THEPOWERGAME
Ευαγγελία Λουροπούλου
Διδάκτωρ Φυσικών Επιστημών (Biogeochemistry), Christian-Albrechts University of Kiel (Γερμανία), Επικεφαλής Υπηρεσιών Βιωσιμότητας E - ON INTEGRATION A.E
Πάντα από τη θέση μου, εκτός από τους κινδύνους, παρουσιάζω και τις ευκαιρίες που αναφύονται σαν αποτέλεσμα της αντιμετώπισης της «κλιματικής κρίσης». Αλλά συναντάω διστακτικότητα ή άρνηση αποδοχής της άποψης ότι κλιματική αλλαγή και ευκαιρίες συχνά πάνε μαζί. Όπως προφανώς, πάνε μαζί και οι κίνδυνοι αν δεν αντιμετωπιστούν τα προβλήματα που έχουν δημιουργηθεί στο κλίμα και στο περιβάλλον. Πριν λίγο καιρό, απευθύνθηκα σε κάποιο ακροατήριο και κάποιος είπε: «Μα πώς γίνεται μία καταστροφή να είναι ευκαιρία;». Έδωσα τότε τις όποιες εξηγήσεις μου επέτρεπε ο χρόνος που είχα στην διάθεσή μου. Επανέρχομαι με περισσότερη ευχέρεια και ψυχραιμία, να εξετάσω τις Ευκαιρίες. Άλλωστε «Κίνδυνος» και «Ευκαιρία» είναι γενικώς παραδεκτό ότι αποτελούν δύο όψεις του ιδίου νομίσματος.
Να θυμίσουμε ότι δύο είναι οι αρχές πάνω στις οποίες στηρίζεται η πολιτική για την κλιματική αλλαγή:
- Μετριασμός: εξάλειψη αερίων θερμοκηπίου στις πηγές τους ή ενίσχυση της συλλογής τους από την ατμόσφαιρα και αποθήκευσής τους (π.χ. ωκεανοί, δάση, έδαφος).
- Προσαρμογή: αντιμετώπιση της επίδρασης στις «ζωές» των ανθρώπων, μείωση της τρωτότητας και προσαρμογή στις νέες συνθήκες.
Η μελέτη των εξελίξεων και η εφαρμογή στρατηγικών κλιματικής αλλαγής καταλήγει ήδη αβίαστα στο συμπέρασμα ότι έχουμε ήδη στην διάθεσή μας τα εργαλεία για την αντιμετώπιση των ζητημάτων που έχουν ανακύψει. Τα τελευταία 20 χρόνια πολλά έγιναν που χειροτέρεψαν την κατάσταση, και πολλά δεν έγιναν για να σταματήσουν την πορεία προς την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη. Πρέπει να δράσουμε «τώρα», δεν χωράει ούτε λεπτό καθυστέρηση. Μπορούμε να σταματήσουμε την αύξηση της θερμοκρασίας και ταυτόχρονα να δημιουργήσουμε τις συνθήκες για ένα καλύτερο πλανήτη, με συνθήκες καλύτερης ζωής για όλους, χωρίς σπατάλες των πολύτιμων πόρων που κληρονομήσαμε.
Περιληπτικά, πέντε είναι οι περιοχές άμεσης δράσης:
- στην ενέργεια, με αλλαγές στον τρόπο παραγωγής ηλεκτρισμού και αύξηση της απόδοσης ανά μονάδα ενέργειας,
- στην παραγωγή αγροτικών αγαθών και τροφίμων, με αλλαγές στον τρόπο παραγωγής τους, μείωση της σπατάλης και προστασία του οικοσυστήματος,
- στη βιομηχανική παραγωγή (υλικών, αγαθών) με εξάλειψη του άνθρακα από τα υλικά και τα παράγωγα της βιομηχανίας και εύρεση φιλικότερων προς το περιβάλλον διαδικασιών παραγωγής,
- στις μεταφορές, με αλλαγές των καυσίμων στα κάθε είδους μέσα μεταφοράς, και
- στις κατασκευές, με εξάλειψη του άνθρακα από τα υλικά κατασκευής, αύξηση της αποδοτικότητας στη χρήση πόρων (π.χ. ενέργεια) και αύξηση ανθεκτικότητας.
