Ο ανταγωνισμός Ηνωμένων Πολιτειών και Κίνας στο διάστημα μετατοπίζει ολοένα περισσότερο το ενδιαφέρον στον Αρκτικό Κύκλο, όπου η ανάγκη για συχνές και γρήγορες συνδέσεις με δορυφόρους σε πολική τροχιά έχει δημιουργήσει έναν άνευ προηγουμένου «πυρετό» εγκατάστασης επίγειων σταθμών.
Η νέα αυτή πραγματικότητα έχει μετατρέψει το απομονωμένο Deadhorse της Αλάσκας σε ένα απροσδόκητο κέντρο της σύγχρονης διαστημικής κούρσας. Η μικρή κοινότητα, γνωστή κυρίως για την υποστήριξη της εξόρυξης πετρελαίου στο Prudhoe Bay, διαθέτει υποδομές οπτικών ινών, οι οποίες την καθιστούν πολύτιμη για τη λήψη και μεταφορά δεδομένων από δορυφόρους.
Οι δορυφορικές εγκαταστάσεις μπορούν να λειτουργήσουν μόνο εκεί όπου υπάρχει αντίστοιχο καλά οργανωμένο και αποτελεσματικό δίκτυο μεταφοράς δεδομένων.
Η ζήτηση αυξάνεται σε όλο τον Αρκτικό Κύκλο
Η ζήτηση για εγκαταστάσεις αυξάνεται σε ολόκληρο τον Αρκτικό Κύκλο. Πανεπιστημιακοί και ειδικοί επισημαίνουν ότι τα επόμενα χρόνια θα δούμε περισσότερους επίγειους σταθμούς, περισσότερες κεραίες, καθώς και νέες γραμμές οπτικών ινών για εφεδρεία και ασφάλεια.
Η επιταχυνόμενη κλιματική αλλαγή ανοίγει νέους θαλάσσιους δρόμους και ενισχύει τη στρατηγική σημασία της περιοχής. Κινεζικές εταιρείες σχεδιάζουν τακτικές καλοκαιρινές διαδρομές μέσω Αρκτικής προς την Ευρώπη, ενώ η Κίνα έχει αυξήσει δραματικά τον αριθμό των πολικών δορυφόρων της την τελευταία δεκαπενταετία.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, τα σχέδια του προέδρου Τραμπ για ένα σύστημα διαστημικής άμυνας, το οποίο ονόμασε Golden Dome, αναμένεται να περιλαμβάνουν πολικούς δορυφόρους, γεγονός που έχει ήδη οδηγήσει σε μεγάλες αμυντικές συμβάσεις.
Η Northrop Grumman έχει αναλάβει έργο δισεκατομμυρίων για την κατασκευή δορυφόρων πολικής τροχιάς, ενώ η Boeing εξασφάλισε αντίστοιχα σημαντική συμφωνία για ενίσχυση της αμερικανικής παρουσίας στην περιοχή.
Πλεονεκτήματα της πολικής τροχιάς
Το πλεονέκτημα μιας πολικής τροχιάς είναι ότι ο δορυφόρος περνά από κάθε σημείο της Γης, πάνω από έναν πλανήτη που περιστρέφεται συνεχώς κάτω από την τροχιά του. Σε περίπτωση εκτόξευσης διηπειρωτικών πυραύλων από Κίνα ή Ρωσία, η τροχιά αυτών των όπλων θα περνούσε πάνω από τον Βόρειο Πόλο, καθιστώντας κρίσιμη την ύπαρξη πυκνού δικτύου αισθητήρων στην περιοχή.
Ένα από τα ιδανικότερα σημεία παρατήρησης είναι το νορβηγικό αρχιπέλαγος Σβάλμπαρντ, που φιλοξενεί τον μεγαλύτερο παγκοσμίως επίγειο σταθμό πολικών δορυφόρων. Ωστόσο, οι δραστηριότητες εκεί περιορίζονται από τη συνθήκη του 1920, η οποία απαγορεύει στρατιωτική χρήση της περιοχής, αποκλείοντας την αξιοποίηση δεδομένων για στρατιωτικούς σκοπούς. Παράλληλα, οι ευαίσθητες υποθαλάσσιες καλωδιώσεις παραμένουν ευάλωτες σε βλάβες ή επιθέσεις, όπως φάνηκε σε περιστατικά στο Σβάλμπαρντ και τη Βαλτική.
