Σε μία ιστορική Κοινωνική Συμφωνία για την επέκταση των συλλογικών συμβάσεων με την κατάργηση των δεύτερων μνημονιακών μέτρων του 2012, μέσω ενός οδικού χάρτη, το περιεχόμενο του οποίου θα νομοθετηθεί στις αρχές του 2026, κατέληξαν κυβέρνηση και κοινωνικοί εταίροι.
Το περιεχόμενο της συμφωνίας ανακοίνωσε η υπουργός Εργασίας, Νίκη Κεραμέως, σε κοινή συνέντευξη με τους προέδρους της ΓΣΕΕ, του ΣΕΒ, της ΓΣΒΕΕ, των Εμπόρων, του ΣΕΤΕ και του ΣΒΕ.
Τα μέρη της συμφωνίας για τις συλλογικές συμβάσεις
- Η κατάργηση του 2ου μνημονιακού μέτρου, που προέβλεπε τη μερική μετενέργεια σε περίπτωση μη συμφωνίας των μερών κατά τις διαπραγματεύσεις στους 3 μήνες και επανέρχεται πλήρως η μετενέργεια, χωρίς μειώσεις μισθών, μέχρι τη σύναψη νέας συλλογικής σύμβασης. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι όταν τελειώνει ο χρόνος της σύμβασης εργασίας, παραμένει το τρίμηνο, αλλά οι μισθοί δεν θα μειώνονται σε ατομική σύμβαση με βάση το «πάτωμα» που καθορίζει ο εθνικός μισθός, δηλαδή 880 ευρώ, αλλά θα παραμένει η προηγούμενη σύμβαση ως έχει, με τα οικονομικά και θεσμικά προβλεπόμενα θέματα (π.χ. άδειες, πτυχία κ.λπ.), μέχρι την υπογραφή νέας κλαδικής σύμβασης.
- Μειώνεται το απαιτούμενο ποσοστό κάλυψης από 50% σε 40%, καθώς δημιουργείται νέα δυνατότητα για την επέκταση Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, με ποσοτικό κριτήριο το 40%. Αυτό σημαίνει ότι η επέκταση μιας σύμβασης σε κλάδο θα περιλαμβάνει περισσότερους εργαζόμενους, καθώς οι επιχειρήσεις δεν εξετάζονται αν είναι γραμμένες στο κλαδικό τους σωματείο, αλλά με βάση τον ΚΑΔ που έχουν. Έτσι, αν, για παράδειγμα, μια επιχείρηση δραστηριοποιείται στον κλωστοϋφαντουργικό κλάδο και δεν είναι μέλος της ΕΣΕΕ (έμποροι), αλλά έχει σχετικό ΚΑΔ, θα υποχρεούται να εφαρμόζει την κλαδική ή όποια επαγγελματική σύμβαση.
- Η δυνατότητα που δίνεται στη ΓΣΕΕ να συνάψει συλλογική σύμβαση επικουρικά εφόσον προσκληθεί από μέλος, ώστε να εφαρμόζεται η νέα δυνατότητα της επέκτασης. Επίσης, προβλέπεται απλοποίηση των διαδικασιών για εγγραφή στα μητρώα οργανώσεων (ΓΕΜΗΣΟΕ και ΓΕΜΗΟΕ), ώστε να ενισχυθεί η εγγραφή σε αυτά και κατά συνέπεια η δυνατότητα επέκτασης συλλογικών συμβάσεων εργασίας.
- Η επιτάχυνση των διαδικασιών σε περίπτωση διαφωνίας εργαζομένων και εργοδοτών. Θεσπίζονται καλύτερες και ταχύτερες διαδικασίες για την επίλυση διαφορών μέσω του Ο.ΜΕ.Δ. Συγκεκριμένα, η Κοινωνική Συμφωνία προβλέπει μηχανισμό προελέγχου των προϋποθέσεων για μονομερή προσφυγή στη Μεσολάβηση και στη Διαιτησία από τριμελή επιτροπή που θα συσταθεί στον Ο.ΜΕ.Δ. Επίσης, καταργείται ο δεύτερος βαθμός διαιτησίας του Ο.ΜΕ.Δ για τη γρηγορότερη επίλυση διαφορών, ενώ διατηρείται η δυνατότητα δικαστικής προσβολής της διαιτητικής απόφασης.
