Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμένεται η επίσημη «πρώτη» για το βιβλίο του Αλέξη Τσίπρα, με τίτλο «Ιθάκη». Ήδη, οι προδημοσιεύσεις τμημάτων από τις συνολικά 762 σελίδες του βιβλίου «Ιθάκη» έχουν προκαλέσει αλυσιδωτές αντιδράσεις εντός και εκτός ΣΥΡΙΖΑ, καθώς αρκετά από αυτά που ισχυρίζεται ο πρώην πρωθυπουργός χαρακτηρίζονται ως αναληθή από πρώην και νυν στελέχη. Χαρακτηριστική περίπτωση τα όσα αναφέρει ο κ. Τσίπρας για τον Παναγιώτη Λαφαζάνη και τη φερόμενη συνάντηση με τον Ντμίτρι Μεντβέντεφ στη Μόσχα, την περίοδο που η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ επιχειρούσε να βρει εναλλακτική πηγή χρηματοδότησης εν μέσω έντονων πιέσεων από τους δανειστές.
Επίσης, έντονες αντιδράσεις προκαλεί ο τρόπος με τον οποίο περιγράφει τα όσα τραγικά εκτυλίχθηκαν στο Μάτι, όταν η πυρκαγιά κατέστρεψε τον οικισμό, προκαλώντας τον θάνατο 104 ανθρώπων, με τον κρατικό μηχανισμό σε πλήρη αποδιοργάνωση και σοβαρά επιχειρησιακά λάθη να κοστίζουν ανθρώπινες ζωές. Εντύπωση προκαλούν, επίσης, τα όσα ισχυρίζεται για τη συνέντευξη Τύπου το βράδυ της τραγωδίας, όταν είχε πάει στο συντονιστικό της Πυροσβεστικής για να ενημερωθεί για την κατάσταση που είχε διαμορφωθεί.
Μάλιστα, δεν λείπουν πρώην συνεργάτες του που τονίζουν με νόημα ότι οι «Λωτοφάγοι» δεν είναι τελικά αυτοί που αφήνει να εννοηθεί ο κ. Τσίπρας, κάνοντας λόγο για απουσία ουσιαστικής αυτοκριτικής από τον πρώην πρωθυπουργό.
Οι αιχμές Τσίπρα στην «Ιθάκη» για Πολάκη
Στο νέο του βιβλίο, ο Αλέξης Τσίπρας κάνει μια εκτενή αποτίμηση της περιόδου 2019 – 2023, αναγνωρίζοντας ότι η εσωκομματική αναταραχή και οι δημόσιες αντιπαραθέσεις στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ αποτέλεσαν έναν από τους βασικούς λόγους που οδήγησαν στην εκλογική κατάρρευση του 2023. Όπως αναφέρει, άργησε να αντιληφθεί πόσο βαθιά αυτή η «κακοφωνία» έκανε κακό στο κόμμα, αλλά και πόσο τον επηρέασε προσωπικά η διστακτικότητά του να επιβάλει πειθαρχία και κανόνες.
Ο πρώην πρωθυπουργός σημειώνει ότι ανέχτηκε συμπεριφορές και δηλώσεις στελεχών που συχνά έθεταν την προσωπική τους ατζέντα πάνω από την ενότητα του κόμματος. Αναφέρεται συγκεκριμένα στις αντιμαχόμενες ομάδες εντός του ΣΥΡΙΖΑ, από τη μία τους εκπροσώπους της «Ομπρέλας» και από την άλλη τους Παππά, Πολάκη και Τζάκρη, τονίζοντας ότι οι προσωπικές φιλοδοξίες –είτε με «επαναστατικό μπερέ» είτε με «αστική αυτοπεποίθηση»- υπονόμευαν σταδιακά την συνοχή του χώρου. Όπως παραδέχεται, «σκόνταψε στα μικρά του κόμματος», καθώς δεν έδειξε την αποφασιστικότητα που είχε επιδείξει στις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές.
Κεντρικό παράδειγμα αυτής της δυσλειτουργίας, όπως την περιγράφει στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ, υπήρξε η στάση του Παύλου Πολάκη κατά την πανδημία κορονοϊού. Ο Τσίπρας εξηγεί ότι, χωρίς καμία συνεννόηση με την ηγεσία, ο Πολάκης αμφισβητούσε δημοσίως τα εμβόλια και τις οδηγίες των ειδικών, κάτι που ήταν αντίθετο με την επίσημη γραμμή του ΣΥΡΙΖΑ υπέρ του εμβολιασμού.
