως μία δυνατότητα σύγκλισης με κάποια κόμματα της αντιπολίτευσης. Βεβαίως, η Συνταγματική Αναθεώρηση, η οποία θα εκκινήσει το 2026, είναι το κατεξοχήν πεδίο που πρέπει να αναζητηθούν συγκλίσεις. Διότι το Σύνταγμα απαιτεί τουλάχιστον σε μία από τις δύο ψηφοφορίες, ή σε αυτή τη Βουλή ή στην επόμενη, να βρούμε 180 βουλευτές προκειμένου να προχωρήσει η αναθεώρηση. Άρα, αν αυτό δεν μπορεί να καταστεί εφικτό, δεν έχουμε αναθεώρηση. Το ίδιο το Σύνταγμα επιβάλλει ευρύτερες συναινέσεις.

Και τέλος, θέλω να αναφερθώ και σε ένα ζήτημα το οποίο μας έχει προβληματίσει πολύ. Αφορά τις Ανεξάρτητες Αρχές, οι οποίες παραμένουν μη στελεχωμένες για μεγάλο χρονικό διάστημα, διότι πολύ απλά η αντιπολίτευση αρνείται να μπει σε οποιαδήποτε συζήτηση και να εξετάσει οποιαδήποτε πρόταση της κυβέρνησης.

Θέλω να σας πω, λοιπόν, ότι δέχτηκα στη λογική ότι πρέπει να εκτονωθεί με κάποιο τρόπο αυτό το πρόβλημα μία πρόταση την οποία έκανε ο κ. Ανδρουλάκης, να υπάρξει μία ανοιχτή πρόσκληση για Πρόεδρο, όχι για μέλη, για τρεις Ανεξάρτητες Αρχές που δεν έχουν στελεχωθεί: Αρχή Διασφάλισης Απορρήτου Επικοινωνιών, Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, Συνήγορος του Πολίτη. Να υπάρξει, λοιπόν, μία ανοιχτή πρόσκληση από τη Βουλή, να δώσουμε ένα σύντομο χρόνο προκειμένου να κατατεθούν υποψηφιότητες και με βάση αυτές τις υποψηφιότητες να κινηθούμε και να ψάξουμε να βρούμε ένα κοινό τόπο, ώστε να μπορούμε επιτέλους να συμφωνήσουμε, όπως ορίζει το Σύνταγμα, στις Ανεξάρτητες Αρχές. Δεν γίνεται δύο χρόνια να μην έχουμε Συνήγορο του Πολίτη, γιατί έχουμε Συνήγορο του Πολίτη, ο οποίος όμως έπρεπε να έχει φύγει, διότι έχει λήξει η θητεία του.

Η Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων είναι απολύτως κρίσιμη σε μια εποχή όπου η τεχνητή νοημοσύνη αλλάζει τα πάντα.

Άρα, βλέπετε ότι κάνω κινήσεις καλής θέλησης, αλλά προφανώς δεν αρκεί ένας, θα πρέπει να υπάρχει και μια ανταπόκριση. Αν κρίνω από τον λόγο του ΠΑΣΟΚ συνολικά, γιατί είναι το βασικό κόμμα με το οποίο μπορούμε να συμφωνήσουμε, νομίζω ότι είναι αλλού από αυτή τη λογική.

Δηλαδή, μου έκανε πολύ εντύπωση η ανακοίνωση για το χθεσινό πλαίσιο στήριξης. Να δούμε τι θα κάνουν στη Βουλή, βέβαια, θα τα στηρίξουν ή όχι; Γιατί αν τα ψηφίσουν και λένε τα ακριβώς ανάποδα, τότε υπάρχει και ένα βασικό ζήτημα συνέπειας.

Άρα, αυτή η έκκληση την οποία σωστά διαγνώσατε στην ομιλία μου, να πέσουν οι τόνοι, νομίζω ότι θα υπηρετήσει και το επίπεδο του κοινοβουλευτικού διαλόγου.

Αν με ρωτάτε αν έχω υψηλές προσδοκίες, δεν ξέρω, γιατί νομίζω ότι αρκετά κόμματα της Βουλής δεν έχουν καμία διάθεση να μπουν σε οποιαδήποτε συζήτηση.

Εγώ, πάντως, αισθάνομαι ότι έχω την ευθύνη ως Πρωθυπουργός και ως επικεφαλής της μεγαλύτερης Κοινοβουλευτικής Ομάδας να επιχειρήσω κάπως να αλλάξω τους όρους του δημόσιου διαλόγου.

