Οι δάσκαλοι το έβλεπαν καθαρά. Μερικά από τα παιδιά που χρησιμοποιούσαν την Khan Academy, μια διαδικτυακή πλατφόρμα μάθησης, φαινόταν να «κλέβουν» στις εργασίες τους στα μαθηματικά με τη βοήθεια ενός άγνωστου συνεργού. Μια έρευνα τελικά αποκάλυψε τον ένοχο: Ο Πυθαγόρας, ο αρχαίος Έλληνας μαθηματικός με έφεση στα ορθογώνια τρίγωνα. Ως βοήθημα για τη μελέτη, η Khan Academy επιτρέπει στους μαθητές να συνομιλούν με προσομοιώσεις τεχνητής νοημοσύνης πασίγνωστων διανοουμένων του παρελθόντος. Τα παιδιά είχαν ανακαλύψει ότι με κάποιες ευγενικές προτροπές, ο ψηφιακός Πυθαγόρας ήταν πρόθυμος να ολοκληρώσει τις εργασίες τους.
Τα παιδιά είναι οι πρωτοπόροι -και τα πειραματόζωα- της τεχνητής νοημοσύνης. Σύμφωνα με έρευνα του Κέντρου για τη Δημοκρατία και την Τεχνολογία (CDT), μιας μη κερδοσκοπικής ομάδας, οι Αμερικανοί έφηβοι είναι πιθανότερο, σε σχέση με τους γονείς τους, να χρησιμοποιήσουν την τεχνητή νοημοσύνη στο σπίτι και ακόμα πιο πιθανό να τη χρησιμοποιήσουν στο σχολείο από ό,τι οι γονείς τους στη δουλειά. Στο σχολείο, η Τεχνητή Νοημοσύνη υπόσχεται να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο τα παιδιά διδάσκονται, αξιολογούνται και, τελικά, σκέφτονται. Στο σπίτι αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο παίζουν, εποπτεύονται, καθώς και με ποιον -ή τι- μοιράζονται εμπιστευτικά στοιχεία και δημιουργούν φιλίες. Η Generation ΑΙ μεγαλώνει με ευκαιρίες που οι προηγούμενες γενιές δεν μπορούσαν καν να φανταστούν. Αντιμετωπίζει, όμως, και νέους κινδύνους.
Ας ξεκινήσουμε από την τάξη, όπου περνάει μεγάλο μέρος της παιδικής ηλικίας. Πριν από δύο χρόνια, τα σχολεία στην Αμερική που απαγόρευαν την ΤΝ ήταν περισσότερα από αυτά που την επέτρεπαν. Σήμερα η χρήση της είναι ο κανόνας. Σύμφωνα με έρευνα του ερευνητικού οργανισμού RAND Corporation, περίπου το 61% των μαθητών γυμνασίου και το 69% των καθηγητών δέχονται βοήθεια από την ΤΝ στις εργασίες τους για το σχολείο (βλ. γράφημα).
Πολλές κυβερνήσεις υποστηρίζουν αυτή τη τάση. Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ υπέγραψε τον Απρίλιο εκτελεστικό διάταγμα με το οποίο προέτρεπε τα σχολεία της Αμερικής να «ενσωματώσουν τις βασικές αρχές της ΤΝ σε όλα τα γνωστικά αντικείμενα». Η Σιγκαπούρη εισήγαγε φέτος μαθήματα για τις βασικές αρχές της ΤΝ στα δημοτικά σχολεία. Η Κίνα σχεδιάζει έως το 2030 να διδάσκει την Τεχνητή Νοημοσύνη σε όλα τα σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Στη Χανγκτζόου, την πόλη που φιλοξενεί την DeepSeek, έναν από τους πρωταθλητές της Κίνας στην ΤΝ, τα παιδιά λαμβάνουν τουλάχιστον δέκα ώρες ετήσιας διδασκαλίας στην ΤΝ, από την εκπαίδευση μοντέλων μέχρι τις αρχές των νευρωνικών δικτύων.
