Η Boeing και η Lockheed Martin φέρονται να βρίσκονται κοντά στην υπογραφή σημαντικών συμφωνιών με την Τουρκία, μεταδίδει το Bloomberg. Η εμπορική συμφωνία αφορά την πώληση έως και 250 αεροσκαφών Boeing, πιθανώς από την Turkish Airlines — περιλαμβάνοντας τόσο αεροσκάφη μικρών αποστάσεων όσο και ευρείας ατράκτου.
Παράλληλα, σε επίπεδο άμυνας, η Τουρκία εξετάζει την αγορά μαχητικών F-16 Viper και μεγάλης ποσότητας πυρομαχικών (πύραυλοι, βόμβες). Οι διαπραγματεύσεις διεξάγονται ενώ οι δύο χώρες προσπαθούν να επιλύσουν τη διαμάχη για τα μαχητικά F‑35, από το πρόγραμμα των οποίων η Τουρκία αποβλήθηκε το 2019, μετά την αγορά ρωσικών πυραυλικών συστημάτων S‑400.
Ο Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε ότι θα υποδεχτεί τον Τούρκο Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Ουάσινγκτον στις 25 Σεπτεμβρίου, με σκοπό να συζητήσουν την ενίσχυση της αμυντικής συνεργασίας και τις πιθανές εμπορικές συμφωνίες.
Η συνάντηση αυτή θεωρείται ευκαιρία για επαναπροσέγγιση ΗΠΑ – Τουρκίας στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ.
Η Turkish Airlines διαπραγματεύεται και με την Boeing και με την Airbus. Η η επιλογή της Boeing μπορεί να συνδεθεί με προσπάθεια εξισορρόπησης του στόλου ή μείωσης της εξάρτησης από την ευρωπαϊκή Airbus.
Η πώληση F‑16 ενδέχεται να χρειαστεί έγκριση από το αμερικανικό Κογκρέσο, αναφέρει τοδημοσίευμα.
Αναλυτές σημειώνουν ότι η χρονική στιγμή είναι πολιτικά ευαίσθητη, αλλά η συμφωνία θα μπορούσε να αποτελέσει ένδειξη επανευθυγράμμισης των σχέσεων Ουάσινγκτον – Άγκυρας, ειδικά εάν οδηγήσει και σε επίλυση του ζητήματος των F-35.
Η Τουρκία σχεδιάζει ενεργειακά deal με τις ΗΠΑ
Η Τουρκία ετοιμάζεται να υπογράψει νέες ενεργειακές συμφωνίες με τις ΗΠΑ ήδη από την επόμενη εβδομάδα, σε μια προσπάθεια να ενισχύσει τους δεσμούς της με την Ουάσινγκτον σε τομείς που εκτείνονται από τις πρώτες ύλες έως την άμυνα.
Οι συμφωνίες ενδέχεται να περιλαμβάνουν δεσμεύσεις για αυξημένες εισαγωγές αμερικανικού υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), σύμφωνα με πηγές του Bloomberg.
Ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επιδιώκει επίσης να έχει συνάντηση με τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη την επόμενη εβδομάδα, ανέφεραν οι ίδιες πηγές. Το τουρκικό υπουργείο Ενέργειας απέφυγε να σχολιάσει.
Η διπλωματική και εμπορική αυτή πρωτοβουλία έρχεται καθώς η Τουρκία επιχειρεί να επαναπροσδιορίσει τις σχέσεις της με τις ΗΠΑ, μετά από χρόνια εντάσεων λόγω της αγοράς ρωσικών οπλικών συστημάτων και των αντικρουόμενων θέσεων για τον πόλεμο στη Συρία.
Η κίνηση ακολουθεί επίσης την πίεση του Τραμπ προς τους συμμάχους του ΝΑΤΟ, όπως η Άγκυρα, να σταματήσουν τις αγορές ρωσικού πετρελαίου. Η Τουρκία έχει εξελιχθεί σε έναν από τους μεγαλύτερους εισαγωγείς ρωσικού αργού, ενώ παράλληλα προμηθεύει την Ουκρανία με drones και πυρομαχικά. Ο Ερντογάν έχει αποφύγει να επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία, επιλέγοντας αντ’ αυτού να αναλάβει μεσολαβητικό ρόλο.
Τα σχόλια διπλωματικών πηγών στην Ελλάδα για τη συνάντηση Τραμπ με Ερντογάν
Την επικείμενη συνάντηση Τραμπ με Ερντογάν, στο Οβάλ Γραφείο, στις 25 Σεπτεμβρίου σχολιάζουν διπλωματικές πηγές, αναφέροντας ότι οι επαφές κορυφής μεταξύ αρχηγών κρατών-μελών του ΝΑΤΟ δεν θα πρέπει να προκαλούν έκπληξη, καθώς αποτελούν μέρος της κανονικής λειτουργίας της Συμμαχίας.