Αυτά τα μειονεκτήματα έχουν ανοίξει χώρο για εναλλακτικές τοποθεσίες. Η σουηδική πόλη Πιτέο εξελίσσεται σε σημείο αιχμής, όπου μια νεοφυής εταιρεία έχει ήδη εγκαταστήσει δεκάδες κεραίες για κυβερνητικούς και εμπορικούς πελάτες.
Αντίστοιχα, στον Καναδά, ο σταθμός στο Γέλοουναϊφ έχει προσελκύσει μεγάλους παρόχους, ενώ το Ίνουβικ στα Βορειοδυτικά Εδάφη μετατρέπεται σε κόμβο με έντονη δραστηριότητα και συνεχείς προσθήκες νέων κεραιών από κυβερνήσεις και εταιρείες. Η καναδική C-Core, στο πλαίσιο της προσπάθειας της κυβέρνησης Καρνέι να μειώσει την εξάρτηση από τις ΗΠΑ, προχωρά σε επέκταση των εγκαταστάσεών της, με στόχο να στηρίζει αποκλειστικά καναδικές αποστολές.
Και στη Γροιλανδία
Ανάλογη κινητικότητα υπάρχει και στη Γροιλανδία, όπου η αμερικανική βάση Pituffik αποκτά αυξανόμενη σημασία για την παρακολούθηση δορυφόρων. Παρότι η Γροιλανδία δεν ανήκει στις Ηνωμένες Πολιτείες, η αμερικανική κυβέρνηση επιδιώκει μεγαλύτερη παρουσία και επενδύσεις σε υποδομές, καθώς οι υποθαλάσσιες καλωδιώσεις της είναι επίσης ευάλωτες. Στο αμερικανικό έδαφος, ο σταθμός Clear στην Αλάσκα χρησιμοποιείται ήδη για δοκιμές συστημάτων εντοπισμού βαλλιστικών πυραύλων.
Στο Deadhorse, η RBC Signals σχεδιάζει περαιτέρω επέκταση, εξυπηρετώντας πελάτες όπως εργαστήρια της Αμερικανικής Αεροπορίας και η Υπηρεσία Ανάπτυξης Διαστήματος. Ξεκινώντας από μία κεραία στην ταράτσα του μοναδικού ξενοδοχείου της περιοχής, η εταιρεία λειτουργεί πλέον κεραίες μεγάλης εμβέλειας, με δυνατότητα πολλαπλών ημερήσιων επαφών με δορυφόρους, πολύ περισσότερων από όσες επιτυγχάνονται σε περιοχές μέσου γεωγραφικού πλάτους.
Η κατασκευή τέτοιων εγκαταστάσεων σε ακραίες συνθήκες δεν είναι εύκολη. Οι κεραίες καλύπτονται με ειδικούς θόλους για προστασία από ανέμους και χιόνι, τοποθετημένους πάνω σε θερμαινόμενες βάσεις που στηρίζονται σε μεταλλικά θεμέλια καρφωμένα βαθιά στο έδαφος, σε περίπτωση που το μόνιμα παγωμένο υπέδαφος αρχίσει να λιώνει. Η τοπική άγρια ζωή, όπως μια αρκούδα γκρίζλι που κάποτε βρέθηκε σε υπό κατασκευή εγκατάσταση, υπενθυμίζει τους επιπλέον κινδύνους.
Παρά την εξέλιξη των τεχνολογιών που επιτρέπουν επικοινωνία δορυφόρου με δορυφόρο χωρίς άμεση επαφή με επίγειο σταθμό, οι ειδικοί θεωρούν ότι οι βόρειες εγκαταστάσεις θα παραμείνουν κρίσιμες. Ακόμη και τα πιο προηγμένα συστήματα έχουν περιορισμούς στη μεταφορά δεδομένων, ενώ ένας ισχυρός επίγειος σταθμός με οπτικές ίνες εξακολουθεί να προσφέρει ανώτερη αξιοπιστία και χωρητικότητα.
Το αποτέλεσμα είναι ότι ο Αρκτικός Κύκλος αναδεικνύεται πλέον σε πεδίο ζωτικής σημασίας για τον αυξανόμενο γεωπολιτικό ανταγωνισμό στον χώρο του διαστήματος.