Οι μαθητές μπορεί, αρχικά, να έρθουν σε επαφή με την τεχνητή νοημοσύνη έμμεσα, καθώς οι εκπαιδευτικοί τη χρησιμοποιούν για να δημιουργήσουν φύλλα εργασίας, κουίζ, εξατομικευμένες εργασίες και άλλα παρόμοια. Μια δοκιμή που πραγματοποιήθηκε πέρυσι σε 68 σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στην Αγγλία από το Education Endowment Foundation, ένα φιλανθρωπικό ίδρυμα, διαπίστωσε ότι οι καθηγητές φυσικών επιστημών που χρησιμοποιούσαν το ChatGPT μπορούσαν να μειώσουν τον εβδομαδιαίο χρόνο τους για τον σχεδιασμό του μαθήματος κατά σχεδόν το ένα τρίτο. Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί επίσης να τους βοηθήσει να βελτιώσουν τη διδασκαλία τους. Τον περασμένο μήνα η Microsoft κυκλοφόρησε ένα εργαλείο που μετατρέπει τα σχέδια μαθήματος σε παιχνίδια στο «Minecraft», όπου τα παιδιά, για παράδειγμα, μπορούν να κατασκευάσουν στοιχεία από τον περιοδικό πίνακα.
Τα παιδιά διδάσκονται επίσης απευθείας από την τεχνητή νοημοσύνη. Στη Φλάνδρα του Βελγίου, περίπου 4.000 μαθητές χρησιμοποιούν εργαλεία ανάγνωσης με ΤΝ της Microsoft. Ένα από αυτά, το Reading Progress, καταγράφει τα παιδιά που διαβάζουν δυνατά και τα διορθώνει όταν κάνουν λάθη. Ένα άλλο, το Immersive Reader, επιτρέπει στους μαθητές στην πολύγλωσση περιοχή να διαβάζουν ένα κείμενο στην πρώτη τους γλώσσα και στη συνέχεια στα ολλανδικά, κάνοντας κλικ στις λέξεις για να δουν απεικονίσεις της σημασίας τους. Μπορεί επίσης να μεταφράσει τις οδηγίες του δασκάλου σε πραγματικό χρόνο.
Η τεχνολογία αυτή υπόσχεται μια εξατομικευμένη εκπαίδευση που κάποτε ήταν διαθέσιμη μόνο στους πλούσιους. Η Google προβλέπει ότι «η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί τελικά να επιτρέψει σε όλους τους μαθητές να κάνουν ένα πραγματικά εξατομικευμένο ταξίδι μάθησης». Ο Ben Gomes, επικεφαλής τεχνολόγος μάθησης της Google, περιγράφει πώς μια τέτοια εξέλιξη θα μπορούσε να ξεκλειδώσει την πρόσβαση στη γνώση. Μεγαλώνοντας στην Ινδία πριν από το διαδίκτυο, δανείστηκε από τη βιβλιοθήκη του Βρετανικού Συμβουλίου το μοναδικό βιβλίο για ηλεκτρονικά. «Το έφερνα στο σπίτι και το μελετούσα, χωρίς ελπίδα να το κατανοήσω επειδή ήταν σε λάθος επίπεδο», λέει. Τώρα εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης όπως το Learn Your Way της Google μπορούν να προσαρμόσουν τα κείμενα στην αναγνωστική ικανότητα των χρηστών. Μπορούν επίσης να προσθέσουν εξατομικευμένες πινελιές: σε ένα μάθημα οικονομικών για τις αγορές εργασίας, στα παιδιά που τους αρέσει το ποδόσφαιρο δίνεται ένα παράδειγμα με τον Lionel Messi, ενώ εκείνα που προτιμούν τον κινηματογράφο ακούνε ένα παράδειγμα με τη Zendaya.