Χριστίνα Χαλεπλίδου (Εφημερίδα Θεσσαλονίκη): Κύριε Πρόεδρε, η εφημερίδα «Θεσσαλονίκη» έχει ετοιμάσει έναν φάκελο γι’ αυτό το τεύχος της του Σαββατοκύριακου, με αφορμή την 89η Διεθνή Έκθεση, στην οποία θέτουν 10+1 ζητήματα της Θεσσαλονίκης, αυτοδιοικητικοί, εκπρόσωποι φορέων της πόλης, οι πρυτάνεις, οι οποίοι στην πλειονότητά τους δεν συμμερίζονται αυτό που είπατε ότι δεν υπάρχει καμία άλλη πόλη στην οποία να έχουν δοθεί τόσα κονδύλια.

Ιδιαίτερα η δυτική πλευρά της πόλης, η δυτική Θεσσαλονίκη αισθάνεται παραμελημένη, χωρίς ευκαιρίες ανάπτυξης και αυτό το τονίζουν και αυτοδιοικητικοί οι οποίοι πρόσκεινται σε εσάς. Θα τα έχετε ακούσει μάλλον.

Επειδή δεν αναφερθήκατε σε κάτι συγκεκριμένο για την επέκταση του Μετρό στα βορειοδυτικά και με δεδομένο ότι το Παιδιατρικό Νοσοκομείο Φιλύρου, το οποίο όντως προχωράει, αναφερθήκατε σε αυτό, το οποίο προχωράει μεν αλλά δεν είναι έργο της κυβέρνησης αλλά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, έχετε κάτι άλλο συγκεκριμένο για τη δυτική Θεσσαλονίκη, που να αλλάζει αυτή την εικόνα που έχουν οι άνθρωποι; Και είναι ένα ζωντανό κομμάτι της πόλης η δυτική Θεσσαλονίκη. Ευχαριστώ.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Έχετε δίκιο να επισημαίνετε ότι η Δυτική Θεσσαλονίκη έχει λόγο να είναι παραπονεμένη και να αισθάνεται παραμελημένη διαχρονικά, όχι κατ΄ ανάγκη ως προς αυτή την κυβέρνηση.

Το γεγονός ότι γίνονται τεράστια έργα στη Θεσσαλονίκη, νομίζω ότι δεν μπορεί να αμφισβητηθεί από κανέναν. Το Μετρό τελείωσε επί ημερών μας. Το νοσοκομείο είναι μεν δωρεά του ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, αλλά στελεχώνεται από την κυβέρνηση και όλα τα έργα υποδομής και πρόσβασης γίνονται από την κυβέρνηση. Άρα, είναι μια σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και είμαστε ευγνώμονες στο Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος για όλη την προσφορά του στη δημόσια υγεία.

Το Flyover, το οποίο θα ολοκληρωθεί εντός του 2027, είναι προφανώς και αυτό έργο αυτής της κυβέρνησης.

Η μετά από πολλές δυσκολίες, η τελική απόφαση για τη διαμόρφωση της ΔΕΘ είναι και αυτή πρωτοβουλία αυτής της κυβέρνησης.

Αλλά έχουμε να ασχοληθούμε πολύ περισσότερο με τα δυτικά, όπου γίνονται σημαντικές παρεμβάσεις, στο στρατόπεδο Παύλου Μελά, το καινούργιο πάρκο το οποίο αναπτύσσεται με δωρεά του Σταύρου Ανδρεάδη, το καινούργιο νοσοκομείο, το αντικαρκινικό νοσοκομείο, το οποίο θα κατασκευαστεί πάλι από αυτή την κυβέρνηση. Σημαντικές υποδομές, όπως το νέο κολυμβητήριο, το οποίο συζητάμε με τον δήμαρχο, τον κ. Κυρίζογλου, και του οποίου η χρηματοδότηση είναι εξασφαλισμένη.

Προχωρούμε τις μελέτες για την επέκταση του Μετρό βορειοδυτικά. Αλλά, θα έλεγα ότι το πιο γρήγορο έργο απόδοσης ως προς τις μεταφορές -είχαμε την ευκαιρία να το παρουσιάσουμε και στην ειδική ημερίδα την οποία κάναμε- αφορά τον Προαστιακό και τους πέντε σταθμούς προς τα δυτικά, οι οποίοι μπορούν να λειτουργήσουν εντός των επόμενων 18 μηνών. Και, μάλιστα, η διαδρομή προς την Σίνδο και προς το Διεθνές Πανεπιστήμιο μπορεί να είναι έτοιμη πριν το τέλος του χρόνου.

