Αν υπάρχει μια πολιτική ιδέα που ένωσε τους Αμερικανούς κατά το πρώτο τέταρτο της χιλιετίας, αυτή είναι ότι η κυριαρχία ενός ατόμου είναι λανθασμένη. Οι περισσότεροι Αμερικανοί συμφωνούν επίσης πως η ομοσπονδιακή κυβέρνηση είναι αργή και ανίκανη. Συνεπώς, αυτά τα δεδομένα θα έπρεπε να εμποδίζουν έναν άνθρωπο να κυβερνά απευθείας από τον Λευκό Οίκο. Ωστόσο, αυτό ακριβώς συμβαίνει με τον σημερινό πρόεδρο: στέλνει στρατεύματα, επιβάλλει δασμούς, διεκδικεί τον έλεγχο της κεντρικής τράπεζας, αποκτά μερίδια σε εταιρείες, τρομάζει τους πολίτες και τους υποτάσσει.
Οι επιπτώσεις είναι συντριπτικές, αλλά όχι δημοφιλείς. Το καθαρό ποσοστό αποδοχής του προέδρου Donald Trump είναι μείον 14 ποσοστιαίες μονάδες, ελάχιστα καλύτερο από αυτό του Joe Biden μετά το τρομερό ντιμπέιτ πέρυσι, και κανείς δεν φαίνεται να ανησυχεί ότι είναι υπερβολικά ισχυρός. Αυτό είναι γρίφος. Οι περισσότεροι Αμερικανοί αποδοκιμάζουν τον κ. Trump. Ωστόσο, παντού φαίνεται να τα κάνει όλα όπως επιθυμεί. Γιατί;
Μια απάντηση είναι ότι κινείται πολύ πιο γρήγορα από τις ογκώδεις δυνάμεις που τον περιορίζουν. Είναι σαν τον αλγόριθμο του TikTok, που τραβάει την προσοχή και προχωράει στο επόμενο πράγμα πριν οι αντίπαλοί του καταλάβουν τι ακριβώς συνέβη. Το Ανώτατο Δικαστήριο δεν έχει καν ακόμη εξετάσει αν η ανάπτυξη στρατευμάτων στο Λος Άντζελες τον Ιούνιο ήταν νόμιμη. Ενώ οι δικαστές παίρνουν τον χρόνο τους, ο πρόεδρος μπορεί σύντομα να χρησιμοποιήσει την ίδια στρατηγική στο Σικάγο. Το δικαστήριο μπορεί να μην αποφανθεί για τη νομιμότητα των δασμών του για μήνες. Μέχρι στιγμής, ο πρόεδρος υπακούει στις αποφάσεις του Ανώτατου Δικαστηρίου, αλλά αν μια νομική οδός κλείσει, θα δοκιμάσει μια άλλη και το ρολόι θα μηδενίσει.
Μια άλλη απάντηση είναι ότι το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα τον αφήνει πάντα να κάνει ό,τι θέλει. Δεν είναι μόνο ότι κυριαρχεί σε αυτό, με ποσοστό αποδοχής μεταξύ των Ρεπουμπλικανών σχεδόν 90%. Είναι ότι η οργανωτική ιδέα του κόμματος είναι ότι ο κ. Trump έχει πάντα δίκιο, ακόμα και όταν φάσκει και αντιφάσκει. Οι πολιτικές συζητήσεις έχουν μετατραπεί σε θεολογικές αντιπαραθέσεις, στις οποίες οι πλευρές μάχονται για το πραγματικό νόημα των λόγων του.
Ανεξάρτητοι θεσμοί -εταιρείες, πανεπιστήμια ή ειδησεογραφικοί οργανισμοί- μπορεί να αντιταχθούν, αλλά υποφέρουν από το πρόβλημα του συντονισμού, το οποίο είναι πιο εύκολο να επισημανθεί, παρά να διορθωθεί, επειδή οργανισμοί ανταγωνιστικοί μεταξύ τους θα έπρεπε να συνεργαστούν. Αυτό που είναι κακό για το Χάρβαρντ μπορεί να μην είναι κακό για τους αντιπάλους του. Αν μια νομική εταιρεία «απενεργοποιηθεί», η επιχειρηματική της δραστηριότητα μπορεί να πάει σε έναν ανταγωνιστή της.