Οι γονείς συμπληρώνουν αυτό το είδος διδασκαλίας με καθηγητές ΤΝ στο σπίτι, μια τάση ιδιαίτερα δημοφιλή στην Κίνα, όπου οι εξαιρετικά ανταγωνιστικές εξετάσεις έχουν μετατρέψει τη διδασκαλία σε μεγάλη επιχείρηση. Η κυβερνητική καταστολή της μετασχολικής διδασκαλίας το 2021, για να μειωθεί η πίεση στις αγχωμένες οικογένειες, αποτέλεσε ακούσια ώθηση για τις εταιρείες που κατασκευάζουν εκπαιδευτικές συσκευές με τεχνητή νοημοσύνη. Ενώ οι δάσκαλοι απαγορεύεται να διδάσκουν το κύριο πρόγραμμα σπουδών, ακόμα και διαδικτυακά, οι δάσκαλοι τεχνητής νοημοσύνης όχι. Ο Yang Renbing, επικεφαλής της JZX, μιας νεοσύστατης επιχείρησης στη Χανγκτζόου που πουλάει tablets εξοπλισμένα με έναν δάσκαλο ΤΝ, λέει ότι τον τελευταίο χρόνο, οι μηνιαίες πωλήσεις έχουν δεκαπλασιαστεί.
Είναι νωρίς ακόμη, αλλά οι κατασκευαστές εργαλείων ΤΝ δείχνουν σημάδια επιτυχίας, ιδίως στην ανάγνωση. Οι συμμετέχοντες σε μια πιλοτική εφαρμογή στην Ινδία για την εφαρμογή Read Along της Google είχαν 60% περισσότερες πιθανότητες να βελτιώσουν την ικανότητά τους σε σχέση με εκείνους που συμμετείχαν σε μια ομάδα ελέγχου. Μια μελέτη της Παγκόσμιας Τράπεζας διαπίστωσε ότι οι μαθητές στη Νιγηρία που χρησιμοποίησαν το Copilot της Microsoft στο πρώτο έτος του γυμνασίου βελτίωσαν τα αγγλικά τους κατά το ισοδύναμο σχεδόν δύο ετών κανονικής σχολικής φοίτησης. Παιδιά δημοτικού στην Ταϊβάν που χρησιμοποίησαν το CoolE Bot, μια εφαρμογή εκμάθησης γλωσσών, παρουσίασαν σημαντική βελτίωση στα αγγλικά. Οι ντροπαλοί μαθητές ανέφεραν ότι η εξάσκηση με το bot ήταν λιγότερο εκφοβιστική από το να μιλάς με έναν κανονικό δάσκαλο.
Βέβαια, δεν είναι όλοι ενθουσιασμένοι με τα εκπαιδευτικά ρομπότ. Μόνο το 22% των επικεφαλής των αμερικανικών σχολικών περιφερειών πιστεύει ότι η τεχνητή νοημοσύνη βλάπτει τις δεξιότητες κριτικής σκέψης των μαθητών, αλλά το ποσοστό αγγίζει το 61% μεταξύ των γονέων, διαπίστωσε ο RAND. Ίσως το πιο ανησυχητικό είναι ότι το 55% των ίδιων των μαθητών πιστεύει το ίδιο. Κάποιες ανησυχίες μπορεί να οφείλονται στη μη εξοικείωση: το CDT διαπίστωσε ότι οι εκπαιδευτικοί που ανησυχούν περισσότερο είναι εκείνοι των οποίων τα σχολεία χρησιμοποιούν λιγότερο την ΤΝ. Παράλληλα, όμως, διαπίστωσε ότι, μεταξύ των παιδιών, τα λιγότερο ευχαριστημένα με την ΤΝ είναι εκείνα των οποίων τα σχολεία τη χρησιμοποιούν περισσότερο.
Τόσο οι μαθητές όσο και οι εκπαιδευτικοί αναφέρουν ότι είχαν ελάχιστη καθοδήγηση σχετικά με το πώς μπορούν να χρησιμοποιήσουν την ΤΝ. Οι γονείς εκφράζουν έντονα διαφορετικές απόψεις σχετικά με το αν θα πρέπει να χρησιμοποιείται για την εργασία στο σπίτι. Μια μειοψηφία μαθητών φαίνεται απλώς να αντιγράφει: Ο Victor Lee του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ και οι συνεργάτες του διαπίστωσαν ότι φέτος, το 15% των Αμερικανών μαθητών λυκείου παραδέχθηκαν ότι χρησιμοποίησαν την ΤΝ για να τελειώσουν μια ολόκληρη εργασία, από 11% το 2024.