Άρα, αποδίδω μεγάλη σημασία στο ζήτημα των υποδομών και των μεταφορών. Ο Προαστιακός είναι μια ενδιάμεση λύση, αλλά πολύ πιο γρήγορης εφαρμογής.

Και θέλω να γνωρίζουν οι πολίτες και οι Δήμοι της δυτικής Θεσσαλονίκης ότι κάνουμε και πολλές επενδύσεις και στα σχολεία. Θέλω να τονίσω τη σημασία του προγράμματος «Μαριέττα Γιαννάκου», καθώς θα ανοίξουν σε λίγο τα σχολεία και το πόσο σημαντικό είναι ότι 430 σχολεία έχουν δεχτεί σημαντικές παρεμβάσεις. Γιατί κάθε σχολείο είναι ένα «κύτταρο» της τοπικής κοινωνίας και δεν υπάρχει τίποτα πιο ωραίο από το να βλέπεις χαμογελαστά παιδιά και εκπαιδευτικούς να πηγαίνουν σε ένα ανακατασκευασμένο σχολείο.

Η προσοχή μας είναι διαρκώς στραμμένη στη δυτική Θεσσαλονίκη και πιστεύω ότι πολύ σύντομα πολλά από τα έργα τα οποία ωριμάζουμε, θα μπορούμε πια να είμαστε στην ευχάριστη θέση να τα παραδώσουμε.

Κωστής Μοσχολιός (Βραδυνή της Κυριακής): Καλησπέρα, κ. Πρόεδρε. Οι παραγωγικοί φορείς εκφράζουν τον έντονο προβληματισμό τους για την πορεία των επενδύσεων και των εξαγωγών, ειδικά για τη στιγμή που θα τελειώσουν οι ενισχύσεις από το Ταμείο Ανάκαμψης.

Παρά την όποια πρόοδο, το επενδυτικό κενό παραμένει μεγάλο και η παραγωγική ανασυγκρότηση αναγκαίο ζητούμενο. Υπάρχει κάποιο συγκροτημένο σχέδιο για την ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής και την αύξηση των επενδύσεων, φυσικά χωρίς να εξαιρείται και ο τουρισμός, που είναι η βαριά βιομηχανία της ελληνικής οικονομίας; Και πόσο μεγάλος είναι ο κίνδυνος υποχώρησης της ανάκαμψης όταν κλείσει η «κάνουλα» του Ταμείου Ανάκαμψης;

Και ένα δεύτερο σκέλος στην ερώτηση, αν μου επιτρέπετε: τις προηγούμενες ημέρες υπήρξαν δημοσιεύματα σχετικά με την εξαγορά της HSBC Μάλτας από την CrediaBank. Έχετε κάποιο σχόλιο πάνω σε αυτά; Ευχαριστώ.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Η κυβέρνηση έχει πετύχει πολύ υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο και πρέπει να κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας να τους διαφυλάξουμε, γιατί μόνο έτσι θα συγκλίνουμε πραγματικά με την Ευρώπη. Και αυτή η ανάπτυξη πρέπει να έχει ποιοτικά χαρακτηριστικά, πρέπει να στηρίζεται περισσότερο σε επενδύσεις και σε εξαγωγές.

Μην μιλήσω αναλυτικά για το σχέδιό μας, τα έχουμε πει πολλές φορές αλλά αυτή είναι η προσήλωσή μας και σε αυτή την κατεύθυνση θα εξακολουθούμε να εργαζόμαστε.

Μόλις πρόσφατα εγκρίναμε τη στρατηγική εξωστρέφειας της χώρας για την υποστήριξη των πολύ δυναμικών ελληνικών εξαγωγέων και προφανώς και η προσέλκυση επενδύσεων εξακολουθεί να βρίσκεται στο επίκεντρο της πολιτικής μας.

