Η νέα υπουργός Οικονομίας της Γερμανίας προειδοποίησε ότι η επιβίωση της βαριάς βιομηχανίας της χώρας είναι ζωτικής σημασίας για την κυριαρχία της Ευρώπης, ζητώντας από τις Βρυξέλλες να εγκρίνουν σχέδιο στήριξης των ενεργοβόρων επιχειρήσεων της Γερμανίας, κάτι το οποίο διεκδικούν και οι ενεργοβόρες βιομηχανίες στην Ελλάδα ώστε να στηριχθούν στον ανταγωνισμό στη σκιά των υψηλών επιβαρύνσεων από το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας στην παραγωγική διαδικασία.
Η Κατερίνα Ράιχε εξέφρασε την ελπίδα ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατανοεί την ανάγκη του Βερολίνου να επιδοτήσει το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας για κλάδους όπως τα χημικά και το χάλυβα, ώστε να τερματιστεί η μακρύτερη περίοδος στασιμότητας στη Γερμανία από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Τόνισε ότι το Βερολίνο είναι αποφασισμένο να «κάνει τη δουλειά του» υλοποιώντας διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και κινητοποιώντας ένα επενδυτικό σχέδιο ύψους €1 τρισεκατομμυρίου για τις υποδομές και τη βιομηχανία άμυνας. Παράλληλα, όμως, υπερασπίστηκε την ανάγκη προστασίας και άλλων μεταποιητικών κλάδων, επισημαίνοντας τα παλαιότερα λάθη που οδήγησαν στην υπερβολική εξάρτηση από τη Ρωσία και την Κίνα.
«Το να μην έχουμε παραγωγή χάλυβα στη Γερμανία θα σήμαινε είσοδο σε νέες εξαρτήσεις», δήλωσε στους Financial Times στην πρώτη της συνέντευξη σε διεθνές μέσο. «Το να μην υπάρχει πλέον βασική χημική παραγωγή θα σήμαινε είσοδο σε νέες εξαρτήσεις».
Πρόσθεσε: «Η ανάπτυξη στη Γερμανία είναι σημαντική για να υπάρξει ξανά ανάπτυξη στην Ευρώπη. Η Επιτροπή αναγκάστηκε να αναθεωρήσει προς τα κάτω τις προβλέψεις για φέτος… Πρέπει, επομένως, να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να ενισχύσουμε ξανά τη Γερμανία ως επιχειρηματικό προορισμό».
Ανταγωνισμός, κόστος και εξαγωγές
Η μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης εξαρτάται από τη βαριά βιομηχανία, η οποία αντιμετωπίζει αυξημένα ενεργειακά κόστη, εν μέρει λόγω της εξόδου από την πυρηνική ενέργεια και της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία το 2022. Το βάρος είναι ακόμα μεγαλύτερο για τις εξαγωγικές επιχειρήσεις, που βρίσκονται αντιμέτωπες με τον κινεζικό ανταγωνισμό και τις ελλείψεις εργατικού δυναμικού. Τώρα, η απειλή του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ για δασμούς 50% στις ευρωπαϊκές εισαγωγές θα μπορούσε να οδηγήσει τη Γερμανία σε ύφεση φέτος, μετά από τρία χρόνια στασιμότητας.
Η Ράιχε υποστήριξε ότι η Γερμανία —παλαιότερα ο μεγαλύτερος πελάτης της Gazprom στην Ευρώπη— πρέπει να εντείνει τις προσπάθειες διαφοροποίησης της ενεργειακής της προμήθειας. «Πρέπει να κάνουμε ό,τι περνά από το χέρι μας για να αποκτήσουμε άλλες πηγές ενέργειας».