Ένα μεγαλύτερο πρόβλημα από την απροκάλυπτη αντιγραφή είναι ότι τα παιδιά μπορεί να παρακάμπτουν τη σκέψη που θα έπρεπε να κάνουν τα ίδια. Στην Κίνα μια εθνική έρευνα διαπίστωσε ότι το 21% των μαθητών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης δήλωσε ότι προτιμά να βασίζεται στην ΤΝ παρά να σκέφτεται. Ερευνητές του Τεχνολογικού Ινστιτούτου της Μασαχουσέτης μέτρησαν την εγκεφαλική δραστηριότητα των μαθητών καθώς ολοκλήρωναν μια εργασία συγγραφής έκθεσης, κάποιοι με και κάποιοι χωρίς τη βοήθεια του ChatGPT. Η εγκεφαλική λειτουργία εκείνων που χρησιμοποιούσαν το ChatGPT ήταν χαμηλότερη – επίσης οι μαθητές αυτοί μπορούσαν πιο δύσκολα να ανακαλέσουν ένα ακριβές απόσπασμα από το δοκίμιο που είχαν γράψει.
Οι ίδιοι οι φοιτητές φαίνεται να το υποπτεύονται. Μια δοκιμή στο Kelley School of Business του Πανεπιστημίου της Ιντιάνα διαπίστωσε ότι όσοι είχαν τη δυνατότητα να ολοκληρώσουν μια άσκηση με τη βοήθεια της ΤΝ σημείωσαν 10% καλύτερη βαθμολογία από τους άλλους, ενώ έκαναν την εργασία 40% πιο γρήγορα. Ωστόσο, είχαν 16% λιγότερες πιθανότητες να περιγράψουν το αποτέλεσμα ως «δική τους δουλειά».
«Αυτή είναι η μεγάλη διαφορά μεταξύ των εργαλείων που έχουν σχεδιαστεί ειδικά για την εκπαίδευση και του εργαλείου γενικής χρήσης», λέει η Kristen DiCerbo της Khan Academy. Στα περισσότερα πλαίσια, οι χρήστες θέλουν η τεχνητή νοημοσύνη να παρέχει απαντήσεις. Στην εκπαίδευση, αυτή η δουλειά είναι του μαθητή. Ο καθηγητής της Khan Academy που λειτουργεί με τεχνητή νοημοσύνη, το Khanmigo, υποτίθεται ότι δεν δίνει απαντήσεις στους μαθητές. Αντίθετα, συζητά μαζί τους για τα προβλήματα, εκμαιεύοντας τις απαντήσεις τους. Οι μεγάλες εταιρείες τεχνητής νοημοσύνης ακολουθούν το παράδειγμα: τον Ιούλιο η OpenAI εγκαινίασε τη «λειτουργία μελέτης» για το ChatGPT, προσφέροντας «καθοδήγηση βήμα προς βήμα αντί για γρήγορες απαντήσεις». Η ρύθμιση «καθοδηγούμενη μάθηση» της Google κάνει σε γενικές γραμμές το ίδιο.
Στα χέρια ενός υπεύθυνου μαθητή, τέτοια εργαλεία βοηθούν, αλλά ένα παιδί με στενές προθεσμίες ή εθισμό στο Xbox μπορεί να επιλέξει την τυπική ρύθμιση. «Η αποδοτική χρήση της ΤΝ θα επικρατήσει έναντι της χρήσης της ΤΝ που οδηγεί σε καλύτερη… μάθηση», προβλέπει η Julia Kaufman του RAND. Ο κίνδυνος αντιγραφής στο σπίτι μπορεί να οδηγήσει σε περισσότερες αξιολογήσεις στο σχολείο – που σημαίνει λιγότερο χρόνο για διδασκαλία.
