Η Κίνα αψηφά τους δασμούς των ΗΠΑ και πλημμυρίζει τον κόσμο με φθηνά προϊόντα, σπάζοντας ρεκόρ εξαγωγών και αναδιαμορφώνοντας τον παγκόσμιο εμπορικό χάρτη. Από την Αφρική έως την Ινδία και τη Νοτιοανατολική Ασία, οι όγκοι αγαθών από την Κίνα φτάνουν σε ιστορικά υψηλά επίπεδα, αναγκάζοντας κυβερνήσεις να ζυγίζουν την προστασία των εγχώριων βιομηχανιών τους απέναντι στον κίνδυνο ενός νέου εμπορικού πολέμου με το Πεκίνο, ενώ η κινεζική οικονομία, παρά τα προβλήματα στην εσωτερική αγορά, δείχνει απτόητη.
Σύμφωνα με δημοσίευμα του Bloomberg, oι κινεζικές αποστολές έχουν αυξηθεί κατακόρυφα, εκτός των ΗΠΑ φέτος, αλλά οι χώρες που αντιμετωπίζουν την υπερπροσφορά αγαθών «made in China» φαίνονται προς το παρόν απρόθυμες να ξεκινήσουν έναν νέο εμπορικό πόλεμο. Ο εξαγωγικός μηχανισμός της Κίνας αποδείχτηκε ιδιαίτερα ανθεκτικός ακόμα και στο πεντάμηνο που ήταν σε ισχύ οι εξαιρετικά υψηλοί δασμοί των ΗΠΑ, οδηγώντας τη χώρα σε ρεκόρ εμπορικού πλεονάσματος ύψους 1,2 τρισ. δολαρίων.
Με την πρόσβαση στις ΗΠΑ να περιορίζεται, οι Κινέζοι κατασκευαστές συνεχίζουν ακάθεκτοι: οι εξαγωγές προς την Ινδία έφτασαν σε ιστορικό υψηλό τον Αύγουστο, οι αποστολές προς την Αφρική είναι σε καλό δρόμο για να καταγράψουν ετήσιο ρεκόρ και οι πωλήσεις προς τη Νοτιοανατολική Ασία ξεπέρασαν το υψηλότερο επίπεδο της πανδημίας. Αυτή η αύξηση προκαλεί ανησυχία, καθώς οι κυβερνήσεις σταθμίζουν τη δυνητική ζημιά στις εγχώριες βιομηχανίες τους έναντι του κινδύνου να τα βάλουν με το Πεκίνο, τον κορυφαίο εμπορικό εταίρο για πάνω από το ήμισυ του πλανήτη.
Μέχρι στιγμής μόνο το Μεξικό έχει αντιδράσει δημοσίως, επιβάλλοντας δασμούς έως και 50% σε κινεζικά προϊόντα, όπως αυτοκίνητα, ανταλλακτικά και χάλυβα. Άλλες χώρες δέχονται αυξανόμενη πίεση να αναλάβουν δράση: οι ινδικές αρχές έχουν λάβει 50 αιτήσεις τις τελευταίες εβδομάδες για έρευνες σχετικά με το ντάμπινγκ προϊόντων από Κίνα και Βιετνάμ, ενώ ο υπουργός Εμπορίου της Ινδονησίας δεσμεύτηκε να παρακολουθεί την πλημμύρα προϊόντων, μετά από viral βίντεο Κινέζων πωλητών που διαφημίζουν τζιν και πουκάμισα σε μεγάλες πόλεις με μόλις 80 σεντς.
Σημειώνεται ότι σε επίπεδο ΕΕ, οι εισαγωγές από την Κίνα δεν παρουσιάζουν σημαντικές διακυμάνσεις, επιβεβαιώνοντας τα όσα αναφέρουν «άνθρωποι» δίπλα στον Τραμπ για την -ήδη- μεγάλη έκθεση της Ευρώπης στα προϊόντα «made in China». Συγκεκριμένα, τον Μάρτιο οι εξαγωγές της Κίνας προς την Ευρώπη των «27» έφθασαν τα 49 δισ. ευρώ, τον Απρίλιο μειώθηκαν στα 44,7 δισ. ευρώ, τον Μάιο πήγαν 43,6 δισ. ευρώ, για να ανέβουν ξανά τον Ιούνιο στα 46,7 δισ. ευρώ και να διαμορφωθούν στα 48,2 δισ. ευρώ τον Ιούλιο.