Και ποιο είναι το κόστος των διαθέσιμων εργαλείων και των λύσεων που θα αντιμετωπίσουν δραστικά την κλιματική αλλαγή; Όσοι θεωρούν ότι το κόστος είναι τεράστιο και απαγορευτικό κάνουν απλά λάθος ή ενεργούν κακόβουλα και λένε ψέματα. Σε αυτούς συγκαταλέγονται
- όσοι δεν τους συμφέρει και ξεβολεύονται με την αντιμετώπιση της κλιματική κρίσης,
- πολλοί πολιτικοί που διστάζουν να βάλουν ψηλότερες – άμεσες προτεραιότητες στις δράσεις και τα μέτρα των κυβερνήσεων διότι φοβούνται ότι θα εκτροχιάσουν τους δημόσιους προϋπολογισμούς, και
- οι απληροφόρητοι από εμάς τους πολίτες και τις ομάδες πίεσης. Όμως το κόστος, σύμφωνα με μελέτες, έχει υπολογιστεί και είναι υποπολλαπλάσιο του οφέλους που θα προκύψει.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Οργανισμού «Project Drawdown», το συνολικό κόστος για την επιστροφή στο σενάριο διατήρησης της αύξησης της θερμοκρασίας στους 1,5 – 2 βαθμούς είναι 25 έως 30 τρις δολάρια ΗΠΑ. Το ποσό αυτό είναι μικρότερο από αυτό που πληρώνει η παγκόσμια οικονομία για να επιδοτήσει τα ορυκτά καύσιμα ή πολύ μικρότερο από όσα ξοδεύονται σε πολεμικούς εξοπλισμούς. Επίσης είναι περίπου 20 φορές μικρότερο από τον παγκόσμιο πλούτο των χρηματιστηριακών αξιών και των παραγώγων χρηματο-οικονομικών προϊόντων, εκείνων που κλόνισαν την παγκόσμια οικονομία το 2008 με τα τοξικά ομόλογα και παράγωγα προϊόντα. Άρα φαίνεται ότι «λεφτά υπάρχουν»!
Η επιστροφή της επένδυσης αυτή αναμένεται να είναι της τάξεως των 145 τρισ. δολαρίων, στην ίδια περίοδο, δηλαδή θα έχει απόδοση περίπου 400%. Στον αριθμό αυτό των 145 τρις, δεν έχει υπολογιστεί το κόστος της «ευκαιρίας» αν δεν δράσουμε για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και αφήσουμε να γίνουν οι όποιες αναμενόμενες καταστροφές που θα είναι απλά ανυπολόγιστες! Αν η θερμοκρασία του πλανήτη ανεβεί 2-3-4 βαθμούς, μιλάμε για ανυπολόγιστα τρισεκατομμύρια ζημιών και ενεργειών αποκατάστασης. Επίσης, όταν πρόκειται για φυσικές καταστροφές, να θυμόμαστε ότι ένα καταστροφικό φαινόμενο διαρκεί ίσως μερικά λεπτά της ώρας αλλά η επανόρθωσή του μπορεί να διαρκέσει μήνες, χρόνια, δεκαετίες ή να μη γίνει ποτέ, χώρια τον ανυπολόγιστο αριθμό ανθρώπινων ζωών, σε ένα πλανήτη που για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας το 50% του πληθυσμού ζει σε αστικά κέντρα με ανεπαρκείς υποδομές και με απόλυτη τρωτότητα στις φυσικές δυνάμεις.
Άρα δεσμεύοντας σήμερα περίπου το μισό του παγκόσμιου ΑΕΠ, παίρνουμε τα μέτρα μας ώστε να μας αποδώσει αυτή η επένδυση δύο φορές την αξία της, στα επόμενα περίπου 15 χρόνια μέχρι το 2040, δηλαδή 10 χρόνια πριν το στόχο net-zero.
Πού θα βρεθούν τα κεφάλαια αυτά; Απαντήσαμε πιο πάνω. Και τι θα γίνει με τα κεφάλαια αυτά; Πώς θα προκύψουν οι ευκαιρίες; Σε ένα και μόνο οικοσύστημα που έχει αναλύσει την παραπάνω προσέγγιση, έχουν μελετηθεί και σχηματισθεί τουλάχιστον ογδόντα (80) projects τα οποία έχουν περάσει το στάδιο της μελέτης και δείχνουν εφαρμόσιμα, διότι απαντούν συγκεκριμένα στα ερωτήματα (για κάθε project): τι θα γίνει, ποιος θα το κάνει, ποια υλικά ή περιοχές θα επηρεάσουν, πόσο κοστίζει, πόση διάρκεια έχει η υλοποίηση (σε παγκόσμια κλίμακα) και πόσο θα μειώσει τα αέρια. Καμία δράση από μόνη της δεν αρκεί αλλά πολλές δράσεις πρέπει να γίνουν σε αρμονία μεταξύ τους. Και o κατάλογος με τα έργα δεν σταματά εδώ, ολοένα βρίσκονται λύσεις για καλύτερες ανεμογεννήτριες, μικρότερες μπαταρίες αποθήκευσης, ισχυρότερους ηλεκτροκινητήρες, καλύτερες μεθόδους παραγωγής τροφίμων, κλπ.
