Η σύγκρουση ανάμεσα στη Ρωσία και την Ουκρανία αναζωπυρώθηκε έντονα τα ξημερώματα της Τρίτης, με σφοδρές ρωσικές αεροπορικές επιδρομές στο Κίεβο και συντονισμένες ουκρανικές επιχειρήσεις σε νότιες περιοχές της Ρωσίας. Η νέα έξαρση βίας συνέπεσε με την προσπάθεια εντατικοποίησης των διαπραγματεύσεων μεταξύ των εμπλεκόμενων πλευρών. Σύμφωνα με τους Financial Times, ο υπουργός Στρατού των ΗΠΑ, Νταν Ντρίσκολ, έφτασε τη Δευτέρα στο Άμπου Ντάμπι για συνομιλίες με τον αρχηγό της ουκρανικής στρατιωτικής υπηρεσίας πληροφοριών και ρωσική αντιπροσωπεία.
Ο Ντρίσκολ και οι Ρώσοι ξεκίνησαν συνομιλίες τη Δευτέρα το βράδυ, σύμφωνα με πληροφορίες των Financial Times. Οι συζητήσεις είχαν προγραμματιστεί να συνεχιστούν την Τρίτη.
Η σύνθεση της ρωσικής αντιπροσωπείας δεν ήταν άμεσα σαφής. Ωστόσο, ο Ντρίσκολ αναμενόταν να συναντηθεί με τον Κύριλο Μπουντάνοφ, τον επικεφαλής της Κεντρικής Διεύθυνσης Πληροφοριών (GUR) του ουκρανικού υπουργείου Άμυνας, αναφέρουν πληροφορίες. Το GUR δεν απάντησε σε αιτήματα για σχολιασμό.
Η συνάντηση στο Άμπου Ντάμπι έρχεται μετά την πρόοδο που σημειώθηκε το Σαββατοκύριακο στις συνομιλίες μεταξύ ουκρανικών και αμερικανικών αντιπροσωπειών στη Γενεύη. Ο υπουργός στρατού των ΗΠΑ συμμετείχε επίσης σε διαπραγματεύσεις στην ελβετική πόλη.
«Ο Ντρίσκολ έχει εμπλακεί σε αυτή την ειρηνευτική διαδικασία αρκετά έντονη τις τελευταίες ημέρες», δήλωσε ο Αμερικανός αξιωματούχος, αναφερόμενος στις συνομιλίες με Ουκρανούς αξιωματούχους τις τελευταίες ημέρες. «Προφανώς έχει εμπλακεί πολύ, οπότε είναι σε θέση να επικοινωνήσει αυτό το κομμάτι» στη Ρωσία.
«Προφανώς, η Ουκρανία γνωρίζει τι συμβαίνει, ήξεραν πού ερχόταν» μετά τη Γενεύη, δήλωσε Αμερικανός αξιωματούχος στους Financial Times.
Ο αξιωματούχος πρόσθεσε ότι ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο και ο Στιβ Γουίτκοφ, ειδικός απεσταλμένος του Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, ακολούθησαν «ξεχωριστούς δρόμους για να συνεχίσουν αυτά τα κομμάτια από την πλευρά τους. Το ωραίο με την προσθήκη του Νταν Ντρίσκολ σε αυτή τη διαδικασία είναι ότι προσθέτεις, δεν αφαιρείς, ώστε να μπορεί να συνεχίσει τις συζητήσεις και τέτοια πράγματα».
«Όπως είπε χθες ο υπουργός Ρούμπιο, θα συνεχίσουμε αυτό το 24ωρο, 7 ημέρες την εβδομάδα, καταβάλλοντας κάθε δυνατή προσπάθεια, προσπαθώντας να κινηθούμε όσο το δυνατόν πιο γρήγορα και επιθετικά». Δεν ήταν σαφές εάν οι τρεις πλευρές στο Άμπου Ντάμπι συναντιόντουσαν μαζί ή μιλούσαν ξεχωριστά. Ο Λευκός Οίκος δεν απάντησε αμέσως σε αίτημα για σχολιασμό αναφέρουν οι FT.