Οι κινεζικές εξαγωγές δένουν τα χέρια των κυβερνώντων
Παρά τις εντάσεις, οι προοπτικές για ουσιαστικά αντίμετρα παραμένουν περιορισμένες. Οι χώρες που ήδη διαπραγματεύονται δασμούς με την κυβέρνηση Τραμπ δείχνουν απροθυμία να ξεκινήσουν έναν νέο εμπορικό πόλεμο με τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, δίνοντας έτσι στο Πεκίνο σημαντικό περιθώριο ελιγμών. Σύμφωνα με προηγούμενες εκτιμήσεις, οι αμερικανικοί δασμοί θα μπορούσαν να μειώσουν τον ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης της Κίνας κατά το ήμισυ.
«Η συγκρατημένη αντίδραση πιθανώς οφείλεται στις συνεχιζόμενες εμπορικές διαπραγματεύσεις των ΗΠΑ» δήλωσε ο Christopher Beddor, αναπληρωτής διευθυντής έρευνας για την Κίνα στην Gavekal Dragonomics. Και πρόσθεσε: «Ορισμένες χώρες μπορεί να μη θέλουν να θεωρηθούν ότι συμβάλλουν στην κατάρρευση του παγκόσμιου εμπορικού συστήματος. Ορισμένες συγκρατούν τους δασμούς κατά της Κίνας, προκειμένου να τους προσφέρουν ως παραχωρήσεις στις ΗΠΑ».
Ο υπουργός Εμπορίου της Νότιας Αφρικής συμβούλευσε να μην επιβληθούν τιμωρητικοί δασμοί στις εξαγωγές κινεζικών αυτοκινήτων, που σχεδόν διπλασιάστηκαν φέτος, ενώ αντίθετα επιδιώκει περισσότερες επενδύσεις. Η Χιλή και ο Ισημερινός επιβάλλουν διακριτικά στοχευμένα τέλη στις εισαγωγές χαμηλού κόστους, ενώ η Βραζιλία έδωσε στον μεγαλύτερο κατασκευαστή ηλεκτρικών αυτοκινήτων της Κίνας, BYD, ένα παράθυρο χωρίς δασμούς για να αυξήσει την τοπική παραγωγή.
Το Πεκίνο χρησιμοποιεί τόσο τη διπλωματική γοητεία όσο και τις οικονομικές απειλές για να αποτρέψει τα αντίποινα. Ο πρόεδρος της Κίνας κάλεσε τις χώρες του BRICS να σχηματίσουν ενιαία φωνή ενάντια στον προστατευτισμό, ενώ αξιωματούχοι προειδοποίησαν το Μεξικό να «σκεφτεί δύο φορές» πριν ενεργήσει. Παράλληλα, ο Τραμπ πιέζει χώρες του ΝΑΤΟ να επιβάλουν δασμούς έως και 100% στην Κίνα λόγω της υποστήριξής της προς τη Ρωσία.
Τείχος από κοντέινερ γεμάτα κινεζικά προϊόντα © EPA/ANDRES MARTINEZ CASARES
Κινέζοι αξιωματούχοι δηλώνουν ότι το εμπόριο της χώρας με τον υπόλοιπο κόσμο βρίσκεται εντός λογικών ορίων και ότι το Πεκίνο δεν επιδιώκει να κυριαρχήσει στις αγορές. «Όταν υπάρχει ζήτηση από το εξωτερικό, η Κίνα εξάγει ανάλογα», δήλωσε τον Ιούλιο ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Λιάο Μιν. Η κρατική εφημερίδα People’s Daily υποστήριξε ότι οι εξαγωγείς της Κίνας δεν πωλούν κάτω του κόστους.
Αν ο Τραμπ συσπειρώσει άλλες χώρες εναντίον της Κίνας, θα δυσχεράνει την αντιμετώπιση εσωτερικών προκλήσεων, όπως η πτώση των τιμών των ακινήτων και η γήρανση του πληθυσμού, σύμφωνα με τους Chang Su και David Kuo της Bloomberg Economics. «Το Πεκίνο πιθανότατα θα ανταποδώσει με αμοιβαίους δασμούς, αλλά αυτό ενέχει τον κίνδυνο να αποξενώσει τους εταίρους του».
