Η φράση «It’s the economy, stupid» (Είναι η οικονομία, ηλίθιε) έμελλε να εξελιχθεί σε κορυφαίο σύνθημα της εκστρατείας του Μπιλ Κλίντον στις ΗΠΑ. Τώρα φαίνεται πως ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ επιχειρεί μια ευρεία αναπροσαρμογή της εμπορικής στρατηγικής με τους δασμούς, εστιάζοντας αυτή τη φορά στην άμεση μείωση του κόστους ζωής για τους Αμερικανούς καταναλωτές, καθώς η ακρίβεια στα τρόφιμα χτυπά (και) τις ΗΠΑ με τους περισσότερους Αμερικανούς να μη τα βγάζουν πέρα.
Η κίνηση εκτός από οικονομική έχει και σαφή πολιτική προέκταση μετά την ιστορική εκλογική νίκη στη Νέα Υόρκη του «κομμουνιστή» Ζόχραν Μαμντάνι, όπως τον αποκαλεί ο Τραμπ. Άλλωστε για τους περισσότερους αναλυτές η οργή για την οικονομία μαζί με την υπεράσπιση των φτωχών και των μεταναστών ήταν τα κλειδιά που έδωσαν τη νίκη εν μέσω σκληρής εισοδηματικής ανισότητας στη Νέα Υόρκη, μια μητρόπολη που αποτελεί συνάμα την πολυπληθέστερη πόλη των ΗΠΑ.
Μετά τις πρόσφατες εκλογικές επιτυχίες των Δημοκρατικών σε πολιτειακές και τοπικές αναμετρήσεις όπου κυριάρχησε το ζήτημα της ακρίβειας, σχολιάζουν αναλυτές στους Financial Times ο Λευκός Οίκος δρομολογεί παρεμβάσεις που περιλαμβάνουν σημαντικές μειώσεις δασμών σε βασικά είδη διατροφής και νέα πλαίσια εμπορικών συμφωνιών με χώρες της Λατινικής Αμερικής, με αιχμή την Αργεντινή του Χαβιέρ Μιλέι.
Η κυβέρνηση παρουσιάζει τις πρωτοβουλίες αυτές ως μέρος μιας πιο «ευέλικτης και πολυδιάστατης» στρατηγικής, επιδιώκοντας να καταδείξει ότι αντιμετωπίζει κατά προτεραιότητα τις πιέσεις στα εισοδήματα των νοικοκυριών. Ωστόσο, οι κινήσεις αυτές σηματοδοτούν σε μεγάλο βαθμό επαναφορά δασμολογικών ρυθμίσεων στα επίπεδα προ της θητείας Τραμπ, υποστηρίζουν αναλυτές στο Bloomberg.
Δασμοί και ακρίβεια στο μικροσκόπιο Τραμπ
Υπό αυτό το πολιτικό και οικονομικό πρίσμα ο πρόεδρος των ΗΠΑ προετοιμάζει, σύμφωνα με πληροφορίες διεθνών ΜΜΕ, μεγάλες μειώσεις δασμών με στόχο να αντιμετωπίσει τις υψηλές τιμές τροφίμων, καθώς και μια σειρά νέων εμπορικών συμφωνιών — μεταξύ των οποίων πλαίσια συνεργασίας με την Αργεντινή, τη Γουατεμάλα, το Ελ Σαλβαδόρ και το Εκουαδόρ — καθώς επιδιώκει να απαντήσει στις ανησυχίες των ψηφοφόρων για το αυξανόμενο κόστος βασικών αγαθών.
Οι συμφωνίες με λατινοαμερικανικές χώρες, που παρουσιάστηκαν την Πέμπτη, προβλέπουν μείωση δασμών και εμπορικών φραγμών σε συνηθισμένα είδη παντοπωλείου όπως το βόειο κρέας, οι μπανάνες και οι κόκκοι καφέ, με στόχο να υποχωρήσει το κόστος στο ράφι που τα τελευταία χρόνια έχει προκαλέσει απογοήτευση στους Αμερικανούς.
Νέες παρεμβάσεις στον τομέα των τροφίμων
Παράλληλα, ο Τραμπ και άλλοι ανώτεροι κυβερνητικοί αξιωματούχοι έχουν προϊδεάσει για ευρύτερες εξαιρέσεις δασμών που θα μπορούσαν να μειώσουν σημαντικά τις επιβαρύνσεις σε δημοφιλή προϊόντα διατροφής. Σε συνεντεύξεις του στο Fox News νωρίτερα την εβδομάδα, ο Τραμπ δεσμεύτηκε ότι θα «μειώσει ορισμένους δασμούς» στον καφέ, ενώ ο υπουργός Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ άφησε να εννοηθεί ότι θα υπάρξουν ελαφρύνσεις και στις εισαγωγές φρούτων.
