Μακράν των -εξαιρετικά φιλόδοξων είναι η αλήθεια- στόχων της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα επίπεδα ψηφιακής ωριμότητας κινούνται οι ελληνικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Σε μια σειρά από δείκτες, που σχετίζονται με την ψηφιακή πρόοδο και αποτελούν ισχυρό διαβατήριο ανταγωνιστικότητας, ακόμη και επιβίωσης, οι ΜμΕ εταιρείες στην Ελλάδα φαίνεται πως κοιτούν …με το κιάλι τους ανταγωνιστές τους στην Ευρώπη.
Ένας αριθμός, ελαφρά υψηλότερος από τις μισές μικρομεσαίες εταιρείες στην Ελλάδα, ποσοστιαία το 53,4%, διαθέτει ένα βασικό επίπεδο ψηφιακής έντασης, όταν ο μέσος όρος των ΜμΕ στην ΕΕ που έχουν φτάσει σε βασικό επίπεδο ψηφιακής έντασης είναι κοντά στο 73%. Αυτή η υστέρηση παραμένει, παρά το γεγονός ότι -όπως διαπιστώνει η Κομισιόν στην έκθεση προόδου για την Ψηφιακή Δεκαετία 2030- οι ελληνικές ΜμΕ τρέχουν προς τον ψηφιακό αύριο με ταχύτητα πενταπλάσια του αντίστοιχου ευρωπαϊκού μέσου όρου.
Το ποσοστό του 53,42% του 2024 συνιστά ένα άλμα από το 41,21% του 2022, καθώς ο ετήσιος ρυθμός αύξησης του 13,9% είναι πέντε φορές μεγαλύτερος από τον αντίστοιχο ευρωπαϊκό. Ωστόσο, παρά την πρόοδο, οι επιδόσεις της Ελλάδας απέχουν σημαντικά από τον ευρωπαϊκό στόχο.
Σύμφωνα με τις διαπιστώσεις της ΕΕ, η κατάσταση γίνεται πιο δυσοίωνη όταν εξετάζεται το ποσοστό των επιχειρήσεων με υψηλή ή πολύ υψηλή ψηφιακή ένταση: στην Ελλάδα, μόλις το 18,75% των ΜμΕ φτάνει σε αυτό το επίπεδο, έναντι 32,66% στην ΕΕ.
Ουραγοί στην τεχνητή νοημοσύνη
Την ίδια στιγμή, οι ελληνικές ΜμΕ παραμένουν ουραγοί της Ευρώπης στην υιοθέτηση μιας σειρά κρίσιμων ψηφιακών τεχνολογιών, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, το cloud και τα data analytics. Από τα στοιχεία της Επιτροπής προκύπτει ότι το 2024 το 9,8% των ελληνικών επιχειρήσεων έκανε χρήση τεχνητής νοημοσύνης (AI). Αν και τριπλάσιο σε σχέση με το 2023 (4%), το ποσοστό αυτό παραμένει σημαντικά χαμηλότερο του ευρωπαϊκού μέσου όρου που κινείται στο 13,5%.
Τα ίδια στοιχεία δείχνουν ένα σημαντικό χάσμα μεταξύ των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και των μεγάλων ομίλων στην υιοθέτηση του ΑΙ: στην Ελλάδα Ελλάδα οι ΜμΕ έχουν υιοθέτησει την τεχνητή νοημοσύνη σε ποσοστό 9,5%, ενώ το 24% των μεγάλων επιχειρήσεων έχει ήδη ενσωματώσει τέτοιες τεχνολογίες. Το χάσμα μεταξύ των δύο ανέρχεται σε 14,74 ποσοστιαίες μονάδες, αρκετά μικρότερο, πάντως, από το αντίστοιχο ευρωπαϊκό (28,5 μ.μ.). Θυμίζουμε ότι ο εθνικός στόχος για το 2030 είναι το 32% των επιχειρήσεων να χρησιμοποιεί AI — κάτω από τον στόχο της ΕΕ (75%).