Η Ελλάδα είναι ελκυστικός προορισμός για ξένες επενδύσεις. Ενδεικτικά να αναφέρω ότι μόνο από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα τα τελευταία δύο χρόνια είδαμε επενδύσεις οι οποίες ξεπερνούν τα 4 δισεκατομμύρια ευρώ. Και αντίστοιχο ενδιαφέρον για σημαντικές επενδύσεις στην Ελλάδα υπάρχουν από σημαντικά κεφάλαια από πολλές διαφορετικές γωνιές του πλανήτη.

Και στο δεύτερο ερώτημά σας, εγώ βλέπω πολύ θετικά τη δυνατότητα μιας ελληνικής τράπεζας να επεκταθεί μέσω εξαγοράς σε κάποια άλλη χώρα. Πιστεύουμε γενικά στη δυνατότητα και πρέπει οι τράπεζές μας να μεγαλώνουν, όπως είμαστε και ανοιχτοί σε επενδύσεις που θα κάνουν ξένες τράπεζες σε ελληνικές τράπεζες, όπως αυτή που πρόσφατα ανακοινώθηκε από την UniCredit. Η επένδυση στην Alpha Bank θεωρώ ότι είναι θετική εξέλιξη για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα.

Νίκος Χιδίρογλου (Political): Κύριε Πρόεδρε, μιλάτε για ενίσχυση των περιφερειακών και ευρωπαϊκών συμμαχιών της Ελλάδας επί των ημερών σας. Αλλά η Αίγυπτος αιφνιδίασε την κυβέρνηση με τη δικαστική απόφαση για τη Μονή Σινά. Για ποιες συμμαχίες μιλάμε, λοιπόν, αν όχι μόνο δεν μπορούμε να βασιστούμε σε αυτές, αλλά μας φέρνουν και προ εκπλήξεων; Και πώς τοποθετείται η κυβέρνηση για την εσωτερική αναταραχή στην Ιερά Μονή του Σινά;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Καταρχάς, να διαχωρίσουμε το εκκλησιαστικό από το διακρατικό. Το εκκλησιαστικό ζήτημα βαίνει προς επίλυση, με τη βοήθεια της ελληνικής κυβέρνησης. Δεν είναι προφανές, γιατί μιλάμε για μια Μονή η οποία είναι σε άλλη χώρα.

Όμως, φαίνεται αυτή τη στιγμή να υπάρχει μία εκτόνωση και καταλαβαίνω ότι και με τη βούληση του ίδιου του Αρχιεπισκόπου δρομολογούνται οι διαδικασίες για την διαδοχή του, πάντα σύμφωνα με τους θεμελιώδεις κανονισμούς της Μονής. Οπότε νομίζω ότι αυτό το θέμα, ευτυχώς, βαίνει προς εκτόνωση, γιατί ήταν μία διένεξη η οποία προφανώς δημιουργούσε πολλά προβλήματα και εγείροντο εύλογα ερωτήματα.

Τώρα, με την Αίγυπτο έχουμε μια στρατηγική σχέση. Πράγματι υπήρξε μία δικαστική απόφαση -το τονίζω, όχι απόφαση της αιγυπτιακής κυβέρνησης-, η οποία δημιούργησε κάποια ζητήματα.

Θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι εργαζόμαστε συστηματικά και δεν νομίζω ότι απέχουμε πολύ από το να υπογράψουμε μια συμφωνία, η οποία προφανώς θα πρέπει να επικυρωθεί και από τον καινούργιο Αρχιεπίσκοπο και αυτός να συνυπογράψει, όπου θα αντιμετωπίζεται οριστικά το ζήτημα αυτό.

Και κυρίως, το βασικό μας μέλημα είναι να διασφαλίζεται ο ελληνορθόδοξος χαρακτήρας ενός μοναστηριού το οποίο υπάρχει εδώ και 1.500 χρόνια και σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να αλλάξει ο χαρακτήρας του. Οπότε, νομίζω ότι είμαστε σε καλό δρόμο για να εκτονωθεί αυτό το πρόβλημα το οποίο δημιουργήθηκε.

Λένα Παρασκευά (STAR Κεντρικής Ελλάδας): Καλησπέρα κι από μένα, κ. Πρόεδρε. Άκουσα τις απαντήσεις που δώσατε για το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ και για το ΑΤΑΚ, αλλά και για τις απλήρωτες επιδοτήσεις, εγώ όμως γενικότερα θέλω να σας ρωτήσω για τους αγρότες μας, γιατί χθες στην ομιλία σας δεν έγινε ιδιαίτερη αναφορά στους επαγγελματίες του αγροτικού χώρου, αλλά και στο μοντέλο αγροτικής παραγωγής που έχει πραγματική ανάγκη ο τόπος.