Η συνάντηση έρχεται δύο μόλις ημέρες μετά το προγραμματισμένο τετ α τετ του Τούρκου προέδρου με τον Κυριάκο Μητσοτάκη στη Νέα Υόρκη, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, γεγονός που προσδίδει επιπλέον βαρύτητα στις διπλωματικές εξελίξεις στην περιοχή. Ο πρωθυπουργός έχει ήδη διαμηνύσει πως η Ελλάδα δεν πρόκειται να συζητήσει θέματα κυριαρχίας με την Τουρκία, αλλά θα συνεχίσει τον διάλογο, μεταφέροντας με αυτοπεποίθηση τις πάγιες ελληνικές θέσεις.
Η ατζέντα των μαχητικών και το ζήτημα των κυρώσεων
Στο επίκεντρο της επίσκεψης Ερντογάν στον Λευκό Οίκο θα βρεθούν οι αμυντικές συμφωνίες, με τον Τραμπ να έχει ήδη προαναγγείλει μέσω ανάρτησής του στο Truth Social ότι η ατζέντα θα περιλαμβάνει την αγορά αεροσκαφών Boeing, την αναβάθμιση περίπου 80 F-16, την αγορά άλλων 40, αλλά και τη συνέχιση των συνομιλιών για το πρόγραμμα των F-35. Ο Αμερικανός πρόεδρος εξέφρασε την προσδοκία ότι οι διαπραγματεύσεις για τα F-35 θα έχουν «θετικό αποτέλεσμα», ενώ ο Ερντογάν μίλησε για «πολύτιμο φίλο και εταίρο», επισημαίνοντας ότι προσβλέπει σε ενίσχυση της συνεργασίας και προώθηση της ειρήνης.
Ωστόσο, διπλωματικές πηγές στην Αθήνα και συνομιλητές στην Ουάσιγκτον υπενθυμίζουν ότι το ζήτημα των F-35 παραμένει ιδιαίτερα περίπλοκο. Η Τουρκία έχει αποβληθεί από το πρόγραμμα, ενώ ισχύουν δύο αυστηρές προβλέψεις της αμερικανικής νομοθεσίας που εμποδίζουν κάθε επιστροφή της Άγκυρας:
- Η απαγόρευση πώλησης F-35 όσο η Τουρκία εξακολουθεί να κατέχει το ρωσικό αντιαεροπορικό σύστημα S-400.
- Οι κυρώσεις CAATSA κατά της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας, επίσης λόγω των S-400.
Όπως σημειώνουν οι ίδιες πηγές, ενώ η άρση των κυρώσεων CAATSA θα μπορούσε να γίνει με εκτελεστικό διάταγμα του προέδρου, η επιστροφή της Τουρκίας στο πρόγραμμα των F-35 απαιτεί σύμπραξη του Κογκρέσου και τροποποίηση του νόμου. Πρόκειται για μια διαδικασία που θεωρείται απίθανη, όσο η Άγκυρα δεν προτίθεται να απομακρύνει ή να απενεργοποιήσει το ρωσικό σύστημα.
Στη Γερουσία και τη Βουλή των Αντιπροσώπων εντείνονται οι ανησυχίες όχι μόνο για την ανάπτυξη ρωσικών οπλικών συστημάτων σε χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ, αλλά και για τη γενικότερη κατεύθυνση της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής, που διατηρεί στενές σχέσεις με τη Μόσχα. Η συζήτηση αυτή εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο γεωπολιτικών ισορροπιών στην Ανατολική Μεσόγειο, όπου το ζήτημα των αεροσκαφών –F-16 και F-35– επηρεάζει άμεσα τις ισορροπίες ισχύος στο Αιγαίο.
Για την Αθήνα, οι εξελίξεις αυτές παρακολουθούνται με ιδιαίτερη προσοχή. Το τετ α τετ Μητσοτάκη – Ερντογάν στη Νέα Υόρκη θεωρείται μια κρίσιμη ευκαιρία για ανταλλαγή θέσεων και μείωση της έντασης, χωρίς ωστόσο να αναμένονται θεαματικά αποτελέσματα. Αντίθετα, η συνάντηση Τραμπ – Ερντογάν στον Λευκό Οίκο εκτιμάται ότι θα αναδείξει την πραγματική κατεύθυνση των αμερικανοτουρκικών σχέσεων, με τον παράγοντα των S-400 να παραμένει ο καθοριστικός φραγμός.
