Η ανάπτυξη του παγκόσμιου εμπορίου αγαθών αναμένεται να επιβραδυνθεί έντονα το 2026, μετά από ένα απρόσμενα ανθεκτικό πρώτο εξάμηνο του 2025, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ). Η καθυστέρηση των επιπτώσεων από τους νέους δασμούς του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ αποτελεί τον κύριο λόγο αυτής της καθοδικής αναθεώρησης, αναφέρει ο οργανισμός στην τελευταία του έκθεση.
Την ίδια ώρα η ΕΕ με δασμούς 50% στον χάλυβα ετοιμάζεται να εφαρμόσει μια από τις πιο δραστικές εμπορικές πολιτικές των τελευταίων ετών, αυξάνοντας τους δασμούς στις εισαγωγές χάλυβα.
Ο ΠΟΕ προβλέπει ότι οι όγκοι εμπορίου εμπορευμάτων θα αυξηθούν κατά 2,4% φέτος, πολύ υψηλότερα από την προηγούμενη εκτίμηση του 0,9% τον Αύγουστο. Ωστόσο, η πρόβλεψη για το 2026 υποβαθμίζεται σημαντικά – μόλις 0,5% αύξηση, έναντι 1,8% που αναμενόταν πριν από δύο μήνες.
Η απόκλιση των δύο προβλέψεων, σύμφωνα με τον ΠΟΕ, δείχνει ότι η πλήρης επίδραση των στοχευμένων και τομεακών δασμών των ΗΠΑ ενδέχεται να εκδηλωθεί με καθυστέρηση ενός έτους.
Ο αντίκτυπος των δασμών Τραμπ και η “κόπωση” του εμπορίου
«Με τους υψηλότερους δασμούς πλέον σε ισχύ και το εμπορικό περιβάλλον να παραμένει αβέβαιο, η προκαταβολική αποθεματοποίηση προϊόντων αναμένεται να εκτονωθεί, καθώς τα αποθέματα εξαντλούνται και η ανάπτυξη του ΑΕΠ επιβραδύνεται», αναφέρει η έκθεση.
Ο ΠΟΕ εντοπίζει σημάδια κόπωσης στο εμπόριο και τη βιομηχανική παραγωγή των ανεπτυγμένων οικονομιών, όπως πτώση της επιχειρηματικής και καταναλωτικής εμπιστοσύνης, καθώς και μείωση του ρυθμού αύξησης της απασχόλησης και των εισοδημάτων.
Η γενική διευθύντρια του ΠΟΕ, Νγκόζι Οκόντζο-Ιουεάλα, δήλωσε ότι η ανθεκτικότητα που επέδειξε το παγκόσμιο εμπόριο απέναντι σε μονομερή μέτρα δείχνει πως εξακολουθεί να υπάρχει ένας “πυρήνας σταθερότητας” στο διεθνές εμπορικό σύστημα.
«Το 75% του παγκόσμιου εμπορίου εξακολουθεί να διεξάγεται υπό τους όρους του ΠΟΕ», υπογράμμισε.
Η τεχνητή νοημοσύνη ως κινητήριος δύναμη του εμπορίου
Η ισχυρή επίδοση του πρώτου εξαμήνου του 2025 αποδίδεται, σύμφωνα με τον ΠΟΕ, στις εξαγωγές προϊόντων που σχετίζονται με την τεχνητή νοημοσύνη (AI).
Η κατηγορία αυτή, η οποία περιλαμβάνει περίπου 100 είδη προϊόντων — από ημιαγωγούς και επεξεργαστές έως υπολογιστές, cloud servers και τηλεπικοινωνιακό εξοπλισμό — κατέγραψε αύξηση άνω του 20% σε ετήσια βάση.
Αντίθετα, το εμπόριο μη AI προϊόντων αυξήθηκε λιγότερο από 4%, γεγονός που υπογραμμίζει τον μετασχηματισμό του παγκόσμιου εμπορίου υπό την ώθηση της τεχνολογίας.
Ο ΠΟΕ επισημαίνει ότι, αν και τα προϊόντα τεχνητής νοημοσύνης αντιπροσωπεύουν λιγότερο από το 10% του παγκόσμιου εμπορίου αγαθών, συνέβαλαν σχεδόν κατά το ήμισυ στη συνολική αύξηση του εμπορίου το πρώτο εξάμηνο του έτους.
Πλήρης αρνητική επίδραση των δασμών και οικονομική επιβράδυνση το 2026
Σύμφωνα με τον ΠΟΕ, η επιβράδυνση του 2026 θα συμπέσει με μια γενικότερη ψύχρανση της παγκόσμιας οικονομίας, καθώς θα αρχίσουν να φαίνονται οι σωρευτικές επιπτώσεις των υψηλών δασμών.
Η Ουάσιγκτον έχει επιβάλει δασμούς ανά χώρα και ανά τομέα σε πλήθος προϊόντων, από βιομηχανικό εξοπλισμό μέχρι ηλεκτρονικά, προκαλώντας ανακατανομή εμπορικών ροών και αβεβαιότητα στις αλυσίδες εφοδιασμού.
Οι αναλυτές του ΠΟΕ εκτιμούν ότι η παγκόσμια αγορά θα χρειαστεί τουλάχιστον δύο χρόνια προσαρμογής, μέχρι να σταθεροποιηθούν τα νέα εμπορικά πρότυπα και να μειωθεί η επίδραση των πολιτικών δασμών στην ανάπτυξη.
Παγκόσμιο εμπόριο δύο ταχυτήτων
Η έκθεση σκιαγραφεί ένα διπλό αφήγημα για το παγκόσμιο εμπόριο: από τη μια, η τεχνολογία και η τεχνητή νοημοσύνη δημιουργούν νέους κύκλους ζήτησης και καινοτομίας· από την άλλη, οι εμπορικοί φραγμοί και οι δασμολογικές πολιτικές αναδιαμορφώνουν το σκηνικό προς μια πιο κατακερματισμένη παγκόσμια οικονομία.
Σε αυτό το πλαίσιο, ο ΠΟΕ προειδοποιεί ότι η πολυμερής συνεργασία παραμένει ζωτικής σημασίας για να αποτραπεί μια παρατεταμένη περίοδος στασιμότητας στο παγκόσμιο εμπόριο — ιδιαίτερα καθώς οι τεχνολογικές νησίδες ανάπτυξης, όπως τα προϊόντα AI, δεν μπορούν από μόνες τους να στηρίξουν τη συνολική δυναμική της παγκόσμιας οικονομίας.
