«Δεν μας αφορά ως επιχείρηση, ούτε τώρα ούτε στο μέλλον» λέει το 4% των μικρομεσαίων ελληνικών εταιρειών, απαντώντας σε ερώτηση σχετική με την υιοθέτηση της τεχνητής νοημοσύνης στην καθημερινή λειτουργία. «Μας αφορά, αλλά δεν υπάρχει σχέδιο για υλοποίηση» δηλώνει ένα ποσοστό της τάξης του 28% των ΜμΕ στην Ελλάδα, απαντώντας στην ίδια ερώτηση.
Πρακτικά, περισσότερο από το 1/3 των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στη χώρα γυρίζει την πλάτη στην τεχνητή νοημοσύνη, απαντώντας πως είτε δεν την αφορά, είτε δεν έχει κάποιο πλάνο για υιοθέτηση εργαλείων ΑΙ στον άμεσο χρονικό ορίζοντα.
Την ίδια στιγμή, άλλο ένα 1/3 των επιχειρήσεων (το 29%) απαντά ότι, επίσης, δεν έχει καμία εμπλοκή με την εφαρμογή εργαλείων ΑΙ, δηλώνοντας ότι βρίσκεται ακόμη στο στάδιο της διερεύνησης. Με άλλα λόγια, ένα μεγάλο τμήμα της αγοράς μένει απομακρυσμένο από τις τεχνολογικές εξελίξεις που ήδη καθορίζουν την ανταγωνιστικότητα διεθνώς.
Ταυτόχρονα, πάντως, υπάρχει μια μερίδα μικρομεσαίων εταιρειών, περίπου μια στις τρεις (το 34%), που σήμερα δοκιμάζει πιλοτικά κάποιες λύσεις ΑΙ. Ωστόσο, συνολικά, μόλις το 4% των μικρομεσαίων στην Ελλάδα υλοποιεί σήμερα λύσεις ΑΙ σε κανονική λειτουργία, ενώ υπάρχει και ένα απειροελάχιστο ποσοστό, της τάξης του 1%, που έχει υλοποιήσει εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης, τα οποία έχουν ήδη κάποιο μετρήσιμο αποτέλεσμα.
Τα ευρήματα προκύπτουν από την πρώτη πανελλαδική έρευνα «AI Readiness Index 2025», της ENTERSOFTONE σε συνεργασία με το Εργαστήριο ELTRUN του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, η οποία αξιολογεί τον βαθμό χρήσης εργαλείων ΑΙ στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Και είναι μάλλον ανησυχητικά, καθώς, την ίδια στιγμή που η τεχνητή νοημοσύνη μετασχηματίζει ήδη τον επιχειρηματικό χάρτη σε παγκόσμιο επίπεδο, η εικόνα στην Ελλάδα παραμένει αντιφατική: οι δυνατότητές της ΑΙ αξιολογούνται μεν ως κρίσιμες για την επιβίωση και την ανάπτυξη των ΜμΕ, ωστόσο, το μεγαλύτερο τμήμα της αγοράς εξακολουθεί να μην κάνει το βήμα.
«Δει δη χρημάτων» και ταλέντου
Η εικόνα αυτή δημιουργεί ένα δυνητικά επικίνδυνο χάσμα: την ώρα που η ανάγκη αυτοματοποίησης και ο ψηφιακός μετασχηματισμός επιταχύνονται, η ετοιμότητα των ελληνικών επιχειρήσεων μένει στάσιμη. Η στασιμότητα στην υιοθέτηση δεν είναι τυχαία, αλλά -όπως προκύπτει από την έρευνα- αποτέλεσμα βαθιών δομικών αδυναμιών.
Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, που «γυρίζουν την πλάτη» στην AI, δεν το κάνουν από αδιαφορία, αλλά επειδή συγκρούονται με μια σειρά από δομικά εμπόδια. Σε ποσοστό 92% οι ελληνικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις αναγνωρίζουν ως βασικό εμπόδιο την έλλειψη γνώσης για τα πλεονεκτήματα και χρήσεις της ΑΙ.
