Από έναν οργανισμό που καλύπτει τις ανεπάρκειες της αγοράς, παρέχοντας την αναγκαία χρηματοδότηση στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις που αποτελούν τον κορμό της ελληνικής οικονομίας, σε έναν στρατηγικό αναπτυξιακό εταίρο, θα μετεξελιχθεί η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα, αναφέρει στο powergame.gr ο Πρόεδρος της ΕΑΤ, Γιώργος Ζαββός. Επιβεβαιώνοντας ότι γίνονται διαπραγματεύσεις με την Κομισιόν ώστε να μεταφερθούν στην ΕΑΤ πόροι από το Ταμείο Ανάκαμψης και να μην χαθούν μετά τη λήξη του τον Αύγουστο του 2026, ο κ. Ζαββός μιλά και για το επόμενο μεγάλο βήμα που θα αναβαθμίσει καταλυτικά τον ρόλο της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας: την απόκτηση του Pillar Assessment, μέσω του οποίου η ΕΑΤ θα καταστεί ο σημαντικότερος χρηματοδοτικός φορέας για την άντληση ευρωπαϊκών πόρων, με θετικό αντίκτυπο και στη διεθνή παρουσία της χώρας μας σε μια κρίσιμη γεωπολιτική συγκυρία. Η συζήτηση με τον κ. Ζαββό συνέπεσε με την εκλογή του Υπουργού Εθνικής Οικονομίας & Οικονομικών, Κυριάκου Πιερρακάκη, στη θέση του Προέδρου του Eurogroup για τα επόμενα δυόμιση χρόνια. Μία μεγάλη επιτυχία για την Ελλάδα, επιστέγασμα της τεράστιας προσπάθειας που έχει καταβάλει η κυβέρνηση από το 2019 για την ανάταξη και την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας. Μια μεταρρυθμιστική προσπάθεια που άλλαξε την εικόνα της χώρας και ξεκίνησε από την μεταρρύθμιση του «Ηρακλή», σαν σήμερα έξι χρόνια πριν.
- Κύριε Ζαββέ, η μεγάλη επιτυχία της Ελλάδας με την εκλογή του Υπουργού Εθνικής Οικονομίας & Οικονομικών, Κυριάκου Πιερρακάκη στην κεφαλή του Eurogroup για τα επόμενα δυόμιση χρόνια, υπαγορεύει να ξεκινήσουμε από το γεγονός αυτό τη συζήτησή μας. From zeros to heroes, θα μπορούσε να πει κανείς για την Ελλάδα, η οποία από το φάσμα του Grexit δέκα χρόνια πριν, σήμερα βρίσκεται να έχει ισχυρή παρουσία όχι μόνο στις αγορές και στις προτιμήσεις των επενδυτών, αλλά πλέον, και στα ευρωπαϊκά κέντρα αποφάσεων.
Πράγματι, η πανηγυρική εκλογή του Έλληνα Υπουργού Εθνικής Οικονομίας & Οικονομικών, Κυριάκου Πιερρακάκη στην προεδρία του Eurogroup – μία από τις κρισιμότερες θέσεις στην ΕΕ – συνιστά όχι μόνο μια προσωπική επιτυχία και καταξίωση για τον ίδιο και το έργο του, αλλά και μία ακόμη αναγνώριση της μεγάλης προόδου που έχει καταγράψει η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια. Πρόκειται για μία ιστορική στιγμή για τη χώρα μας, όπως είπε ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, η οποία κάνει υπερήφανους τους Έλληνες και αποτελεί το επιστέγασμα της τεράστιας προσπάθειας που έχει καταβάλει η κυβέρνηση από το 2019 για την ανάταξη και την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας. Η Ελλάδα που δέκα χρόνια πριν βρισκόταν στο περιθώριο, αποκτά πλέον ισχυρό ρόλο και λόγο στην Ευρωπαϊκή Ένωση, σε μια περίοδο κρίσιμων γεωπολιτικών και οικονομικών εξελίξεων.
