Η νέα εποχή του οίκου Sotheby’s άρχισε σε μια λαμπερή πρωινή τελετή στη Madison Avenue, όταν εγκαινιάστηκε το νέο αρχιτεκτονικό «σπίτι» του οίκου: το εμβληματικό Breuer Building στη Νέα Υόρκη. Στους ορόφους, γεμάτους σαμπάνια, ψηλοτάκουνα και συλλέκτες, εκτίθεντο τα έργα της μεγάλης δημοπρασίας της 18ης Νοεμβρίου. Πίνακες του Γκούσταφ Κλιμτ, μια χρυσή λεκάνη του Μαουρίτσιο Κατελάν, έργα των Πάμπλο Πικάσο, Έντβαρντ Μουνκ και Άντι Γουόρχολ, γέμιζαν τον χώρο με το άρωμα της υπερβολής. Ο Πατρίκ Ντράι είχε μόλις κάνει ξανά το αγαπημένο του δώρο: ένα μουσείο για τον ίδιο του τον οίκο.
Ο Γαλλοϊσραηλινός δισεκατομμυριούχος πήρε τον έλεγχο του Sotheby’s το 2019, καταβάλλοντας 3,7 δισεκατομμύρια δολάρια. Και καθώς η αυτοκρατορία του στις τηλεπικοινωνίες δοκιμάζεται από το τεράστιο χρέος και την πίεση των πιστωτών, ο Ντράι προσπαθεί να θωρακίσει το μοναδικό απόκτημα που φαίνεται ασφαλές από τη γενική εκποίηση: τον αμερικανικό οίκο δημοπρασιών με ιστορία σχεδόν τριών αιώνων.
Όπως γράφει η Les Echos, ο Ντράι χτίζει την περιουσία του επί δεκαετίες, αξιοποιώντας την εποχή του φθηνού δανεισμού και υλοποιώντας επιθετικές εξαγορές. Από τη μάχη για τον έλεγχο της SFR στη Γαλλία, μέχρι τις εξαγορές των αμερικανικών Cablevision και Suddenlink, επένδυσε δεκάδες δισεκατομμύρια ώστε να πατήσει γερά στην αγορά των ΗΠΑ. Όμως η είσοδός του στον κόσμο της τέχνης αιφνιδίασε ακόμη και τους πιο έμπειρους γκαλερίστες.
Σε αντίθεση με τον Φρανσουά Πινό, του ομίλου Christie’s, του οποίου το πάθος για την τέχνη αποτελεί μέρος της δημόσιας εικόνας του, ο Ντράι ποτέ δεν επεδίωξε να φανεί ως συλλέκτης. Κι όμως, τα στοιχεία που διέρρευσαν το 2022 αποκάλυψαν μια ιδιωτική συλλογή με έργα Σαγκάλ, Μπέικον, Πικάσο, Τζιακομέτι και πολλών ακόμη, αξίας έως και 1 δισεκατομμυρίου ευρώ.
Η απόκτηση του Sotheby’s εξυπηρετεί πολλαπλούς στόχους, μεταξύ των οποίων διαφοροποίηση, φορολογικά οφέλη, προοπτική ανάπτυξης, αλλά και κύρος σε διεθνές επίπεδο, εξηγεί η εφημερίδα.
Η «θεραπεία σοκ» στον οίκο δημοπρασιών
Από τη στιγμή που ανέλαβε, ο Ντράι εφάρμοσε στον Sotheby’s τις σκληρές μεθόδους των leveraged buyouts: υψηλό δανεισμό, συμμετοχή στελεχών στα κέρδη, εκτεταμένες περικοπές, επαναδιαπραγμάτευση συμβολαίων — και επιμήκυνση προθεσμιών πληρωμών, που δεν βρήκε καθόλου σύμφωνους τους συνεργάτες του οίκου.
Στο τιμόνι τοποθέτησε τον στενό του συνεργάτη, τον Τσαρλς Στιούαρτ, πρώην τραπεζίτη της Morgan Stanley, ο οποίος δηλώνει ότι ο Ντράι «ξεκλείδωσε την ευελιξία» του οίκου. Αν και προσπάθησαν να απλοποιήσουν την εξαιρετικά περίπλοκη, σχεδόν αδιαφανή δομή προμηθειών, αναγκάστηκαν να κάνουν πίσω μετά από έντονες αντιδράσεις. Ωστόσο, η μεγαλύτερη αναστάτωση προήλθε από την εδραίωση μιας αμφιλεγόμενης πρακτικής: το λεγόμενο «side-dealing», που επιτρέπει σε υπαλλήλους του οίκου να συμμετέχουν σε ιδιωτικές συναλλαγές τέχνης. Παλαιά τακτική, αλλά ποτέ τόσο διαδεδομένη, που προκάλεσε ειρωνικά σχόλια στους διαδρόμους της αγοράς.
