Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε στα κράτη μέλη της ΕΕ τον νέο Οδικό Χάρτη για τη Διατήρηση της Ειρήνης και την Ετοιμότητα Άμυνας έως το 2030 («Preserving Peace – Defence Readiness Roadmap 2030»), ο οποίος αποτελεί ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για την ενίσχυση των ευρωπαϊκών αμυντικών δυνατοτήτων και την επιτάχυνση της στρατηγικής αυτονομίας της Ευρώπης.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε: «Οι πρόσφατες απειλές έδειξαν ότι η Ευρώπη βρίσκεται σε κίνδυνο. Οφείλουμε να προστατεύσουμε κάθε πολίτη και κάθε τετραγωνικό εκατοστό της επικράτειάς μας. Και η Ευρώπη πρέπει να απαντήσει με ενότητα, αλληλεγγύη και αποφασιστικότητα. Ο σημερινός Οδικός Χάρτης Άμυνας παρουσιάζει ένα σαφές σχέδιο, με κοινές επιδιώξεις και συγκεκριμένα ορόσημα για τον δρόμο μας έως το 2030. Μόνο ό,τι μετριέται, πραγματοποιείται. Περνώντας από τα σχέδια στη δράση, ο Οδικός Χάρτης προτείνει τέσσερις πανευρωπαϊκές Πρωτοβουλίες – τα λεγόμενα “Flagships”: την Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Αντιμετώπισης Drones, την Επιτήρηση της Ανατολικής Πτέρυγας, την Ευρωπαϊκή Ασπίδα Αέρος και την Ευρωπαϊκή Διαστημική Ασπίδα. Με αυτόν τον τρόπο, ενισχύουμε τη βιομηχανική μας βάση, επιταχύνουμε την παραγωγή και διατηρούμε την αταλάντευτη υποστήριξή μας προς την Ουκρανία».
Today, we lay out Europe’s Defence Roadmap.
With clear objectives, European Flagships, and milestones on the path to 2030.
A strong, resilient and innovative EU defence industry will deliver the capabilities Europe needs.
Our work continues at the European Council next week.
— Ursula von der Leyen (@vonderleyen) October 16, 2025
«Η Ρωσία σήμερα δεν έχει τη δυνατότητα να επιτεθεί στην ΕΕ, αλλά τα επόμενα χρόνια μπορεί να προετοιμαστεί γι’ αυτό. Ο κίνδυνος δεν εξαφανίζεται ακόμα και μετά το τέλος του πολέμου στην Ουκρανία», δήλωσε, με τη σειρά της, η Ύπατη εκπρόσωπος της ΕΕ, Κάγια Κάλας, παρουσιάζοντας το σχέδιο της Επιτροπής «Αμυντική Ετοιμότητα ως το 2030». «Στόχος είναι να καλυφθούν όλα τα αμυντικά κενά ως το 2030, αλλά μόνο με συνεργασία μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τις βασικές ελλείψεις», είπε η κα. Κάλας και συμπλήρωσε, ωστόσο, ότι τα κράτη-μέλη θα έχουν τον κύριο λόγο και θα αποφασίζουν τι θα προμηθευτούν, πότε και από ποιον.
Όπως ζήτησε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον Ιούνιο, ο Οδικός Χάρτης θέτει σαφείς στόχους και ενδιάμεσα ορόσημα ώστε να καλυφθούν τα κενά δυνατοτήτων, να επιταχυνθούν οι επενδύσεις στην άμυνα και να διαμορφωθεί μια ΕΕ πλήρως προετοιμασμένη αμυντικά έως το 2030. Η ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας σημαίνει επίσης σταθερή και διαρκή στήριξη προς την Ουκρανία, που παραμένει κρίσιμος εταίρος ασφαλείας.
Οι τέσσερις ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες ετοιμότητας
Για να μπορεί η Ευρώπη να ενεργεί γρήγορα όπου η κοινή δράση είναι πιο αποτελεσματική, ο Οδικός Χάρτης προβλέπει τέσσερα εμβληματικά έργα:
- Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Αντιμετώπισης Drones,
- Ανατολική Επιτήρηση (Eastern Flank Watch),
- Ευρωπαϊκή Ασπίδα Αέρος (European Air Shield),
- Ευρωπαϊκή Διαστημική Ασπίδα (European Space Shield).
Αυτά τα έργα θα ενισχύσουν την ικανότητα της Ευρώπης να αποτρέπει και να υπερασπίζεται αποτελεσματικά σε ξηρά, αέρα, θάλασσα, κυβερνοχώρο και διάστημα, συμβάλλοντας ταυτόχρονα στους στόχους ικανοτήτων του ΝΑΤΟ.