- Εσείς προσωπικά, από τη θέση του Υφυπουργού Οικονομικών, αρμόδιου για τον χρηματοπιστωτικό τομέα, υπήρξατε εξαρχής κοινωνός της τεράστιας μεταρρυθμιστικής προσπάθειας της κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη, από όταν ανέλαβε το 2019 την διακυβέρνηση της χώρας. Συμπτωματικά, σήμερα 12 Δεκεμβρίου, συμπληρώνονται έξι χρόνια από την ημέρα που φέρατε προς ψήφιση στη Βουλή το νομοσχέδιο για τον «Ηρακλή», μια μεταρρύθμιση συνδεδεμένη με το όνομά σας, η οποία είχε τεράστιες ωφέλειες τόσο για το τραπεζικό σύστημα, πετυχαίνοντας την εξυγίανσή του, όσο και για την ίδια τη χώρα, καθώς λειτούργησε ως ο πρόδρομος δείκτης για την απόκτηση της επενδυτικής βαθμίδας. Πώς αξιολογείτε τα χρόνια που πέρασαν και πώς είδατε την επίδραση του «Ηρακλή» σε αυτές τις εξελίξεις;
Η μείωση των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων είχε αναχθεί από τον Πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, ως μία από τις τρεις θεμελιακές προϋποθέσεις για να μπορέσει η χώρα να κάνει όχι απλώς ένα βήμα, αλλά το άλμα της δεκαετίας. Το Σχέδιο «Ηρακλής» αποτέλεσε μια καινοτόμο συστημική μεταρρύθμιση με μετρήσιμα αποτελέσματα, που μείωσε πάνω από 70 δισ. ευρώ κόκκινα δάνεια από τους ισολογισμούς των τραπεζών, χωρίς να επιβαρύνει τον Έλληνα φορολογούμενο. Αυτό επιτεύχθηκε σε χρόνους ρεκόρ, κάτω από εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες για την ελληνική οικονομία.
Η εξυγίανση του τραπεζικού συστήματος δημιούργησε ασφάλεια για τους καταθέτες, επέτρεψε στις τράπεζες την πιστωτική επέκταση και την κερδοφορία, να μπορέσουν να ενισχύσουν τη δραστηριότητα προς τα νοικοκυριά και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, σταθεροποιώντας το χρηματοπιστωτικό σύστημα μετά τις διπλές κρίσεις που βίωσε η Ελλάδα.
Ο «Ηρακλής» υπήρξε δε, ο πρόδρομος δείκτης εμπιστοσύνης των αγορών, καθώς συνέβαλε καθοριστικά στις συνεχείς αναβαθμίσεις της ελληνικής οικονομίας και ήταν από τους σημαντικότερους λόγους της ανάκτησης της επενδυτικής βαθμίδας. Σήμερα, αποτελεί αναγνωρισμένο μοντέλο τιτλοποιήσεων για την Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς αυτή αποσκοπεί στη δημιουργία μιας Ένωσης αποταμιεύσεων και επενδύσεων, δηλαδή της Ένωσης των κεφαλαιαγορών.
Πορεία της ΕΑΤ και πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης
- Μετά την υλοποίηση του «Ηρακλή», κληθήκατε να αναλάβετε Πρόεδρος στην Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα, με το «βλέμμα» στη συμβολή της στην ανάπτυξη της οικονομίας. Σε ποια φάση βρίσκεται σήμερα η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα, καθώς μάλιστα εδώ και καιρό έχει ανοίξει το πρόγραμμα ΤΕΠΙΧ ΙΙΙ και άλλα συναφή προγράμματα;
Η πορεία της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας είναι πολύ ικανοποιητική. Μέχρι σήμερα έχει εγκρίνει δάνεια περί τα 14 δισ. ευρώ, απευθυνόμενη κυρίως σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις και έχει ενεργά προγράμματα της τάξης των 4,5 δισ. ευρώ. Αυτή την περίοδο, το πρόγραμμα ΤΕΠΙΧ ΙΙΙ, ύψους περίπου 3,4 δισ., αποτελεί τον κύριο άξονα της στήριξης της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας και πηγαίνει πολύ καλά. Τα προγράμματά μας καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα αναγκών: Πράσινα και ψηφιακά δάνεια, Ταμεία Καινοτομίας, Αγροτικός τομέας (με ένα ειδικό ταμείο ύψους 107 εκατ. ευρώ για μικρομεσαίες αγροτικές επιχειρήσεις).
Επίσης, ο νόμος για τις μικροχρηματοδοτήσεις (microfinance), τον οποίο είχα την ευθύνη να υποστηρίξω στη Βουλή ως Υφυπουργός Οικονομικών κατά την πρώτη τετραετία της κυβέρνησης, βρίσκεται σε πλήρη εφαρμογή με πολύ ικανοποιητικό ρυθμό. Η Ελλάδα αποτελεί μάλιστα ένα σημαντικό παράδειγμα αναφοράς, ένα case study, στον τομέα αυτό. Αυτό το εργαλείο, με δάνεια έως 25.000 ευρώ, ενισχύει όχι μόνο τη μικρομεσαία, αλλά ιδιαίτερα τη γυναικεία επιχειρηματικότητα, προσφέροντας παράλληλα σημαντική συμβουλευτική υποστήριξη (mentoring) στους δικαιούχους. Τέλος, το πρόγραμμα “Σπίτι μου” διαχειρίζεται 2 δισ. ευρώ και στηρίζει τη στρατηγική προσιτής στέγης.
