Ανεβάζει ταχύτητα το ΝΑΤΟ σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Ενωση για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής ικανότητας εν μέσω των αυξανόμενων ρωσικών απειλών.
Η Κομισιόν αναμένεται να παρουσιάσει αύριο, Πέμπτη 16/10, το πολυαναμενόμενο σχέδιο – οδικό χάρτη 2030 «για τη διατήρηση της ειρήνης και την ετοιμότητα της άμυνας», ενόψει του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, την ερχόμενη εβδομάδα στις Βρυξέλλες, όπου τα 27 κράτη-μέλη θα κληθούν να αποφασίσουν σχετικά με τις κοινές τους αμυντικές προσπάθειες και την κάλυψη των κενών σε συνεργασία με το ΝΑΤΟ.
Την πρόταση θα παρουσιάσουν αναλυτικά απόψε στους Ευρωπαίους υπουργούς Aμυνας η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Κάγια Κάλας και ο αρμόδιος επίτροπος Αντιους Κουμπίλιους, στις Βρυξέλλες.
Τι λέει το προσχέδιο
Στο προσχέδιο περιγράφεται με λεπτομέρεια το λεγόμενο «ευρωπαϊκό τείχος» εναντίον μη επανδρωμένων αεροσκαφών (European Drone Wall), το οποίο αποτελεί ευρωπαϊκή προτεραιότητα.
Το νέο αυτό σύστημα θα αντιμετωπίσει τις ολοένα και συχνότερες προκλήσεις και παραβιάσεις του εναέριου χώρου κρατών-μελών της Ε.Ε. από τη Ρωσία.
Το τείχος θα διαθέτει συγκεκριμένα «διαλειτουργικές δυνατότητες για την ανίχνευση, την παρακολούθηση και την εξουδετέρωση των μη επανδρωμένων αεροσκαφών, καθώς και δυνατότητες επίθεσης επίγειων στόχων αξιοποιώντας την τεχνολογία των μη επανδρωμένων αεροσκαφών για τη διεξαγωγή επιθέσεων ακριβείας», αναφέρεται μεταξύ άλλων.
Προτεραιότητα η απειλή από Ρωσία
Το νέο σύστημα θα βασιστεί σε ένα δίκτυο αντι-drone, που θα σχεδιαστεί για να προσαρμοστεί για σκοπούς διπλής χρήσης και να βοηθήσει ως προς την αντιμετώπιση απειλών σε κάθε σύνορο της Ε.Ε. και ειδικότερα προς ανατολάς.
Με τον τρόπο αυτό η Κομισιόν επιχειρεί να απαντήσει στις εύλογες ενστάσεις, κυρίως κρατών-μελών του Νότου, όπως η Ελλάδας και η Ιταλία, που στην άτυπη σύνοδο στην Κοπεγχάγη έθεσαν θέμα προστασίας όλων των συνόρων του «μπλοκ», καλύπτοντας και άλλες απειλές πλην Ρωσίας.
Το «drone wall» διχάζει τους Ευρωπαίους
Για να μπορέσει να αντιμετωπίσει όλες τις απειλές από όπου κι αν προέρχονται το σύστημα αναφέρεται ότι θα χρησιμοποιηθεί και για την «προστασία των συνόρων, της εργαλειοποίησης του μεταναστευτικού και του διεθνούς οργανωμένου εγκλήματος».
Ομως, την ίδια στιγμή, το κείμενο επισημαίνει ότι προτεραιότητα παραμένει η ενίσχυση της προστασίας της ανατολικής πτέρυγας, των ανατολικών συνόρων του «μπλοκ».
Λαμβάνονται άλλωστε υπόψη τα τελευταία περιστατικά στη Βαλτική Θάλασσα, που περιλαμβάνουν και τις δράσεις του λεγόμενου σκιώδους στόλου της Ρωσίας, που σύμφωνα με τις μυστικές υπηρεσίες αρκετών κρατών-μελών διευκόλυναν τις πρόσφατες παραβιάσεις μέσω drones σε ευρωπαϊκά αεροδρόμια.
Tα νέα μέσα θα παρακολουθούν «υβριδικές επιχειρήσεις, εισβολές μη επανδρωμένων αεροσκαφών, τον σκιώδη στόλο της Ρωσίας και τον κίνδυνο ένοπλης επιθετικότητας».
Το έργο τελικά θα σχεδιαστεί ώστε να προστατεύσει «ολόκληρη την ευρωπαϊκή ήπειρο», ενώ γίνεται ειδική αναφορά «σε μέτρα θαλάσσιας ασφάλειας στη Βαλτική και τη Μαύρη Θάλασσα» σε συντονισμό με το ΝΑΤΟ.
Ενδιαφέρον στοιχείο αποτελεί η ειδική αναφορά στην Ουκρανία ως χώρα πρωτοπόρο σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη της τεχνολογίας των μη επανδρωμένων αεροσκαφών. «Η Ευρώπη έχει τώρα την ευκαιρία να μάθει από το ουκρανικό μοντέλο ταχείας στρατιωτικής τεχνολογικής καινοτομίας, σε στενή σχέση με την προτεινόμενη ευρωπαϊκή συμμαχία με την Ουκρανία», επισημαίνεται.
Έτοιμο ως το τέλος του 2027
Στο προσχέδιο περιλαμβάνονται εκτιμήσεις ως προς τα χρονοδιαγράμματα έγκρισης και λήψης διαφόρων μέτρων για την έναρξη λειτουργίας του τείχους. Κατ’ αρχάς, το πρόγραμμα επιτήρησης της ανατολικής πτέρυγας, που περιλαμβάνει και το ευρωπαϊκό τείχος μη επανδρωμένων αεροσκαφών, θα πρέπει να εγκριθεί ως προτεραιότητα από το επικείμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, την ερχόμενη εβδομάδα, στις Βρυξέλλες. Εκείνο, που προσδιορίζεται ως αρχικές δραστηριότητες του τείχους (initial capacity) θα πρέπει να ξεκινήσει το επόμενο έτος, το 2026, ενώ πριν από τα τέλη του 2027 θα πρέπει να είναι «πλήρως λειτουργικό».
Εμφαση στο προσχέδιο της πρότασης δίνεται παράλληλα και στην ενίσχυση της αεράμυνας μέσω της ευρωπαϊκής αμυντικής ασπίδας (European Air Shield), η οποία «θα είναι πλήρως διαλειτουργική με τα συστήματα διοίκησης και ελέγχου του ΝΑΤΟ».
Απροστάτευτα αεροδρόμια σε επιθέσεις drones
Ενδιαφέρον στο προσχέδιο έχει η ανάπτυξη κοινών αμυντικών ικανοτήτων – μέσω σχετικών «συνασπισμών» των κρατών-μελών – βάσει 22 τομέων, χαρτογραφημένων από τoν Ευρωπαϊκό Οργανισμό Αμυνας (EDA), που αναλαμβάνει καθοριστικό πλέον ρόλο στην κάλυψη των αμυντικών κενών.
Η Ελλάδα πρόκειται να μετάσχει στα περισσότερα από τα κοινά αυτά έργα, ενώ κρίσιμο στοιχείο αποτελεί η διευκρίνιση εκ μέρους της Κομισιόν ότι ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα είναι απλώς «συνδετικός» μεταξύ των εν λόγω συμμαχιών και των χρηματοδοτικών «εργαλείων» (με έμφαση στο SAFE), με την πλήρη αρμοδιότητα προώθησης και ολοκλήρωσης των αμυντικών έργων να ανήκει στα κράτη-μέλη.