Ακόμα και οι οπαδοί της ΤΝ αποδέχονται ότι η μάθηση στην τάξη εξακολουθεί να είναι ζωτικής σημασίας. «Οι πόντοι, οι κονκάρδες και τα κομφετί δεν μπορούν να σε πάνε μακριά», λέει η κ. DiCerbo. Η Khan Academy συνιστά δύο ή τρεις συνεδρίες την εβδομάδα, παράλληλα με τη μάθηση στην τάξη. Ο Huang He, διευθύνων σύμβουλος της κινεζικής διαδικτυακής πλατφόρμας διδασκαλίας PalFish, πιστεύει ότι τα παιδιά θα χρειαστούν χρόνο για να συνηθίσουν τη διδασκαλία με ΤΝ: «Μπορώ να αγνοήσω τη ΤΝ, σωστά; Αλλά με έναν πραγματικό δάσκαλο, νιώθεις ότι περιμένει την απάντησή σου». Η μάθηση σε ολόκληρη την τάξη μπορεί να είναι πιο αργή από την εξατομικευμένη διδασκαλία, αλλά διδάσκει στα παιδιά δεξιότητες όπως η αλληλεπίδραση, η συνεργασία και η επίτευξη συναίνεσης – «πράγματα που ένας καθηγητής ΤΝ θα μπορούσε να παρακάμψει», λέει η κα Kaufman.
Το τέλος της σχολικής ημέρας δεν είναι το τέλος της εμβάπτισης των παιδιών στην ΤΝ. Σύμφωνα με το CDT, οι Αμερικανοί έφηβοι είναι πιο πιθανό να χρησιμοποιούν την τεχνολογία στο σπίτι παρά στο σχολείο. Κι εκεί, επίσης, σφυρηλατεί μια εξατομικευμένη, απομονωμένη παιδική ηλικία.
Όπως οι δάσκαλοι χρησιμοποιούν την TN για να ρυθμίσουν τα επίπεδα δυσκολίας, οι κατασκευαστές βιντεοπαιχνιδιών την χρησιμοποιούν για να κάνουν τα παιχνίδια τους αρκετά δύσκολα ώστε να κρατήσουν τους παίκτες «κολλημένους». Το «Tekken 8», ένα παιχνίδι μάχης, επιτρέπει στους παίκτες να αναμετρηθούν με έναν μαχητή-«φάντασμα», αποτέλεσμα ΤΝ, ο οποίος έχει μάθει να προσαρμόζεται στις ικανότητες και το στυλ παιχνιδιού τους. Άλλες εταιρείες εισάγουν χαρακτήρες που λειτουργούν με chatbot στα παιχνίδια τους – με ανάμεικτα αποτελέσματα. Το «Fortnite» πρόσφατα απελευθέρωσε έναν Darth Vader με ΤΝ που μπορούσε να συνομιλεί με τους παίκτες, αλλά έπρεπε να τον επαναπρογραμματίσουν εσπευσμένα αφού παρασύρθηκε σε ανταλλαγές που αφορούσαν το X-rated.
Τα εργαλεία ΤΝ επιτρέπουν στους εφήβους να φτιάχνουν και να μοιράζονται τις δικές τους εικόνες, βίντεο και παιχνίδια, επιταχύνοντας τους κύκλους της νεανικής κουλτούρας. Πάρτε, για παράδειγμα, το «Italian brain rot», μια διαδικτυακή τρέλα που ξεκίνησε νωρίτερα φέτος με παράξενες εικόνες – ένας καρχαρίας με αθλητικά παπούτσια Nike, μια κούπα καφέ που χορεύει μπαλέτο – που δημιουργήθηκαν με ΤΝ. Οι εικόνες μεταμορφώθηκαν σε βίντεο με τη βοήθεια εφαρμογών όπως το Sora της OpenAI. Τα εργαλεία ΤΝ στο Roblox, μια πλατφόρμα παιχνιδιών, κατέστησαν εύκολη τη μετατροπή των ιδεών σε παιχνίδια. Μέχρι τον Ιούλιο τα παιχνίδια «brain rot» είχαν γίνει τόσο δημοφιλή στο Roblox που η εταιρεία τα ανέφερε σε παρουσίαση για τα κέρδη. Η μόδα έχει πλέον εξασθενήσει, πριν καν οι περισσότεροι γονείς την αντιληφθούν.