Πίσω απ’ όλα αυτά κρύβεται η άσχημη πραγματικότητα της εκδικητικότητας και του εκφοβισμού του κ. Trump. Οι προηγούμενοι πρόεδροι επηρεάζονταν από ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες και το υπουργικό συμβούλιο. Ο νέος ορισμός του εμπειρογνώμονα στο Οβάλ Γραφείο είναι κάποιος που συμφωνεί με το αφεντικό. Οι κομιστές κακών ειδήσεων απολύονται, οι αμήχανοι Ρεπουμπλικανοί εκδιώκονται, οι επιχειρηματίες τιμωρούνται, οι αντίπαλοι ερευνώνται. Για τον καθένα, η λογική αντίδραση είναι να απολογηθεί, να συμβιβαστεί και να ελπίζει ότι κάποιος άλλος θα κάνει το σωστό. Έχοντας δει τι συνεπάγεται μια διαφορετική θέση από αυτή του προέδρου, κάποιος μπορεί να προτιμήσει την ησυχία της σιωπής.
Πολιτικά, επομένως, το κύριο καθήκον της αντιπολίτευσης πέφτει στους Δημοκρατικούς. Είναι, για να το θέσω ευγενικά, σε σύγχυση. Θα πρέπει να πολεμήσουν τον κ. Trump με αναρτήσεις ΣΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ, όπως κάνει ο Gavin Newsom; Μήπως πρέπει να κατακτήσουν την επιμελημένη αυθεντικότητα, όπως ο Zohran Mamdani; Να κινηθούν προς τα αριστερά; Να καταλάβουν το κέντρο; Μήπως το πρόβλημα είναι απλώς ζήτημα μηνυμάτων, που μπορεί να διορθωθεί αν οι ακτιβιστές σταματήσουν να αποκαλούν τις γυναίκες «ανθρώπους που γεννούν»;
Το γεγονός ότι οι Δημοκρατικοί δεν μπορούν ούτε να περιορίσουν τον κ. Trump ούτε καν να επικοινωνήσουν με σαφήνεια αφήνει τη βάση τους οργισμένη. Τα ποσοστά του κ. Trump είναι χαμηλά, αλλά είναι πιο δημοφιλής από το Δημοκρατικό Κόμμα – όχι επειδή οι Ρεπουμπλικανοί και οι ανεξάρτητοι το αποδοκιμάζουν (αν και το κάνουν), αλλά επειδή οι Δημοκρατικοί αποδοκιμάζουν τον ίδιο τους τον εαυτό.
Βραχυπρόθεσμα, η αυτοαποδοκιμασία μπορεί να είναι υπερβολική. Οι ενδιάμεσες εκλογές απέχουν έναν χρόνο. Στις δέκα από τις 12 εκλογές για τη Βουλή των Αντιπροσώπων αυτόν τον αιώνα, οι ψηφοφόροι στράφηκαν εναντίον του κόμματος που κατέχει την προεδρία. Τα «μαγειρέματα», που θα μειώσουν τον αριθμό των ανταγωνιστικών εδρών στη Βουλή των Αντιπροσώπων από λίγες σε σχεδόν καμία, σημαίνουν ότι ακόμα και ένας τόσο αντιδημοφιλής πρόεδρος είναι απίθανο να υποστεί μια συντριπτική ήττα το 2026. Αλλά μια Δημοκρατική Βουλή με εξουσία κλήτευσης θα παρείχε κρίσιμο έλεγχο στην προεδρική διαφθορά και ανικανότητα.
