«Δεν υπάρχει ηλεκτρικό σύστημα στον κόσμο που να είναι πλήρως άτρωτο σε μπλακάουτ». Με αυτή τη ρητή προειδοποίηση, ο Αντιπρόεδρος Κλάδου Ενέργειας στη Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ), Δημήτρης Φούρλαρης, ανέδειξε στο πλαίσιο της Ημερίδας του ΤΕΕ με θέμα: «Blackout στην Ισπανία – Έχουμε σχέδιο στην Ελλάδα;» την ουσία της πρόκλησης που αντιμετωπίζει σήμερα κάθε διασυνδεδεμένο δίκτυο, από την Ιβηρική μέχρι τα Βαλκάνια και, φυσικά, την Ελλάδα. Η φράση αυτή συνοψίζει την πιο επίκαιρη αλήθεια για τη νέα εποχή των δικτύων. Μια εποχή που χαρακτηρίζεται από την εκρηκτική διείσδυση των ΑΠΕ, την απώλεια αδρανών στοιχείων στήριξης και την ανάγκη για απόλυτο συγχρονισμό τεχνολογίας, ελέγχου και πρόληψης.
Το μπλακάουτ στην Ιβηρική Χερσόνησο στις 28 Απριλίου 2025 έφερε εκ νέου στο προσκήνιο τη συστημική ευαλωτότητα των ηλεκτρικών δικτύων. «Πόσο κοστίζει ένα ολικό μπλακάουτ, σε μια χώρα;», ήταν το ρητορικό ερώτημα που έθεσε ο Πρόεδρος του ΤΕΕ, Γιώργος Στασινός, τονίζοντας ότι η Ισπανία αποτίμησε τις απώλειες του πρόσφατου συμβάντος σε 6 δισ. ευρώ. «Και ένα μεγάλο κόστος, κοντά στα 3 δισ. ευρώ, υπολογίζεται ότι θα είχε ένα παρόμοιο μπλακάουτ στην Ελλάδα, που όλοι ευχόμαστε να μη συμβεί. Πρέπει να σχεδιάσουμε και να πάρουμε μέτρα», σημείωσε χαρακτηριστικά.
Και την ώρα που η Ευρώπη επαναξιολογεί τι σημαίνει πραγματική ασφάλεια εφοδιασμού και τι απαιτείται για να μείνουν –κυριολεκτικά– τα φώτα αναμμένα, ο Δημήτρης Μίχος, Γενικός Διευθυντής Λειτουργίας, Υποδομών & Αγοράς του ΑΔΜΗΕ, προειδοποιεί πως ούτε η Ελλάδα μπορεί να αισθάνεται απολύτως ασφαλής απέναντι στο ενδεχόμενο ενός γενικευμένου μπλακάουτ.
Όπως εξήγησε, ένας από τους μεγαλύτερους κινδύνους σήμερα προκύπτει από την υπερπαραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας σε περιόδους χαμηλής ζήτησης – φαινόμενο που ορισμένες φορές είναι «μη ελεγχόμενο». Η μόνη άμεση γραμμή άμυνας είναι οι εκτεταμένες περικοπές, πρακτική που όμως ενέχει σημαντικές επιπτώσεις για τη λειτουργία του συστήματος. Όταν η παραγωγή ξεπερνά το φορτίο, η πλεονάζουσα ενέργεια εκτονώνεται μέσω των διασυνδέσεων, οι οποίες επιβαρύνονται έως το όριο. Αν σε εκείνη τη στιγμή μία γραμμή τεθεί εκτός -λόγω βλάβης ή εξωτερικού παράγοντα- η Ελλάδα κινδυνεύει να απομονωθεί από το ευρωπαϊκό δίκτυο, γεγονός που θα μπορούσε να οδηγήσει ακόμη και σε μπλακάουτ.
Ακόμη πιο ανησυχητική είναι η πιθανότητα αιφνίδιας απώλειας διεσπαρμένης παραγωγής, ειδικά από μικρές μονάδες ΑΠΕ, όπως ηλιακά πάρκα. Ο Δημήτρης Μίχος αναφέρθηκε σε δύο πραγματικά περιστατικά που καταγράφηκαν στην Ελλάδα: το ένα κατά τη διάρκεια πυρκαγιάς και το άλλο μετά από κεραυνό σε γραμμές μεταφοράς 400 kV. Και στις δύο περιπτώσεις σημειώθηκε βύθιση τάσης, η οποία οδήγησε στην αυτόματη αποσύνδεση μεγάλου αριθμού μικρών φωτοβολταϊκών εγκαταστάσεων που δεν διέθεταν τα κατάλληλα φίλτρα ή ρυθμίσεις. Η έλλειψη συμμόρφωσης προκάλεσε αιφνίδια απώλεια ισχύος, αυξάνοντας την αστάθεια του συστήματος. Μετά από αυτά τα επεισόδια, όπως γνωστοποίησε ο κ. Μίχος, προωθήθηκε νομοθετική ρύθμιση βάσει της οποίας όποιος παραγωγός ΑΠΕ δεν διαθέτει τον κατάλληλο εξοπλισμό απορρίπτεται από το σύστημα.
Ένας ακόμη δομικός κίνδυνος αφορά την ανεξέλεγκτη άνοδο της τάσης σε περιόδους χαμηλής κατανάλωσης. Όπως ανέλυσε, όταν το φορτίο είναι περιορισμένο – για παράδειγμα την άνοιξη ή σε περιόδους διακοπών – οι γραμμές μεταφοράς και τα καλώδια του δικτύου λειτουργούν σε συνθήκες φυσικής υπέρτασης. Το φαινόμενο επιδεινώνεται από την αντικατάσταση των συμβατικών μονάδων παραγωγής, οι οποίες μέχρι πρότινος βοηθούσαν στην απορρόφηση αέργου ισχύος, με μονάδες ΑΠΕ που δεν διαθέτουν ανάλογες δυνατότητες. Η υπέρταση, εάν δεν ελεγχθεί εγκαίρως, μπορεί να προκαλέσει ζημιές στον εξοπλισμό και να θέσει εκτός λειτουργίας κρίσιμα τμήματα του δικτύου.
Διαβάστε περισσότερα στο energygame.gr
