THEPOWERGAME
Κανένα αθλητικό τρόπαιο δεν έχει τόσο αμφίβολη αξία όσο το κύπελλο UEFA, το οποίο απονέμεται στον σύλλογο του οποίου η αναζήτηση της ευρωπαϊκής ποδοσφαιρικής δόξας ξεκίνησε με την αποτυχία να προκριθεί στο μεγαλύτερου κύρους Champions League.
Το να θυμάστε ποιος κέρδισε φέτος το μικρότερο τουρνουά είναι ήδη θέμα για κουίζ στις παμπ (η Άιντραχτ Φρανκφούρτης κέρδισε αυτόν τον μήνα τη Γλασκώβη Ρέιντζερς στα πέναλτι: δέκα βαθμοί). Αντίθετα, εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο παρακολούθησαν τη Ρεάλ Μαδρίτης να κερδίζει τη Λίβερπουλ σε ένα από τα κορυφαία βραβεία του ποδοσφαίρου, στις 28 Μαΐου.
Ο θρίαμβος στο Champions League αποτελεί κορυφαία στιγμή της καριέρας ακόμη και του πιο λατρεμένου παίκτη. Η κατάκτηση του κυπέλλου UEFA είναι μια πρόσκληση για να τα πάει καλύτερα στο μέλλον: πέρα από το τεράστιο τρόπαιο, η μεγαλύτερη ανταμοιβή της Φρανκφούρτης για την επιτυχία της είναι το δικαίωμα να παίξει στο Champions League του χρόνου.
Οι βαθμίδες είναι αναγκαίο κακό για να μπορεί κάποιος να διαχειριστεί τα ποδοσφαιρικά τουρνουά στην Ευρώπη που φιλοξενεί πάνω από 1.000 επαγγελματικούς συλλόγους από το Ρέικιαβικ μέχρι το Ντόνετσκ.
Τώρα κάτι παρόμοιο βρίσκεται υπό μελέτη για να βοηθήσει στην οργάνωση της πολιτικής της ηπείρου. Ανάλογα με το πού τραβάτε τη γραμμή, υπάρχουν 40-50 χώρες στην Ευρώπη.
Κάθε μία από αυτές είτε έχει τα προσόντα να παίξει μπάλα στην πρώτη κατηγορία – την ΕΕ, με τα 27 μέλη που βαδίζουν προς την ολοένα και στενότερη ένωση- είτε βρίσκεται εκτός αυτής.
Ο πρόεδρος της Γαλλίας Emmanuel Macron και ο Charles Michel, ο Βέλγος που προεδρεύει στις συναντήσεις των ηγετών της ΕΕ, είναι μεταξύ εκείνων που πιέζουν για μια πιο χαλαρή ηπειρωτική ομάδα που θα μπορούσε να συμπεριλάβει όλες εκείνες που σήμερα βρίσκονται εκτός της λέσχης.
Πολλοί φοβούνται ότι αυτή η «Ευρωπαϊκή Πολιτική Κοινότητα» θα είναι ένα βραβείο παρηγοριάς τύπου κυπέλλου UEFA για τις χώρες που εξακολουθούν να αποζητούν την κορυφαία βαθμίδα. Οι διπλωμάτες μελετούν το ζήτημα ενόψει της ευρωπαϊκής Συνόδου Κορυφής του Ιουνίου, όπου ο κ. Macron θα δώσει σάρκα και οστά στην ιδέα κατά τις τελευταίες ημέρες της εκ περιτροπής προεδρίας της Γαλλίας στη λέσχη.
Οι προτάσεις για τη διαίρεση της Ευρώπης σε ομόκεντρους κύκλους έχουν μακρά ιστορία. Μετά την κατάρρευση του τείχους του Βερολίνου, ο François Mitterrand, ένας άλλος Γάλλος πρόεδρος, πρότεινε οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης που προηγουμένως βρίσκονταν υπό σοβιετικό έλεγχο να ενταχθούν σε μια πιο χαλαρή «ευρωπαϊκή συνομοσπονδία» – υπαινισσόμενος ότι δεν θα γινόταν σύντομα ευπρόσδεκτες στο εσωτερικό άδυτο.