Ετοιμότητα μέσω «Συνασπισμών Δυνατοτήτων»
Η πλήρης αμυντική ετοιμότητα προϋποθέτει ότι οι ένοπλες δυνάμεις των κρατών μελών μπορούν να προβλέπουν, να προετοιμάζονται και να ανταποκρίνονται σε κάθε κρίση — ακόμη και σε συγκρούσεις υψηλής έντασης. Ο Οδικός Χάρτης καλεί τα κράτη μέλη να ολοκληρώσουν τη δημιουργία Συνασπισμών Δυνατοτήτων (Capability Coalitions) σε εννέα καίριους τομείς, ώστε να καλυφθούν τα κρίσιμα κενά μέσω κοινής ανάπτυξης και προμηθειών.
Οι τομείς αυτοί είναι: αντιμετώπιση αεροπορικών και πυραυλικών επιθέσεων, στρατηγικοί ενισχυτές, στρατιωτική κινητικότητα, συστήματα πυροβολικού, κυβερνοχώρος (τεχνητή νοημοσύνη) ηλεκτρονικός πόλεμος, πύραυλοι και πυρομαχικά, drones και αντι-drone τεχνολογίες, μάχη εδάφους και ναυτικές δυνατότητες.
Ισχυρή και ανθεκτική ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία
Η κάλυψη των κενών αυτών απαιτεί μια ισχυρή, ανθεκτική και τεχνολογικά καινοτόμα ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανική βάση, ικανή να προσφέρει τις απαιτούμενες δυνατότητες σε επαρκή κλίμακα και ταχύτητα. Ο Οδικός Χάρτης ενθαρρύνει την αξιοποίηση της καινοτομίας, ακόμη και μέσω ουκρανικών τεχνολογικών λύσεων, καθώς και την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των εφοδιαστικών αλυσίδων, με μείωση των εξαρτήσεων από κρίσιμες πρώτες ύλες.
Επενδύσεις και ενιαία αγορά αμυντικού εξοπλισμού
Ένα απλοποιημένο και ενοποιημένο ευρωπαϊκό πλαίσιο αγοράς αμυντικού εξοπλισμού αποτελεί κλειδί για την αύξηση της παραγωγής, τη μείωση του κόστους και την ενίσχυση της καινοτομίας. Έως το 2030, στόχος είναι η δημιουργία μιας πραγματικά ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς με εναρμονισμένους κανόνες, ώστε η βιομηχανία να μπορεί να παράγει ταχύτατα και σε μεγάλη κλίμακα.
Η Επιτροπή θα παρακολουθεί την παραγωγική ικανότητα στους τομείς της αεράμυνας, των drones και των διαστημικών συστημάτων, για να διασφαλίσει ότι η Ευρώπη θα μπορεί να ανταποκριθεί στις πιο επείγουσες ανάγκες της.
Το σχέδιο ReArm Europe / Readiness 2030
Ο Οδικός Χάρτης εντάσσεται στο πλαίσιο του σχεδίου ReArm Europe / Readiness 2030, που προβλέπει αύξηση των δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων και παρέχει στα κράτη μέλη μεγαλύτερη οικονομική ευελιξία για ενίσχυση της παραγωγής και της επιχειρησιακής ετοιμότητας. Η Επιτροπή και ο Ύπατος Εκπρόσωπος θα παρουσιάσουν τον Οδικό Χάρτη στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο μαζί με τις προτάσεις για τις τέσσερις πανευρωπαϊκές πρωτοβουλίες.
Παράλληλα, το σχέδιο προβλέπει τη δημιουργία ενιαίας ζώνης στρατιωτικής κινητικότητας έως το 2027, με εναρμονισμένους κανόνες και δίκτυο χερσαίων, αεροπορικών και θαλάσσιων οδών για τη γρήγορη μετακίνηση στρατευμάτων και εξοπλισμού σε όλη την ήπειρο, σε στενό συντονισμό με το ΝΑΤΟ.
Ιστορικό και θεσμικό πλαίσιο
Τον Μάρτιο του 2025, παρουσιάστηκε η Λευκή Βίβλος για την Ευρωπαϊκή Άμυνα – Readiness 2030, μαζί με το σχέδιο ReArm Europe, ένα φιλόδοξο πακέτο χρηματοδότησης που δίνει στα κράτη μέλη τη δυνατότητα να αυξήσουν θεαματικά τις επενδύσεις στις αμυντικές τους δυνατότητες.
Η ενεργοποίηση της εθνικής ρήτρας διαφυγής του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης για σκοπούς άμυνας, σε συνδυασμό με το δάνειο SAFE (Security Action for Europe), αποτέλεσαν τη βάση του σχεδίου, επιτρέποντας ταχεία και ουσιαστική ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής ικανότητας.
Τον Ιούνιο του 2025, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κάλεσε την Επιτροπή και την Ύπατο Εκπρόσωπο να παρουσιάσουν αναλυτικό Οδικό Χάρτη για την παρακολούθηση της προόδου της Λευκής Βίβλου και τον καθορισμό των επόμενων βημάτων προς την πλήρη ετοιμότητα άμυνας της ΕΕ.