Είχατε μιλήσει, με αφορμή τον ΟΠΕΚΕΠΕ και είχατε πει ότι «χρειάζεται ένα κοινωνικό πολιτικό συμβόλαιο με τον πρωτογενή τομέα». Ποιο θα είναι αυτό το συμβόλαιο; Πώς θα υλοποιηθεί; Τι θα περιλαμβάνει; Θα ξεκινήσει ο διάλογος κάποια στιγμή με τους αρμόδιους φορείς, για να συνταχθεί;

Τι έχουμε να πούμε σήμερα στους αγρότες και τους κτηνοτρόφους που μας παρακολουθούν, που ενισχύουν την ελληνική ύπαιθρο και περιφερειακή οικονομία και είναι αντιμέτωποι πρώτα με την κλιματική αλλαγή, με τη λειψυδρία, με την ευλογιά, που είναι μείζον ζήτημα κι έχει αποδεκατίσει κοπάδια σε όλη την Ελλάδα;

Είναι οι άνθρωποι που πραγματικά «κρατούν Θερμοπύλες» και έχουν αισθήματα απογοήτευσης, αγανάκτησης, ανασφάλειας, αλλά και αδικίας.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Έχουμε μιλήσει πολλές φορές για τα ζητήματα αυτά και κατανοώ απόλυτα την αγωνία και τον προβληματισμό του αγροτικού κόσμου και απέναντι στο ζήτημα του ΟΠΕΚΕΠΕ, για το οποίο μίλησα εκτενώς. Και αναφέρομαι στους αγρότες, τους πολλούς, την πλειοψηφία, οι οποίοι νόμιμα αναζητούν τη στήριξη την οποία δικαιούνται από την Ευρώπη, αλλά και στις υπόλοιπες μεγάλες προκλήσεις του πρωτογενούς τομέα.

Αλλά για να βλέπουμε και το ποτήρι μισογεμάτο και όχι μόνο μισοάδειο. Η Ελλάδα είναι πλεονασματική σήμερα στις εξαγωγές, όσον αφορά στον πρωτογενή τομέα. Είναι μια μεγάλη ευκαιρία. Και είναι πλεονασματική, παρά τα προβλήματα τα οποία έχει ο πρωτογενής τομέας. Σκεφτείτε πόσα παραπάνω μπορούμε να κάνουμε αν αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις στις οποίες αναφέρεστε.

Περισσότερες ομάδες παραγωγών, συνεργατικά σχήματα, οικονομίες κλίμακος, τεχνολογία, εκπαίδευση. Αυτό είναι το μέλλον του πρωτογενούς τομέα και μέριμνα από την Πολιτεία για τα βασικά.

Φθηνό ρεύμα, σε έναν βαθμό το έχουμε πετύχει με κλειδωμένα συμβόλαια, τουλάχιστον έχουμε κάνει ένα βήμα σημαντικό σε αυτή την κατεύθυνση.

Και τα ζητήματα του νερού, για τα οποία δεν θέλω να επεκταθώ ιδιαίτερα, αλλά εκεί θα χρειαστεί να πάρουμε κάποιες δύσκολες αποφάσεις, διότι το ζήτημα της λειψυδρίας αφορά πρωτίστως τον αρδευτικό τομέα. Το 85% του νερού της χώρας κατευθύνεται στην άρδευση, όχι στην ύδρευση. Άρα, το πώς διαχειριζόμαστε αυτόν τον πόρο, ο οποίος θα βαίνει με βάση την κλιματική κρίση μειούμενος, είναι υπαρξιακής σημασίας για τη χώρα και αν χρειαστεί να πάρουμε δύσκολες αποφάσεις στον τομέα αυτόν, θα τις πάρουμε.

