Το πετρέλαιο εκτοξεύθηκε έως και 13% μετά την εκδήλωση ισραηλινών στρατιωτικών επιθέσεων εναντίον του Ιράν, εντείνοντας τους φόβους για γενικευμένο πόλεμο σε μια περιοχή που ευθύνεται για το ένα τρίτο της παγκόσμιας παραγωγής αργού.
Η τιμή του Brent ξεπέρασε τα 78 δολάρια το βαρέλι, σημειώνοντας τη μεγαλύτερη ενδοσυνεδριακή άνοδο από τον Μάρτιο του 2022, όταν η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία. Στη συνέχεια η άνοδος περιορίστηκε στο 9% στα όρια των 75 δολ.
Οι άμεσες διαφορές τιμών (timespreads) αυξήθηκαν κατακόρυφα, ενώ η καμπύλη των futures μαρτυρά φόβους για παρατεταμένη σύγκρουση, η μεταβλητότητα επίσης εκτοξεύθηκε. Ο χρυσός ωφελήθηκε, με άνοδο έως 1,7%, πλησιάζοντας νέο ιστορικό υψηλό, καθώς οι επενδυτές στράφηκαν σε ασφαλή καταφύγια.
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου δήλωσε ότι οι επιθέσεις στόχευσαν το πυρηνικό πρόγραμμα και τις στρατιωτικές εγκαταστάσεις του Ιράν και θα συνεχιστούν μέχρι να εξαλειφθεί η απειλή. Το Ιράν υποσχέθηκε σφοδρή απάντηση, με τον ανώτατο ηγέτη Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ να δηλώνει ότι σκοτώθηκαν αρκετοί διοικητές και επιστήμονες.
«Επιστρέψαμε σε ένα περιβάλλον αυξημένης γεωπολιτικής αβεβαιότητας, με την αγορά πετρελαίου να βρίσκεται σε εγρήγορση και να τιμολογεί αυξημένο ασφάλιστρο κινδύνου για πιθανές διακοπές στην προσφορά», δήλωσε ο Warren Patterson, επικεφαλής στρατηγικής εμπορευμάτων της ING Groep NV.
Η ταχεία άνοδος των τιμών εξαφάνισε τις απώλειες από τις αρχές του έτους, οι οποίες οφείλονταν στις αυξημένες παγκόσμιες εμπορικές εντάσεις και στην απόφαση του OPEC+ να επαναφέρει γρηγορότερα του αναμενομένου μέρος της κλειστής παραγωγικής ικανότητας. Την ίδια εβδομάδα, η JPMorgan Chase & Co. προειδοποίησε ότι, σε ακραίο σενάριο στη Μέση Ανατολή, η τιμή θα μπορούσε να φτάσει τα 130 δολάρια το βαρέλι.
Η άμεση διαφορά τιμών του Brent – δηλαδή η διαφορά μεταξύ των δύο πλησιέστερων συμβολαίων – διευρύνθηκε περαιτέρω, αγγίζοντας τα $1,73 το βαρέλι, από $0,92 την Πέμπτη. Ένας άλλος βασικός δείκτης, η διαφορά μεταξύ του συμβολαίου του Δεκεμβρίου του τρέχοντος έτους και εκείνου του Δεκεμβρίου 2026, εκτοξεύθηκε πάνω από τα $2, από μόλις $0,50. Η μεταβλητότητα στα δικαιώματα προαίρεσης (options) πετρελαίου σκαρφάλωσε στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων τριών ετών.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ της ιρανικής τηλεόρασης, εμφανίστηκε καπνός κοντά στο διυλιστήριο της Ταμπρίζ, ωστόσο η Εθνική Εταιρεία Διύλισης και Διανομής Πετρελαίου του Ιράν ανέφερε μέσω του κρατικού πρακτορείου IRNA ότι δεν σημειώθηκαν ζημιές σε διυλιστήρια ή δεξαμενές αποθήκευσης.
Μια παρατεταμένη αύξηση στο κόστος ενέργειας ενδέχεται να επιτείνει τις πληθωριστικές πιέσεις παγκοσμίως, περιπλέκοντας το έργο των κεντρικών τραπεζών, συμπεριλαμβανομένης της Fed, εν μέσω επιπτώσεων από τον εμπορικό πόλεμο υπό την ηγεσία των ΗΠΑ.
Αν και η βασική ανησυχία της αγοράς είναι ότι οι εξελίξεις μπορεί να οδηγήσουν σε διακοπή της προσφοράς, τα μέλη του OPEC+, με επικεφαλής τη Σαουδική Αραβία, διαθέτουν ακόμη επαρκή πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα που θα μπορούσε να ενεργοποιηθεί. Παράλληλα, ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας θα μπορούσε να συντονίσει την αποδέσμευση στρατηγικών αποθεμάτων για να συγκρατήσει τις τιμές.
Στενά του Ορμούζ
«Η πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα του OPEC+ έχει τη δυνατότητα να αντισταθμίσει μια απώλεια στην παραγωγή του Ιράν», δήλωσε ο Mukesh Sahdev της Rystad Energy. Ωστόσο, ενδεχόμενα αντίποινα της Τεχεράνης, όπως το κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ, θα μπορούσαν να καταστήσουν δύσκολη την αξιοποίηση αυτής της δυναμικότητας, πρόσθεσε.
Τα Στενά του Ορμούζ είναι ένας στενός διάδρομος στην έξοδο του Περσικού Κόλπου από τον οποίο διέρχεται περίπου το ένα τέταρτο του παγκόσμιου εμπορίου πετρελαίου. Το Ιράν έχει επανειλημμένα στοχοποιήσει εμπορικά πλοία στην περιοχή και έχει απειλήσει στο παρελθόν να αποκλείσει τα Στενά.
Πριν από τις επιθέσεις, ΗΠΑ και Ιράν είχαν προγραμματίσει έναν έκτο γύρο πυρηνικών διαπραγματεύσεων στο Ομάν την Κυριακή, αλλά η πορεία τους είναι πλέον αβέβαιη. Τις τελευταίες ημέρες, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε πως είναι λιγότερο αισιόδοξος για το ενδεχόμενο επίτευξης συμφωνίας με την Τεχεράνη για το πυρηνικό της πρόγραμμα έναντι χαλάρωσης κυρώσεων.
Οι ΗΠΑ δεν συμμετείχαν στις επιθέσεις, δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο. Οι αμερικανικές αρχές είχαν ήδη δώσει εντολή για την αποχώρηση μέρους του προσωπικού από την πρεσβεία τους στη Βαγδάτη, μετά από απειλές του Ιράν για πλήγματα σε αμερικανικούς στόχους εάν δεχόταν επίθεση. Επίσης, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ απαγόρευσε στις οικογένειες και στους υπαλλήλους της κυβέρνησης των ΗΠΑ στο Ισραήλ να μετακινούνται εκτός των πόλεων.
«Η διάθεση ανάληψης ρίσκου από τους επενδυτές πετρελαίου θα δοκιμαστεί σήμερα, εν μέσω ακραίας μεταβλητότητας και αβεβαιότητας», δήλωσε η Priyanka Sachdeva της Phillip Nova. Η όξυνση της σύγκρουσης αυξάνει τους κινδύνους για τον εφοδιασμό, αλλά και την πιθανότητα γεωπολιτικής διάχυσης.