«Μία από τις συζητήσεις που γίνονται τις τελευταίες ημέρες αφορά την πιθανή αλλαγή δασμών στα τρόφιμα», δήλωσε την Τετάρτη ο διευθυντής του Εθνικού Οικονομικού Συμβουλίου Κέβιν Χάσετ, μιλώντας στον οικοδεσπότη του Bloomberg και συνιδρυτή της Carlyle Group, Ντέιβιντ Ρούμπενσταϊν, σε εκδήλωση του Economic Club of Washington.
Πλαίσια συμφωνιών και στοχευμένες εξαιρέσεις δασμών δια χειρός Τραμπ
Οι New York Times μετέδωσαν την Πέμπτη ότι ο Τραμπ ετοιμάζει αλλαγές στους αμοιβαίους δασμούς, που αναμένεται να περιλαμβάνουν εξαιρέσεις για το βόειο κρέας και τα εσπεριδοειδή και θα υπερβαίνουν μια προηγούμενη εκτελεστική εντολή με την οποία ο πρόεδρος ζητούσε τον εντοπισμό εισαγόμενων τροφίμων που δεν παράγονται στις ΗΠΑ, ώστε να εξεταστούν για πιθανές απαλλαγές.
«Η κυβέρνηση Τραμπ δεσμεύεται σε μια ευέλικτη, λεπτομερή και πολυεπίπεδη στρατηγική στο εμπόριο και τους δασμούς», δήλωσε ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, Κους Ντεσάι.
Ο Ντεσάι πρόσθεσε ότι οι πιθανές αλλαγές θα προκύψουν τόσο από τα προϊόντα που έχουν εντοπιστεί μέσω των εκτελεστικών εντολών του προέδρου όσο και από «εμπορικές συμφωνίες που υπογράφονται με ορισμένους από τους σημαντικότερους συμμάχους μας στο δυτικό ημισφαίριο».
Αργεντινή, το σημαντικότερο άνοιγμα Τραμπ
Η πιο σημαντική από τις συμφωνίες που ανακοινώθηκαν την Πέμπτη ήταν πιθανότατα εκείνη με την Αργεντινή, προσφέροντας μια νέα ώθηση από την Ουάσιγκτον στον πρόεδρο Χαβιέρ Μιλέι, ο οποίος επιχειρεί να ανοίξει μία από τις πλέον προστατευμένες οικονομίες στον κόσμο.
«Οι δύο χώρες θα ανοίξουν τις αγορές τους η μία στην άλλη σε βασικά προϊόντα», ανέφερε ανακοίνωση του Λευκού Οίκου, η οποία τονίζει ότι η Αργεντινή θα προσφέρει «προνομιακή πρόσβαση στην αγορά» για αμερικανικές εξαγωγές όπως συγκεκριμένα φάρμακα, χημικά, μηχανήματα, προϊόντα πληροφορικής και ιατρικές συσκευές.
Οι συμφωνίες με Γουατεμάλα, Ελ Σαλβαδόρ και Εκουαδόρ επικεντρώνονται στη μείωση δασμών σε βασικές εξαγωγές όπως μπανάνες και κόκκους καφέ, προϊόντα που δεν παράγονται σε σημαντική κλίμακα στις ΗΠΑ.
Τα πλαίσια των συμφωνιών θα ολοκληρωθούν σε περίπου δύο εβδομάδες και αναμένεται να εξαιρούν συγκεκριμένα προϊόντα αντί να μειώνουν υφιστάμενους αμοιβαίους δασμούς, σύμφωνα με ανώτερο αξιωματούχο της κυβέρνησης Τραμπ που μίλησε υπό καθεστώς ανωνυμίας. Ο Λευκός Οίκος αναμένει ότι λιανέμποροι και χονδρέμποροι θα μετακυλίσουν τα οφέλη στους Αμερικανούς καταναλωτές, πρόσθεσε ο ίδιος.
Ο αξιωματούχος ανέφερε επίσης πρόοδο στις συνεχιζόμενες διαπραγματεύσεις με την Ελβετία, που θα μπορούσαν να μειώσουν δασμούς σε προϊόντα όπως ρολόγια και σοκολάτα.
Πολιτικές προεκτάσεις και αντιφάσεις της στρατηγικής
Η ευρεία αυτή προσπάθεια θα μπορούσε να βοηθήσει τον Τραμπ να ανατρέψει την εικόνα ότι έχει αμελήσει την αντιμετώπιση του υψηλού κόστους ζωής, το οποίο συνεχίζει να εξοργίζει τους Αμερικανούς. Καθώς υπέγραφε την Τετάρτη τη νομοθεσία για την εκ νέου λειτουργία της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, ο Τραμπ τόνισε ότι θα συνεχίσει το έργο του «να μειώσει το κόστος ζωής, να αποκαταστήσει τη δημόσια ασφάλεια, να αναπτύξει την οικονομία και να κάνει την Αμερική ξανά προσιτή για όλους τους Αμερικανούς».