Επισημαίνει επίσης ότι η Νέα Δημοκρατία αξιοποίησε πολιτικά αυτήν τη στάση, χτίζοντας ένα αφήγημα που παρουσίαζε τον ΣΥΡΙΖΑ ως υποψήφια κυβέρνηση με «υπουργό Υγείας τον Πολάκη». Παράλληλα, του καταλογίζει και παλιότερες συμπεριφορές που θεωρεί επιζήμιες, από την επίθεση στον Στέλιο Κιμπουρόπουλο έως τη στοχοποίηση δικαστών και δημοσιογράφων, καθώς και την επιμονή του να ελέγχει τη σύνθεση του ψηφοδελτίου των Χανίων.
Το «καρφί» Τσίπρα στον Νίκο Παππά και η αποκάλυψη για Αχτσιόγλου
Αυτοκριτική ασκεί και για τον Νίκο Παππά. Ο Τσίπρας παραδέχεται ότι θα έπρεπε να του είχε ζητήσει να μην είναι υποψήφιος μετά την καταδίκη του για την υπόθεση των τηλεοπτικών αδειών, καθώς η στάση του είχε ήδη προκαλέσει «απαράδεκτη επιπολαιότητα» που έβλαπτε συνολικά το κόμμα.
Παράλληλα, θεωρεί ότι η ΝΔ εκμεταλλεύτηκε προεκλογικά την επιλογή στελεχών της «Ομπρέλας», μεταξύ των οποίων και ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, να δημοσιοποιήσουν κείμενο υπέρ των τοπικών νομισμάτων (σ.σ. δραχμή), κάτι που έδωσε, όπως υποστηρίζει, τροφή για πολιτική επίθεση σε μια κρίσιμη περίοδο για τον ΣΥΡΙΖΑ.
Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα σημεία του βιβλίου αφορά στην Έφη Αχτσιόγλου. Ο Τσίπρας αποκαλύπτει ότι μετά την πρώτη ήττα του 2023, όταν ο ΣΥΡΙΖΑ συγκέντρωσε μόλις 20%, της πρότεινε να ηγηθεί εκείνη της προεκλογικής εκστρατείας του κόμματος στις επαναληπτικές εκλογές και να συμμετάσχει στο debate των αρχηγών. Θεωρούσε ότι μια νέα, δημοφιλής παρουσία θα δημιουργούσε αιφνιδιασμό στον Κυριάκο Μητσοτάκη, καθώς ο ίδιος βρισκόταν σε δύσκολη και αποδυναμωμένη θέση. Η Αχτσιόγλου, όμως, όπως γράφει, ήταν διστακτική και τελικά αρνήθηκε, κάτι που ο Τσίπρας εκτιμά ότι έγινε, επειδή επιθυμούσε να χαράξει τη δική της πορεία, σε απόσταση από τον ίδιο. Ο πρώην πρωθυπουργός σχολιάζει πως εκείνη υποτίμησε τη σημασία της δικής του στήριξης, όπως αποδείχθηκε αργότερα. Παράλληλα, αναφέρεται και στο «σκληρό» διαζύγιο με τον Γιάνη Βαρουφάκη, την περίοδο που η χώρα βρέθηκε μια ανάσα από την έξοδο από τη ζώνη του ευρώ.
Τι συνέβη με τον Κασσελάκη, ο ρόλος Χαρίτση στον ΣΥΡΙΖΑ
Παράλληλα, ο Τσίπρας αναφέρεται στις συντονισμένες, όπως τις χαρακτηρίζει, διαρροές του περιβάλλοντος Κασσελάκη, οι οποίες υπονοούσαν ότι εκείνος είχε τοποθετήσει τον Κασσελάκη στον ΣΥΡΙΖΑ και ότι δεχόταν πίεση από την Αχτσιόγλου να παραιτηθεί. Εξηγεί, μάλιστα, ότι αρχικά δεν απάντησε επειδή θεωρούσε τα δημοσιεύματα «αστεία», αλλά όταν το θέμα πήρε διαστάσεις, έσπευσε να τα διαψεύσει.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και η περιγραφή της συνάντησης με τον Στέφανο Κασσελάκη πριν αυτός ανακοινώσει την υποψηφιότητά του. Ο Τσίπρας του συνέστησε να το αποφύγει, θεωρώντας ότι δεν είχε καμία πιθανότητα να εκλεγεί και θα δεχόταν ισχυρή επίθεση. Όμως, ο Κασσελάκης εμφανίστηκε βέβαιος όχι μόνο για τη νίκη του στον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και για την προοπτική να γίνει πρωθυπουργός. Ο Τσίπρας παραθέτει, μάλιστα, και ένα περιστατικό με την Μπέττυ Μπαζιάνα, η οποία μετά τη συνάντηση σχολίασε πως οι φιλοδοξίες του ζευγαριού έφταναν μέχρι το Μέγαρο Μαξίμου.