Η ίδια, που μεγάλωσε υπό κομμουνιστικό καθεστώς στην Ανατολική Γερμανία, δήλωσε πως η φιλορωσική συμπάθεια που εξακολουθεί να υπάρχει σε ορισμένα τμήματα της περιοχής της είναι «ξένη» προς την ίδια. «Οι γονείς, οι παππούδες και οι προπαππούδες μου είχαν επιχείρηση που απαλλοτριώθηκε πολλές φορές, οπότε η σχέση μου με την πρώην Σοβιετική Ένωση δεν είναι χωρίς εντάσεις», ανέφερε. «Ήμουν πολύ χαρούμενη όταν έπεσε το τείχος».
Η Γερμανία, είπε, «παρασύρθηκε από την ψευδαίσθηση» ότι οι ρωσικές προμήθειες φυσικού αερίου ήταν ασφαλείς ανεξαρτήτως συνθηκών, προσθέτοντας: «Πληρώσαμε ακριβά αυτή την αφελή στάση».
Το ακροδεξιό κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD), που ήρθε πρώτο σε πολλές ανατολικές περιφέρειες τον Φεβρουάριο, «εκμεταλλεύεται το αίσθημα ανασφάλειας» στην περιοχή, σημείωσε η Ράιχε, υπογραμμίζοντας ότι αυτά τα κρατίδια βίωσαν δεκαετίες πολιτικής και οικονομικής αναταραχής από την εποχή των Ναζί, την Ανατολική Γερμανία (DDR) και την ενοποίηση.
Θυμήθηκε ορισμένες προκαταλήψεις των Δυτικογερμανών απέναντι στους Ανατολικογερμανούς: «Αυτό που μπορώ να πω είναι ότι τη δεκαετία του ’90, το ενδιαφέρον των Ανατολικογερμανών για τη Δύση ήταν σίγουρα μεγαλύτερο από το αντίστροφο», είπε.
«Αυτή η περιοχή υφίσταται μόνιμες διαρθρωτικές αλλαγές, ή υπάρχει το αίσθημα ότι δεν τελειώνει ποτέ, επειδή συνεχώς κάτι αλλάζει», πρόσθεσε. «Αυτό αντικατοπτρίζεται και στο αίσθημα ανασφάλειας, στο φόβο απώλειας της ευημερίας και των προοπτικών».
Ο νέος κυβερνητικός συνασπισμός υπό τον συντηρητικό καγκελάριο Φρίντριχ Μερτς έχει υποσχεθεί μείωση του κόστους ηλεκτρικής ενέργειας κατά τουλάχιστον πέντε λεπτά ανά κιλοβατώρα μέσω φορολογικών ελαφρύνσεων και μειώσεων στα τέλη δικτύου, στο πλαίσιο ενός ευρύτερου σχεδίου ανάκαμψης και στήριξης της αυτοκινητοβιομηχανίας και της μεταποίησης.
Οι δεσμεύσεις Μερτς για τις ενεργοβόρες βιομηχανίες
Έχει επίσης δεσμευθεί να θεσπίσει ειδικό μειωμένο τιμολόγιο ρεύματος για τις ενεργοβόρες βιομηχανίες όπως ο χάλυβας, το γυαλί, το τσιμέντο και τα χημικά.
Το σχέδιο ενδέχεται να προσκρούσει στους κανόνες κρατικών ενισχύσεων της ΕΕ, που αποσκοπούν στην αποφυγή αθέμιτων πλεονεκτημάτων μεταξύ κρατών-μελών. Ωστόσο, οι κανόνες έγιναν πιο ευέλικτοι μετά τη ρωσική εισβολή το 2022 ώστε να στηριχθούν κλάδοι που πλήττονταν από τις ιστορικά υψηλές τιμές φυσικού αερίου.
«Για να διατηρήσουμε τις ενεργοβόρες βιομηχανίες —αλλά όχι μόνο αυτές— στη Γερμανία, χρειαζόμαστε έγκριση κρατικών ενισχύσεων», δήλωσε η Ράιχε, προσθέτοντας ότι το ισχύον σύστημα αντιστάθμισης κόστους από τις έμμεσες εκπομπές CO₂ θα πρέπει επίσης να «επεκταθεί».
