THEPOWERGAME
Ήταν μια αναμενόμενη σύγκρουση, σε μια σύρραξη που ο κόσμος θα προτιμούσε να αγνοεί. Στους Αγίους Τόπους, οι Ισραηλινοί και οι Παλαιστίνιοι έφθασαν για ακόμα μια φορά στα πρόθυρα του πολέμου. Εκατοντάδες πύραυλοι που εκτοξεύτηκαν από τους Παλαιστίνιους μαχητές, είχαν ως στόχο την Ιερουσαλήμ, το Τελ Αβίβ και το νότιο Ισραήλ. Η Γάζα, το παλαιστινιακό έδαφος υπό τη διοίκηση του βίαιου ισλαμικού κινήματος της Χαμάς, πλήττεται από σφοδρές ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές. Οι Άραβες και οι Εβραίοι συγκρούστηκαν στους δρόμους ισραηλινών πόλεων. Δεκάδες άνθρωποι, οι περισσότεροι Παλαιστίνιοι, έχασαν τη ζωή τους.
Όπως συνήθως, η Ιερουσαλήμ βρίσκεται στην καρδιά της χειρότερης σύγκρουσης μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων (βλ. Ενότητα Μέση Ανατολή και Αφρική). Τον Απρίλιο, στις αρχές του μουσουλμανικού ιερού μήνα του Ραμαζανιού, ο επικεφαλής της αστυνομίας του Ισραήλ περιέφραξε την πλατεία γύρω από την Πύλη της Δαμασκού, μία από τις εισόδους στην παλιά περιτειχισμένη πόλη της Ιερουσαλήμ και σημείο συγκέντρωσης των Παλαιστινίων. Η κίνηση, που έγινε για «λόγους ασφαλείας», οδήγησε σε συγκρούσεις μεταξύ Παλαιστινίων και ισραηλινής αστυνομίας. Εκατοντάδες τραυματίστηκαν, ενώ στη συνέχεια ξεκίνησε η εκτόξευση πυραύλων.
Η βία υπήρξε ανέκαθεν αντιπαραγωγική. Η μετατροπή των ισραηλινών πόλεων σε κόλαση, όπως απειλεί η Χαμάς, δεν θα βοηθήσει τους Παλαιστινίους που υποφέρουν στη Γάζα – μάλλον το αντίθετο. Κάθε πύραυλος που εκτοξεύει η Χαμάς διευκολύνει το Ισραήλ να ισχυρίζεται ότι δεν έχει «συνοδοιπόρους στην ειρήνη» και να εντείνει την πολιορκία της Γάζας. Αλλά και το Ισραήλ οφείλει να επανεξετάσει τη στρατηγική του. Οι ηγέτες του θεωρούν την ευρύτερη σύγκρουση ως κάτι που πρέπει να διαχειριστούν και όχι να λύσουν. Ωστόσο, η άδικη μεταχείριση των Παλαιστινίων συσσωρεύει προβλήματα. Η σημερινή κρίση ήταν προβλέψιμη – ακόμα κι αν η σπίθα που την πυροδότησε δεν ήταν.
Η Ιερουσαλήμ αποτελεί την επιτομή του προβλήματος. Το Ισραήλ διεκδικεί την πόλη ως την «αιώνια και αδιαίρετη πρωτεύουσα» του, αλλά οι κάτοικοί της είναι αμετάκλητα διηρημένοι. Το ανατολικό τμήμα της πόλης, αν και καταλήφθηκε από το Ισραήλ το 1967, παραμένει σε μεγάλο βαθμό παλαιστινιακό. Η συμφωνία του Όσλο του 1993 προέβλεπε το καθεστώς της πόλης να διευθετηθεί στο πλαίσιο μιας μόνιμης ειρηνευτική συμφωνία μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστινίων. Εντούτοις, το Ισραήλ κατασκεύασε ένα τείχος που χωρίζει την Ιερουσαλήμ από την παλαιστινιακή ενδοχώρα. Επιδιώκει να ενισχύσει τη διεκδίκηση ολόκληρης της πόλης, περιστοιχίζοντας τη με νέα εβραϊκά σπίτια και απομακρύνοντας τους Παλαιστίνιους. Αν και αποτελούν το 38% του πληθυσμού της Ιερουσαλήμ, οι περισσότεροι Παλαιστίνιοι δεν είναι πολίτες της αλλά απλώς «κάτοικοι» οι οποίοι έχουν πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη και κοινωνική ασφάλιση, αλλά δεν έχουν τα ίδια δικαιώματα με τους Εβραίους.