Ο πρώην πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ αποδίδει πάντως την τελική νίκη του Κασσελάκη στο θυμικό της βάσης, που –απογοητευμένη από τα εκλογικά αποτελέσματα και τη δική του αποχώρηση- αναζητούσε έναν τρόπο να «τιμωρήσει» τον κομματικό μηχανισμό.
Στο βιβλίο του «Ιθάκη» κάνει επίσης μια ακόμα αποκάλυψη: μετά τις δεύτερες εκλογές του 2023, είχε προτείνει στον Αλέξη Χαρίτση να θέσει υποψηφιότητα για την ηγεσία, σε μια προσπάθεια ομαλής μετάβασης, αλλά εκείνος του απάντησε ότι δεν ήταν έτοιμος και τον προέτρεψε να μην παραιτηθεί.
Οι παραδοχές Τσίπρα για τηλεοπτικές άδειες και Novartis
Ο πρώην πρωθυπουργός παραδέχεται ότι έγιναν σοβαρά λάθη στη διαχείριση τόσο της υπόθεσης των τηλεοπτικών αδειών όσο και της υπόθεσης Novartis, παρότι, όπως τονίζει, οι προθέσεις της κυβέρνησής του ήταν να αντιμετωπιστεί η διαπλοκή και να υπάρξει λογοδοσία, πάντα με σεβασμό στο έργο της δικαιοσύνης.
Όπως εξηγεί, η κυβέρνηση οδηγήθηκε σε μια υπερβολικά συγκρουσιακή στάση απέναντι στους ιδιοκτήτες των ΜΜΕ, καθώς επικράτησε ένα έντονο αίσθημα αδικίας για τον τρόπο που ορισμένοι επιχειρηματίες διαχειρίζονταν την ενημέρωση. Αναγνωρίζει, επίσης, ότι η διαδικασία του διαγωνισμού για τις άδειες ήταν υπερβολικά επιθετική. Υπενθυμίζει, μάλιστα, τις εικόνες με τους καναλάρχες απομονωμένους στο κτίριο της Γενικής Γραμματείας Ενημέρωσης, χωρίς τηλέφωνα και με φαγητό απ’ έξω, να ανταγωνίζονται για τις άδειες. Παρόλα αυτά, επιμένει ότι ο στόχος του ΣΥΡΙΖΑ ήταν να μπει τάξη στο τηλεοπτικό τοπίο και να περιοριστεί η δύναμη των διαπλεκόμενων συμφερόντων.
Σε σχέση με τη Novartis, αναγνωρίζει ότι ήταν λάθος να ακολουθήσει την εισήγηση συνεργατών του και να σταλούν στη δικαιοσύνη όλοι οι πολιτικοί που αναφέρονταν στη δικογραφία, χωρίς να εξεταστεί χωριστά η κάθε περίπτωση μέσω προανακριτικής επιτροπής. Όπως σημειώνει, παρότι η πρόθεση ήταν να αποφασίσει ο φυσικός δικαστής, στην πράξη δημιουργήθηκε η εντύπωση ότι όλοι οι εμπλεκόμενοι πολιτικοί στιγματίστηκαν. Αντί για στοχευμένη απόδοση ευθυνών, προβλήθηκε η εικόνα μιας γενικευμένης παραπομπής, γεγονός που, όπως παραδέχεται, προκάλεσε θεσμικό, πολιτικό και ηθικό κόστος.
Κλείνοντας, κάνει και μια αναφορά στη συνάντησή του με τον Σταύρο Ψυχάρη, μαζί με τη γάτα Ιμαλαΐων, όπου ο εκδότης, όπως λέει ο πρώην πρωθυπουργός, του ζήτησε παρέμβαση για τα χρέη του ΔΟΛ με αντάλλαγμα την αλλαγή στάσης των εφημερίδων του Ομίλου. Ο Τσίπρας θυμάται τη φράση του Ψυχάρη ότι «οι εφημερίδες είναι σαν βιτρίνες, αλλάζουν εποχιακά, το μαγαζί μένει ίδιο», σημειώνοντας ότι ο ίδιος αρνήθηκε κάθε συναλλαγή.