- Πληροφορίες αναφέρουν ότι στην παρούσα φάση το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης και η Διοίκηση της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας βρίσκονται σε διαπραγματεύσεις με τις Βρυξέλλες, προκειμένου να μην χαθούν πόροι από το Ταμείο Ανάκαμψης που θα ολοκληρώσει τον κύκλο του τον Αύγουστο του 2026. Σύμφωνα με τις πληροφορίες, η διαπραγμάτευση γίνεται για κεφάλαια ύψους 2 δισ. ευρώ από το δανειακό σκέλος του Ταμείου, καθώς διαφαίνεται ότι από τα 17,5 δισ. ευρώ του δανειακού σκέλους, θα παραμείνουν αναξιοποίητα κεφάλαια 4 – 5 δισ. ευρώ. Τι ισχύει;
Μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι βρισκόμαστε σε συζητήσεις με τις αρμόδιες Διευθύνσεις της Κομισιόν, ώστε να μην χαθούν πόροι από το δανειακό σκέλος του Ταμείου Ανάκαμψης και να μπορέσουν να μεταφερθούν στην ΕΑΤ για να διοχετευθούν στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Οφείλουμε να βλέπουμε μπροστά, να σχεδιάζουμε και να αξιοποιούμε τις ευκαιρίες, να διαμορφώνουμε τις εξελίξεις και όχι να τρέχουμε πίσω από αυτές και πόσω μάλλον να τις χάνουμε. Στις διαπραγματεύσεις με την Κομισιόν, η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα έχει να επιδείξει την αποτελεσματικότητα, την ταχύτητα και την διαφάνεια στην διοχέτευση των πόρων στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, μέσω της μόχλευσής τους και από το τραπεζικό σύστημα.
Το Pillar Assessment
- Ένα θέμα το οποίο δεν έχει συζητηθεί τελευταία είναι πού βρίσκεται αυτή τη στιγμή η διαδικασία της απόκτησης από την ΕΑΤ της πιστοποίησης για το λεγόμενο Pillar Assessment που χορηγεί η Κομισιόν. Το θέμα της απόκτησης του Pillar Assessment το έχετε αναγάγει, αν θυμάμαι καλά εδώ και πάνω από δύο-τρία χρόνια, σε βασικό στοιχείο και στόχο της προεδρίας σας στην Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα.
Ο όρος Pillar Assessment αφορά μια απαιτητική διαδικασία αξιολόγησης μέσω της οποίας οι Εθνικές Αναπτυξιακές Τράπεζες αναγνωρίζονται ως κατ’ εξοχήν εταίροι υλοποίησης ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών πολιτικών. Στην πράξη, το Pillar Assessment σημαίνει ότι ένας χρηματοπιστωτικός οργανισμός, όπως η ΕΑΤ, αφού περάσει μια σειρά αυστηρών ελέγχων σε θέματα εταιρικής διακυβέρνησης, εσωτερικών ελέγχων και διαχείρισης κινδύνων, αναγνωρίζεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία μπορεί να του εμπιστευθεί σημαντικά ποσά ευρωπαϊκών κονδυλίων για ανάπτυξη και επενδύσεις. Όντως, η απόκτηση του Pillar Assessment ήταν από τα πρώτα μου μελήματα όταν ανέλαβα καθήκοντα στην ΕΑΤ. Η αποστολή μου ήταν να συμβάλω στην επιτάχυνση των διαδικασιών που θα επέτρεπαν την έγκαιρη απόκτηση αυτής της πολύ σημαντικής πιστοποίησης. Πρόκειται για μια πολύ ουσιαστική διαδικασία της Κομισιόν που ελέγχει διεξοδικά όλη τη δομή της εταιρικής διακυβέρνησης της ΕΑΤ.
- Ποια είναι τα πλεονεκτήματα του Pillar Assessment για την ΕΑΤ αλλά και για την ελληνική οικονομία;
Με την απόκτηση της πιστοποίησης, η ΕΑΤ, ως η μόνη αναπτυξιακή τράπεζα της χώρας, θα έχει:
- Την ανάθεση της διαχείρισης σημαντικών πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης (RRF), σε περίπτωση που δεν υπάρξει πλήρης απορρόφηση των κονδυλίων μέσω άλλων φορέων.
- Απευθείας πρόσβαση ως εκτελεστικός φορέας διαχείρισης σε διευρυμένο φάσμα χρηματοδοτικών εργαλείων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όπως το Next Generation EU (RRF) ή το επερχόμενο Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανταγωνιστικότητας.
- Τη δυνατότητα να της ανατεθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή η διαχείριση κονδυλίων σε τρίτες χώρες (μη κράτη μέλη της ΕΕ) όπως η Ουκρανία, η Σερβία, η Αλβανία, ή και χώρες της Μεσογείου.