Νικόλ Λειβαδάρη (Ναυτεμπορική): Καλησπέρα, κ. Πρόεδρε. Είπατε χθες στην ομιλία σας ότι «είναι καλύτερο να έχουμε μια κυβέρνηση που κάνει λάθη, από μια λάθος κυβέρνηση». Ήθελα να σας ρωτήσω: έξι χρόνια μετά ποιο θεωρείτε ότι είναι το μεγαλύτερο ίσως λάθος που έχει γίνει επί της δικής σας διακυβέρνησης;

Και ακόμη, τώρα μήπως είναι ένα ακόμα λάθος η υποτίμηση της λαϊκής δυσφορίας από την οικονομική συμπίεση και τις κοινωνικές ανισότητες που διογκώνονται; Διότι άκουσα προσεκτικά όλα όσα είπατε για την ενίσχυση του διαθέσιμου εισοδήματος, αλλά ο μέσος Έλληνας εξακολουθεί να είναι προτελευταίος σε αγοραστική δύναμη σε όλη την Ευρώπη, μόνο πάνω από τη Βουλγαρία. Ευχαριστώ.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Τα λάθη ας τα κρίνουν οι πολίτες γι΄ αυτά τα οποία έχω αναγνωρίσει δημόσια. Από κει και πέρα, δεν χρειάζεται, νομίζω, να τα επαναλάβω, κανείς δεν είναι αλάθητος ειδικά όταν θέλει να αλλάξει πράγματα στη χώρα.

Δεν υποτιμώ καθόλου τη δυσφορία, ακριβώς γι΄ αυτό εξήγγειλα το πρόγραμμα το οποίο ανακοινώσαμε χθες, γιατί ξέρω ότι πρέπει να στηρίξουμε τους Έλληνες ως προς το διαθέσιμο εισόδημα.

Δεν είμαι όμως και θαυματοποιός και δεν πρόκειται να τινάξω την μπάνκα στον αέρα, για να το πω λαϊκά, για να ικανοποιήσω κάποιες προεκλογικές ματαιόδοξες φιλοδοξίες, γιατί ξέρω ότι θα το βρούμε μπροστά μας την επόμενη μέρα.

Και δεν πρόκειται να θέσω ποτέ σε κίνδυνο τη δημοσιονομική σταθερότητα, την οποία με τόσο κόπο κατακτήσαμε και για την οποία πρέπει να είμαστε υπερήφανοι και η οποία είναι αυτή που μας επιτρέπει να δανειζόμαστε με χαμηλό κόστος, να προσελκύουμε επενδύσεις και να δίνουμε στον ιδιωτικό τομέα την ασφάλεια ότι εδώ είναι μία χώρα στην οποία μπορείς να επενδύσεις και να επιχειρήσεις.

Κανείς δεν είπε ότι τα πράγματα είναι εύκολα. Αρκεί να κοιτάξει κανείς γύρω του να δει τι γίνεται. Ζούμε σε ένα περιβάλλον πολύ πιο σύνθετο από αυτό που ενδεχομένως ήταν πριν από πέντε χρόνια. Κάνουμε το καλύτερο δυνατό. Λέμε την αλήθεια. Βάζουμε τους εαυτούς μας στη θέση των πολιτών, τους οποίους είμαστε ταγμένοι να υπηρετούμε. Και από κει και πέρα, θα κριθούμε και εμείς από την κοινωνία, όταν έρθει η ώρα, δηλαδή, όπως είπα και πολλές φορές πριν, στις εκλογές του 2027.

Παντελής Ζηβόντσης (Ελλάδα24): Καλησπέρα, κ. Πρόεδρε. Δεδομένου ότι έχετε ακόμη δύο χρόνια κυβερνητικής θητείας, θα ήθελα να σας ρωτήσω: ποια είναι τα βασικά ορόσημα που έχετε θέσει ως το 2027. Ποιές θα είναι οι σημαντικότερες μεταρρυθμίσεις την επόμενη διετία που πιστεύετε ότι θα έχουν πραγματική επίδραση στη ζωή των πολιτών;

Παρουσιάσατε χθες ένα πακέτο φορολογικών μεταρρυθμίσεων, παρουσιάσατε μάλιστα και τέσσερις σημαντικές μεταρρυθμίσεις, οι οποίες είπατε ότι θα έχουν ορίζοντα το 2030. Θα είναι η υλοποίησή τους η βασική στόχευση της κυβέρνησης την επόμενη διετία;

Εν ολίγοις, τι θα πρέπει να περιμένει ο Έλληνας πολίτης και τι ακόμα χρειάζεται να γίνει την επόμενη διετία, ώστε το 2027 να μπορείτε να πείτε στον ελληνικό λαό ότι η δεύτερη θητεία σας είχε θετικό πρόσημο; Ευχαριστώ.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Θα αναζητήσετε τις δεσμεύσεις τις οποίες ανέλαβα το 2023 και θα τις συγκρίνετε με το τελικό αποτέλεσμα.