Ένα ίδιο ποσοστό κατονομάζει ως βασικό εμπόδιο για την υιοθέτηση της τεχνητής νοημοσύνης την έλλειψη εξειδικευμένων γνώσεων και δεξιοτήτων στο προσωπικό.
Η έλλειψη οικονομικών πόρων για επενδύσεις σε λύσεις AΙ αναδεικνύεται σε βασικό εμπόδιο σε ποσοστό 82%, ενώ η δυσκολία ενσωμάτωσης των εργαλείων AI στα υπάρχοντα συστήματα (ERP, CRM) συγκεντρώνει ποσοστό 80%.
Το παράδοξο: υψηλή ανάγκη, χαμηλή ετοιμότητα
Αν και οι επιχειρήσεις αναγνωρίζουν καθολικά τη σημασία της τεχνητής νοημοσύνης, η υιοθέτηση παραμένει εξαιρετικά χαμηλή. Από τις 9 βασικές λειτουργίες που εξετάζει η έρευνα, όλες εμφανίζουν υψηλή ανάγκη αυτοματοποίησης – συχνά πάνω από 4/5. Ωστόσο, η πραγματική χρήση AI σε αυτές δεν ξεπερνά, στις περισσότερες περιπτώσεις, το 5%.
Αυτό το χάσμα επιβεβαιώνεται σε κάθε λειτουργία. Στο Marketing και τις Πωλήσεις η ανάγκη για χρήση AI στην έξυπνη στόχευση πελατών φτάνει το 71%, αλλά μόλις 17% το εφαρμόζει στην πράξη. Στον τομέα της Εξυπηρέτησης Πελατών το 41% θεωρεί κρίσιμη την αυτόματη προσαρμογή περιεχομένου, αλλά η συστηματική εφαρμογή κινείται στο 5%.
Στον τομέα του Λογιστηρίου και των Χρηματοοικονομικών το 69% αξιολογεί ως πολύ σημαντικό τον έλεγχο λογιστικών εγγραφών μέσω AI, όμως συστηματική χρήση υπάρχει μόνο στο 3%-5%. Στο μεταξύ, στην Εφοδιαστική Αλυσίδα το 69% θεωρεί απαραίτητη την πρόβλεψη βλαβών και συντήρησης μέσω ΑΙ, αλλά χρήση αυτών των εργαλείων καταγράφεται μόλις στο 3%-4%.
Ψηφιακοί σερβιτόροι και ΑΙ στα ξενοδοχεία
Η μεγαλύτερη διείσδυση του AI καταγράφεται σε απλούστερες λειτουργίες παραγωγής περιεχομένου. Περίπου 4 στις 10 επιχειρήσεις χρησιμοποιούν εργαλεία παραγωγής κειμένου, είτε για δημιουργία post είτε για βελτίωση εσωτερικών εγγράφων. Άλλο ένα 12% τα χρησιμοποιεί σε προσωπικό επίπεδο.
Αντίθετα, σε πιο προχωρημένες λειτουργίες, όπως ανάλυση δεδομένων, υποστήριξη αποφάσεων, πρόβλεψη ζήτησης ή ανάπτυξη προηγμένων κωδίκων, η χρήση δεν ξεπερνά το 3%-5%.
Η έρευνα καταγράφει, πάντως, παραδείγματα προηγμένης χρήσης της τεχνητής νοημοσύνης σε ελληνικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Όπως εταιρεία του λιανεμπορίου, που ήδη μετατρέπει με AI φωτογραφίες προϊόντων σε επαγγελματικό υλικό. ‘Η ξενοδοχειακή μονάδα που δημιουργεί πολυγλωσσικές περιγραφές δωματίων ή ακόμη τεχνική εταιρεία, που χρησιμοποιεί φωνητικό AI για προετοιμασία προσφορών, αλλά και αλυσίδα εστίασης που εφαρμόζει «ψηφιακό σερβιτόρο».
Από την άλλη, λειτουργίες όπως η συντήρηση εξοπλισμού, η βελτιστοποίηση παραγωγής ή η πρόβλεψη παραγγελιών παραμένουν τεχνολογικά και λειτουργικά «εκτός εμβέλειας» για τη συντριπτική πλειονότητα των ΜμΕ.