Ένα από τα πιο θετικά αποτελέσματα θα είναι η ενδυνάμωση των λειτουργιών και της εταιρικής διακυβέρνησης της ΕΑΤ, κρίσιμης σημασίας για έναν οργανισμό που διαχειρίζεται τόσο ευρωπαϊκούς, όσο και εθνικούς δημόσιους πόρους, με κύριο στόχο την ανάπτυξη.
- Σε ποια φάση βρίσκεται σήμερα η διαδικασία;
Η διαδικασία βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο και όλες οι υπηρεσίες της ΕΑΤ εργάζονται συστηματικά για να επιτευχθεί αυτό το σημαντικό εγχείρημα, έχοντας την πλήρη στήριξη του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης. Δεν θα πρέπει να μας διαφεύγει ότι ο ρόλος της ΕΑΤ, ιδιαίτερα μετά την απόκτηση του Pillar Assessment, θα είναι αναβαθμισμένος, ενισχύοντας όχι μόνο την αναπτυξιακή προσπάθεια – εφόσον θα καταστεί ο σημαντικότερος χρηματοδοτικός φορέας για την άντληση ευρωπαϊκών πόρων – αλλά και τη διεθνή παρουσία της χώρας μας σε μια κρίσιμη γεωπολιτική συγκυρία. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θεωρεί πλέον τις Εθνικές Αναπτυξιακές Τράπεζες, ειδικά εκείνες που έχουν αποκτήσει το Pillar Assessment, ως βασικούς μηχανισμούς για την εφαρμογή των ευρωπαϊκών πολιτικών.
Η Στρατηγική της ΕΑΤ για τη νέα περίοδο
- Ποια, κατά τη γνώμη σας, θα πρέπει να είναι η στρατηγική της Αναπτυξιακής Τράπεζας σε μια νέα περίοδο με μεγάλη ανασφάλεια και μεγάλες γεωπολιτικές ανακατατάξεις, αλλά και σημαντικές αναπτυξιακές προκλήσεις;
Η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα της επόμενης περιόδου θα παραμείνει ο βασικός πυλώνας στήριξης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, καλύπτοντας συστηματικά τις αδυναμίες της αγοράς και υλοποιώντας το αναπτυξιακό πρόγραμμα της κυβέρνησης. Ωστόσο, πέρα από την πάγια στήριξη της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας, η ΕΑΤ πρέπει ταυτόχρονα να επεκτείνει αποφασιστικά τη δράση της σε νέους στρατηγικούς αναπτυξιακούς τομείς. Αυτοί καθορίζονται από τις εθνικές και ευρωπαϊκές στοχοθετήσεις, όπως διαγράφονται στην Έκθεση Draghi, την Έκθεση Letta και για την αμυντική πολιτική. Ο ρόλος της ΕΑΤ θα ενισχυθεί περαιτέρω, μεταβαίνοντας από έναν οργανισμό που καλύπτει τις ανεπάρκειες της αγοράς σε έναν στρατηγικό αναπτυξιακό εταίρο.
Θα είναι ο καθοριστικός μοχλός για την επίτευξη των κρίσιμων εθνικών και ευρωπαϊκών στόχων μιας νέας βιομηχανικής στρατηγικής με άξονες:
- Καινοτομία και Τεχνολογία, ως η αιχμή του δόρατος για την αύξηση της παραγωγικότητας της χώρας μας, εν μέσω οξυμένου διεθνούς ανταγωνισμού. Γι’ αυτό στην ΕΑΤ έχουμε το Ταμείο Καινοτομίας με 155 εκατ. ευρώ διαθέσιμα, ενώ σύντομα θα ετοιμάσουμε και το λεγόμενο Patent Fund.
- Ενέργεια: Η χώρα μας, λόγω της σωστής στοχοθέτησης της κυβέρνησης και των ραγδαίων γεωπολιτικών εξελίξεων, καθίσταται μείζων ενεργειακός κόμβος της ευρύτερης περιοχής.
- Πολιτική Προσιτής Στέγης: Ένα καυτό κοινωνικό και οικονομικό πρόβλημα για την ΕΕ και τη χώρα μας. Ήδη συμβάλλουμε με πόρους του RRF, στηρίζοντας με 2 δισ. ευρώ την αγορά κατοικίας για νέα ζευγάρια μέσω επιδοτήσεων και της ΕΑΤ.
- Άμυνα και Αμυντική Βιομηχανία: Η άμυνα αφορά την ανάπτυξη μιας ολόκληρης μεγάλης βιομηχανίας και Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων (ΜμΕ) που διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο. Σε αυτόν τον τομέα, η ΕΑΤ μπορεί να συμβάλει καθοριστικά στην ενίσχυση της εθνικής μας βιομηχανίας.