Οι συνομιλίες στα ΗΑΕ ακολουθούν ημέρες συναντήσεων υψηλού διακυβεύματος στο Κίεβο και τη Γενεύη, κατά τις οποίες ο Ντρίσκολ παρέδωσε το αμφιλεγόμενο ειρηνευτικό σχέδιο 28 σημείων της κυβέρνησης Τραμπ στον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι.
Μετά από ώρες συνομιλιών, οι αξιωματούχοι των δύο χωρών κατέληξαν σε μια νέα ειρηνευτική συμφωνία 19 σημείων, πιο ευνοϊκή για το Κίεβο. Ωστόσο, άφησε τα πιο πολιτικά ευαίσθητα στοιχεία – τα οποία περιλαμβάνουν εδαφικά ζητήματα και σχέσεις μεταξύ ΝΑΤΟ, Ρωσίας και ΗΠΑ – να αποφασιστούν από τους προέδρους των χωρών, σύμφωνα με τον πρώτο αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών της Ουκρανίας, Σεργκέι Κισλίτσια.
Ο Μπουντάνοφ έχει επιβλέψει μερικές από τις πιο τολμηρές επιθέσεις της Ουκρανίας στον στρατό του Κρεμλίνου και μυστικές επιχειρήσεις εντός της Ρωσίας, συμπεριλαμβανομένων δολοφονιών και επιθέσεων με μη επανδρωμένα αεροσκάφη μεγάλης εμβέλειας. Αυτός και η GUR διατήρησαν μία από τις λίγες ανοιχτές γραμμές επικοινωνίας με τη Ρωσία κατά τη διάρκεια του πολέμου, επιτρέποντας την ανταλλαγή χιλιάδων αιχμαλώτων πολέμου και τη συζήτηση άλλων θεμάτων.
Σε προεδρικό διάταγμα που υπεγράφη το Σάββατο, ο Ζελένσκι διόρισε τον Μπουντάνοφ ως ένα από τα εννέα μέλη των επίσημων αντιπροσωπειών του, στα οποία δόθηκε εξουσιοδότηση «να συμμετάσχει στη διαδικασία διαπραγμάτευσης» με τις ΗΠΑ και τη Ρωσία για την επίτευξη «μιας δίκαιης και διαρκούς ειρήνης».
Στην βραδινή του ομιλία τη Δευτέρα, ο Ζελένσκι δήλωσε ότι είχε ενημερωθεί πλήρως από τους διαπραγματευτές της Ουκρανίας μετά τις συνομιλίες της Κυριακής και τώρα πιστεύει ότι τα «απαραίτητα βήματα για τον τερματισμό του πολέμου μπορούν να γίνουν εφικτά».
«Μετά τη Γενεύη, υπάρχουν λιγότερα σημεία – όχι πλέον 28 – και πολλά από τα σωστά στοιχεία έχουν ληφθεί υπόψη σε αυτό το πλαίσιο», είπε. Πολλή δουλειά απομένει για την οριστικοποίηση του εγγράφου, πρόσθεσε ο Ζελένσκι, λέγοντας ότι σύντομα θα «συζητήσει τα ευαίσθητα ζητήματα με τον πρόεδρο Τραμπ».
Η γραμματέας Τύπου του Λευκού Οίκου, Καρολίν Λίβιτ, δήλωσε τη Δευτέρα ότι δεν υπάρχουν σχέδια «αυτή τη στιγμή» για να συναντηθούν αυτοπροσώπως ο Τραμπ και ο Ζελένσκι. Ωστόσο, ο Λευκός Οίκος αισθάνθηκε «αισιόδοξος» μετά τις συνομιλίες στη Γενεύη.