Sotheby’s: Ψηφιακή μετάβαση και νέοι πυλώνες ανάπτυξης
Ο Ντράι παρουσιάζεται ως «ειδικός στις τηλεπικοινωνίες που ψηφιοποιεί τον Sotheby’s» και πράγματι, ο οίκος έχει στραφεί εντατικά σε online πωλήσεις, και σε μια νέα, ισχυρή κατηγορία, που δεν είναι άλλη από την πολυτέλεια. Οι δημοπρασίες τσαντών Birkin, κοσμημάτων, σπάνιων ρολογιών, συλλεκτικών αυτοκινήτων, ακόμη και sneakers υψηλής μόδας, έχουν εκτοξεύσει τα έσοδα.
Η αγορά πολυτελείας αναπτύσσεται με ρυθμό διπλάσιο από την αγορά τέχνης, και ο Ντράι σκοπεύει να την κάνει τον κύριο μοχλό ανάπτυξης του οίκου.
Οι καθοριστικές τάσεις που αξιοποιεί ο Sotheby’s είναι η τεράστια συσσώρευση πλούτου μετά την πανδημία, η είσοδος των baby-boomers στην ηλικία μεταβίβασης περιουσιών, η νοοτροπία «recommerce» των νεότερων γενεών.
Το αποτέλεσμα είναι ο διπλασιασμός των πωλήσεων ειδών πολυτελείας σε λιγότερο από πέντε χρόνια.
Η τέχνη ως εργαλείο επιρροής
Πέρα όμως από τη συλλογή και τα οικονομικά, ο Ντράι αξιοποιεί τον Sotheby’s για έναν άλλο στόχο της ζωής του: την προώθηση της ειρήνης στη Μέση Ανατολή. Η στενή σχέση του με τον Τζάρεντ Κούσνερ και τον βασιλιά Μοχάμεντ ΣΤ΄του Μαρόκου τον έβαλε στο περιθώριο των Συμφωνιών του Αβραάμ.
Η πρόσφατη είσοδος του κρατικού επενδυτικού ταμείου των ΗΑΕ (ADQ), με επένδυση 900 εκατομμυρίων δολαρίων και απόκτηση του 24% του ομίλου, ενισχύει την αραβική επιρροή στον οίκο.
Όπως λέει γνώστης του θέματος στη Les Echos: «Όταν έχεις τον Sotheby’s, τα 5.000 πλουσιότερα άτομα στον κόσμο είναι πελάτες σου». Αυτό το δίκτυο είναι ανεκτίμητο για τον Ντράι, επιχειρηματικά αλλά και πολιτικά.
Παρά το νέο του διαμέρισμα κοντά στο Central Park και τον γάμο της κόρης του στη Νέα Υόρκη, ο Ντράι δεν έγινε πιο Αμερικανός. Το 2023, εγκατέλειψε την Ελβετία και εγκαταστάθηκε στο Τελ Αβίβ, κοντά στην οικογένειά του.
Η ζωή του εκεί είναι απλή: τρέχει στον δρόμο να πάει τις εγγονές του στον παιδικό σταθμό, κάνει τα ψώνια του στη λαϊκή, πηγαίνει στην όπερα. Οι κάτοικοι τον αναγνωρίζουν. Η σφαγή της 7ης Οκτωβρίου και η προδοσία ενός παλιού συνεργάτη τον σημάδεψαν βαθιά, αλλά συνεχίζει να εργάζεται ασταμάτητα, ακόμη και από καταφύγια κατά τη διάρκεια αεροπορικών συναγερμών.
Κι ενώ η ελίτ της Νέας Υόρκης τον θεωρεί υπερβολικά σκληρό ή άκομψο, στο Ισραήλ ο Πατρίκ Ντράι ζει σαν «παππούς που τα έχει καταφέρει», με το βλέμμα στραμμένο τόσο στις αγορές όσο και σε έναν κόσμο που αλλάζει.
