Εικόνα επενδυτικού Ελντοράντο δίνει η αγορά των data centers στην Ελλάδα με επενδύσεις-μαμούθ να μπαίνουν σε τροχιά, έστω και μετά από μακρά περίοδο ωρίμανσης, νέους επενδυτές να βάζουν τη χώρα στα ραντάρ τους και την Ελλάδα να εξελίσσεται σε hub διακίνησης δεδομένων μεταξύ Ευρώπης-Μέσης Ανατολής-Ασίας. Η ελληνική αγορά των data centers ανεβαίνει πλέον πίστα, δεκαπλασιάζοντας την ισχύ της, με νέους κόμβους σε Αττική, Κρήτη και Δυτική Μακεδονία, αν και κρίσιμες εκκρεμότητες σε ενέργεια και αδειοδοτήσεις παραμένουν αγκάθια για περαιτέρω ανάπτυξη.
Η Ελλάδα μπαίνει δυναμικά στον «μεγάλο χάρτη», με δεκαπλασιασμό της ισχύος των data centers σε μόλις μια τριετία, από 5 MW το 2023 σε 50 MW το 2026, ορατό στόχο τα 120 MW έως το 2030 και pipeline επενδύσεων, που οι εκτιμήσεις ανεβάζουν ακόμη και στα 5 δισ. ευρώ. Πρόκειται για ένα άλμα που αλλάζει τον χάρτη των ψηφιακών υποδομών, τοποθετώντας την Ελλάδα στο επίκεντρο των επενδυτικών σχεδιασμών μεγάλων διεθνών παικτών.
Τα στελέχη του κλάδου αποτιμούν την αξία της αγοράς στα 1,2–1,3 δισ. ευρώ μέχρι το 2028, με «ταβάνι» τα 3 δισ. ευρώ, ενώ η ευρύτερη συνεισφορά στην οικονομία υπολογίζεται στα 2 δισ. ευρώ. Παράλληλα, η δημιουργία περίπου 1.000 νέων θέσεων εργασίας την επόμενη τριετία δείχνει το αποτύπωμα της μετάβασης σε μια νέα «οικονομία δεδομένων». Σε αυτό το επενδυτικό μπαράζ η Αττική παραμένει ο πυρήνας, αλλά η Κρήτη και η Δυτική Μακεδονία αναδεικνύονται σε στρατηγικούς κόμβους που αναδιανέμουν το βάρος της ανάπτυξης.
Ενδεικτική της εντεινόμενης κινητικότητας πέριξ των data centers είναι η τάχιστη μεγέθυνση της νεόκοπης Ελληνικής Ένωσης Κατασκευαστών και Λειτουργών Κέντρων Δεδομένων (Greek Data Center Association – GRDCA). Αν και δημιουργήθηκε τον Απρίλιο με 19 ιδρυτικά μέλη, μέσα σε έξι μήνες αριθμεί ήδη 35 εταιρείες, με στόχο να φτάσει τα 50 προσεχώς.
Ο γρίφος της ενέργειας
Η ταχεία ανάπτυξη του τομέα, ωστόσο, σκοντάφτει στο ζήτημα της ενέργειας. Οι απαιτήσεις σε ηλεκτρική ισχύ για τη λειτουργία των νέων data centers αυξάνονται εκθετικά, σε μια περίοδο που τα δίκτυα διανομής στην Αττική βρίσκονται ήδη σε οριακό σημείο. «Έχουμε δει δεκάδες megawatt δεσμευμένα από developers που δεν έχουν προχωρήσει σε υλοποίηση, στερώντας ρεύμα από έργα που πραγματικά κατασκευάζονται», σημείωσαν στελέχη της αγοράς την εβδομάδα που πέρασε στη διάρκεια του Advanced Telecoms Summit.
«H Ελλάδα χρειάζεται ένα συνεκτικό κανονιστικό πλαίσιο, που να αντιμετωπίζει ταυτόχρονα τα φορολογικά, νομικά και ενεργειακά ζητήματα των data centers, ώστε να παραμείνει ελκυστικός προορισμός επενδύσεων» τονίζουν στελέχη του Greek Data Center Association, που φιλοδοξεί να εξελιχθεί σε θεσμικό συνομιλητή της Πολιτείας σε θέματα των data centers.
