Αλλάζει ριζικά το μοντέλο ενεργειακής εξοικονόμησης αλλά και στήριξης καταναλωτών, καθώς η κυβέρνηση δρομολογεί την πλήρη αναμόρφωση του προγράμματος «Εξοικονομώ» από το 2026, εντάσσοντάς το στη νέα αρχιτεκτονική του Κοινωνικού Κλιματικού Ταμείου.Το νέο σχήμα, που θα ενεργοποιηθεί την 1η Ιανουαρίου 2026 και θα καλύπτει δράσεις έως και το 2032, φιλοδοξεί να θωρακίσει ενεργειακά και μεταφορικά περισσότερα από 1,5 εκατομμύριο ευάλωτα νοικοκυριά και 75.000 πολύ μικρές επιχειρήσεις, προσφέροντας ενισχύσεις που καλύπτουν έως και το 100% του προϋπολογισμού κάθε έργου.
Στην καρδιά της μεταρρύθμισης βρίσκεται η προσπάθεια να καταπολεμηθεί η ενεργειακή ένδεια μέσα από ένα πιο γρήγορο, στοχευμένο και καθολικό μηχανισμό στήριξης. Όπως σημείωσε χθες -στο πλαίσιο συνέντευξης Τύπου για την παρουσίαση των τριών ευρωπαϊκών ταμείων- ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου, για πρώτη φορά δημιουργείται ένα Μητρώο Ενεργειακά Ευάλωτων Πολιτών, ώστε η βοήθεια να φτάνει στον δικαιούχο χωρίς καθυστερήσεις και χωρίς τις πολύπλοκες γραφειοκρατικές διαδικασίες του παρελθόντος. Όπως σημείωσε χαρακτηριστικά, «μεταρρυθμίζουμε το πρόγραμμα “Εξοικονομώ” ώστε η βοήθεια να φτάνει στον πολίτη πιο γρήγορα και πιο αποτελεσματικά».
Η χρηματοδότηση προέρχεται από το νέο Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο της ΕΕ, με συνολικούς πόρους 4,7 δισ. ευρώ για την Ελλάδα, εκ των οποίων το 25% θα καλυφθεί από εθνικούς πόρους. Η ελληνική κυβέρνηση έχει δεσμευτεί να υποβάλει τον πλήρη φάκελο στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή έως το τέλος του 2025, ενώ ήδη από τον Ιούλιο του 2025 προγραμματίζεται δημόσια διαβούλευση για το Κοινωνικό Κλιματικό Σχέδιο.
Το νέο «Εξοικονομώ» αλλάζει ριζικά και στον τρόπο υλοποίησης. Αντί του παραδοσιακού μοντέλου επιδότησης, θεσπίζεται για πρώτη φορά η δυνατότητα απευθείας ανάθεσης της ενεργειακής παρέμβασης στον πάροχο ενέργειας, ο οποίος και θα αποζημιώνεται απευθείας από το Ταμείο. Ως εκ τούτου, ο δικαιούχος δεν θα χρειάζεται να εκτελέσει ή να παρακολουθήσει την υλοποίηση του έργου, ούτε να εκταμιεύσει χρήματα προκαταβολικά.
Πρόκειται για ένα μοντέλο που υπόσχεται ταχύτερη, ασφαλέστερη και δικαιότερη εφαρμογή σε όλη την επικράτεια. Σε αυτό το πλαίσιο, οι εταιρείες ενεργειακών υπηρεσιών (ESCOs) αποκτούν ενισχυμένο ρόλο στην αγορά, καθώς σύμφωνα με τον φάκελο που ετοιμάζει η ελληνική κυβέρνηση, προβλέπεται να λειτουργούν ως ενδιάμεσοι φορείς εφαρμογής, είτε σε συνεργασία με τους προμηθευτές ενέργειας, είτε αναλαμβάνοντας το πλήρες φάσμα τεχνικών παρεμβάσεων.
