THEPOWERGAME
Τον περιορισμό της εξάρτησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε βασικά μέταλλα απαιτεί ο δρόμος προς την πράσινη μετάβαση, ιδίως τώρα που η Κίνα ακολουθεί μία άκρως επιθετική πολιτική όσον αφορά στις εξαγωγές. Οι τεχνολογίες της πράσινης μετάβασης καθιστούν εκ νέου την Ε.Ε. έρμαιο των χωρών που διαθέτουν πλούσια κοιτάσματα σε λίθιο, χαλκό, κάδμιο, νικέλιο ή σπάνιες γαίες, δηλαδή στα βασικά μέταλλα που χρειάζονται για τεχνολογίες όπως τα αιολικά πάρκα, τα φωτοβολταϊκά, οι μπαταρίες και τα δίκτυα μεταφοράς ή διανομής.
Ταυτόχρονα, κυβερνήσεις και βιομηχανίες καλούνται να περιορίσουν τις επιπτώσεις από την κλιμακούμενη οικονομική αντιπαλότητα των ΗΠΑ και της Κίνας. Η Νορβηγία οδηγεί την κούρσα της απεμπλοκής από την Κίνα με ένα υπόγειο κοίτασμα φωσφορικών πετρωμάτων δίνοντας ελπίδα και η Ελλάδα κάνει το νέο της άνοιγμα στον χαλκό.
Η πρόσφατη κίνηση της Κίνας να περιορίσει τις εξαγωγές δύο βασικών ορυκτών είναι πιθανό να επιταχύνει τα σχέδια για διαφοροποίηση των αλυσίδων εφοδιασμού. Όπως σημειώνει η WSJ οι ενέργειες αυτές -που μεταφράζονται ως «αντίποινα» στους αμερικανικούς εξαγωγικούς περιορισμούς και αποσκοπούν στον περιορισμό των βιομηχανιών υψηλής τεχνολογίας του Πεκίνου- αποκλείεται να πλήξουν άμεσα την παγκόσμια παραγωγή ημιαγωγών. Και αυτό γιατί η εν λόγω πολιτική θα είχε αρνητικό αντίκτυπο και στο ίδιο το Πεκίνο. Εντούτοις, ΗΠΑ – Κίνα βρίσκονται εγκλωβισμένες στη μέγγενη ενός πολέμου τεχνολογίας που κλιμακώνεται από το 2019. Η Ευρώπη είναι η παράπλευρη απώλεια. Η ΕΕ παρουσίασε μία στρατηγική για την οικονομική της ασφάλεια, βάζοντας όπως σημειώνει η WSJ φρένο στο «κινεζικό όνειρο». Η Κίνα βρήκε την απάντηση μέσω δύο μετάλλων: γερμάνιο και το γάλλιο. Η ΕΕ αγοράζει από την Κίνα το 71% του γαλλίου της και το 45% του γερμανίου της.
Το υπουργείο Εξωτερικών της Κίνας δήλωσε ότι οι τελευταίοι έλεγχοι των εξαγωγών, οι οποίοι τίθενται σε εφαρμογή την 1η Αυγούστου, δεν στοχεύουν σε συγκεκριμένες χώρες και «οι νέοι κανόνες τίθενται σε εφαρμογή για λόγους εθνικής ασφάλειας», αναφέρουν κυβερνητικοί εκπρόσωποι. Παρόλα αυτά, αναλυτές σημειώνουν πως τα μέτρα της Κίνας, τα οποία περιορίζουν τις εξαγωγές των δύο ορυκτών, καθώς και δεκάδων συναφών προϊόντων, φαίνεται να στοχεύουν σε χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Νότια Κορέα και η Ιαπωνία, οι οποίες έχουν περιορίσει τις εξαγωγές προηγμένων ημιαγωγών και συναφούς τεχνολογίας προς την Κίνα.
Η Κίνα εξορύσσει και εξάγει μεγάλες ποσότητες γαλλίου και γερμανίου, παρέχοντας τις πρώτες ύλες σε χώρες όπως οι ΗΠΑ και η Ιαπωνία που τις επεξεργάζονται σε προϊόντα υψηλής ποιότητας, τα οποία μπορούν στη συνέχεια να χρησιμοποιηθούν για την κατασκευή προηγμένων ημιαγωγών, στρατιωτικών ραντάρ, πάνελ LED, ηλιακών πάνελ, ηλεκτρικών οχημάτων και ανεμογεννητριών. Αντίθετα, η Κίνα επεξεργάζεται άλλα ορυκτά, όπως το κοβάλτιο, τα οποία εξορύσσονται αλλού.
Το ίδιο ισχύει και για τα υπόλοιπα μέταλλα της πράσινης μετάβασης. Η Κίνα ελέγχει σήμερα το 68% της παγκόσμιας δυναμικότητας επεξεργασίας νικελίου (η Ε.Ε. έχει μόλις το 10%), το 73% των μονάδων επεξεργασίας κοβαλτίου (ΕΕ 16%), το 100% της παραγωγής γραφίτη, το 59% των μονάδων επεξεργασίας λιθίου (ΕΕ 0%), το 79% της παγκόσμιας παραγωγής μπαταριών λιθίου. Η ΕΕ δρομολόγησε τον νόμο περί «κρίσιμων πρώτων υλών» τον Μάρτιο, για να διευκολύνει τη χρηματοδότηση και την αδειοδότηση νέων έργων εξόρυξης και διύλισης για να μειώσει την εξάρτηση του μπλοκ από τους Κινέζους προμηθευτές. Οι ΗΠΑ και η Ευρώπη προσπάθησαν επίσης να δημιουργήσουν μια «λέσχη αγοραστών» για να συνάψουν συμφωνίες προμήθειας και επενδυτικές συνεργασίες με χώρες παραγωγής, σημειώνει το CNBC.