«O ΔΕΔΔΗΕ έχει δεχθεί αρκετά αιτήματα σύνδεση στο Δίκτυο από data centers μεσαίας κλίμακας, με απαιτήσεις αυξημένης αξιοπιστίας τροφοδότησης, των οποίων η 24ωρη αδιάλειπτη λειτουργία παίζει σημαντικό ρόλο στην εκτίμηση της εξέλιξη της ζήτησης ανά γεωγραφική περιοχή» αναφέρει ο Διαχειριστής Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας στο νέο πενταετές σχέδιο (2026 – 2030).
Υπό αυτά τα δεδομένα, ο εθνικός «οδικός χάρτης» για τα data centers, προϊόν συνεργασίας των υπουργείων Ψηφιακής Διακυβέρνησης και ΥΠΕΝ, και του ΑΔΜΗΕ, ο οποίος θα καθορίζει πού, πώς και υπό ποιες προϋποθέσεις μπορούν να αναπτυχθούν νέα data centers, αναμένεται με ενδιαφέρον από την αγορά. Η μελέτη του ΑΔΜΗΕ ολοκληρώθηκε πρόσφατα και χαρτογραφεί τη δυνατότητα κάθε περιφέρειας να υποδεχθεί νέα έργα, με βάση τη διαθεσιμότητα ηλεκτρικού “χώρου”.
Η Δυτική Μακεδονία αναδεικνύεται πρωταθλήτρια, με δυνατότητα φιλοξενίας έργων ισχύος 700 MW, χάρη στα νέα δίκτυα μεταφοράς που αντικαθιστούν τις λιγνιτικές μονάδες. Ακολουθεί η Θεσσαλία με 650 MW, ενώ η Κεντρική Μακεδονία και η Στερεά Ελλάδα μπορούν να υποδεχθούν έργα συνολικής δυναμικότητας 500 MW η καθεμία.
Η Ήπειρος και η Δυτική Ελλάδα διαθέτουν περιθώριο περίπου 400 MW, ενώ οι περιοχές της Αττικής και της Κρήτης είναι οι πιο περιορισμένες, με διαθέσιμο ηλεκτρικό “χώρο” κάτω από 250 MW. «Δεν είναι το πρόβλημα η ενέργεια καθαυτή, αλλά τα δίκτυα διανομής. Δεν υπάρχει επάρκεια υποδομών για να στηρίξουν την ταχύτατη ανάπτυξη των data centers», αναφέρουν στελέχη της αγοράς.
Επενδύσεις-μαμούθ
Η Microsoft, με παρουσία άνω των 30 ετών στην Ελλάδα, είναι αυτή που άνοιξε τον χορό των επενδύσεων σε data centers στην Ελλάδα. Μετά από μια μακρά περίοδο καθυστερήσεων και πληρώνοντας προφανώς το τίμημα του «σκαπανέα» μιας νέας αγοράς, η εταιρεία δηλώνει σήμερα ότι έχει on track την επένδυση για τρία data centers στην Αττική. «Έχουμε περάσει τις παιδικές ασθένειες ενός πρωτόγνωρου έργου για τη χώρα και βρισκόμαστε πλέον on track – τα έργα προχωρούν και η λειτουργία τους θα φέρει τη Microsoft Cloud Region της Ελλάδας στην πρώτη γραμμή της Ευρώπης» ανέφερε την εβδομάδα που διανύσαμε η Κατερίνα Σουρούνη, National Technology Officer της Microsoft Greece, Cyprus, Malta.
Η Digital Realty, με τα ATH1-ATH3 στο Κορωπί και το HER1 στο Ηράκλειο, ενισχύει περαιτέρω την παρουσία της: το ATH-4 αναμένεται λειτουργικό έως τα τέλη του 2025 και το ATH-5 ακολουθεί. Θυμίζουμε ότι πρόσφατα η Metlen παρέδωσε το ATH3, το οποίο έχει ήδη προσελκύσει σημαντικό ενδιαφέρον από κορυφαίους διεθνείς παρόχους υπηρεσιών, γεγονός που επιβεβαιώνει τη στρατηγική του σημασία για την περιοχή και την αναπτυξιακή του προοπτική.
Από την πλευρά της, η Data4 δηλώνει και αυτή on track στο project για την κατασκευή campus κέντρων δεδομένων στην Παιανία. Τα ηλεκτρομηχανολογικά για το πρώτο data center ολοκληρώνονται έως τα Χριστούγεννα του 2025, η πρώτη φάση μπαίνει σε λειτουργία τον Ιούλιο του 2026 και η πλήρης ενεργοποίηση έρχεται τον Φεβρουάριο του 2027. Στόχος «hyperscale-ready» υποδομές, με υψηλές πυκνότητες και ισχύ για AI.