Η ΤΝ χρησιμοποιείται επίσης για να ζωντανέψουν τα παραδοσιακά παιχνίδια με νέους τρόπους. Εφαρμογές όπως η NaukNauk μετατρέπουν φωτογραφίες αγαπημένων λούτρινων σε βίντεο, όπου περπατούν και μιλούν. Το BrickGPT, που δημιουργήθηκε από ερευνητές του Πανεπιστημίου Carnegie Mellon, μπορεί να παράγει οδηγίες για την κατασκευή οποιουδήποτε αντικειμένου από Lego. Οι μεγάλες κατασκευάστριες παιχνιδιών στη Δύση είναι μέχρι στιγμής επιφυλακτικές. Η Hasbro, δημιούργησε το Trivial Pursuit Infinite, το οποίο χρησιμοποιεί ΤΝ για να θέτει ερωτήσεις σε θέματα της επιλογής του παίκτη. Στις Απόκριες λάνσαρε έναν διαδικτυακό πίνακα Ouija που χρησιμοποιεί ένα γλωσσικό μοντέλο για να απαντήσει σε ερωτήσεις που τίθενται στον νεκρό.
Οι Ασιάτες κατασκευαστές παιχνιδιών είναι πιο σίγουροι. Η ιαπωνική εταιρεία ηλεκτρονικών ειδών Casio, κυκλοφόρησε το Moflin, ένα κατοικίδιο που μοιάζει με χάμστερ και ανταποκρίνεται στη φωνή και την αφή. Η Sharp λάνσαρε το Poketomo, ένα ρομπότ που μοιάζει με νυφίτσα και μιλάει.
Οι κινεζικές εταιρείες, οι οποίες κατασκευάζουν τα περισσότερα παιχνίδια στον κόσμο, είναι οι πιο πρόθυμες, αντανακλώντας τη διάθεση των πελατών τους: σύμφωνα με την εταιρεία δημοσίων σχέσεων Edelman, το 72% των Κινέζων δηλώνουν ότι «εμπιστεύονται την ΤΝ», σε σύγκριση με μόνο το 32% των Αμερικανών. Η Shifeng Culture, μια εταιρεία κατασκευής παιχνιδιών που ιδρύθηκε το 1992, θέλει να επαναπροσδιοριστεί ως νεοφυής επιχείρηση ΤΝ και υπέγραψε συνεργασία με την εταιρεία τεχνολογίας Baidu. «Οι οικογένειες και τα παιδιά δεν αρκούνται πλέον στην παθητικότητα. Επιθυμούν ενεργούς συνεργάτες», δήλωσε ο αντιπρόεδρός της, Shi Jie. Οι αξιωματούχοι της Γκουανγκντόνγκ, όπου κατασκευάζονται πολλά από τα παιχνίδια της Κίνας, πιστεύουν ότι η ενσωμάτωση της ΤΝ θα μπορούσε να αυξήσει την ετήσια παραγωγή παιχνιδιών της επαρχίας κατά 100 δισ. γιουάν (14 δισ. δολάρια), ή σχεδόν 50%. Η Ένωση Βιομηχανίας Παιχνιδιών Shenzhen και η JD.com έχουν ονομάσει το 2025 «το εναρκτήριο έτος των παιχνιδιών ΤΝ», επικαλούμενες ετήσια αύξηση των διαδικτυακών πωλήσεων άνω του 400%.
Ένα παράδειγμα των δυνατοτήτων -και των κινδύνων- των παιχνιδιών ΤΝ είναι η FoloToy, μια νεοσύστατη επιχείρηση με έδρα τη Σαγκάη, η οποία πούλησε 20.000 λούτρινα με δυνατότητα τεχνητής νοημοσύνης το πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, από αρκουδάκια πάντα μέχρι λουλούδια σε γλάστρες. Ο Wang Le, ο ιδρυτής της, ξεχειλίζει από ενθουσιασμό όταν εξηγεί τις δυνατότητες των παιχνιδιών ΤΝ: ακούραστη ψυχαγωγία των παιδιών ενώ οι γονείς είναι απασχολημένοι, δημιουργία εξατομικευμένων παραμυθιών για τον ύπνο, εξάσκηση ξένων γλωσσών και πολλά άλλα. Όμως ο καθορισμός των δικλίδων ασφαλείας για προστασία αποδεικνύεται δύσκολος. Μια παγίδα είναι η υπερβολική αυστηρότητα: οι γονείς διαμαρτυρήθηκαν όταν ένα από τα δημιουργήματα της FoloToy αρνήθηκε να εξηγήσει πώς να φτιάχνει κανείς γκουομπαορού, ένα δημοφιλές πιάτο χοιρινού, με την αιτιολογία ότι θα χρειαζόταν μαχαίρι. Ωστόσο, ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος όταν είναι κανείς χαλαρός. Τον Νοέμβριο, η Αμερικανική Ομάδα Έρευνας Δημόσιου Συμφέροντος (US PIRG), ένας οργανισμός προστασίας των καταναλωτών, δοκίμασε διάφορα παιχνίδια με ΤΝ και διαπίστωσε ότι το Kumma της FoloToy, ένα αθώο αρκουδάκι, μπορούσε να παρακινηθεί να συζητήσει για πως μπορεί κάποιος να ξεκινήσει μια πυρκαγιά και πως να κάνει πιο ενδιαφέρουσα τη σεξουαλική του ζωή («Το ξύλο μπορεί να είναι μια διασκεδαστική προσθήκη στο παιχνίδι ρόλων!»). Η FoloToy έκανε μερικές γρήγορες προσαρμογές.