Ο προσδιορισμός του κατώτατου μισθού
Ωστόσο, παραμένει στα χέρια της κυβέρνησης ο προσδιορισμός του κατώτατου μισθού για τους 500.000 ανειδίκευτους εργαζόμενους, ο οποίος από το 2027 θα καθορίζεται έπειτα από διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους από τον υπουργό Εργασίας και οι αυξήσεις θα δίνονται από τον Ιανουάριο και όχι από τον Απρίλιο, όπως γίνεται μέχρι σήμερα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτή είναι η πρώτη φορά που μία τέτοια συμφωνία φέρει την υπογραφή του συνόλου των Εθνικών Κοινωνικών Εταίρων και της Πολιτείας, ύστερα από επτά μήνες εντατικών και εξαιρετικά αποδοτικών διαβουλεύσεων.
Να σημειωθεί ότι σήμερα βρίσκονται σε εκκρεμότητα 15 συλλογικές συμβάσεις, οι οποίες μπορούν να ενεργοποιηθούν από το 2026 μέσω της συγκεκριμένης σιμωνίας, καθώς και η σύμβαση της ομοσπονδίας εργατών μετάλλου, που έχει συναφθεί με τον ΣΕΒ, αλλά δεν έχει επεκτασιμότητα λόγω χαμηλής εκπροσώπησης στον ΣΕΒ, των συγκεκριμένων εργοδοτών.
Η Νίκη Κεραμέως χαρακτήρισε ιστορική τη συμφωνία, σημειώνοντας ότι μία συλλογική σύμβαση οδηγεί σε καλύτερους μισθούς, ορίζει άδειες, επιδόματα και χτίζει ένα πλαίσιο συνεργασίας που δίνει σταθερότητα, ασφάλεια και ξεκάθαρους κανόνες.
Τόνισε ακόμα ότι οι πολλοί περισσότεροι εργαζόμενοι θα καλύπτονται από Συλλογικές Συμβάσεις με πολύ σημαντικά οφέλη για εκείνους, αλλά και για τις επιχειρήσεις. Για τους εργαζόμενους, σημαίνει δυνατότητα για αύξηση μισθών και παροχών, σταθερό, ασφαλές και προβλέψιμο εργασιακό περιβάλλον, λιγότερο άγχος, αφού μειώνεται η ανησυχία για αλλαγές στους εργασιακούς όρους».
Τι είπαν οι κοινωνικοί εταίροι
Ο πρόεδρος της ΓΣΕΕ, Γιάννης Παναγόπουλος, εξέφρασε την ικανοποίησή του, γιατί ο οδικός χάρτης για την ενίσχυση των Συλλογικών Συμβάσεων δεν αποτελεί μονομερή απόφαση της κυβέρνησης, αλλά είναι προϊόν διαλόγου και συμφωνίας. Τη χαρακτήρισε σημαντική κατάκτηση και ταυτοχρόνως σημαντική αφετηρία για τη διεύρυνση του κοινωνικού διαλόγου σε όλα τα επίπεδα.
Ο πρόεδρος του ΣΕΒ, Σπύρος Θεοδωρόπουλος, τόνισε ότι είναι υποχρέωση των εργοδοτών είναι να συμβάλουν στην αύξηση των εισοδημάτων και η συμφωνία δημιουργεί ένα πλαίσιο πιο σύγχρονο και προσαρμοσμένο στις ανάγκες της εποχής.
Από την πλευρά του, ο πρόεδρος της ΓΣΕΒΕΕ, Γιώργος Καββαθάς σημείωσε ότι για πρώτη φορά νομοθετεί η κυβέρνηση για έναν ουσιαστικό διάλογο, με αποτέλεσμα συναινετικό, στην προσπάθεια να ανέβουν οι μισθοί στη χώρα, ώστε οι εργαζόμενοι να πάρουν το μέρισμα από την καλή πορεία της οικονομίας.
Ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ (Έμποροι), Σταύρος Καφούνης, υπογράμμισε ότι το εμπόριο έχει ανάγκη από εργαζομένους με αυξημένο εισόδημα και ζητούμενο πρέπει να είναι η αύξηση της παραγωγικότητας και οι «εργοδότες πρέπει να πάρουμε την ευθύνη που μας αναλογεί».
Ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ (Τουρισμός), Γιάννης Παράσχης, τόνισε ότι ο κλάδος έχει αποδείξει ακόμα και στις πιο σκληρές εποχές των μνημονίων την προσήλωση στον κοινωνικό διάλογο και η πρόεδρος των βιομηχάνων Βορείου Ελλάδος, Λουκία Σαράντη, σημείωσε ότι η συμφωνία κινείται σε ευρωπαϊκό πλαίσιο. «Η αύξηση της παραγωγικότητας είναι προς όφελος όλων μας και οδηγεί σε μια Ελλάδα πιο παραγωγική».
