Περαιτέρω σημαντική ελάφρυνση στις δόσεις των δανείων τους θα δουν επιχειρήσεις και νοικοκυριά μετά τη νέα μείωση επιτοκίων της ΕΚΤ, κατά 0,25 της μονάδος, που έχει προεξοφληθεί για τη συνεδρίαση της 5ης Ιουνίου.
Το βασικό επιτόκιο του ευρώ αναμένεται να διαμορφωθεί στο 2%, επίπεδο στα οποία βρισκόταν τον Δεκέμβριο του 2022, ενώ είναι ανοιχτό το ενδεχόμενο να υποχωρήσει ακόμη και μέχρι το 1,50% μέχρι το τέλος της χρονιάς, αν ο πόλεμος δασμών που ξεκίνησαν οι ΗΠΑ επιφέρει βαθύτερο πλήγμα στην ανάπτυξη της ευρωζώνης. Οι ανησυχίες για τον αντίκτυπο των δασμών στην ανάπτυξη έχουν ήδη οδηγήσει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναθεωρήσει πτωτικά την πρόβλεψή της για την ανάπτυξη των 20 χωρών της Ευρωζώνης για το 2025, στο 0,9% από 1,3% που είχε εκτιμήσει το φθινόπωρο του 2024. Στη μείωση των επιτοκίων βοηθάει και η υποχώρηση του πληθωρισμού στην Ευρωζώνη (στο 1,9% τον Μάιο, κάτω από τον στόχο του 2%), καθιστώντας σχεδόν σίγουρη μία ακόμη μείωση επιτοκίων από την ΕΚΤ, στο 1,75% τον Σεπτέμβριο.
Το περιβάλλον που διαμορφώνεται ευνοεί περαιτέρω τη μείωση του κόστους δανεισμού των δανειοληπτών με δάνεια σε κυμαινόμενο επιτόκιο, τα οποία, άλλωστε, είναι η πλειονότητα και αναλογούν στο 85% των δανείων. Οι δανειολήπτες αυτοί είχαν δει το κόστος των μηνιαίων δόσεών τους να διπλασιάζεται από τον Δεκέμβριο του 2022 μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2023, με το βασικό επιτόκιο του ευρώ να ανεβαίνει από το 2% στο 4% και το επιτόκιο Euribor, στο οποίο βασίζεται η τιμολόγηση των δανείων, να ακολουθεί. Τώρα οι ίδιοι δανειολήπτες διατρέχουν την αντίστροφη πορεία, αποκλιμάκωσης των επιτοκίων, παίρνοντας βαθιές ανάσες.
Η απότομη και συνεχής άνοδος των επιτοκίων ξεκίνησε ουσιαστικά στις 2 Απριλίου 2022, όταν η ΕΚΤ ανέβασε το βασικό επιτόκιο του ευρώ στο 1,50% από 0,75% (συνεδρίαση 14/9/2022). Νωρίτερα, το επιτόκιο του ευρώ ήταν στο 0% (συνεδρίαση 27/7/2022), έχοντας παραμείνει αρνητικό, στο -0,50%, από τις 18 Σεπτεμβρίου του 2019.
Μετά τις 2 Απριλίου 2022 η ΕΚΤ αύξησε το επιτόκιο του ευρώ στο 2% στις 21 Δεκεμβρίου 2022 και έκτοτε προχωρούσε συνεχώς σε αυξήσεις, αρχικά κατά μισή ποσοστιαία μονάδα, στο 2% στις 21/12/2022, στο 2,50% στις 8/2/2023 και στο 3% στις 22/3/2023. Οι αυξήσεις των επιτοκίων συνεχίστηκαν έκτοτε με κινήσεις του 0,25 της μονάδας κάθε φορά: στο 3,25% στις 10/5/23, στο 3,50% στις 21/6/23, στο 3,75% στις 2/8/23 και στο αποκορύφωμα του 4% στις 20/9/23.
Η είσοδος των επιτοκίων στον καθοδικό κύκλο έγινε με αντίστοιχες μειώσεις κατά 0,25 της μονάδας, ξεκινώντας από τις 12 Ιουνίου του 2024 (3,75%). Στις 18/9/24 το επιτόκιο του ευρώ μειώθηκε στο 3,50%, στις 23/10/24 στο 3,25%, στις 18/12/24 στο 3%, στις 5/2/25 στο 2,75%, στις 12/3 στο 2,50% και στις 23/4/25 στο 2,25%.