Το επενδυτικό κύμα στην Αττική δεν εξαντλείται στους hyperscalers. Η κοινοπραξία Data in Scale (ΔΕΗ–EDGNEX/DAMAC) τρέχει έργο στα Σπάτα σε οικόπεδο 32 στρεμμάτων, με ορίζοντα ολοκλήρωσης στα τέλη του 2026. Παράλληλα, η Dromeus Capital με την Apto προωθούν επένδυση 300 εκατ. ευρώ στην ίδια περιοχή, με δύο κτίρια, υποσταθμό 80 MVA και πρώτη φάση το φθινόπωρο του 2026. Στο μεταξύ, η κοινοπραξία Gemini (ΑΔΜΗΕ–Serverfarm) σχεδιάζει hyperscale-ready εγκαταστάσεις έως 130 MW, ενώ η AWS έχει ανακοινώσει local zone εντός 2025.
Διασπορά προς Βορρά
Η ανάγκη για διασπορά των εγκαταστάσεων πέρα από την Αττική και για ενίσχυση των τηλεπικοινωνιακών δικτύων αναδεικνύεται σε επόμενο βήμα ωρίμανσης της αγοράς. «Πρέπει να υπάρξει διασπορά των data centers ανά την Ελλάδα. Πρέπει να αναπτυχθούν περαιτέρω και τα τηλεπικοινωνιακά δίκτυα», σημειώνουν τα στελέχη της αγοράς.
Ήδη, πάντως, το ενδιαφέρον του data economy μετατοπίζεται και προς Βορρά και δη προς την περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας, την οποία η ΔΕΗ, μέσα από ένα μπαράζ επενδύσεων, εξελίσσει σε περιφερειακό hub για τη διαχείριση δεδομένων.
Η περιοχή, με πρωταγωνιστή τη ΔΕΗ, μετασχηματίζεται σε κέντρο ψηφιακής και ενεργειακής τεχνολογίας με επενδύσεις ύψους άνω των 5,7 δισ. ευρώ. Στο πλαίσιο αυτού του σχεδίου, ο Όμιλος ΔΕΗ σχεδιάζει την ανάπτυξη ενός Mega Data Center ισχύος 300 MW, το οποίο θα μπορεί να επεκταθεί σε Giga Data Center ισχύος 1.000 MW.
Στη Βόρεια Ελλάδα εξαιρετικά δυνατή είναι η Lancom, η οποία διαθέτει σήμερα τρία enterprise cloud data centers σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, ένα ιδιόκτητο δίκτυο οπτικών ινών, και υλοποιεί το φιλόδοξο έργο Balkan Gate II, που αναμένεται να αποτελέσει περιφερειακό κόμβο δεδομένων για τα Βαλκάνια.
Με το βλέμμα στον Νότο
Στην Κρήτη, η γεωγραφική θέση του νησιού την καθιστά στρατηγικό κόμβο συνδεσιμότητας διεθνούς εμβέλειας. Σύμφωνα με την Telegeography, η διεθνής χωρητικότητα ζώνης (bandwidth) στη Νότια Ευρώπη έχει αυξηθεί πάνω από 30% ετησίως από το 2016. Οι δε επενδύσεις σε υποθαλάσσια δίκτυα, όπως τα 2Africa, Andromeda, East to Med Corridor (EMC), Medusa, Thetis, BlueMed την καθιστούν στρατηγικό προορισμό για την προσαιγιάλωση καλωδίων και την ανάπτυξη κέντρων δεδομένων, μετατρέποντας την περιοχή σε ένα παγκόσμιο κόμβο διασύνδεσης μεταξύ πολλών ηπείρων.
Δεν είναι τυχαίο ότι ο αμερικανικός κολοσσός της Digital Realty έχει βάλει την Κρήτη στο επενδυτικό του στόχαστρο, εγκαθιστώντας στο Ηράκλειο το HER1, το πρώτο carrier-neutral data center. Μεταξύ άλλων, στην Κρήτη επενδύει η ιταλική Sparkle, ένας από τους τέσσερις μεγαλύτερους παρόχους τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών διασύνδεσης παγκοσμίως, αλλά και η βορειοελλαδική Lancom, η οποία έχει σε εξέλιξη την κατασκευή του τέταρτου κέντρου δεδομένων της -πανελλαδικά- στην Κρήτη.