Οι ελληνικές Μμε και το «σύννεφο»
Ισχνές είναι οι επιδόσεις των ελληνικών εταιρειών και στη διείσδυση άλλων κομβικών τεχνολογιών όπως το cloud: μόνο το 18% των επιχειρήσεων στην Ελλάδα χρησιμοποιούσε υπηρεσίες cloud, έναντι 39% στην ΕΕ. Περίπου το 18% των ΜμΕ είχαν υιοθετήσει cloud, ενώ το ποσοστό για τις μεγάλες επιχειρήσεις έφτανε στο 47%. Το χάσμα των 28,99 μ.μ. είναι οριακά μικρότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (31,68 μ.μ.).
Αντίστοιχα, στην ανάλυση δεδομένων (data analytics), το 25% των ελληνικών επιχειρήσεων έκανε χρήση τέτοιων εργαλείων, έναντι 33% στην ΕΕ. Μεταξύ των ΜμΕ, το ποσοστό ήταν 24,48%, ενώ για τις μεγάλες επιχειρήσεις έφτανε το 54,91%, δημιουργώντας διαφορά 30,43 μ.μ. (έναντι 39,72 στην ΕΕ).
Για τις τρεις τεχνολογίες μαζί (AI, cloud και data analytics) μόλις 1 στις 3 ελληνικές επιχειρήσεις (33,5%) χρησιμοποιούσε τουλάχιστον μία από αυτές, έναντι 55% στην ΕΕ. Οι ΜμΕ παρουσίαζαν υιοθέτηση 33%, ενώ στις μεγάλες επιχειρήσεις το ποσοστό ήταν υπερδιπλάσιο (68%), με χάσμα 35 μ.μ., σχεδόν ταυτόσημο με το ευρωπαϊκό.
Δει δη προσωπικού
Ένα δυσμενές στοιχείο, που εντοπίζει η έκθεση της Κομισιόν για την Ελλάδα και το οποίο ναρκοθετεί την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων, είναι η έλλειψη ειδικών ΤΠΕ (ICT specialists). Οι ειδικοί στην Πληροφορική, σύμφωνα με την έκθεση, αντιστιχούν στο 2,5% του εργατικού δυναμικού έναντι του 5% που είναι ο μέσος όρος της Ε.Ε.
Το ποσοστό αυξάνεται με ρυθμό παρόμοιο με τον ευρωπαϊκό (4,2%), αλλά παραμένει χαμηλό και πίσω από τον εθνικό στόχο. Αν και το ποσοστό για βασικές ψηφιακές δεξιότητες στους νέους 25–34 ετών είναι υψηλό, της τάξης του 79,5%, στους ηλικιωμένους είναι μόλις 12,8%. Να σημειωθεί ότι ο στόχος της Ελλάδας για το 2030 είναι 4,5% ειδικοί ICT, σημαντικά χαμηλότερος από τον στόχο της Ε.Ε. (10%).
Στο μεταξύ, ενώ το 2023 η Ελλάδα είχε 19,8% γυναίκες στους ειδικούς ICT — λίγο πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (19,4%), το 2024 το ποσοστό μειώθηκε στο 16%, κάτω από το 19,5% της Ε.Ε., δείχνοντας ότι η Ελλάδα δυσκολεύεται να προσελκύσει ή να διατηρήσει γυναικείο ταλέντο στον ψηφιακό τομέα.
Στο μεταξύ, όπως παρατηρεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το 2022, μόλις 13,44% των ελληνικών επιχειρήσεων (10+ εργαζόμενοι) παρείχαν εκπαίδευση ICT, έναντι 22,37% στην Ε.Ε. Μάλιστα, το 2024, το ποσοστό μειώθηκε ελαφρώς σε 13,27% (Ελλάδα) και 22,29% (Ε.Ε.).