Αυτή η ανισότητα έναντι του νόμου αποτελεί το επίκεντρο της υπόθεσης που βρίσκεται ενώπιον του Ανώτατου Δικαστηρίου του Ισραήλ και κάνει την ατμόσφαιρα ακόμα πιο εκρηκτική. Το δικαστήριο επανεξετάζει απόφαση για έξωση οικογενειών παλαιστινίων από τη γειτονιά Sheikh Jarrah στην Ανατολική Ιερουσαλήμ. Τα σπίτια τους βρίσκονται σε γη εβραϊκής ιδιοκτησίας προτού η Ιορδανία καταλάβει το ανατολικό τμήμα της Ιερουσαλήμ το 1948. Ο ισραηλινός νόμος επιτρέπει στους κληρονόμους των αρχικών ιδιοκτητών να ανακτήσουν την περιουσία τους στην Ανατολική Ιερουσαλήμ. Ωστόσο, οι Παλαιστίνιοι δεν μπορούν να διεκδικήσουν τα παλιά τους σπίτια στη Δυτική Ιερουσαλήμ (ή οπουδήποτε αλλού στο Ισραήλ). Άρα δεν είναι παράδοξο που οι Παλαιστίνιοι κάτοικοι της πόλης είναι ανά πάσα στιγμή έτοιμοι να κατέβουν σε διαμαρτυρία.
Οι αδικίες αλλού είναι χειρότερες. Οι Παλαιστίνιοι στην ευρύτερη Δυτική Όχθη, όπως κι εκείνοι της Ιερουσαλήμ, είδαν το Ισραήλ να κατάσχει γη και να χτίζει οικισμούς σε κατεχόμενα εδάφη, κάτι που σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο είναι παράνομο. Πρέπει επίσης να διαχειριστούν τα ισραηλινά σημεία ελέγχου και το επαχθές καθεστώς των αδειών. Στη Γάζα, από το 2007, όταν η Χαμάς ανέλαβε τον έλεγχο, περισσότερα από 2 εκατομμύρια Παλαιστίνιοι έχουν αποκοπεί από τον κόσμο εξαιτίας των ισραηλινών και αιγυπτιακών αποκλεισμών. Η περιοχή πασχίζει να έχει ηλεκτροδότηση, ενώ το νερό της βρύσης είναι βρώμικο. Αυτά τα χαρακτηριστικά έχει η απόγνωση που οδήγησε στα βίαια γεγονότα του 2018 και του 2019, ενώ τροφοδοτεί και τον τρέχοντα παροξυσμό.
Ωστόσο, οι Ισραηλινοί πολιτικοί αγνοούν τη σύγκρουση. Το παλαιστινιακό ζήτημα δεν θίχτηκε σε καμία από τις τέσσερις εκλογές που διεξάχθηκαν πρόσφατα το Ισραήλ. Οι περισσότεροι Ισραηλινοί «κατανοούν» τη αρνητική στάση του πρωθυπουργού Binyamin Netanyahu απέναντι στην επίλυση του προβλήματος, ο οποίος δεν φαίνεται να ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για την εύρεση μόνιμης λύσης με τους Παλαιστινίους. Οι εγχώριοι αντίπαλοί του πλησιάζουν σε μια συμφωνία που θα τον εκτόπιζε από την εξουσία. Ωστόσο, πριν από το πρόσφατο κύμα βίας, δήλωσαν ελάχιστα για το πώς θα χειριστούν τη διαμάχη.
Οι Παλαιστίνιοι ηγέτες διευκόλυναν το Ισραήλ να εγκαταλείψει την ειρήνη. Η Χαμάς ενδιαφέρεται περισσότερο για την εκτόξευση πυραύλων παρά για τη βελτίωση της ζωής των κατοίκων της Γάζας. Η αντίπαλός της, η Φατάχ, δεν έχει να επιδείξει κάτι καλύτερο στη Δυτική Όχθη. Ο αρχηγός του κόμματος, Mahmoud Abbas, είναι στο 17ο έτος της τετραετούς θητείας του ως πρόεδρος της Παλαιστίνης. Φαίνεται ότι ενδιαφέρεται κυρίως για τη διατήρηση της εξουσίας του. Στις 29 Απριλίου, κατηγορώντας το Ισραήλ για περιορισμό του δικαιώματος ψήφου στην Ανατολική Ιερουσαλήμ, ανέβαλε επ ‘αόριστον τις εκλογές τις οποίες η Φατάχ είναι πιθανόν να χάσει.
Με ελάχιστες ελπίδες για καλύτερο μέλλον, ένας μεγάλος αριθμός νέων Παλαιστινίων είναι υπέρ της σύγκρουσης με το Ισραήλ, γεγονός που καθιστά αναπόφευκτες τις επαναλαμβανόμενες εξάρσεις θανατηφόρας βίας. Μόνο οι διαπραγματεύσεις θα φέρουν μόνιμη ειρήνη. Οι δυτικές και οι περιφερειακές δυνάμεις πρέπει να πιέσουν για την επανέναρξη των ειρηνευτικών επαφών. Οι Ισραηλινοί και οι Παλαιστίνιοι ηγέτες πρέπει να καθίσουν στο τραπέζι όλοι μαζί. Η επίλυση της διαμάχης θα είναι πολύ πιο δύσκολη από τη διαχείριση της, αλλά οι συνομιλίες είναι η μόνη διέξοδος.
© 2021 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