Οι ευκαιρίες λοιπόν είναι
- οι εξοικονομήσεις ενέργειας και πόρων,
- η ανάπτυξη καινούργιων τεχνολογιών φιλικότερων προς το περιβάλλον και το κλίμα,
- η ανάπτυξη υποδομών και τεχνικών αντιμετώπισης ή μετριασμού των φαινομένων της κλιματικής αλλαγής,
- οι νέες μορφές εσόδων, και
- η ανάγκη για νέες ειδικότητες onshore και ανθρώπινο δυναμικό.
Φανταστείτε για παράδειγμα να αυξηθεί η παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ στην Ελλάδα ή στην ΕΕ που είναι της τάξεως του 20-30%: πόσοι νέοι τεχνικοί, μηχανικοί, επιστήμονες, λογιστές και άλλες ειδικότητες θα χρειασθούν, και μάλιστα χωρίς κανένα κίνδυνο η παραγωγική αυτή βάση να φύγει προς την Ασία ή την Μέση Ανατολή! Σε αυτούς προσθέστε εξειδικευμένους μηχανικούς, τεχνικούς και άλλες (νέες) ειδικότητες που θα χρειαστούν για κάθε μία από τις περιοχές παρέμβασης που θα απαιτήσει η «επένδυση» στην κλιματική αλλαγή, από την μεταστροφή σε αντλίες θερμότητας στο σπίτι μας μέχρι τη χρήση έξυπνων συστημάτων βιομηχανικής και αγροτικής παραγωγής.
Ξεχωριστή αναφορά πρέπει όμως να γίνει στις δράσεις εκπαίδευσης, έτσι ώστε ο γενικός πληθυσμός, και μάλιστα στις λιγότερο ανεπτυγμένες περιοχές, αφενός να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες, αφετέρου να μάθει να ζει πιο σωστά, όπως για παράδειγμα να τρέφεται διαφορετικά, σε σχέση με τα παραδοσιακά που γνώριζε μέχρι σήμερα.
Η παγκόσμια κινητοποίηση είναι ΤΩΡΑ. Δικαιολογίες του τύπου: «ναι, αλλά ας περιμένουμε λίγο ακόμη διότι οι τεχνολογίες θα βελτιωθούν…» ή «μας πιέζουν οι τριμηνιαίες οικονομικές καταστάσεις, πού να τρέχουμε τώρα;», ή «ας έρθει πρώτα η κυβέρνηση να δώσει κίνητρα», είναι απλά δικαιολογίες. Ο καθένας μας έχει ευθύνη, ιδιαίτερα αν ασκεί οποιουδήποτε είδους ηγεσία και καθοδήγηση στον επιχειρηματικό, πανεπιστημιακό ή κυβερνητικό χώρο. Δεν μπορούμε επίσης να ξεχάσουμε και τους «φιλανθρώπους» (με ή χωρίς εισαγωγικά), οι περισσότεροι των οποίων έχουν απολαύσει τη διαφορά στην ολοένα διευρυνόμενη ψαλίδα εισοδημάτων σε σχέση με τις μεγάλες μάζες του πληθυσμού του πλανήτη. Είναι καιρός να το πράξουν διότι θα μείνουν στο τέλος με εισοδήματα χωρίς πραγματική αξία.
Ζούμε τη μεγαλύτερη πρόκληση της ιστορίας της ανθρωπότητας και αντιμετωπίζουμε ένα τεράστιο στοίχημα που μας αφορά όλους. Αφορά την ζωή μας σήμερα και τη ζωή των επόμενων γενεών, αν θέλουμε αυτές να υπάρξουν. Αλλά η ευκαιρία είναι για ένα καλύτερο πλανήτη, με καλύτερες συνθήκες ζωής για όλους τους κατοίκους που περπατούν πάνω σε αυτόν. Και το ευχάριστο νέο είναι ότι έχουμε ήδη τα μέσα να το πετύχουμε.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