«Οι Ουκρανοί έχουν εργαστεί μαζί μας πάνω στη γλώσσα και το ακούσατε αυτό απευθείας από την αντιπροσωπεία τους χθες. Έτσι, αισθανόμαστε ότι βρισκόμαστε σε πολύ καλό σημείο», είπε ο Λίβιτ. «Φυσικά, πρέπει να διασφαλίσουμε ότι όλα αυτά τα σημεία έχουν συμφωνηθεί. Και στη συνέχεια, φυσικά, θα πρέπει να διασφαλίσουμε ότι και το άλλο μέρος σε αυτόν τον πόλεμο, οι Ρώσοι, θα συμφωνήσουν με αυτά». Η Ουάσινγκτον «συνεργαζόταν και με τις δύο πλευρές ισότιμα σε αυτόν τον πόλεμο», είπε ο Λίβιτ.
Νέο μπαράζ βομβαρδισμών Ρωσίας-Ουκρανίας
Η νέα έξαρση σφοδρών βομβαρδισμών Ρωσίας και Ουκρανίας τα ξημερώματα της Τρίτης, σημειώθηκε λίγες μόλις ώρες αφότου ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, δήλωσε δημόσια ότι καταγράφεται «μεγάλη πρόοδος» προς μια εκεχειρία, αφήνοντας να εννοηθεί πως οι συνομιλίες στη Γενεύη μεταξύ του υπουργού Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο και Ουκρανών αξιωματούχων εξελίσσονται θετικά.
Οι ουκρανικές αεροπορικές δυνάμεις ενεργοποιήθηκαν σε πολλαπλά σημεία για να αναχαιτίσουν ταυτόχρονες επιθέσεις με drones και πυραύλους. Οι αρχές ζήτησαν από τους κατοίκους να παραμείνουν στα καταφύγια, καθώς ισχυρές εκρήξεις ακούστηκαν σε διάφορες συνοικίες του Κιέβου. Ο δήμαρχος Βιτάλι Κλίτσκο ανακοίνωσε μέσω Telegram ότι μια εννιαώροφη πολυκατοικία υπέστη σοβαρές ζημιές, ενώ φωτιές εκδηλώθηκαν και σε εμπορικά καταστήματα.
Σύμφωνα με την ουκρανική υπηρεσία εκτάκτων αναγκών, δύο άνθρωποι σκοτώθηκαν και άλλοι έξι τραυματίστηκαν στη συνοικία Ντνιπρόφσκι, όπου χτυπήθηκε η πολυκατοικία. Ένας ακόμη τραυματίας αναφέρθηκε σε 22ώροφο κτίριο στην Πετσέρσκι. Παράλληλα, ο Κλίτσκο έκανε γνωστό ότι σε αρκετές γειτονιές επιβλήθηκαν διακοπές νερού και ηλεκτροδότησης.
Στην αντίπερα όχθη, η περιοχή Κρασνοντάρ, στη Μαύρη Θάλασσα, δέχθηκε επαναλαμβανόμενα πλήγματα από ουκρανικά drones. Ο κυβερνήτης Βενιαμίν Κοντρατίεφ ανέφερε τραυματισμό έξι πολιτών και ζημιές σε τουλάχιστον 20 κατοικίες σε πέντε δήμους, συμπεριλαμβανομένου του στρατηγικού λιμανιού του Νοβοροσίσκ.
Στην περιφέρεια Ροστόφ, όπου βρίσκεται το Ταγκανρόγκ – σημαντική αεροπορική βάση και λιμάνι της Αζοφικής Θάλασσας – τρεις άνθρωποι σκοτώθηκαν και οκτώ τραυματίστηκαν, σύμφωνα με τον κυβερνήτη Γιούρι Σλιούσαρ. Η δήμαρχος Σβετλάνα Καμπούλοβα είχε αρχικά αναφέρει έναν νεκρό, κάνοντας λόγο για «μαζική επίθεση».
