«Μην ανησυχείτε για την Κίνα, όλα θα πάνε καλά!» έγραψε ο πρόεδρος Donald Trump στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στις 12 Οκτωβρίου, λίγες ημέρες αφότου απείλησε με αντίποινα για τους νέους εξαγωγικούς ελέγχους του Πεκίνου σε μπαταρίες και σπάνιες γαίες. Μην ανησυχείς, κόσμε, όλα θα πάνε καλά, είχε δηλώσει, μέσες άκρες, το υπουργείο Εμπορίου της Κίνας σε ενημέρωση Τύπου μια μέρα νωρίτερα, τονίζοντας πως οι κανόνες του θα έχουν «περιορισμένο» αντίκτυπο στις εφοδιαστικές αλυσίδες.
Πολλοί πείστηκαν από τις διαβεβαιώσεις. Οι αγορές έπεσαν μετά την αρχική οργισμένη αντίδραση του κ. Trump, αλλά ανέκαμψαν. Οι παρατηρητές υποθέτουν ότι ο κ. Trump θα καλοπιάσει τον Κινέζο ομόλογό του, Xi Jinping, υποθέτοντας ότι οι δύο τους θα συναντηθούν όπως έχει προγραμματιστεί στις 29 Οκτωβρίου πριν από τη σύνοδο κορυφής στη Νότια Κορέα. Ωστόσο, ακόμα και αν η εκεχειρία αποκατασταθεί, η τελευταία τους διαμάχη είναι ανησυχητική.
Δείχνει ότι ο κ. Trump είναι πρόθυμος να σκεφτεί τριψήφιους δασμούς σε έναν από τους μεγαλύτερους εμπορικούς εταίρους της Αμερικής. Πολλοί επενδυτές και, όπως φαίνεται, οι Κινέζοι αξιωματούχοι δεν πιστεύουν τις απειλές του. Είναι αλήθεια ότι ο πρόεδρος είναι ευαίσθητος στις χρηματοπιστωτικές αγορές και υποχώρησε νωρίτερα φέτος, αλλά μισεί να φαίνεται ότι δέχεται πιέσεις. Κάποια στιγμή, μπορεί να αποφασίσει, «τέλος, ως εδώ».
Όπως και στην πρώτη του θητεία, ο κ. Trump θα μπορούσε να μετατραπεί από διαπραγματευτής σε πολέμιο της Κίνας, με πιο επικίνδυνα αποτελέσματα. Ο Αμερικανός πρόεδρος έχει απειλήσει να παραλύσει τη βιομηχανία ημιαγωγών της Κίνας, παρακρατώντας κρίσιμο λογισμικό. Τα «γεράκια» της ομάδα του κάνουν λόγο για κυρώσεις κατά των κινεζικών τεχνολογικών και χρηματοπιστωτικών εταιρειών. Από την πλευρά της, η Κίνα έχει το περιθώριο να παρενοχλεί αμερικανικές επιχειρήσεις, όπως δείχνει η νέα της έρευνα για την Qualcomm, μια αμερικανική εταιρεία κατασκευής τσιπ.
Η τελευταία ρήξη καταδεικνύει επίσης ότι η Αμερική και η Κίνα εξακολουθούν να μην καταλαβαίνουν η μια την άλλη. Ο Scott Bessent, υπουργός Οικονομικών της Αμερικής, λέει ότι η οικονομία της Κίνας βρίσκεται σε ύφεση. Η ανάπτυξή της είναι πράγματι ήπια, αλλά αυτό δεν οφείλεται στους δασμούς. Τους 12 μήνες έως τον Σεπτέμβριο οι εξαγωγές αγαθών της Κίνας αυξήθηκαν κατά 8%, καθώς οι πωλήσεις προς άλλες αγορές αντικατέστησαν εκείνες προς την Αμερική. Ο Λευκός Οίκος είναι εξοργισμένος που η Κίνα εισήγαγε τους νέους κανόνες της εβδομάδες πριν την προγραμματισμένη συνάντηση των ηγετών τους στη Νότια Κορέα. Η Κίνα αντιτείνει ότι η Αμερική παραβίασε την εκεχειρία όταν τροποποίησε τους ελέγχους των εξαγωγών της με τρόπο που θα μπορούσε να έχει βάλει στη μαύρη λίστα χιλιάδες κινεζικές επιχειρήσεις.
Ακόμα και αν οι νέοι κανόνες της Κίνας ήταν εν μέρει αντίποινα, αυξάνουν το διακύβευμα. Οι κατασκευαστές μπαταριών της, οι καλύτεροι στον κόσμο, θα χρειάζονται άδεια για να μοιράζονται πολλά προϊόντα, στοιχεία ή κιτ με ξένους. Οι επιχειρήσεις σε ξένες χώρες, εκτός της δικαιοδοσίας της Κίνας, θα χρειάζονται άδεια για να εξάγουν προϊόντα με ίχνη κινεζικών σπάνιων γαιών.
Ο κ. Trump ελπίζει να πείσει τον κ. Xi να εγκαταλείψει αυτούς τους ελέγχους. Όμως θα απογοητευτεί, καθώς αποτελούν κομβικό στοιχείο της στρατηγικής της Κίνας να οικοδομήσει ένα ρυθμιστικό πλαίσιο γύρω από τα ισχυρότερα οικονομικά της όπλα. Το Πεκίνο προσέφερε κλάδο ελαίας, αφήνοντας να εννοηθεί ότι θα εφαρμόσει τους κανόνες με μεγαλύτερη ευελιξία, αλλά αυτά μοιάζουν με κενές διαβεβαιώσεις. Οι γραφειοκράτες του υπουργείου Εμπορίου, που θα εγκρίνουν τις άδειες, θα διστάζουν να φανούν επιεικείς. Έτσι, η Κίνα θα διατηρήσει στα χέρια της ένα εργαλείο που μπορεί να σφίγγει ή να χαλαρώνει την πίεση, ανάλογα με τις περιστάσεις.
Η ελπίδα είναι ότι καμία πλευρά δεν επιδιώκει πραγματικά έναν εμπορικό πόλεμο. Οι δύο μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου είναι αλληλένδετες, γεγονός που τους δίνει και τη δύναμη να προκαλέσουν ανυπολόγιστη ζημιά η μία στην άλλη. Η Αμερική έχει από καιρό περιορίσει τις εξαγωγές ημιαγωγών· τώρα η Κίνα σφίγγει τον έλεγχο στις σπάνιες γαίες. Η απειλή της αμοιβαίας παράλυσης δεν είναι θεμέλιο σταθερότητας. Κίνα και Αμερική βρίσκονται πια σε ένα σκληρό «κεφαλοκλείδωμα», όπου κάθε κίνηση της μιας οδηγεί σε πιο ασφυκτικό σφίξιμο από την άλλη. Ένας φαύλος κύκλος που, για την ώρα, μοιάζει καταδικασμένος να επιδεινωθεί.
© 2025 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved. Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από το www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com.