(Τα περισσότερα υποψήφια μέλη αρνήθηκαν και χώρες όπως η Πολωνία και η Ρουμανία επέμειναν για την ένταξη στην ίδια την ένωση.)
Ορισμένοι «θεσμοί» καλύπτουν ολόκληρη την ήπειρο, αλλά επικεντρώνονται σε συγκεκριμένα πράγματα, όπως οι διαγωνισμοί τραγουδιού (Eurovision), το ποδόσφαιρο (UEFA) ή η παρακολούθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων (Συμβούλιο της Ευρώπης).
Με την πάροδο του χρόνου προέκυψαν επίσης βαθμίδες εντός της Ένωσης. Η πλειονότητα, αλλά όχι όλες, των χωρών της ΕΕ χρησιμοποιούν το ευρώ ή επιτρέπουν ταξίδια χωρίς διαβατήριο, για παράδειγμα. Αν δείτε αυτούς τους διαφορετικούς ομόκεντρους δακτυλίους μαζί, οι διευθετήσεις της ηπείρου αρχίζουν να μοιάζουν με μια πανύψηλη γαμήλια τούρτα ή με κάτι από τον Δάντη.
Ο πρόσφατα επανεκλεγείς κ. Macron επιθυμεί να προσθέσει επίπεδα τόσο εντός όσο και εκτός της σημερινής ΕΕ. Στις 9 Μαΐου μίλησε για την ολοκλήρωση που σφυρηλατείται από τις χώρες σε «κύκλους πρωτοπορίας», μια φράση που χρησιμοποιείται συχνότερα από ιστορικούς της τέχνης για να περιγράψουν ομάδες αμφιλεγόμενων ζωγράφων.
Η επιλεκτική βαθύτερη ενσωμάτωση είναι σε γενικές γραμμές σύμφωνη με όλους, όχι μόνο επειδή τέτοια πρωτοποριακά σχέδια συνήθως δυσκολεύονται να ξεκινήσουν. Πιο αμφιλεγόμενη είναι η ιδέα για μια εξωτερική βαθμίδα.
Πολλοί στην Ανατολική Ευρώπη βλέπουν έναν χαλαρό διευρυμένο κύκλο ως επανάληψη του τεχνάσματος που είχε ως στόχο να τους κρατήσει έξω πριν από μια γενιά.
Μέρος του προβλήματος είναι ο αγγελιοφόρος. Καθώς ο κ. Macron διατύπωσε την ιδέα μιας ευρύτερης κοινότητας, παράλληλα δήλωσε ότι θα χρειαστούν δεκαετίες για να μπορέσει η Ουκρανία να τύχει πλήρους ένταξης στην ΕΕ.
Η υποτιθέμενη ένταξή της αποτελεί πηγή εντάσεων στο εσωτερικό της λέσχης. Η Ανατολική Ευρώπη πιέζει να αναγνωριστεί το θάρρος της Ουκρανίας που βομβαρδίζεται και να γίνει ένταξη της χώρας με συνοπτικές διαδικασίες ή τουλάχιστον με επίσημο καθεστώς υποψήφιας χώρας.
Η Γαλλία έχει από καιρό επιφυλάξεις για τη διεύρυνση, η οποία στα μάτια της καθιστά τη λέσχη δυσκίνητη και ανίκανη για περαιτέρω ολοκλήρωση.
Όπως και στη δεκαετία του 1980, το πρόβλημα με τις εξωτερικές βαθμίδες είναι ότι κανείς δεν θέλει να βρίσκεται σε αυτές. Θεωρητικά, αυτή η νέα κοινότητα θα ήταν ξεχωριστή από την ΕΕ, ίσως με δική της έδρα μακριά από τις Βρυξέλλες.
Στην πράξη, ό,τι αποφασίζεται από εκείνους που βρίσκονται στον εσωτερικό πυρήνα της ηπείρου θα πρέπει να γίνει αποδεκτό από όλους τους άλλους.