Είχα πει το 2023 ότι ο βασικός μου στόχος είναι η βελτίωση των μισθών και η στήριξη του διαθέσιμου εισοδήματος. Και από αυτό θα κριθούμε τελικά.

Είχα πει ότι βασικός μου στόχος είναι η μείωση της ανεργίας και η μείωση του επενδυτικού κενού, η βελτίωση του Εθνικού Συστήματος Υγείας -κεντρικοί στόχοι τους οποίους είχα θέσει- η ασφάλεια της χώρας, η ενίσχυση των Ενόπλων Δυνάμεων.

Μίλησα για τους στόχους οι οποίοι υπερβαίνουν τον ορίζοντα της τετραετίας για να δείξω ότι μιλάμε για μια δυναμική διαδικασία. Δεν μπαίνει η πολιτική σε κουτάκια τετραετίας πάντα. Υπάρχουν πρωτοβουλίες οι οποίες εκ των πραγμάτων απαιτούν ευρύτερη συναίνεση, επειδή ξεπερνούν τον ορίζοντα της επόμενης τετραετίας.

Γι’ αυτά θα κριθούμε, όμως, τελικά και μην επαναλάβω αυτά τα οποία έχω πει πολλές φορές για το πότε θα κριθούμε.

Νίκος Ρούμπος (Αθηναϊκό και Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων): Καλησπέρα. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat για το 2024, το 46% των Ελλήνων δεν μπορεί, δεν αντέχει οικονομικά να κάνει διακοπές για μία εβδομάδα το χρόνο. Τι θα κάνετε για να μπορέσουν περισσότεροι Έλληνες να έχουν πρόσβαση σε αυτό το δικαίωμα των διακοπών;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Ο δείκτης αυτός, λυπάμαι που θα το πω ξερά, δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Άμα δείτε τον ίδιο δείκτη, το 2008, πριν την κρίση, το 50% δήλωνε ότι δεν μπορούσε να κάνει διακοπές.

Τα στοιχεία τα οποία έχουμε στη διάθεσή μας δεν επιβεβαιώνουν αυτό το οποίο λέτε. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν συμπολίτες μας που δεν μπορούν να κάνουν διακοπές. Αλλά δεν είναι στην έκταση των αριθμών που παρουσιάζονται.

Γι’ αυτό και έχουμε τόσα προγράμματα κοινωνικού τουρισμού, τουρισμού για όλους, γι’ αυτό προσπαθούμε να επεκτείνουμε την τουριστική περίοδο για να δώσουμε μεγαλύτερη ευελιξία στους συμπολίτες μας να κάνουν διακοπές σε περιόδους όπου το κόστος δεν είναι τόσο υψηλό, γι’ αυτό αγωνιστήκαμε και κρατήσαμε τα ακτοπλοϊκά εισιτήρια στα ίδια επίπεδα που ήταν πριν.

Και ευτυχώς στη χώρα μας, βεβαίως υπάρχουν προορισμοί οι οποίοι είναι πολύ ακριβοί, αλλά αυτό συμβαίνει σε όλες τις χώρες του κόσμου, ευτυχώς, όμως, υπάρχουν ακόμα αρκετοί προορισμοί, και νησιά αλλά και στην ηπειρωτική Ελλάδα, όπου το κόστος των διακοπών είναι διαχειρίσιμο για μια μέση ελληνική οικογένεια.

Άρα, θα εξακολουθούμε να στηρίζουμε μέσα από προγράμματα κοινωνικού τουρισμού αυτούς τους συμπολίτες μας που δεν μπορούν να κάνουν διακοπές και η βελτίωση του διαθέσιμου εισοδήματος, προφανώς, είναι κεντρικός πυλώνας της πολιτικής μας και αφορά όλες τις δραστηριότητες του μέσου νοικοκυριού.

Χάρης Ντιγριντάκης (Alpha 989): Καλησπέρα σας, κ. Πρόεδρε. Ποσοστό που προσεγγίζει το 85% περίπου των μικρών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων δεν έχει πρόσβαση στον τραπεζικό δανεισμό και συνακόλουθα στο ΕΣΠΑ και στο Ταμείο Ανάκαμψης.

