Έντονες είναι οι πιέσεις που δέχονται το τελευταίο διάστημα και ιδίως κατά την τελευταία διετία τα ηλεκτρονικά φαρμακεία, ένας κλάδος της αγοράς ο οποίος αναπτύχθηκε με ταχείς ρυθμούς τα προηγούμενα χρόνια. Αρκετές επιχειρήσεις παρουσιάζουν υψηλά ζημιογόνα οικονομικά αποτελέσματα, γεγονός που οφείλεται σε μία σειρά από παράγοντες, όπως αναφέρουν πηγές της αγοράς με γνώση του θέματος στο powergame.gr. Ιδιαιτέρως ενδεικτικό είναι το παράδειγμα της αιφνίδιας διακοπής λειτουργίας του ηλεκτρονικού φαρμακείου 2happy.gr, το οποίο αποτελούσε έναν από τους μεγαλύτερους παίκτες στο συγκεκριμένο πεδίο. Η συγκεκριμένη επιχείρηση το 2023 είχε κύκλο εργασιών 12,71 εκατομμύρια ευρώ, με ζημίες 1,7 εκατομμύριο ευρώ, έναντι κύκλου εργασιών 11,06 εκατομμυρίων ευρώ και ζημιών 858 χιλιάδων ευρώ το 2022. Το γεγονός της διακοπής λειτουργίας της επιχείρησης αυτής οδήγησε κατά πληροφορίες τις μεγάλες εταιρείες που προμηθεύουν τα ηλεκτρονικά φαρμακεία να κινηθούν, διακόπτοντας τις πιστώσεις προς τα ηλεκτρονικά φαρμακεία και ζητώντας την εξόφληση των παραγγελιών τοις μετρητοίς. Γεγονός που πρόσθεσε μεγαλύτερη πίεση στην ήδη βεβαρημένη λειτουργία αρκετών επιχειρήσεων του κλάδου.
Έντονα ζημιογόνα τα ηλεκτρονικά σε σχέση με τα φυσικά φαρμακεία
Στέλεχος της αγοράς αναφέρει μάλιστα ότι σε αρκετές των περιπτώσεων ενοποιείται στις οικονομικές καταστάσεις το φυσικό και το ηλεκτρονικό κατάστημα, όπου το δεύτερο είναι εντονότερα ζημιογόνο σε σχέση με το φυσικό κατάστημα. Ένας από τους λόγους που συμβαίνει αυτό είναι διότι πολλά ηλεκτρονικά φαρμακεία πωλούν με σημαντικά μεγαλύτερη έκπτωση τα προϊόντα τους ηλεκτρονικά, σε σχέση με τα φυσικά σημεία πώλησης που διατηρούν. Ταυτόχρονα, το ηλεκτρονικό φαρμακείο χρησιμοποιείται συχνά για την επίτευξη μεγαλύτερου όγκου παραγγελιών, προκειμένου να λαμβάνουν με αυτόν τον τρόπο καλύτερες προσφορές στα προϊόντα που παραγγέλνουν από μεγάλες εταιρείες καλλυντικών, γεγονός που ευνοεί ταυτόχρονα το φυσικό κατάστημα.
Skroutz: Ο μεγάλος ανταγωνιστής
Την ίδια στιγμή, ένα μεγάλο μέρος των παραγγελιών προϊόντων που διαθέτουν τα ηλεκτρονικά φαρμακεία πραγματοποιείται μέσω της skroutz, η οποία αποτελεί τον πρώτο προορισμό για τους καταναλωτές και βασικό ανταγωνιστή των ηλεκτρονικών φαρμακείων.
Επιπλέον, το γεγονός ότι τον Σεπτέμβριο του 2023 επιβλήθηκαν πρόστιμα σε εταιρείες που πωλούν συναφή προϊόντα από τη Διυπηρεσιακή Μονάδα Ελέγχου Αγοράς (ΔΙΜΕΑ) για παραπλανητικές εκπτώσεις και προσφορές, συνέτεινε επίσης στο να αλλάξουν τον τρόπο που πραγματοποιούν τις προσφορές και εκπτώσεις στα προϊόντα τους τα ηλεκτρονικά φαρμακεία. Θυμίζουμε ότι το 2023 είχαν επιβληθεί πρόστιμα στις εταιρείες πώλησης καλλυντικών Hondos Center, Gallerie de Beaute και Sephora Greece, για μη τήρηση των νομοθετικών διατάξεων του «Κώδικα Δεοντολογία περί ανακοινώσεων μείωσης τιμής» του 2023, αλλά και του άρθρου 15 του νόμου 4417 του 2013. Αργότερα και το ηλεκτρονικό φαρμακείο «ToFarmakeioMou» βρέθηκε αντιμέτωπο με πρόστιμο του υπουργείου Ανάπτυξης για παραπλανητικές εκπτώσεις.
Το σημείο καμπής
Το σημείο καμπής που επηρέασε δραστικά τον κλάδο ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 2023, λόγω της εναρμόνισης με τις οδηγίες του υπουργείου Ανάπτυξης για τον τρόπο αναγραφής και επικοινωνίας των εκπτώσεων σε φυσικά και ηλεκτρονικά καταστήματα, η οποία επηρέασε την αντίληψη που είχε το ευρύ κοινό για τον σταθερά εκπτωτικό προσανατολισμό των online φαρμακείων. Επί παραδείγματι, υπήρχαν πολλές περιπτώσεις επιχειρήσεων που παρουσίαζαν ένα καλλυντικό σε μόνιμη έκπτωση για διάστημα δέκα μηνών. Ωστόσο, το κράτος υποχρέωσε νομοθετικά τις επιχειρήσεις αυτές να πραγματοποιούν έκπτωση για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Η συγκεκριμένη διαφοροποίηση στην εκπτωτική πολιτική είχε αποτέλεσμα να μειωθεί ο αριθμός των καταναλωτών στα ηλεκτρονικά φαρμακεία.