Η Ελλάδα προσπαθεί να αναλάβει το δικό της ρόλο. Με την ευρωπαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία για τις ορυκτές πρώτες ύλες να εντάσσει τον χαλκό στα στρατηγικά μέταλλα, τα στελέχη της Eldorado Gold θεωρούν ότι η σημασία της εξορυκτικής δραστηριότητας των μεταλλείων Κασσάνδρας, όπου υπάρχουν βεβαιωμένα αποθέματα 740.000 τόνων χαλκού, μεγιστοποιείται. Μάλιστα, σε περίπου δύο χρόνια αναμένεται να ξεκινήσει τη λειτουργία του το μεταλλείο στις Σκουριές Χαλκιδικής, που θα συνδυάζει την υπόγεια και επιφανειακή εξόρυξη και θα παράγει 140.000 ουγγιές χρυσού. Οι προκαταρκτικές εργασίες για την ανάπτυξη του έργου των Σκουριών, που μαζί με το μεταλλείο Ολυμπιάδας και τις λιμενικές και αποθηκευτικές εγκαταστάσεις στο Στρατώνι ανήκει στα Μεταλλεία Κασσάνδρας, έχουν ξεκινήσει από το 2022, με την Ελληνικός Χρυσός, θυγατρική του καναδικού ομίλου Eldorado Gold, να έχει επενδύσει 34 εκατ. ευρώ, όπως ανέφερε ο ο Χρήστος Μπαλάσκας, αντιπρόεδρος και γενικός διευθυντής Ελλάδας της Eldorado Gold.
Η ελπίδα έρχεται από τη Νορβηγία
Ένα τεράστιο υπόγειο κοίτασμα υψηλής ποιότητας φωσφορικών πετρωμάτων στη Νορβηγία, που θεωρείται το μεγαλύτερο στον κόσμο, είναι αρκετά μεγάλο για να ικανοποιήσει την παγκόσμια ζήτηση για λιπάσματα, ηλιακούς συλλέκτες και μπαταρίες ηλεκτρικών αυτοκινήτων τα επόμενα 50 χρόνια, σύμφωνα με την εταιρεία που εκμεταλλεύεται τον πόρο.
Όπως σημειώνει το Euractiv τα φωσφορικά πετρώματα είναι ένα ουσιαστικό στοιχείο που χρησιμοποιείται στην παραγωγή φωσφόρου για τη βιομηχανία λιπασμάτων και συμπεριλήφθηκε στην πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής τον Μάρτιο για έναν νόμο περί κρίσιμων πρώτων υλών. Το νορβηγικό κοίτασμα εκτιμάται ότι αξίζει τουλάχιστον 70 δισεκατομμύρια τόνους, κάτι που είναι λίγο κάτω από τα 71 δισεκατομμύρια τόνους των αποδεδειγμένων παγκόσμιων αποθεμάτων όπως αξιολογήθηκαν από το Γεωλογικό Ινστιτούτο των ΗΠΑ το 2021.
Περίπου το 90% των εξορυσσόμενων φωσφορικών πετρωμάτων στον κόσμο χρησιμοποιείται στη γεωργία για την παραγωγή φωσφόρου για τη βιομηχανία λιπασμάτων, για την οποία δεν υπάρχει επί του παρόντος υποκατάστατο. Αλλά ο φώσφορος χρησιμοποιείται επίσης στην παραγωγή ηλιακών συλλεκτών και μπαταριών λιθίου-σιδηρού-φωσφορικού (LFP) για ηλεκτρικά αυτοκίνητα, καθώς και ημιαγωγών και τσιπ υπολογιστών – αν και σε μικρές ποσότητες. Ωστόσο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνωρίζει ότι ο φώσφορος είναι «ένα εξαιρετικά σημαντικό υλικό για τη χημεία των μπαταριών και την ψηφιοποίηση». Ωστόσο, λέει ότι τα αποθέματα φωσφορικών πετρωμάτων είναι «άφθονα» και επομένως δεν χρειάζεται να ταξινομηθούν ως στρατηγικά.
Οι ποσότητες φωσφόρου που απαιτούνται για την παραγωγή μπαταριών είναι επί του παρόντος μικροσκοπικές και προβλέπεται ότι θα αντιπροσωπεύουν μόνο περίπου το 5% της παγκόσμιας ζήτησης έως το 2050, σύμφωνα με ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε πέρυσι στο επιστημονικό περιοδικό Nature. Ωστόσο, μεγάλες χώρες παραγωγής όπως η Κίνα και οι ΗΠΑ «μπορεί να επιδιώξουν να προστατεύσουν τις εγχώριες προμήθειες τους περιορίζοντας τις εξαγωγές, όπως φάνηκε το 2008 με τους εξαγωγικούς δασμούς της Κίνας», συνεχίζει το άρθρο του Nature. Οι μελλοντικές διαταραχές του εφοδιασμού είναι επομένως «πιθανόν να είναι γεωπολιτικής και οικονομικής φύσης, πολύ πριν εξαντληθούν τα παγκόσμια αποθέματα», προσθέτει.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