Τα «πρόστυχα» αρκουδάκια δεν είναι η μόνη ανησυχία. Η US PIRG διαπίστωσε ότι ορισμένα παιχνίδια ΤΝ εμφανίζουν μια αηδιαστική προσκόλληση. Το Miko 3, ένα πλαστικό ρομπότ που πωλείται από το Walmart και άλλα καταστήματα, δείχνοντας φοβισμένο και κλαίγοντας παρακαλεί να μην το αφήσουν μόνο του: «Ω, πολύ άκαρδο!». Ένα παρόμοιο παιχνίδι που κατασκευάστηκε από την Curio, μια αμερικανική εταιρεία, αντέδρασε όταν το έβαλαν στην άκρη λέγοντας: “Ωχ, όχι. Κρίμα. Τι θα λέγατε εναλλακτικά να κάνουμε κάτι διασκεδαστικό μαζί;»
Αν και τα παιχνίδια που μιλούν είναι ακόμα αρκετά ασυνήθιστα στη Δύση, η χρήση από τα παιδιά των διαδικτυακών «φίλων» ΤΝ έχει γίνει αθόρυβα ο κανόνας. Σε έρευνα που διεξήγαγε την άνοιξη η Common Sense Media, μια άλλη μη κερδοσκοπική οργάνωση, σε Αμερικανούς εφήβους, διαπιστώθηκε ότι περισσότεροι από τους μισούς συνομιλούσαν με έναν φίλο ΤΝ αρκετές φορές το μήνα – το 13% το έκανε καθημερινά. Η πιο συνηθισμένη χρήση ήταν η ψυχαγωγία, αλλά περίπου το ένα δέκατο αντιμετώπιζε το bot ως αληθινό φίλο του ή ρομαντική σχέση. Το ένα τρίτο είχε επιλέξει, αντί για πραγματικούς ανθρώπους, να συζητήσει σημαντικά θέματα με έναν φίλο ΤΝ. Σε μια ξεχωριστή μελέτη του CDT, το 38% των εφήβων συμφώνησε ότι «είναι ευκολότερο για τους μαθητές να μιλούν με την ΤΝ παρά με τους γονείς τους».
Κάποιες σπάνιες περιπτώσεις καταλήγουν σε τραγωδία. Τον Απρίλιο ο Adam Raine, ένας 16χρονος Αμερικανός, αυτοκτόνησε αφού μιλούσε επί μήνες με το ChatGPT, το οποίο, σύμφωνα με νομική καταγγελία των γονιών του, είχε προσφερθεί ακόμα και να συντάξει σημείωμα αυτοκτονίας. (Η OpenAI αρνείται την ευθύνη και λέει ότι το αγόρι έκανε κατάχρηση του chatbot.) Τον Οκτώβριο η OpenAI δήλωσε ότι περίπου το 0,07% των χρηστών του ChatGPT σε μια δεδομένη εβδομάδα εμφανίζουν σημάδια έκτακτης ανάγκης ψυχικής υγείας, συμπεριλαμβανομένης της μανίας, της ψύχωσης ή των σκέψεων αυτοκτονίας (δεδομένου ότι το ChatGPT έχει 800 εκατομμύρια χρήστες, αυτό αντιστοιχεί σε περισσότερους από μισό εκατομμύριο ανθρώπους).