Ποιος θα συμφωνούσε σε κάτι τέτοιο; Τρεις ομάδες χωρών θα ήταν προφανείς υποψήφιοι για τη βαθμίδα του κυπέλλου UEFA του κ. Macron. Στη πρώτη ανήκουν εκείνες που βρίσκονται εκτός της EE αλλά δεν επιθυμούν να ενταχθούν, όπως για παράδειγμα η Νορβηγία (μέλος του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου, μέσω του οποίου κάποιες μικρές χώρες συνδέονται με τις αποφάσεις της ΕΕ) ή η Ελβετία.
Αλλά οι σχέσεις τους με την ΕΕ είναι ξεκάθαρα διαμορφωμένες και λειτουργούν καλά.
Στη δεύτερη βρίσκεται η Βρετανία, το μοναδικό μέλος που έχει αποχωρήσει ποτέ από την ένωση, και στην οποία ο κ. Macron αναφέρθηκε συγκεκριμένα ως πιθανό μέλος της εξωτερικής βαθμίδας. Η σχέση της με την ήπειρο εξακολουθεί να είναι μια κινητή γιορτή και έχει δηλώσει ότι δεν ενδιαφέρεται.
Στην τρίτη, και πιο πολυάριθμη, βρίσκονται οι χώρες που θέλουν να ενταχθούν στην ΕΕ, από τα Βαλκάνια μέχρι τη Γεωργία και την Ουκρανία. Ενθαρρύνονται από την ανατολική Ευρώπη να επιμείνουν στα αιτήματά τους για πλήρη ένταξη, ορισμένα από τα οποία βρίσκονται σε εκκρεμότητα εδώ και χρόνια. Ο Volodymyr Zelensky δήλωσε ότι η Ουκρανία δεν θα «συμβιβαστεί» με μια οποιαδήποτε ένταξη στην καθωσπρέπει ΕΕ.
Οφσάιντ!
Το να γίνει μια εξωτερική βαθμίδα ελκυστική για τους έξω θα είναι δύσκολο. Μια πιθανότητα είναι να μετατραπεί η ευρύτερη ομάδα σε ράμπα εισόδου στην ΕΕ. Όπως έχουν τα πράγματα, η συμμετοχή στη λέσχη είναι δυαδική.
Οι χώρες εργάζονται για χρόνια για να γίνουν μέλη, αλλά απολαμβάνουν τους καρπούς της επιτυχίας τους – ελεύθερη κυκλοφορία των πολιτών τους, ανταλλαγές πανεπιστημίων κ.ο.κ.- μόνο όταν ολοκληρωθεί η διαδικασία.
Ο κ. Michel πρότεινε ότι οι χώρες της εξωτερικής βαθμίδας που έχουν, ας πούμε, μεταρρυθμίσει τις ενεργειακές τους αγορές, θα μπορούσαν στη συνέχεια να συμμετέχουν στις συνόδους κορυφής των υπουργών ενέργειας της ΕΕ. Αν δεν καταφέρουν να συνεχίσουν τις μεταρρυθμίσεις, θα αποβληθούν.
Κάτι τέτοιο θα προκαλέσει ανησυχίες σε ορισμένα κράτη μέλη, ιδίως σε εκείνα όπως η Ουγγαρία που συγκρούονται συνεχώς με τη λέσχη επειδή δεν ακολουθούν τα πρότυπα της ΕΕ. Σε έναν αναδιαμορφωμένο ευρωπαϊκό πολιτικό χώρο με πολλές διαφορετικές βαθμίδες μπορεί να προκύψει η πιθανότητα να υποβιβαστεί κανείς από μία βαθμίδα σε μία άλλη.
Επί του παρόντος, το να είσαι μέλος της λέσχης είναι σαν μια εγγύηση της θέση στο Champions League χρόνο με το χρόνο. Για τα υφιστάμενα μέλη της ΕΕ, η ιδέα του υποβιβασμού είναι καλύτερο να αφορά μόνο τις αθλητικές διοργανώσεις.
© 2021 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
