Η Ευρωπαϊκή Ένωση εξετάζει σοβαρά το ενδεχόμενο ενεργοποίησης του «Μηχανισμού κατά του Οικονομικού Εξαναγκασμού (Anti-Coercion Instrument – ACI)», ενός ισχυρού εργαλείου εμπορικής αντίδρασης, κατά της απειλής εξοντωτικών δασμών από ΗΠΑ, καθώς πλησιάζει η κρίσιμη ημερομηνία-προθεσμία της 1ης Αυγούστου.
Αν μέχρι τότε δεν υπάρξει συμφωνία με τις Ηνωμένες Πολιτείες, η κυβέρνηση του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ προτίθεται να επιβάλει δασμούς 30% σε όλες τις εισαγωγές από την ΕΕ, σύμφωνα με την επίσημη θέση του Λευκού Οίκου.
Όπως αναφέρει το αμερικανικό δίκτυο CBNC και σύμφωνα με πηγές του Reuters, κράτη-μέλη όπως η Γαλλία και η Γερμανία πιέζουν για σκληρή απάντηση, σε περίπτωση αποτυχίας των διαπραγματεύσεων. Στο τραπέζι βρίσκονται προτάσεις για:
- Αποκλεισμό αμερικανικών εταιρειών από δημόσιες συμβάσεις
- Εμπόδια στην πρόσβαση στην ενιαία αγορά
- Περιορισμούς σε επενδύσεις και εμπορικές συναλλαγές
Ο Μηχανισμός Κατά Οικονομικού Εξαναγκασμού (ACI)
Ο ACI θεσπίστηκε το 2023 και παραμένει ανενεργός έως σήμερα. Έχει σχεδιαστεί ώστε να αποτρέπει οικονομικό εκβιασμό από τρίτες χώρες που επιχειρούν να επηρεάσουν την πολιτική της ΕΕ με πιέσεις ή απειλές στο εμπόριο και τις επενδύσεις.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τονίζει ότι ο βασικός στόχος του ACI είναι η αποτροπή, αλλά όταν αυτό δεν επιτυγχάνεται, η ΕΕ μπορεί να απαντήσει με:
- Δασμούς και ποσοστώσεις
- Περιορισμούς σε εξαγωγές και εισαγωγές
- Ελέγχους στις άμεσες ξένες επενδύσεις
- Αποκλεισμό από δημόσιους διαγωνισμούς
- Περιορισμούς σε δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας
Η διαδικασία ενεργοποίησης του ACI απαιτεί:
- Έρευνα από την Επιτροπή για διαπίστωση οικονομικού εξαναγκασμού
- Έγκριση από τουλάχιστον 15 κράτη-μέλη
- Απόπειρα διπλωματικής επίλυσης με την εμπλεκόμενη χώρα πριν την επιβολή μέτρων
Όπως διευκρινίζει η Επιτροπή, όλα τα μέτρα πρέπει να είναι στοχευμένα, αναλογικά και προσωρινά, όσο διαρκεί η εξαναγκαστική πρακτική.
Το συνολικό εμπόριο ΕΕ–ΗΠΑ το 2024 ανήλθε σε 1,68 τρισ. ευρώ. Η ΕΕ διατηρεί πλεόνασμα στα αγαθά, αλλά παρουσιάζει έλλειμμα στις υπηρεσίες. Το καθαρό εμπορικό πλεόνασμα της ΕΕ εκτιμάται στα 50 δισ. ευρώ.
Ο Τραμπ κατηγορεί επανειλημμένα την ΕΕ για αθέμιτες εμπορικές πρακτικές, επικαλούμενος το πλεόνασμα αυτό, και προτείνει δασμούς 30% αν δεν υπάρξει εμπορική συμφωνία μέχρι την 1η Αυγούστου. Αν και ο Λευκός Οίκος υποστηρίζει ότι η ημερομηνία είναι οριστική, αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο για συνέχιση των διαπραγματεύσεων μετά την επιβολή των μέτρων.
Άν οι ΗΠΑ επιμείνουν σε δασμούς άνω του 15%, η ΕΕ εξετάζει αντίποινα σε αμερικανικές εισαγωγές ύψους έως και 116 δισ. ευρώ και τη χρήση του ACI ως τελικής λύσης.
Στα πλαίσια του μηχανισμού άμυνας ACI η ΕΕ θα μπορούσε να περιλαμβάνει επιπλέον μέτρα:
- Επιβολή δασμών σε υπηρεσίες όπου οι ΗΠΑ έχουν πλεόνασμα, όπως αυτές που παρέχουν εταιρείες όπως η Amazon, η Microsoft, η Netflix και η Uber
- Περιορισμούς στην πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά τροφίμων και χημικών
- Μέτρα αποκλεισμού από δημόσιες προμήθειες
