Η Ρωσία βρίσκεται σε ευρύτερη αντιπαράθεση με την Ευρώπη, σ’ έναν (ακήρυχτο) πόλεμο που υπερβαίνει τα όρια της ένοπλης σύγκρουσης της Ουκρανίας και δεν σταματά να επεκτείνεται στο παρασκήνιο. Παρ’ όλο που η σύγκρουση στην Ουκρανία -που κορυφώθηκε με τη ρωσική εισβολή τον Φεβρουάριο του 2022- βρίσκεται στο επίκεντρο, αποτελεί μόνο μία πτυχή της συνολικής στρατηγικής της Μόσχας να αποσταθεροποιήσει την Ευρώπη και να υπονομεύσει τη διατλαντική ενότητα.
Όπως αναφέρει ανάλυση του Politico, πρόσφατα περιστατικά, όπως η είσοδος ρωσικών drones στον εναέριο χώρο της Πολωνίας, της Ρουμανίας και της Εσθονίας, φανερώνουν τις ευρύτερες προθέσεις του Κρεμλίνου: να διασπάσει τη συνοχή Ευρώπης και ΗΠΑ, να πλήξει την κοινή γνώμη και να ανακόψει τη στήριξη (στρατιωτική και οικονομική) προς την Ουκρανία. Μέχρι στιγμής η Ευρώπη δεν έχει καταφέρει να αντιληφθεί τις συγκεκριμένες ενέργειες, με πιο πρόσφατη την παρουσία drones πάνω από τέσσερα αεροδρόμια στη Δανία, ως αναπόσπαστο μέρος ενός οργανωμένου υβριδικού πολέμου, που φέρει την υπογραφή του Βλαντίμιρ Πούτιν.
Η αδράνεια της Ευρώπης «θεριεύει» τη ρωσική επιθετικότητα
Για χρόνια, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις αντιμετώπιζαν τις ρωσικές επιθέσεις -κυβερνοεπιθέσεις, προπαγάνδα, δολιοφθορές, πολιτικές παρεμβάσεις- ως επιμέρους και δευτερεύουσας σημασίας περιστατικά στη λεγόμενη «γκρίζα ζώνη» μεταξύ ειρήνης και πολέμου. Αντί να απαντήσουν αποφασιστικά, αρκέστηκαν σε καταδίκες, χωρίς να λάβουν δραστικά μέτρα.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα, παρά τις στρατιωτικές απαντήσεις στις παραβιάσεις εναέριου χώρου (σ.σ. αναχαιτίσεις ρωσικών μαχητικών MIG από συμμαχικά αεροσκάφη), οι πολιτικές αντιδράσεις παραμένουν χλιαρές. Χωρίς πρακτικά αυτό να έχει ουσιαστικό κόστος για το Κρεμλίνο, η Ρωσία είναι βέβαιο πως θα συνεχίσει να κλιμακώνει την πίεση, επιδιώκοντας να κάμψει τη δυτική αλληλεγγύη.
Αυτή η απουσία ισχυρής απάντησης επέτρεψε στη Ρωσία να εντείνει τις επιθέσεις της. Σύμφωνα με έκθεση του Διεθνούς Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών (IISS), οι ρωσικές επιχειρήσεις εναντίον ευρωπαϊκών υποδομών σχετιζόμενων με την υποστήριξη της Ουκρανίας, πολλαπλασιάστηκαν. Παρ’ ότι υπήρξε πρόσκαιρη μείωση στις επιθέσεις το 2025 -πιθανόν λόγω της προοπτικής επιστροφής Τραμπ στον Λευκό Οίκο για δεύτερη φορά-, η ρωσική πίεση αυξήθηκε, όταν φάνηκε πως η Ευρώπη δεν δείχνει διατεθειμένη να αφήσει στην τύχη της στην Ουκρανία. Σημειώνεται ότι από τα ξημερώματα της 24ης Φεβρουαρίου 2022, που τα ρωσικά τανκς μπήκαν από τρεις μεριές στην Ουκρανία, σε χώρες όπως Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία, Ρουμανία (ελέω γειτονίας με τη Μολδαβία, στο έδαφος της οποίας υπάρχει η αυτόνομη Υπερδνειστερία) και η Πολωνία, οι πιέσεις για άμεση στρατιωτική και οικονομική στήριξη του Κιέβου ήταν μεγάλες.
Από τη στιγμή που η Ρωσία αδυνατεί να κερδίσει στρατιωτικά την Ουκρανία, γίνεται ολοένα και πιο ξεκάθαρο ότι στοχεύει πλέον στη φθορά της ευρωπαϊκής υποστήριξης και στη διάρρηξη της ενότητας του ΝΑΤΟ.
Τι θα μπορούσε και τι θα έπρεπε να κάνει η Ευρώπη;
Σύμφωνα με το Politico, μια ιδέα, που υποστηρίζεται από τον Πολωνό υπουργό Εξωτερικών, Ράντοσλαβ Σικόρσκι, είναι να επεκταθεί η άμυνα του ΝΑΤΟ με την αναχαίτιση drones και πυραύλων πάνω από το ουκρανικό έδαφος.
Αυτό θα μπορούσε να γίνει με ευρωπαϊκά μαχητικά αεροσκάφη και συστήματα αεροπορικής άμυνας που θα λειτουργούν από τον ευρωπαϊκό εναέριο χώρο ή έδαφος ή πάνω από την ουκρανική επικράτεια που παραμένει εκτός ρωσικού ελέγχου. «Θα ήταν ένα αμυντικό μέτρο που θα συνέβαλε άμεσα και στην άμυνα της Ουκρανίας», έχει δηλώσει ο Πολωνός αξιωματούχος.
Μια άλλη ενέργεια που θα καταστήσει σαφές ότι οποιαδήποτε περαιτέρω εισβολή της Ρωσίας στον ευρωπαϊκό εναέριο χώρο, έδαφος ή θαλάσσιο χώρο, θα οδηγήσει σε στρατιωτική δράση, είναι η κατάρριψη των ρωσικών μαχητικών που παραβιάζουν την εθνική κυριαρχία των κρατών-μελών του ΝΑΤΟ. Πρόκειται για πρόταση που βρίσκει (πλέον) σύμφωνο και τον ίδιο τον Τραμπ.
Τέλος, η Ευρώπη θα πρέπει να παρέχει στην Ουκρανία (σ.σ. μέσω εξελιγμένων οπλικών συστημάτων) τη δυνατότητα να χτυπήσει κρίσιμους κόμβους εφοδιασμού και εγκαταστάσεις υποστήριξης σε ρωσικό έδαφος. Το Κίεβο έχει κατασκευάσει drones μεγάλου βεληνεκούς και τώρα ολοκληρώνει την ανάπτυξη βαλλιστικών πυραύλων, οι οποίοι έχουν χρησιμοποιηθεί για να πλήξουν ρωσικές στρατιωτικές και ενεργειακές εγκαταστάσεις.
Το δημοσίευμα του Politico καταλήγει ως εξής: «Η Ευρώπη βρίσκεται σε πόλεμο με τη Ρωσία, είτε το θέλει είτε όχι. Είναι καιρός να αναγνωρίσουμε αυτήν την πραγματικότητα και να ενεργήσουμε αναλόγως».
