Η απλοποίηση της διαδικασίας για τη σύναψη και ανανέωση στις συλλογικές συμβάσεις εργασίας, με έμφαση στην πλήρη διασφάλιση των εργασιακών δικαιωμάτων στο χρονικό διάστημα που μεσολαβεί μετά τη λήξη τους και μέχρι να πέσουν οι υπογραφές, αποτελούν βασικούς πυλώνες στο νέο πλαίσιο επαναφοράς τους. Η υπουργός Εργασίας, Νίκη Κεραμέως, κάνει αυτήν την ώρα τις ανακοινώσεις, παρουσιάζοντας τον οδικό χάρτη στις συλλογικές συμβάσεις εργασίας. Πρόκειται για μια συμφωνία ανάμεσα στην κυβέρνηση και όλους τους κοινωνικούς εταίρους, η οποία για να επιτευχθεί χρειάστηκε μακροχρόνια διαβούλευση και διαπραγμάτευση. Μαζί με τη Νίκη Κεραμέως, στη συνέντευξη Τύπου βρίσκονται οι επικεφαλής των Εθνικών Κοινωνικών Εταίρων (ΓΣΕΕ, ΣΕΒ, ΓΣΕΒΕΕ, ΕΣΕΕ, ΣΕΤΕ, ΣΒΕ).
Σημειώνεται ότι οι νέες συλλογικές συμβάσεις εργασίας ορίζουν μισθούς, άδειες και επιδόματα μεταξύ άλλων. Κατά τη διάρκεια της κοινής συνέντευξης Τύπου ξεκαθαρίστηκε πως η συλλογική σύμβαση εργασίας επεκτείνεται σ’ έναν κλάδο υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, καλύπτοντας περισσότερους εργαζομένους, με απόφαση του εκάστοτε υπουργού Εργασίας και κατόπιν διαβούλευσης με τους κοινωνικούς εταίρους. Επίσης, έγινε γνωστό ότι όλοι οι όροι στη συλλογική σύμβαση εργασίας εξακολουθούν να ισχύουν και μετά τη λήξη της. Αρχικά, προβλέπεται μία παράταση τριών μηνών στην ισχύ της και μετά την παρέλευση αυτού του χρόνου εξακολουθούν να ισχύουν όλοι οι όροι της μέχρι τη σύναψη νέας συλλογικής ή ατομικής σύμβασης εργασίας. Η εξέλιξη αυτή καταργεί πρακτικά τη μνημονιακή ρύθμιση για τη μερική μετενέργεια, που ισχύει από το 2012, επαναφέροντας έτσι το προ-μνημονιακό καθεστώς της πλήρους μετενέργειας. Επίσης, καλύπτονται από τη συλλογική σύμβαση εργασίας και όσοι εργαζόμενοι προσλαμβάνονται κατά την τρίμηνη παράτασή της.
Όπως επισημαίνεται στη συνέντευξη Τύπου για τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας, το νέο πλαίσιο αποσκοπεί στη σταθεροποίηση των εργασιακών σχέσεων, ενισχύοντας τον θεσμικό ρόλο των κοινωνικών εταίρων και μεταφέροντας μέρος της διαδικασίας ρύθμισης από τη νομοθετική πρωτοβουλία της κυβέρνησης στη διαβούλευση μεταξύ των εμπλεκόμενων μερών. Η Νίκη Κεραμέως έκανε λόγο για μια «ξεχωριστή ημέρα», ανακοινώνοντας ότι υπάρχει μια «κοινωνική συμφωνία» μεταξύ κυβέρνησης και όλων των εθνικών κοινωνικών εταίρων. «Η συμφωνία για τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας είναι γεγονός», ξεκαθάρισε, επισημαίνοντας ότι το νέο πλαίσιο έχει «ξεκάθαρους κανόνες», που διασφαλίζει τα δικαιώματα των εργαζομένων και βελτιώνει το βιοτικό επίπεδο. Όπως είπε, οι νέες συλλογικές συμβάσεις εργασίας θα φέρουν αυξήσεις στους μισθούς, εξασφαλίζοντας παράλληλα ασφάλεια στους εργαζομένους, σταθερότητα στις επιχειρήσεις και ξεκάθαρους κανόνες στην αγορά εργασίας.
Όπως γνωστοποίησε, ο διάλογος για τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας, σε τεχνικό επίπεδο, ξεκίνησε τον Μάιο του 2025, μεταξύ των εκπροσώπων των εθνικών κοινωνικών εταίρων, υπό τον συντονισμό του γενικού γραμματέα Εργασιακών Σχέσεων, Νίκου Μηλαπίδη, κατά τη διάρκεια του οποίου τέθηκαν επί τάπητος όλες οι απόψεις και εντοπίστηκαν πιθανά σημεία σύγκλισης.