Στο πολιτικό επίπεδο, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, στη βραδινή του ομιλία, έκανε λόγο για «πρόοδο» στις ειρηνευτικές προτάσεις που επεξεργάζεται το Κίεβο σε συνεργασία με Ευρωπαίους και Αμερικανούς εταίρους. «Ο κατάλογος των απαραίτητων βημάτων για τον τερματισμό του πολέμου μπορεί επιτέλους να γίνει εφικτός», είπε, προσθέτοντας ωστόσο ότι «πολλά μένουν να γίνουν» και ότι η διαδικασία πρέπει να προχωρήσει «με αξιοπρέπεια».
Την ίδια στιγμή, το ουκρανικό Υπουργείο Ενέργειας ανακοίνωσε ότι ρωσικές δυνάμεις εξαπέλυσαν «μαζική συνδυασμένη επίθεση» στις ενεργειακές υποδομές της χώρας, με τις ομάδες αποκατάστασης να περιμένουν το πράσινο φως για να αρχίσουν τις εργασίες.
Το διπλό κείμενο της συμφωνίας για την Ουκρανία και η αντίδραση της Μόσχας
Οι πρόσφατες συνομιλίες στη Γενεύη είχαν στόχο να «μαλακώσουν» τη σφοδρή αντίθεση της Ουκρανίας και ευρωπαϊκών κρατών στο αρχικό αμερικανικό σχέδιο 28 σημείων που παρουσίασε την περασμένη εβδομάδα η ομάδα του Λευκού Οίκου. Αυτό το αρχικό σχέδιο θεωρήθηκε ιδιαίτερα ευνοϊκό για τη Μόσχα, προκαλώντας έντονη ανησυχία στις Βρυξέλλες.
Ως αποτέλεσμα, Ουκρανοί και Ευρωπαίοι αξιωματούχοι συνέταξαν μια αντιπρόταση 19 σημείων. Όμως, όπως αναφέρουν πηγές που επικαλείται το Bloomberg, οι ρωσικές αρχές χαρακτήρισαν το αναθεωρημένο κείμενο «αδιέξοδο» το βράδυ της Δευτέρας.
Politico: Η ζοφερή επιλογή του Ζελένσκι και η αδυναμία της Ευρώπης
Την ίδια στιγμή, το Politico επισημαίνει ότι, παρά την «καλή πρόοδο» που υποστήριξαν Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, οι κυβερνήσεις της ΕΕ εξακολουθούν να είναι «πολύ αδύναμες ή πολύ δειλές» για να προσφέρουν τις εγγυήσεις που χρειάζεται η Ουκρανία, ακόμη κι αν πρόκειται για τη χορήγηση δανείου από δεσμευμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία.
Η ανησυχία στις Βρυξέλλες κορυφώθηκε όταν έγινε γνωστό ότι το αρχικό σχέδιο Τραμπ προέβλεπε παραχώρηση ουκρανικών εδαφών, εγκατάλειψη της προοπτικής ένταξης στο ΝΑΤΟ και μείωση του ουκρανικού στρατού από σχεδόν ένα εκατομμύριο στρατιώτες σε 600.000.
Αρκετοί Ρεπουμπλικάνοι στις ΗΠΑ, όπως ο Γκρεγκ Σουένσον των Republicans Overseas UK, υποστηρίζουν ότι η Ευρώπη «κοροϊδεύει τον εαυτό της», καθώς δεν έχει ούτε τη βούληση ούτε τη στρατιωτική ισχύ να αντιμετωπίσει τον Πούτιν. «Είναι όλα λόγια», δήλωσε στο Politico, υποστηρίζοντας ότι χωρίς δική της στρατιωτική δέσμευση, η Ευρώπη δεν μπορεί να αποτελέσει σοβαρή εναλλακτική.
