Έπειτα από μακρές και έντονες διαβουλεύσεις για τον επόμενο επταετή προϋπολογισμό της Ε.Ε. μεταξύ των επιτρόπων, οι προτάσεις της Κομισιόν ανακοινώθηκαν χθες με καθυστέρηση στις Βρυξέλλες. Πρόκειται για το πιο φιλόδοξο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΠΔΠ) στην ιστορία της ευρωπαϊκής ενοποίησης, το οποίο αφορά την περίοδο 2028-2034. Προσεγγίζει τα δύο τρισεκατομμύρια ευρώ και αναλογεί στο 1,26% του ακαθάριστου εθνικού εισοδήματος (ΑΕΕ) της Ε.Ε., αντί του 1,13% που ισχύει σήμερα. Ενοποιεί τα προγράμματα συνοχής της Ε.Ε. με την κοινή αγροτική πολιτική και προβλέπει, επίσης, τη δημιουργία ενός ταμείου 450 δισ. ευρώ για τη στήριξη των βιομηχανιών στην Ευρώπη, σε μια περίοδο που η ανταγωνιστικότητα και η άμυνα χρειάζονται μια μακροχρόνια στρατηγική.
Εάν, όμως, το επόμενο ΠΔΠ είναι πιο ευέλικτο, διαφανές και ικανό να θωρακίσει την αυτονομία της Ε.Ε. έναντι ποικίλων γεωπολιτικών προκλήσεων, απομένει να εξακριβωθεί στην πράξη. Κατά βάση, το ΠΔΠ φαίνεται να απαντά στην κριτική ότι η Κοινή Αγροτική Πολιτική και η Πολιτική Συνοχής δεν αντικατόπτριζαν σύγχρονες προτεραιότητες όπως η καινοτομία, η έρευνα και η ψηφιακή οικονομία.
Διαπραγματεύσεις και οικονομικές προκλήσεις
Από αυτό το σημείο και έπειτα, όμως, ξεκινούν οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και των κρατών-μελών στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Κρίσιμες θα είναι οι θέσεις των ισχυρών της Ε.Ε. έναντι των μικρότερων κρατών-μελών, που εισπράττουν περισσότερα από τις εισφορές τους, ιδιαίτερα εάν αναλογιστεί κανείς πως όλες οι κυβερνήσεις δέχονται πιέσεις για να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες. Ο προϋπολογισμός θα πρέπει να έχει πάρει οριστική μορφή μέχρι τα τέλη του 2027. Ο επίτροπος Δημοκρατίας, Δικαιοσύνης, Κράτους Δικαίου και Προστασίας των Καταναλωτών, Μάικλ ΜακΓκραθ, δήλωσε χθες στο ραδιοφωνικό δίκτυο του Bloomberg ότι το ΠΔΠ διαμορφώνεται σε μια περίοδο με προκλήσεις, συμπεριλαμβανομένης της έναρξης εξυπηρέτησης των ομολογιακών υποχρεώσεων της Ε.Ε. από την εποχή της πανδημίας. Εκτιμάται πως οι ετήσιες καταβολές μπορεί να φτάσουν μέχρι και 25 δισ. ευρώ.
Όπως επισήμανε ο επίτροπος Προϋπολογισμού, Πιότρ Σεραφίν, τα αγροτικά κονδύλια και τα κεφάλαια συνοχής της Ε.Ε. -τα οποία απορροφούσαν το ένα τρίτο του προϋπολογισμού της Ε.Ε. επί σειρά δεκαετιών μέσα από 500 προγράμματα- θα συγχωνευθούν σε εθνικά και περιφερειακά σχέδια που υπολογίζονται σε 865 δισ. ευρώ. Είναι ένα ποσό που αναλογεί σε λιγότερο από το ήμισυ του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού και αντιπροσωπεύει έναν από τους τρεις πυλώνες.
Οι πυλώνες του νέου ΠΔΠ και οι στόχοι της Ε.Ε.
Για το «European Competitiveness Fund» (ECF), το οποίο αναμένεται να διαδραματίσει κομβικό ρόλο στο μέλλον της Ε.Ε., προβλέπονται 450,5 δισ. ευρώ. Είναι ο δεύτερος πυλώνας. Το «Global European Fund» είναι ο τρίτος πυλώνας και ενσωματώνει κονδύλια 200 δισ. ευρώ, που θα κατανεμηθούν σε έξι «περιφερειακούς φακέλους», συμπεριλαμβανομένης της ευρωπαϊκής διεύρυνσης και πρωτοβουλιών στον κρίσιμο τομέα της εξωτερικής πολιτικής, σύμφωνα με την ενημερωτική ιστοσελίδα Euractiv. Ακόμη 100 δισ. ευρώ δρομολογούνται για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας, μιας γειτονικής χώρας στην Ε.Ε. που πολεμά πάνω από μια τριετία τη ρωσική εισβολή. Περίπου 50 προγράμματα παρουσιάζονται για διάφορους τομείς, από την έρευνα μέχρι την ενέργεια.
Με τον προϋπολογισμό αυτόν η Ε.Ε. στοχεύει να δώσει μεγαλύτερο βάρος στα φτωχά κράτη-μέλη και όσα συνορεύουν με τη Ρωσία, καθώς είναι απαραίτητο να τονωθεί η ευρωπαϊκή άμυνα και ασφάλεια. Πέραν της ρωσικής επιθετικότητας στην Ουκρανία -με τις εναέριες επιθέσεις της Μόσχας να απλώνονται στο δυτικό τμήμα της χώρας, εκτός του πεδίου μάχης στα νοτιοανατολικά-, η Ε.Ε. δέχεται υβριδικές επιθέσεις στον βορρά και τον νότο, όπως είναι τα πλήγματα σε ενεργειακές υποδομές και οι έντονες μεταναστευτικές ροές.
Στο πεδίο της ανταγωνιστικότητας, ο Ενρίκο Λέτα και ο Μάριο Ντράγκι έχουν υποβάλει προτάσεις για την ενίσχυση της Ε.Ε. Κατά κοινή ομολογία, τα κράτη-μέλη πρέπει να αντεπεξέλθουν σε ένα νέο εμπορικό περιβάλλον που καθορίζεται από την εισροή φθηνών βιομηχανικών προϊόντων από την Κίνα και τον προστατευτισμό των ΗΠΑ. Μεγάλα βήματα πρέπει να γίνουν, επίσης, στο τεχνολογικό πεδίο και ειδικότερα στην Τεχνητή Νοημοσύνη. Η πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Ρομπέρτα Μέτσολα, έδωσε το στίγμα, τονίζοντας πως «κάθε λεπτό του ευρώ θα πρέπει να έχει αξία».