Μακροπρόθεσμα, όμως, αυτό μοιάζει με ψεύτικη παρηγοριά. Το «λογότυπο» των Δημοκρατικών έχει υποστεί ζημιά. Το εκλογικό σώμα εμπιστεύεται περισσότερο τους Δημοκρατικούς σε θέματα υγειονομικής περίθαλψης, περιβάλλοντος και δημοκρατίας, αλλά σε πολλά θέματα που το ενδιαφέρουν, όπως η εγκληματικότητα και η μετανάστευση, προτιμάει τους Ρεπουμπλικανούς. Στις εκλογές του 2024 η Kamala Harris θεωρήθηκε πιο ακραία από τον κ. Trump. Το να λέμε ότι οι ψηφοφόροι κάνουν λάθος ή είναι σεξιστές δεν βοηθάει.
Η δημογραφία δεν είναι πλέον φίλος των Δημοκρατικών. Υπό τον κ.Trump, οι Ρεπουμπλικανοί έχουν σημειώσει πρόοδο με τους μη λευκούς και τους νέους ψηφοφόρους. Οι Δημοκρατικοί έχουν χάσει τη λευκή εργατική τάξη. Αν και οι πιο μορφωμένοι ψηφοφόροι τους συμπαθούν, μόνο το 40% των Αμερικανών ηλικίας 25 ετών και άνω έχουν πτυχίο κολεγίου. Αυτές οι αλλαγές σημαίνουν ότι η ιστορία που οι Δημοκρατικοί έλεγαν επί μακρόν στους εαυτούς τους -ότι εκπροσωπούσαν την πραγματική πλειοψηφία στην Αμερική, αλλά οι Ρεπουμπλικανικές μηχανορραφίες τους κρατούσαν εκτός εξουσίας- δεν είναι πλέον αληθινή, αν υπήρξε ποτέ αληθινή. Τώρα επωφελούνται από τη χαμηλότερη συμμετοχή.
Δέκα χρόνια μετά την εποχή Trump, οι Δημοκρατικοί εξακολουθούν να τον υποτιμούν. Η ικανότητά του να τους στήνει παγίδες είναι εξαιρετική. Δείτε τη διαφαινόμενη ψηφοφορία στο Κογκρέσο για την αύξηση του ομοσπονδιακού ανώτατου ορίου χρέους: Οι Δημοκρατικοί θα πρέπει να επιλέξουν μεταξύ περισσότερων περικοπών στην εξωτερική βοήθεια και της παύσης της κυβέρνησης. Ή δείτε την αποστολή στρατευμάτων στις πόλεις, υποτίθεται για την καταπολέμηση της εγκληματικότητας. Οι Δημοκρατικοί καταγγέλλουν την υπερβολή της εκτελεστικής εξουσίας – ο κ. Trump τούς τοποθετεί στο πλευρό των εγκληματιών και του κινδύνου. Ή δείτε τις επιθέσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη σε υποτιθέμενους διακινητές ναρκωτικών. Είναι δύσκολο να αντιταχθείς στην έλλειψη οποιασδήποτε δίκαιης διαδικασίας χωρίς να ακούγεσαι σαν υπερασπιστής των βίαιων συμμοριών.
Οι Δημοκρατικοί έχουν επιλογές για το αν θα πέσουν σε αυτές τις παγίδες. Πολλοί από αυτούς πιστεύουν, δικαίως, ότι ο κ. Trump αποτελεί κίνδυνο για τις δημοκρατικές αξίες της χώρας και καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι αυτό από μόνο του θα πρέπει να τον κάνει τοξικό για τους περισσότερους ψηφοφόρους. Δυστυχώς, αυτό δεν ισχύει. Αντιθέτως, το ερώτημα που πρέπει να θέτουν συνεχώς οι Δημοκρατικοί στον εαυτό τους είναι το εξής: γιατί οι ψηφοφόροι πιστεύουν ότι αυτοί είναι οι εξτρεμιστές και όχι ο τύπος που προσπαθεί να εγκαθιδρύσει την κυριαρχία τού ενός άνδρα;
© 2025 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved. Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com