Οι παραπάνω μειώσεις (εννοείται και οι αυξήσεις που προηγήθηκαν) πέρασαν αυτομάτως στα δάνεια κυμαινόμενου επιτοκίου σε όλες τις κατηγορίες δανείων. Προστατευμένοι ήταν μόνο οι δανειολήπτες στεγαστικών δανείων με κυμαινόμενο επιτόκιο, καθώς οι τράπεζες προχώρησαν στην πρωτοβουλία να «παγώσουν», με ημερομηνία 31ης Μαρτίου 2023, το επιτόκιο βάσης με το οποίο διαμορφώνονταν τα κυμαινόμενα επιτόκια των στεγαστικών δανείων. Το «πάγωμα» επιτοκίων αφορούσε όλα τα επιτόκια (Euribor μηνός και τριμήνου, SARON – Libor για το ελβετικό φράγκο, επιτόκιο EKΤ κ.λπ.). Μάλιστα, το «πάγωμα» επιτοκίου έγινε κατά 20 μονάδες βάσης χαμηλότερα από τα επίπεδα όπου αυτό βρισκόταν στις 31/3/2023. Έτσι, το επιτόκιο που θα ίσχυε για τον εκτοκισμό των στεγαστικών δανείων ήταν: 2,70% Euribor μηνός, 2,85% Euribor τριμήνου, 3,30% επιτόκιο ΕΚΤ, 1,20% SARON (για τα δάνεια σε ελβετικό φράγκο).
Όταν το βασικό επιτόκιο του ευρώ υποχώρησε κάτω από το επίπεδο του 3% (αυτό ήταν το επιτόκιο που ίσχυε κατά την ημερομηνία «παγώματος» των επιτοκίων από τις τράπεζες), αυτομάτως οι δόσεις προσαρμόστηκαν στα νέα χαμηλότερα επιτόκια. Έτσι, π.χ., δανειολήπτης στεγαστικού δανείου 100.000 ευρώ, διάρκειας 15 ετών, πλήρωνε 696 ευρώ μηνιαία δόση με επιτόκιο στο 3% και δόση 672 ευρώ με επιτόκιο στο 2,50%, έχοντας όφελος 24 ευρώ. Το όφελος αυτό θα ανέλθει στα 48 ευρώ μείον στη μηνιαία δόση, με την υποχώρηση του επιτοκίου του ευρώ στο 2% από 3%.
Σημειώνεται ότι σήμερα αναμένεται να ανακοινωθούν από την Τράπεζα της Ελλάδος τα τραπεζικά επιτόκια χορηγήσεων και καταθέσεων για τον μήνα Απρίλιο. Με βάση τα στοιχεία για τον μήνα Μάρτιο:
- Tο μέσο επιτόκιο των καταναλωτικών δανείων χωρίς καθορισμένη διάρκεια (κατηγορία που περιλαμβάνει τα δάνεια μέσω πιστωτικών καρτών, τα ανοικτά δάνεια και υπεραναλήψεις από τρεχούμενους λογαριασμούς) είχε μειωθεί στο 14,78%.
- Το μέσο επιτόκιο των καταναλωτικών δανείων με συγκεκριμένη διάρκεια και κυμαινόμενο επιτόκιο είχε μειωθεί στο 11,54%.
- Το μέσο επιτόκιο των στεγαστικών δανείων με κυμαινόμενο επιτόκιο είχε διαμορφωθεί στο 3,63%.
- Το μέσο επιτόκιο των επιχειρηματικών δανείων χωρίς καθορισμένη διάρκεια είχε υποχωρήσει στο 5,19%.
- Το μέσο επιτόκιο των επαγγελματικών δανείων είχε μειωθεί στο 7,04%.
- Το μέσο επιτόκιο των νέων επιχειρηματικών δανείων με συγκεκριμένη διάρκεια και κυμαινόμενο επιτόκιο είχε μειωθεί στο 4,12%.
- Το μέσο επιτόκιο των δανείων τακτής λήξης με κυμαινόμενο επιτόκιο προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις είχε υποχωρήσει στο 4,44%.