Δεν αναφέρομαι στα «κόκκινα» δάνεια. Θα αναφερθώ στον «λευκό Τειρεσία», όπου πνίγει επιχειρήσεις των οποίων, να δώσουμε έτσι αυτή τη διάσταση, οι διαχειριστές κάποτε στα δύσκολα έκαναν μια ρύθμιση στο στεγαστικό τους.

Τα έχετε πάει πολύ καλά στον εξωδικαστικό μηχανισμό. Έχουμε πολλές επιχειρήσεις που έχουν μπει μέσα, πολλοί ιδιώτες έχουν μπει. Ήθελα να δω, σε αυτό το κομμάτι υπάρχει λύση με τον «λευκό Τειρεσία», ούτως ώστε να απεγκλωβιστούν αυτές οι επιχειρήσεις;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Καταρχάς, μια γενική παρατήρηση για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις: μέσα από την Αναπτυξιακή Τράπεζα, όπως ξέρετε, έχουμε κάνει μια μεγάλη προσπάθεια να διευρύνουμε τις επιχειρήσεις οι οποίες έχουν πρόσβαση στον τραπεζικό δανεισμό.

Και αυτό αφορά και το τραπεζικό σύστημα. Ένα τραπεζικό σύστημα το οποίο πατάει πιο καλά στα πόδια του πρέπει να αυξάνει τις χορηγήσεις στην πραγματική οικονομία. Έχουμε κάποιες ενδείξεις ότι αυτό γίνεται. Πρέπει να γίνει περισσότερο.

Και χρησιμοποιώντας εργαλεία εγγυοδοσίας της Αναπτυξιακής Τράπεζας, πρέπει το χρήμα να φτάσει και σε μικρότερες επιχειρήσεις. Και αυτό αποτελεί κεντρικό μας στόχο.

Από εκεί και πέρα, για ζητήματα τα οποία αφορούν εκκρεμότητες του χθες, είμαστε μονίμως σε αναζήτηση του πώς μπορούμε να βελτιώσουμε όλες τις ρυθμίσεις που αφορούν εξωδικαστικό συμβιβασμό. Νομίζω ότι έχουμε κάνει κάποια καλά βήματα σε αυτή την κατεύθυνση και όπου χρειάζονται βελτιώσεις θα φροντίζουμε να τις κάνουμε.

Αντωνία Ζαραβέλα (Athens Voice): Καλησπέρα. Το τελευταίο διάστημα διαπιστώνεται μεγάλη κινητικότητα σε σχέση με την Λιβύη. Δεν αναφέρομαι μόνο στο μεταναστευτικό και τις επαφές του Υπουργού Εξωτερικών.

Η Λιβύη απάντησε με ρηματική διακοίνωση στην κατάθεση του ελληνικού Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού, ενώ με χάρτες που κατέθεσε στον ΟΗΕ παραβλέπει τα δικαιώματα της Ελλάδος και επιμένει στο τουρκολιβυκό μνημόνιο. Την ίδια ώρα προδικάζεται η επικύρωση του μνημονίου από τη Βουλή της Ανατολικής Λιβύης. Το ερώτημα μου είναι: τι κινήσεις έχει κάνει η ελληνική πλευρά για να αποτρέψει αυτή την εξέλιξη; Και τι θα κάνετε αν όντως επιβεβαιωθούν αυτά τα σενάρια;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Το τουρκολιβυκό μνημόνιο είναι ανυπόστατο, άκυρο και δεν παράγει κανένα έννομο αποτέλεσμα. Και αυτό είναι κάτι το οποίο αναγνωρίζεται από όλους, εκτός από τα δύο μέρη τα οποία το υπέγραψαν.

Η Ελλάδα ασκεί την κυριαρχία της και τα κυριαρχικά της δικαιώματα στο πεδίο -μίλησα και πριν γι’ αυτό, σχετικά με τα οικόπεδα τα οποία προκηρύξαμε νοτίως της Κρήτης- και είμαστε σε επαφή με τη Λιβύη, και με τις δυο πλευρές της Λιβύης, και νομίζω σε καλό δρόμο για να εξηγήσουμε στη Λιβύη ότι ο φυσικός συνομιλητής της για την οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών είναι η Ελλάδα και όχι η Τουρκία.

Και μακάρι να φτάσουμε στο σημείο να ξεκινήσουμε μια σοβαρή συζήτηση, γιατί πιστεύω ότι με τη Λιβύη μπορούμε να βρούμε λύση, όπως βρήκαμε και με την Αίγυπτο.