Ωστόσο, με τη μείωση δασμών που ο ίδιος ο Τραμπ είχε επιβάλει νωρίτερα φέτος, ουσιαστικά επαναφέρει τους φόρους εισαγωγής στα επίπεδα όπου βρίσκονταν πριν αναλάβει την προεδρία. Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι τα χαμηλότερα εμπόδια στις λατινοαμερικανικές χώρες θα ενισχύσουν τις αμερικανικές επιχειρήσεις, αν και τα κράτη που εντάχθηκαν στα πλαίσια συμφωνίας την Πέμπτη έχουν πολύ μικρότερους όγκους εμπορίου με την Ουάσιγκτον σε σύγκριση με άλλες μεγαλύτερες οικονομίες.
Η συμφωνία με την Αργεντινή προσφέρει ώθηση στον Μιλέι, ιδεολογικό σύμμαχο του Τραμπ, ο οποίος είχε θέσει ως στόχο φέτος την επίτευξη μιας εμπορικής συμφωνίας με τις ΗΠΑ.
Το πλαίσιο της συμφωνίας με την Αργεντινή έρχεται μετά το εκτεταμένο πακέτο διάσωσης της κυβέρνησης Τραμπ τον περασμένο μήνα, εν μέσω έντονης αναταραχής στις αγορές. Οι ΗΠΑ έσπευσαν να παράσχουν χρηματοδότηση 20 δισ. δολαρίων και προχώρησαν σε απευθείας αγορά πέσος για να ανακόψουν την υποτίμηση του νομίσματος και να βοηθήσουν το κόμμα του Μιλέι να σημειώσει σημαντική επιστροφή στις ενδιάμεσες εκλογές.
Την ίδια στιγμή, το άνοιγμα της εύθραυστης οικονομίας της Αργεντινής αναμένεται να συναντήσει αντιδράσεις, καθώς πολλές εγχώριες βιομηχανίες δεν είναι ανταγωνιστικές σε διεθνές επίπεδο λόγω του υψηλού κόστους και των φορολογικών επιβαρύνσεων.
Από την πλευρά των ΗΠΑ, θα αφαιρεθούν επίσης «αμοιβαίοι δασμοί σε ορισμένους μη διαθέσιμους φυσικούς πόρους και μη κατοχυρωμένα προϊόντα που χρησιμοποιούνται σε φαρμακευτικές εφαρμογές», σύμφωνα με τον Λευκό Οίκο.
Η διάσταση του εμπορίου κρέατος, η ακρίβεια και οι αντιδράσεις
Οι δύο χώρες έχουν επίσης «δεσμευτεί να βελτιώσουν τις αμοιβαίες διμερείς συνθήκες πρόσβασης στην αγορά για το εμπόριο βόειου κρέατος». Οι κινήσεις για τη διευκόλυνση του εμπορίου κρέατος έρχονται καθώς ο Τραμπ αναζητά τρόπους να προσφέρει ανακούφιση στους Αμερικανούς καταναλωτές από τις αυξημένες τιμές βόειου κρέατος των τελευταίων ετών.
Ωστόσο, οι προσπάθειες του Τραμπ για το βόειο κρέας έχουν προκαλέσει έντονη κριτική από κτηνοτρόφους — έναν κλάδο που παραδοσιακά στηρίζει τον πρόεδρο. Μετά την ανακοίνωση των σχεδίων για αύξηση των εισαγωγών βόειου κρέατος από την Αργεντινή, η National Cattlemen’s Beef Association δήλωσε ότι αύξηση των εισαγωγών θα υπονόμευε τους Αμερικανούς παραγωγούς. Η κυβέρνηση επιδιώκει να τους καθησυχάσει με ένα πρόγραμμα ενίσχυσης της εγχώριας παραγωγής που περιλαμβάνει ενισχυμένη βόσκηση σε ομοσπονδιακές εκτάσεις.
Οι ΗΠΑ εξήγαγαν προϊόντα βόειου και χοιρινού κρέατος αξίας 2,6 εκατ. δολαρίων προς την Αργεντινή το 2024, σύμφωνα με το υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ. Η κυβέρνηση της Αργεντινής είχε μπλοκάρει τις εισαγωγές αμερικανικών προϊόντων πουλερικών λόγω ανησυχιών για τη γρίπη των πτηνών, σύμφωνα με την International Trade Administration. Η ασθένεια συνεχίζει να πλήττει αμερικανικές φάρμες από το 2022 και να decimates τα πτηνά στις αρχές του έτους.
Αν και το πλήρες εύρος της επικείμενης συμφωνίας δεν έχει ακόμη οριστικοποιηθεί, η Αργεντινή δεν μπορεί να συνάψει πλήρως εκτεταμένη συμφωνία με τις ΗΠΑ, καθώς είναι μέλος της Μερκοσούρ, που απαγορεύει στα μέλη της να διαπραγματεύονται μεγάλες συμφωνίες εκτός του μπλοκ. Ωστόσο, νωρίτερα φέτος, τα κράτη της Μερκοσούρ επέτρεψαν σε κάθε μέλος να επιλέξει έως και 50 προϊόντα που μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο μεμονωμένων διαπραγματεύσεων εκτός του κοινού εξωτερικού δασμολογίου.