Συλλογικές συμβάσεις εργασίας, οι 3 βασικοί άξονες των αλλαγών
Η υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Νίκη Κεραμέως, παρουσίασε τους τρεις βασικούς άξονες στο νέο πλαίσιο που θα διέπει τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας από το 2026 και μετά, που θα υπάρξει και η σχετική νομοθέτηση. Αναλυτικά:
- Πιο εύκολη επέκταση των συλλογικών συμβάσεων εργασίας. Όπως ανακοινώθηκε, το ποσοστό ως προϋπόθεση της επεκτασιμότητας των συμβάσεων κατεβαίνει στο 40%, από 50% που είναι σήμερα. Υπενθυμίζεται ότι με το ισχύον πλαίσιο, μια συλλογική σύμβαση μπορεί να επεκταθεί μόνο εφόσον καλύπτει εργοδότες που απασχολούν πάνω από το 50% των εργαζομένων ενός κλάδου ή επαγγέλματος. Επίσης, διευκρινίστηκε ότι το ποσοτικό κριτήριο του 40% δεν θα εξετάζεται καθόλου, όταν τη συλλογική σύμβαση εργασίας συνυπογράφουν οι εθνικοί κοινωνικοί εταίροι.
- Πλήρης προστασία των εργαζομένων μετά τη λήξη των συλλογικών συμβάσεων εργασίας. Όπως γνωστοποιήθηκε, καταργούνται όλοι οι μνημονιακοί νόμοι, ενώ ανακοινώθηκε η πλήρης μετενέργεια των συλλογικών συμβάσεων μετά τη λήξη τους. Επίσης, μειώνονται τα στοιχεία που απαιτούνται για την εγγραφή στα συνδικαλιστικά Μητρώα (ΓΕΜΗΣΟΕ και ΓΕΜΗΟΕ).
- Επιτάχυνση διαδικασιών σε περίπτωση διαφωνίας εργαζομένων και εργοδοτών για τις νέες συλλογικές συμβάσεις εργασίας. Προς αυτήν την κατεύθυνση παρέχεται η δυνατότητα κλαδικών συμβάσεων από τη ΓΣΕΕ χωρίς έλεγχο στο ποσοστό αντιπροσωπευτικότητας. Ειδικότερα, η ΓΣΕΕ μπορεί να υπογράφει ή να συνυπογράφει επικουρικά, εφόσον προσκληθεί από μέλος της να το κάνει, ώστε να εφαρμόζεται η νέα δυνατότητα επέκτασης στις συλλογικές συμβάσεις εργασίας.
Συλλογικές συμβάσεις εργασίας, οι 3 βασικοί άξονες των αλλαγών © YouTube screenshot
Συλλογικές συμβάσεις εργασίας, οι βασικές αλλαγές © YouTube screenshot
Η νέα κοινωνική συμφωνία φέρνει «καλύτερες και ταχύτερες διαδικασίες για την επίλυση διαφορών Οργανισμός Μεσολάβησης και Διαιτησίας (ΟΜΕΔ)», εξήγησε η Νίκη Κεραμέως. Αναλυτικά, προβλέπεται μηχανισμός προελέγχου των προϋποθέσεων για μονομερή προσφυγή στη Μεσολάβηση και στη Διαιτησία από τριμελή επιτροπή, που θα συσταθεί στον ΟΜΕΔ. Επίσης, καταργείται ο δεύτερος βαθμός διαιτησίας του ΟΜΕΔ για τη γρηγορότερη επίλυση διαφορών, ενώ διατηρείται η δυνατότητα δικαστικής προσβολής της διαιτητικής απόφασης.
Τα επόμενα βήματα
Τα επόμενα βήματα στις συλλογικές συμβάσεις εργασίας είναι δύο:
- Έκδοση του Σχεδίου Δράσης (εντός Δεκεμβρίου, όπως έχει δεσμευτεί η Νίκη Κεραμέως), το οποίο θα περιέχει τη νέα κοινωνική συμφωνία, με όλες τις αλλαγές που φέρνει στις συλλογικές συμβάσεις εργασίας.
- Νομοθέτηση του νέου οδικού χάρτη στην αγορά εργασίας, στις αρχές του 2026.
Τι κερδίζουν εργαζόμενοι και εργοδότες
Για τους εργαζόμενους οι νέες συλλογικές συμβάσεις εργασίας εισάγουν μια σειρά από σημαντικές παρεμβάσεις. Συγκεκριμένα:
- Σύναψη και επέκταση περισσότερων ΣΣΕ ώστε πολλοί περισσότεροι εργαζόμενοι να προστατεύονται.
- Δημιουργία προϋποθέσεων για περαιτέρω αύξηση μισθών και παροχών.
- Σταθερό, ασφαλές και προβλέψιμο εργασιακό περιβάλλον.
- Πλήρης προστασία των δικαιωμάτων των εργαζομένων μετά τη λήξη μιας ΣΣΕ.
- Προστασία των νεοπροσλαμβανόμενων εργαζομένων. Γρηγορότερη επίλυση συλλογικών διαφορών.
Για τους εργοδότες και τις επιχειρήσεις το νέο πλαίσιο για τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας οδηγεί σε:
- Σύναψη και επέκταση περισσότερων ΣΣΕ, ώστε πολλοί περισσότεροι εργαζόμενοι να προστατεύονται.
- Δημιουργία προϋποθέσεων για περαιτέρω αύξηση μισθών και παροχών.
- Σταθερό, ασφαλές και προβλέψιμο εργασιακό περιβάλλον.
- Πλήρης προστασία των δικαιωμάτων των εργαζομένων μετά τη λήξη μιας ΣΣΕ.
- Προστασία των νεοπροσλαμβανόμενων εργαζομένων. Γρηγορότερη επίλυση συλλογικών διαφορών.