Η έκρηξη εξαγωγών υπονομεύει την κατανάλωση στην Κίνα
Η αύξηση του εμπορίου δεν κάνει τους Κινέζους εξαγωγείς πλουσιότερους, ούτε βοηθά τα εσωτερικά προβλήματα της χώρας. Τα κέρδη των βιομηχανικών επιχειρήσεων μειώθηκαν κατά 1,7% τους πρώτους επτά μήνες, καθώς οι κατασκευαστές μείωσαν τις τιμές για να πουλήσουν περισσότερα στο εξωτερικό, επιδεινώνοντας τον διαρκή αποπληθωρισμό.
Η έκρηξη των εξαγωγών υπονομεύει επίσης τις προσπάθειες του Πεκίνου να τονώσει την εγχώρια κατανάλωση. Ωστόσο, για τον Σι Τζινπίνγκ, τα ρίσκα μπορεί να αξίζουν τον κόπο. Δείχνοντας στον κόσμο ότι η Κίνα δεν χρειάζεται τους Αμερικανούς καταναλωτές, ενισχύει τη θέση του ενόψει της συνάντησης με τον Τραμπ στη Νότια Κορέα.
«Τα λιμάνια της Κίνας είναι πιο πολυσύχναστα από ποτέ, ενώ ο προστατευτισμός των ΗΠΑ και άλλων χωρών έχει μετατραπεί σε “χάρτινη τίγρη”» δηλώνει ο Arthur Kroeber της Gavekal Dragonomics, καθώς οι Κινέζοι εξαγωγείς απορροφούν μέρος του πλήγματος των δασμών και μεταφέρουν φάσεις παραγωγής σε χώρες με χαμηλότερους δασμούς. Το εμπορικό πλεόνασμα της Κίνας πέρυσι ήταν σχεδόν 1 τρισεκατομμύριο δολάρια. Φέτος αναμένεται να ξεπεραστεί.
Κυρίαρχος του παγκόσμιου εμπορίου η Κίνα
Η διοικητής της κεντρικής τράπεζας της Καμπότζης, Chea Serey, τόνισε την εξάρτηση μικρότερων οικονομιών από την Κίνα και τις άμεσες ξένες επενδύσεις της. Οι εξαγωγές προς το Βιετνάμ υποδηλώνουν ότι προϊόντα ανακατευθύνονται για να παρακάμψουν τους δασμούς του Τραμπ. Η ζήτηση για -υψηλής τεχνολογίας- προϊόντα της Κίνας ενισχύει την αύξηση του εμπορίου, ενώ η Ευρώπη και η Αυστραλία αποτελούν νέους αγοραστές.
Η Ινδία επωφελείται από τη μετατόπιση παραγωγής iPhone από την Κίνα, με εξαγωγές ρεκόρ 12,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων τον προηγούμενο μήνα, ενώ τσιπ και κινητά αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων δείχνουν ότι οι εξαγωγές είναι σε καλό δρόμο να ξεπεράσουν το περυσινό ρεκόρ. Η αποδυνάμωση του γιουάν έναντι νομισμάτων όπως το ευρώ, δίνει στην Κίνα πρόσθετο πλεονέκτημα.
Κατάστημα με προϊόντα Nike στην πρωτεύουσα του Βιετνάμ, Ανόι © EPA/LUONG THAI LINH
Επίσης, οι εξαγωγές ηλεκτρικών αυτοκινήτων συνεχίζουν να αυξάνονται παγκοσμίως, με εταιρείες όπως Nio, BYD και Xpeng να έχουν εξαγάγει αυτοκίνητα αξίας άνω των 19 δισεκατομμυρίων δολαρίων τους πρώτους επτά μήνες του έτους, με την Ευρώπη να είναι η μεγαλύτερη αγορά, παρά τους δασμούς σε επίπεδο ΕΕ. Ο Adam Wolfe της Absolute Strategy Research επισημαίνει ότι υπάρχει σχεδόν 50% επικάλυψη μεταξύ πωλήσεων Κίνας στις ΗΠΑ και BRICS, υποδηλώνοντας ότι προϊόντα που δεν αγοράζει η Αμερική, αποστέλλονται σε άλλες αγορές.
«Η Κίνα έχει δείξει την ικανότητα να μετακινείται σε άλλες αγορές και να αποκτά μερίδιο στο εξωτερικό, και αυτό πιθανότατα θα συνεχιστεί» συνεχίζει ο Wolfe. Και καταλήγει: «Δεν γνωρίζω αν η Κίνα θα δει συρρίκνωση των εξαγωγών της κατά το υπόλοιπο του έτους».