Ταυτόχρονα, η περίμετρος των δικαιούχων του προγράμματος διευρύνεται σημαντικά. Εκτός από τα φτωχά νοικοκυριά που προσδιορίζονται με βάση ευρωπαϊκούς δείκτες, το νέο σύστημα ενσωματώνει και πολίτες με ετήσιο διαθέσιμο εισόδημα έως 25.000 ευρώ, καθώς και όσους πληρούν εισοδηματικά και κοινωνικογεωγραφικά κριτήρια έως το όριο των 30.000 ευρώ (+100 χιλ. ανά νοικοκυριό). Μονογονεϊκές οικογένειες, τρίτεκνοι και πολύτεκνοι, άτομα με αναπηρία, κάτοικοι ορεινών, νησιωτικών και παραμεθόριων περιοχών, πληγέντες από φυσικές καταστροφές και φοιτητές περιλαμβάνονται στις βασικές κατηγορίες.
Το Ταμείο προβλέπει, επιπλέον, ειδική ενίσχυση για πολύ μικρές επιχειρήσεις. Περίπου 18.000 από αυτές θα ενταχθούν με στόχο την ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων, ενώ 58.000 θα υποστηριχθούν για τη μετάβαση σε οχήματα χαμηλών ή μηδενικών εκπομπών, προκειμένου να μειώσουν το κόστος των μεταφορών τους. Οι παρεμβάσεις που μπορούν να ενταχθούν είναι ευρείας γκάμας: από ενεργειακή θωράκιση κτιρίων και αντικατάσταση συσκευών, μέχρι την εγκατάσταση αντλιών θερμότητας και ηλιακών θερμοσιφώνων. Προβλέπεται ακόμη και η δυνατότητα δημιουργίας Κοινωνικών Κατοικιών σε ακίνητα του Δημοσίου ή των Δήμων, η ενεργειακή αναβάθμιση φοιτητικών εστιών, και η ίδρυση Κέντρων Κοινότητας στους Δήμους και στα Επιμελητήρια.
Το Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο επενδύει άνω του 1,5 δισ. ευρώ μόνο στον τομέα των κτιρίων, αναδεικνύοντας την ενεργειακή αναβάθμιση ως εργαλείο κοινωνικής συνοχής και περιβαλλοντικής δικαιοσύνης. Το μεγαλύτερο μέρος των πόρων, 1,16 δισ. ευρώ, κατευθύνεται στην ενεργειακή θωράκιση των κατοικιών που στεγάζουν ευάλωτα νοικοκυριά. Σε αυτά προστίθενται 920 εκατ. ευρώ για αντλίες θερμότητας και 661 εκατ. ευρώ για ηλιακούς θερμοσίφωνες, ενισχύοντας τεχνολογίες φιλικές στο περιβάλλον και μείωση του ενεργειακού κόστους.
Στο σκέλος της κατοικίας, περιλαμβάνεται πρόγραμμα 207 εκατ. ευρώ για την ανακαίνιση ανεκμετάλλευτων ιδιωτικών ακινήτων, με σκοπό τη μακροχρόνια μίσθωσή τους σε ευάλωτα νοικοκυριά και φοιτητές. Επιπλέον, δρομολογείται πιλοτικό πρόγραμμα 119 εκατ. ευρώ για την ανέγερση ή ανακαίνιση δημοτικών και δημόσιων ακινήτων, με στόχο τη δημιουργία Κοινωνικών Κατοικιών σε περιοχές υψηλής στεγαστικής πίεσης. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην ενεργειακή αναβάθμιση φοιτητικών εστιών, με 142 εκατ. ευρώ να διατίθενται για 12 δημόσιες μονάδες στην Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Ιωάννινα και Καλαμαριά. Η παρέμβαση αυτή ενισχύει την προσβασιμότητα στην ανώτατη εκπαίδευση και αντιμετωπίζει το πρόβλημα φοιτητικής στέγης με όρους βιωσιμότητας.
Διαβάστε περισσότερα στο energygame.gr