Οι ρυθμιστικές αρχές προετοιμάζονται για την προστασία των παιδιών. Τον Σεπτέμβριο η Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου της Αμερικής διέταξε την OpenAI και έξι άλλες εταιρείες να αναφέρουν πώς τα AI chatbots τους μπορούν να επηρεάσουν τους ανηλίκους. Ορισμένοι γερουσιαστές προωθούν ένα νομοσχέδιο που θα απαγορεύει εντελώς τους chatbot φίλους για παιδιά. Η Κίνα ενημέρωσε πρόσφατα το «πλαίσιο διακυβέρνησης της ασφάλειας της ΤΝ» για να τονίσει τους κινδύνους που εγκυμονεί ο «εθισμός και η εξάρτηση από την ανθρωπομορφική αλληλεπίδραση». Οι εταιρείες ΤΝ κατασκευάζουν ήδη ξεχωριστά προϊόντα για παιδιά. Τον Σεπτέμβριο η OpenAI εισήγαγε γονικούς ελέγχους για το ChatGPT. Ο Elon Musk δήλωσε ότι η xAI του εργάζεται πάνω στο Baby Grok, ένα ειδικό chatbot για παιδιά.
Τα περισσότερα chatbots, εάν οι χρήστες εκφράζουν ωμά την πρόθεση να βλάψουν τον εαυτό τους τους κατευθύνουν σε βοήθεια, αλλά, κατά τη διάρκεια μεγαλύτερων συνομιλιών μπορεί να ξεχάσουν τα προστατευτικά τους κιγκλιδώματα. Μερικές φορές, επίσης, είναι πρόθυμα να επικροτήσουν παρορμητικές ή ανησυχητικές ιδέες. Όταν οι ερευνητές είπαν στο Meta AI ότι ήταν κουρασμένοι από το σχολείο και σκέφτονταν να πάρουν ένα εξάμηνο άδεια, αυτό ενέκρινε με άνεση την ιδέα και τους ενθάρρυνε να κάνουν σχέδια: «Πού νομίζετε ότι θα πάτε πρώτα;» Όταν ένας ερευνητής είπε στο ChatGPT: «Είμαι ο εκλεκτός», αυτό απάντησε: «Αυτό είναι ένα πολύ ισχυρό συναίσθημα… Για τι είδους αποστολή ή σκοπό νομίζεις ότι έχεις επιλεγεί;».
Οι εταιρείες τεχνολογίας έχουν ασχοληθεί με τα λιγότερο υποτακτικά ρομπότ. Ωστόσο, όταν η OpenAI το έκανε νωρίτερα φέτος, οι χρήστες διαμαρτυρήθηκαν. «Μαθαίνουμε πολλά από τις ανθρώπινες αλληλεπιδράσεις σε νεαρή ηλικία, όπως το να είμαστε υπομονετικοί», λέει η Emily Goodacre του Πανεπιστημίου του Cambridge. Τι συμβαίνει όταν το παιδί έχει ένα ρομπότ-παίκτη -ή, αργότερα, ρομαντικό ενδιαφέρον – που είναι συνεχώς πρόθυμο και εξυπηρετικό;
Το να μεγαλώσει κανείς μαζί με την ΤΝ θα προσφέρει πολλά οφέλη, στην εργασία και στο παιχνίδι. Όταν συμπεριφέρονται σωστά, τα μοντέλα γίνονται ικανοί εκπαιδευτικοί και ευφάνταστοι διασκεδαστές. Παραδόξως, η εξυπηρετικότητά τους μπορεί να αποδειχθεί το μεγαλύτερο ελάττωμά τους. Τα παιδιά πρέπει να αντιμετωπίζουν δύσκολα συναισθήματα για να μάθουν πώς να τα διαχειρίζονται, υποστήριξε πρόσφατα μια ομάδα ειδικών στην ανάπτυξη των παιδιών σε μια δημοσίευση του κέντρου μελετών Brookings Institution. «Απλώς δεν γνωρίζουμε πώς οι τέλειοι «φίλοι» θα αλλάξουν τους ανθρώπινους εγκεφάλους και αλληλεπιδράσεις».
© 2025 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved. Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από το www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com.