Από την άλλη, Ευρωπαίοι αξιωματούχοι απαντούν ότι έχουν επιβαρυνθεί οικονομικά και ενεργειακά όσο καμία άλλη περιοχή, χρηματοδοτώντας την Ουκρανία και μειώνοντας την εξάρτηση από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα. Παρά ταύτα, η πραγματικότητα είναι ότι η αρχική πρόταση του Τραμπ προκάλεσε έντονο πανικό, καθώς η ΕΕ γνωρίζει ότι -με τη σημερινή της ισχύ- δεν μπορεί να στηρίξει μόνη της την Ουκρανία απέναντι στη Ρωσία.
Το αδιέξοδο και οι κίνδυνοι
Καθώς η Μόσχα απορρίπτει το αναθεωρημένο κείμενο και οι επιθέσεις εντείνονται και στις δύο πλευρές, ο Ζελένσκι βρίσκεται μπροστά σε ένα οδυνηρό δίλημμα:
- είτε να αποδεχτεί μια συμφωνία που διαμορφώνεται κυρίως από Τραμπ και Πούτιν,
- είτε να ρισκάρει το μέλλον της Ουκρανίας, ελπίζοντας ότι κάποια στιγμή η Ευρώπη θα μπορέσει να προσφέρει περισσότερα από υποσχέσεις και περιορισμένη βοήθεια.
Προς το παρόν, η διπλωματία σε Γενεύη και Άμπου Ντάμπι εξελίσσεται παράλληλα με τα νέα καταστροφικά πλήγματα, υπενθυμίζοντας ότι κάθε ώθηση προς πολιτική λύση μπορεί να ανατραπεί μέσα σε λίγες ώρες από μια σειρά εκρήξεων.
Καμία ουσιαστική πρόοδος στα παγωμένα περιουσιακά στοιχεία
Στο μεταξύ, όπως αναφέρει το Politico, oι διαπραγματεύσεις ανάμεσα σε αξιωματούχους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και κυβερνήσεις των κρατών μελών για τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία -με επίκεντρο το Βέλγιο- έχουν ενταθεί, όμως δεν έχει υπάρξει ακόμη ουσιαστική πρόοδος.
Ορισμένοι διπλωμάτες εκτιμούν ότι η πίεση της κυβέρνησης Τραμπ ίσως ωθήσει το Βέλγιο και άλλες επιφυλακτικές χώρες της ΕΕ να συναινέσουν στο σχέδιο αξιοποίησης των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων. Μεταξύ των σεναρίων που συζητούνται είναι η χρήση ενός μέρους των κεφαλαίων σε συνδυασμό με κοινά ομόλογα της ΕΕ ή ακόμη και με άμεσες οικονομικές εισφορές από τα κράτη-μέλη.
Ωστόσο, διπλωμάτες προειδοποιούν ότι η ιδέα ενός δανείου αποζημιώσεων προς την Ουκρανία, το οποίο θα στηριζόταν σε αυτά τα περιουσιακά στοιχεία, κινδυνεύει να καταρρεύσει εάν το τελικό ειρηνευτικό σχέδιο περιλαμβάνει οποιαδήποτε σαφή αναφορά στη χρήση τους.
Το αρχικό αμερικανικό σχέδιο προέβλεπε επένδυση των παγωμένων περιουσιακών στοιχείων σε αναπτυξιακή προσπάθεια στην Ουκρανία, με το ήμισυ των κερδών να κατευθύνεται στις ΗΠΑ – μια πρόταση που οι Ευρωπαίοι απέρριψαν ως «σκανδαλώδη». Όταν ωστόσο αρθούν κάποτε οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας, η Euroclear, το βελγικό χρηματοπιστωτικό ίδρυμα που διακρατεί τα κεφάλαια, ενδέχεται να υποχρεωθεί να τα επιστρέψει στη Μόσχα.
Ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα μπορούσε να αφήσει τους Ευρωπαίους φορολογούμενους εκτεθειμένους στην υποχρέωση αποπληρωμής του ποσού – μια δυσμενής προοπτική την οποία λαμβάνουν σοβαρά υπόψη οι κυβερνήσεις της ΕΕ ενόψει των κρίσιμων αποφάσεων των επόμενων εβδομάδων.
