Ένα μεγάλο ποσοστό Ελλήνων, της τάξεως του 25%-30%, είναι από επιλογή εκτός τραπεζικού συστήματος και ειδικότερα εκτός τραπεζικού δανεισμού. Είναι το κομμάτι των καταναλωτών που διαθέτουν ρευστότητα ικανή να χρηματοδοτήσει τις διάφορες ανάγκες τους και απέχουν παρασάγγας από το να ζητήσουν κεφάλαια από τον τραπεζικό τομέα.
Είναι οι ίδιοι άνθρωποι που θα πληρώσουν κυρίως με μετρητά – άλλωστε τα μετρητά ακόμη βασιλεύουν στην Ελλάδα – και πολλοί από αυτούς θα πληρώσουν την πιστωτική τους κάρτα ολόκληρη (όχι την ελάχιστη δόση) και μάλιστα συχνά, καταθέτοντας χρήματα στα ΑΤΜ.
Φοροδιαφυγή ή μαύρο χρήμα είναι η μία πλευρά αυτής της τάσης που έχει εδραιωθεί κυρίως τα τελευταία χρόνια. Είναι όμως και απόρροια της συγκέντρωσης υψηλής ρευστότητας, μέσω αποδέσμευσης επενδύσεων (λόγω του μειωμένου ενδιαφέροντος τοποθέτησης σε τίτλους μακράς διάρκειας – για παράδειγμα χρήματα δεσμευμένα σε προθεσμιακές είχε πάνω από 10 χρόνια να δει η αγορά, λόγω των χαμηλών επιτοκίων).
Και είναι επίσης, το αποτέλεσμα της ξαφνικής, λόγω πανδημίας, παροχής χρήματος μέσω ειδικών μέτρων στήριξης σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά και μάλιστα σε μία οριζόντια κλίμακα με αποτέλεσμα να «φουσκώσουν» οι τραπεζικοί λογαριασμοί στα 184 δισ. ευρώ, όταν μόλις το Φεβρουάριο του 2020 ήταν 142 δισ. ευρώ.
Συνομιλώντας με το powergame.gr τραπεζικοί παράγοντες που παρακολουθούν τη συμπεριφορά του συναλλακτικού κοινού και που διαπιστώνουν «δομικές αλλαγές» σε κάποια μέτωπα, χαρακτηρίζουν «τεράστιο» το ποσοστό του κοινού που χρηματοδοτεί αποκλειστικά ή με μεγάλο ποσοστό συμμετοχής ιδίων κεφαλαίων, τις αγορές του, όπως την αγορά ή επισκευή κατοικίας, εξοχικού, σκάφους κλπ.
Ενώ τα προηγούμενα χρόνια, «πρωταγωνιστής» πίσω από κάθε τραπεζική εμπορική συναλλαγή, ήταν κάποιο από τις διάφορες κατηγορίες δανείων (από στεγαστικό και καταναλωτικό με ή χωρίς εξασφαλίσεις, προσωπικό, δάνειο αυτοκινήτου… για να μην αναφέρουμε τα διακοποδάνεια και τα μετοχοδάνεια), σήμερα ένα ποσοστό 25-30% λειτουργεί εκτός τραπεζικού συστήματος, όπως χαρακτηριστικά σχολιάζουν οι ίδιες πηγές. Χρησιμοποιούν κυρίως μετρητά, ακόμη και για την αγορά κατοικίας.
Οριακά στο 25% οι αγοραπωλησίες ακινήτων με δάνειο
Ενδεικτικό της τάσης αυτής είναι το πόσο το real estate χρηματοδοτείται με ίδια κεφάλαια. «Σε πλήρη αντίθεση με ότι συνέβαινε την περίοδο του 2005-2006, όπου οι αγοραπωλησίες ακινήτων γίνονται κατά 50% με τραπεζικό δανεισμό, σήμερα , ούτε το 25% των συναλλαγών αυτών δεν γίνεται μέσω δανείων» επισημαίνει στο powergame.gr ανώτατος τραπεζικός παράγοντας με γνώση της αγοράς.
Είναι βέβαια και η εμπειρία της πρόσφατης οικονομικής κρίσης που «εκπαίδευσε» το κοινό. Ο φόβος των κόκκινων δανείων δεν αφορά μόνο τους επιβαρυμένους τραπεζικούς ισολογισμούς- το συναλλασσόμενο κοινό προσπαθεί να περιορίσει στην απολύτως απαραίτητη έκταση την έκθεση των δανειακών του ανοιγμάτων. Και αυτό φαίνεται άμεσα στην εσωστρέφεια που παρατηρείται σε περιόδους έκτακτων γεγονότων, όπου ενώ υπάρχει πλάνο επένδυσης ή αγοράς στέγης για παράδειγμα, προχωρούν μόνο τα αναγκαία ανοίγματα.
Η πιστωτική κάρτα έπαψε να αποτελεί πηγή άντλησης ρευστού
Ένα πολύ ενδιαφέρον στοιχείο είναι και η χρήση της πιστωτικής κάρτας, η οποία έπαψε να χρησιμοποιείται ως εργαλείο άντλησης ρευστότητας – μια πολύ ισχυρή τάση την περίοδο της κρίσης και μάλιστα σήμερα, έχει αναστραφεί η παλαιότερη αντίληψη της πληρωμής της ελάχιστης δόσης και ένα μεγάλο ποσοστό των καταναλωτών πληρώνει μεγάλο τμήμα της οφειλής, αν όχι ολόκληρο.
Σε μία εποχή που τα εναλλακτικά δίκτυα αναπτύσσονται, που το digital banking βιώνει νέους ορίζοντες και που η χρήση του contectless στο πλαστικό χρήμα, ειδικά μέσω του mobile banking επιταχύνεται, θα ήταν ίσως αδύνατον να παραμείνει αναλλοίωτη η συμπεριφορά του καταναλωτικού κοινού. Ένα κράμα παραγόντων, από τα κόκκινα δάνεια, το ύψος των επιτοκίων, την παραοικονομία και την αυξημένη ρευστότητα, δημιουργεί μία νέα πραγματικότητα στις τραπεζικές συναλλαγές, δίνοντας στην Ελλάδα το σκήπτρο των μετρητών, παρά τις έντονες προσπάθειες για τον εντατικό περιορισμό του, αφού ως γνωστόν, τα μετρητά κοστίζουν. Προς το παρόν, cash is the king ,παρά την εκτίναξη των on line συναλλαγών.