Υποστήριξε ότι η ανάπτυξη είναι αναγκαία για την υγεία της δημοκρατίας στην ήπειρο: «Βρισκόμαστε επίσης σε ανταγωνισμό μεταξύ συστημάτων και η Ευρώπη πρέπει —και θα το κάνει— να αποδείξει ότι μπορεί να αντιδρά γρήγορα, να βελτιώνεται και ταυτόχρονα να προστατεύει τις δημοκρατικές της διαδικασίες και τις αξίες της».
Η Ράιχε, 51 ετών, είναι μία από τους δύο πρώην διευθύνοντες συμβούλους που εντάχθηκαν στο υπουργικό συμβούλιο υπό τον Μερτς, του οποίου οι Χριστιανοδημοκράτες (CDU) επικράτησαν στις κοινοβουλευτικές εκλογές του Φεβρουαρίου και ανέλαβαν καθήκοντα νωρίτερα αυτόν τον μήνα.
Αν και είχε διατελέσει βουλευτής του CDU επί 17 έτη και είχε υπηρετήσει δύο φορές ως υφυπουργός επί καγκελαρίας Μέρκελ, τα τελευταία δέκα χρόνια εργάστηκε στον ιδιωτικό τομέα. Τα τελευταία πέντε χρόνια ήταν διευθύνουσα σύμβουλος της Westenergie, θυγατρικής του ενεργειακού κολοσσού Eon.
Η Ράιχε και το αγκάθι των ενεργειακών εξόδων
Η Ράιχε σηματοδότησε αλλαγή στάσης σε σχέση με την προηγούμενη κυβέρνηση όσον αφορά τη συνεργασία με την ΕΕ στον τομέα της ενέργειας. Στις Βρυξέλλες, η κυβέρνηση Σολτς είχε συγκρουστεί με τη Γαλλία για την προώθηση της πυρηνικής ενέργειας ως μέρους της απανθρακοποίησης της ΕΕ. Η ίδια δήλωσε πως είναι σημαντικό να συνεργαστεί εποικοδομητικά με το Παρίσι σε τέτοια ζητήματα.
«Η δική μου προσέγγιση είναι να εστιάσουμε λιγότερο σε όσα μας χωρίζουν και περισσότερο σε όσα μας ενώνουν», είπε στους Financial Times, προσθέτοντας ότι ένας τέτοιος κοινός τόπος θα μπορούσε να είναι η τεχνολογία πυρηνικής σύντηξης, η οποία σε αντίθεση με τη σχάση, δεν παράγει μακρόβια ραδιενεργά απόβλητα.
Η Ράιχε τόνισε επίσης την ανάγκη εξισορρόπησης της σχέσης με την Κίνα, η οποία είναι από τις σημαντικότερες αγορές για τους Γερμανούς εξαγωγείς, αλλά θεωρείται όλο και περισσότερο οικονομική και γεωπολιτική απειλή για την Ευρώπη.
Η Γερμανία, είπε, πρέπει σταδιακά να μειώσει την εξάρτησή της από κινεζικά προϊόντα και πρώτες ύλες, διατηρώντας παράλληλα μια «λογική, καλή σχέση» με το Πεκίνο. «Είναι μια τεράστια αγορά, μια οικονομική δύναμη, μια στρατιωτική δύναμη… Οι επιχειρήσεις μας έχουν επενδύσει πολύ εκεί. Προκύπτει μεγάλη προστιθέμενη αξία από τις επενδύσεις στην Κίνα».
Τέλος, η Ράιχε ήταν καυστική απέναντι στις πρόσφατες εκκλήσεις πολιτικών —ακόμα και του κόμματός της— για επαναφορά των αγωγών Nord Stream μεταξύ Ρωσίας και Γερμανίας.
«Επιστροφή στο ρωσικό φυσικό αέριο; Με ένα καθεστώς που βομβαρδίζει καθημερινά το Κίεβο; Είναι απολύτως αδιανόητο για μένα».