Επιπρόσθετα, η σημαντική μείωση των γεννήσεων που καταγράφεται τα τελευταία 2 χρόνια σε σχέση με προηγούμενα έτη οδήγησε σε μειωμένες αγορές της κατηγορίας βρεφικών ειδών το 2024 κατά 15% σε αξία, δημιουργώντας έναν ακόμα πονοκέφαλο σε φαρμακοποιούς και εταιρείες που δραστηριοποιούνται στο ηλεκτρονικό εμπόριο.
Στα 278 εκατομμύρια ο τζίρος του κλάδου
Τα τελευταία στοιχεία της εταιρείας μετρήσεων Convert Group για το 2024 έδειξαν ότι ο τζίρος των ηλεκτρονικών φαρμακείων το 2024 μειώθηκε ελαφρώς κατά 1%, με τις online πωλήσεις λιανικής να κινούνται στα 278 εκατομμύρια ευρώ στον κλάδο των online φαρμακείων το 2024. Πρόκειται για στοιχεία που αντλούνται από δείγμα 95 online φαρμακείων, με τη συμμετοχή 13 από τους 14 μεγαλύτερους παίκτες της αγοράς, αλλά και των στοιχείων του skroutz, με συνολική αντιπροσώπευση αγοράς στο 90%.
Ο μεγαλύτερος παίκτης στα ηλεκτρονικά φαρμακεία βάσει τζίρου είναι «ToFarmakeioMou», κατά πλειοψηφία συμφερόντων της WeRealize, εταιρείας επενδύσεων των Χάρη Καρώνη και Μάκη Αντύπα, ιδρυτών της Viva Wallet, με πωλήσεις 19,67 εκατομμυρίων ευρώ το 2023, έναντι 24,7 εκατομμυρίων ευρώ το 2022, παρουσιάζοντας ωστόσο ζημίες 1,45 εκατομμύρια ευρώ, έναντι 2,42 εκατομμυρίων ευρώ. Δεύτερος παίκτης είναι το ηλεκτρονικό φαρμακείο «WeCare», με έδρα την Άρτα και τζίρο 19,27 εκατομμύρια ευρώ από 18,31 εκατομμύρια ευρώ. Το οποίο ωστόσο αποτελεί μία από τις εξαιρέσεις στον γενικότερο κανόνα ζημιογόνων αποτελεσμάτων για αρκετές επιειρήσεις, με καθαρά κέρδη μετά από φόρους 452,66 χιλιάδες ευρώ από 359,33 χιλιάδες ευρώ. Κερδοφορία που επήλθε΄, σύμφωνα με στελέχη της αγοράς, λόγω της αποτελεσματικής διαχείρισης των παραγγελιών και των αποθεμάτων, τις επενδύσεις σε τεχνολογία και σε logistics προκειμένου να γίνεται αποτελεσματική διαχείριση των χιλιάδων παραγγελιών που εισρέουν καθημερινά στην πλατφόρμα. Τρίτος παίκτης είναι το «Pharmacy295» με τζίρο 13,38 εκατομμύρια το 2023 από 14,04 εκατομμύρια το 2022, το οποίο επίσης είχε ζημίες 686,9 χιλιάδες ευρώ από ζημίες 383,34 χιλιάδες ευρώ.
Πρόσωπο που γνωρίζει τη λειτουργία των ηλεκτρονικών φαρμακείων σημειώνει ότι απαιτούνται σημαντικές και διαδοχικές επενδύσεις σε τεχνολογία και logistics, δεδομένου ότι οι επιχειρήσεις αυτές δέχονται χιλιάδες παραγγελίες την ημέρα. Πρόκειται για επενδύσεις που έρχονται να προσθέσουν επιπρόσθετες δαπάνες σε έναν ήδη πιεσμένο κλάδο.
Τα προϊόντα που πωλούν
Ως προς το μείγμα των προϊόντων που πωλούνται στα ηλεκτρονικά φαρμακεία, το 50% είναι καλλυντικά, το 25% είναι συμπληρώματα διατροφής και βιταμίνες και το υπόλοιπο 25% βρεφικά είδη και λοιπά παραφαρμακευτικά προϊόντα. Σημειώνεται ότι, σε αντίθεση με άλλες χώρες της Ευρώπης, στην Ελλάδα απαγορεύεται νομοθετικά η διάθεση συνταγογραφούμενων αλλά και μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων από ηλεκτρονικά φαρμακεία. Τέλος, υπολογίζεται σήμερα ότι ποσοστό που αγγίζει ακόμα και το 40% των συνολικών πωλήσεων παραφαρμακευτικών προϊόντων στη χώρα μας πραγματοποιείται μέσω των ηλεκτρονικών φαρμακείων, αφαιρώντας ουσιαστικά ένα μεγάλο μερίδιο πωλήσεων από τα περίπου 11.000 φυσικά καταστήματα φαρμακείων που δραστηριοποιούνται ανά την ελληνική επικράτεια.
